Dr Pınar Pazarlı Göğüs Hastalıkları ve TB uzmanı Sakarya Üniversitesi SİGARA BIRAKMA SÜRECİ Dr Pınar Pazarlı Göğüs Hastalıkları ve TB uzmanı Sakarya Üniversitesi

SİGARA BIRAKMA POLİKLİNİĞİ SAÜ SİGARA BIRAKMA POLİKLİNİĞİ 2006

TÜTÜN KONTROLÜ KOORDİNASYON KURULU SAÜ TÜTÜN KONTROLÜ KOORDİNASYON KURULU 14 Şubat 2008

Transtheoretical Model Sigara Bırakma Süreci Sigarayı bırakmak = Davranış değişikliği Transtheoretical Model Sigara bırakma tedavisine uyum ile ilgili davranış değişikliği evrelerini tanımlar. Prochaska ve DiClemente

Davranış Değişikliği Evreleri Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri Bırakmayı düşünmeme (pre-contemplation) Bırakmayı düşünme (contemplation) Bırakmaya hazırlanma (preparation for action) Bırakmayı deneme (action) Bırakmayı sürdürme (maintenance)

- Evreler arası geçişi sağlamak için ne yapılabilir? Sigara Bırakma Sürecini doğru yönetmek için Değişim evrelerine göre yaklaşım Hekimin başarısı; - Birey hangi evrede? - Evreler arası geçişi sağlamak için ne yapılabilir?

Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri Sürdürme Deneme Hazırlanma Düşünme AKTİF İÇİCİ Düşünmeme BIRAKMA GÜNÜ

Bırakmayı düşünmeme evresi Gelecekte (en az 6 aylık sürede) sigara ile ilgili davranış değişikliği düşünmez. Hastalık riskleri ve alışkanlığının sonuçları hakkında bilgileri yetersizdir. Davranışını değiştirmeye yardım edecek bilgiyi almaktan kaçar.

Haziran 2007 – Polikliniğimizin 1. yıldönümü

1950 doğumlu – fakülte sekreteri Orhan Bey 1950 doğumlu – fakülte sekreteri 38 yıl X 3 paket/gün sigara anamnezi mevcut ~ 2 yıldır sigara içmiyor

Bırakma denemesi için isteksiz bireyler 5R UYGULAMASI Relevance (ilgilen) Risks (riskler) Rewards (kazançlar) Roadblocks (engeller) Repetition (tekrarla)

Bırakma denemesi için isteksiz bireyler Relevance (ilgilen) Bireye özel durumu ele al Risks (riskler) Sigara içmenin sonuçlarını vurgula Rewards (kazançlar) Sigara içmemenin sonuçlarını vurgula Roadblocks (engeller) Sigarayı bırakmayı engelleyen sorunları belirle Repetition (tekrarla) Bireyin her başvurusunda motivasyonu tekrarla

Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri Sürdürme Deneme Hazırlanma Düşünme AKTİF İÇİCİ Düşünmeme BIRAKMA GÜNÜ

Bırakmayı düşünme evresi Gelecek 6 ay içinde bırakmayı düşünmektedir Bırakmak için gün belirleme eğilimi yoktur, bırakmayı erteleten gerekçeleri hep ön plandadır Sigarayla ilgili zıt düşünceler neredeyse eşittir Düşünme evresinde sıkışmış kalmıştır

Haziran 2007 – Polikliniğimizin 1. yıldönümü

İsmail Bey 1973 doğumlu – Güvenlik Şube Müdürü 17 X 1 paket/gün sigara anamnezi mevcut ~ 2 yıldır sigara içmiyor

Bırakma denemesi için istekli bireyler 5A UYGULAMASI Ask (sor) Advice (öner) Assess (değerlendir) Asist (destekle) Arrange (izle)

Ask (sor) 1 Bireyin sigara içme durumunu sorgula, kaydet - Günde kaç tane içiyorsunuz? - Ne kadar süredir içiyorsunuz? - Bırakma konusunda ne düşünüyorsunuz?

Advice (öner) 2 Motivasyonunu artırıcı önerilerde bulun Net: “şu anda sigarayı bırakmanızın önemli olduğunu düşünüyorum, size yardım edebilirim” Güçlü: “sağlığınızı korumak için yapabileceğiniz en iyi şey sigarayı bırakmanızdır” Kişiye özel: şimdiki sağlık, hastalık durumu, sosyal, ekonomik yönü, çocuklar, torunlar, hasta eş, vs

Assess (değerlendir) 3 - Şu anda bırakma isteğini sorgula - Bırakmak istiyorsa kararlılığını sorgula - Nikotin bağımlılığını ölç - Geçmiş bırakma deneyimlerini değerlendir

Asist (destekle) 4 Bırakma planı hazırla - BIRAKMA GÜNÜ + YÖNTEM BELİRLE - HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri Sürdürme Deneme Hazırlanma İÇMEYEN Düşünme Düşünmeme AKTİF İÇİCİ BIRAKMA GÜNÜ

Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri Sürdürme Deneme Hazırlanma İÇMEYEN Düşünme Düşünmeme AKTİF İÇİCİ BIRAKMA GÜNÜ

Bırakmayı deneme evresi Sigarayı bırakma adımını atmıştır. Henüz 6 aylık süre dolmamıştır. Bu evre nükslerin en sık yaşandığı dönemdir. Nüks, %50 oranında ilk 2-3 haftada görülür. Nüks riski azalarak devam eder.

Arrange (izle) 5 - İlk 1 hafta içinde mutlaka görüş - Yeni kontrol tarihleri belirle.

Bırakmayı sürdürme evresi 6 aydan daha uzun süredir sigara içmiyordur. Nükslerden kaçınmaya çalışmaktadır. Kendine güveni artmıştır. Nüks riski devam etmektedir.

Davranış değişikliği evreleri Deneme Kalıcı değişiklik Hazırlanma Sürdürme Düşünme Nüks Düşünmeme

Pratik Yaklaşım Bırakma denemesi için isteksiz bireyler Bırakma denemesi için istekli bireyler Sigarayı yeni bırakmış bireyler Tütün Kullanımı ve Bağımlılığın Tedavisi Rehberi

Sigarayı yeni bırakmış bireyler Tebrik et. Bırakmaktan kaynaklanan sorunları çözmeye yardım et. Nüks riskini artıran faktörlere karşı yardımcı olmak üzere açık sorular yönelt. Motivasyondaki dalgalanmaları önlemeye çalış.

Murat ve Enis Mühendislik fakültesi - öğrenci

İstek, sabır, özveri, inanç, kararlılık… Sigara bırakma süreci, sigara içen kadar ona yardım etmeye çalışan hekim için de zorlu bir süreçtir. Zeynep Aytemur İstek, sabır, özveri, inanç, kararlılık…