ŞİZOFRENİDE PSİKOSOSYAL TEDAVİLER PROJESİ Psk. A. Ezgi ACAR Aile Eğitimi ve Danışmanlığı YL. Etkili Anne - Baba Eğitimi D.

PROGRAMA NEDEN İHTİYAÇ DUYULMUŞTUR? 50 yıla yakın araştırılan konuda; şizofrenide psikososyal desteğin önemi kesinleşmiştir. Psikososyalin ilk basamağını aile oluşturmaktadır. Aileyi dışarıda bırakan tedavi yöntemleri başarı bulmamıştır. Ailelerin hastaların bakımıyla ilgileniyor olması tedavi sürecine katılmalarını gerekli kılmıştır. Aile içindeki dinamiklerin hastalığı tetiklediği fark edilmiştir.

PROGRAMIN GELİŞTİRİLMESİ Psikiyatrik Araştırmalar ve Eğitim Merkezi Derneği (PAREM) tarafından geliştirilmiştir. Proje PAREM’i temsilen Doç.Dr. Kültegin Ögel, Dr. Afşin Sağduyu, Doç.Dr. Erol Özmen, Yrd.Doç.Dr. Cumhur Boratav, Uzm.Dr. Defne Tamar tarafından yürütülmüştür. Programda uygulanan yöntem ruhsal eğitim grup terapisi yöntemidir. Model ESSEN ÜNİVERSİTESİ uygulamalarından alınmıştır.

AMAÇLAR Aile üyelerinin hastalık hakkındaki kaygılarını azaltmak, kendilerine güvenlerini ve hastalık hakkındaki bilgilerini arttırarak aile içindeki dengenin sağlanmasını amaçlamaktadır.

GRUBA YÖNELİK HEDEFLER Hasta, hasta yakınları v tedavi ekibi arasında bir ilişki başlatmak Hastalığın bilimsel modelini özümsetmek Aynı sorunları paylaşan bireyleri bir araya getirmek Yanlış inançları tekrar sorgulamak Ailelerin duygu dışavurumlarını desteklemek Hastadan beklentilerini düzenlemek İlaç düzenlerinde destek olmak, nüksleri azaltmak

Aile içi ve aile dışı stres kaynaklarına karşı uyarmak ve hazırlamak Aile ve hasta arasındaki bağımlılıkları sağlıklı hale getirmek Çevre koşullarını düzenlemek Hasta ve ailesi için yaşam kalitesini arttıracak yeni baş etme yöntemleri çalışmak Ailenin yaşadığı güçlükleri aşmasına yardımcı olmak Bir bütünlük içinde bilgi ve destek sağlamak

GRUP YÖNETİCİLERİ Grup yöneticileri; psikiyatristler, psikologlar, sosyal çalışmacılar ve psikiyatri hemşirelerinden oluşur. Şizofreni hastalarıyla çalışmış olmaları esas koşulu oluşturmaktadır. Her ailenin farklı olduğu düşünülerek katı yaklaşımlar yerine aileye özgü yaklaşımlar belirlenmelidir. Var olan program dahilinde ilerlenmelidir.

GRUP OLUŞTURULURKEN… Bireylerin hasta olan yakınlıkları belirlenmelidir. Grup yöneticileri hastanın tüm özelliklerini önceden öğrenmelidir. Yapılan ön görüşmelerle aile içi dinamikler hakkında fikir sahibi olunmaya çalışılmalıdır. Grup 8-12 hastadan oluşturulabilir. Grup eğitimin14 hafta süreceği ve eğitimin 1,5 saat devam edeceği konusunda bilgilendirilmelidir. Yöneticilerin sunumlarını uygun materyallerle zenginleştirmeleri önerilmektedir.

PROGRAMIN SÜRESİ Oturumlar 1,5 saat olacak şekilde 14 hafta planlanmaktadır. İhtiyaç olduğunda 15 . Haftaya uzayabileceği belirtilmiştir.

OTURUMLAR

1. oturum Tanışma oturumudur. Program tanıtılır. Güncel oturum planı yapılır. Grup içerisinde konuşma planları belirlenir. Form 1-2-3 dağıtılır. Katılımcıların gruptan beklentileri sorulur.

2.oturum Dağıtılan 3. form her grup üyesi için konuşulur. 4.form dağıtılır. 4. form önce aileler tarafından doldurulur. Ardından her bir form diğer katılımcılarla tekrar doldurulur. Böylelikle ailelerin bakış açısıyla, diğerlerinin bu hastaya bakış açısı arasındaki fark aileye gösterilir.

3.OTURUM Katılımcılar ile şizofreni hakkında konuşulur. Form 3 üzerinden tekrar değerlendirilir. Toplumda şizofreninin yeri tartışılır.

4.OTURUM Form 3 tekrar gözden geçirilir. Hastalık modelleri tartışılır. Ortak bir model bulmaya çalışılır. Terazi modeli konuşulur. Form 5 ve 6 dağıtılır. Üyelerin hastalığın nedenleriyle ilgili suçluluk duyguları tartışılır.

5. OTURUM Form 3 değerlendirilir. Psikotik hastalarda tedavi yöntemleri tartışılır. Form 7 ve 8 hastalara dağıtılır. Tedavi konusu derinlemesine tartışılır.

6. OTURUM Form 3 konuşulur. Nöroleptiklerin etkileri hakkında bilgilendirme yapılır. 9-10-11 numaralı formlar dağıtılır.

7. OTURUM Tedavi konusundaki konuşmaların tekrarı ve değerlendirilmesi yapılır.

8.OTURUM Form 3 değerlendirilir. İlaç alma alışkanlığı tartışılır. Çizelgelerden yararlanılır.

9. OTURUM Form 3 değerlendirilir. Hastaların ilaç alımlarına ilişkin yakınlarının tutumları tartışılır. Çizergelerden yararlanılır.

10.OTURUM 9. oturumun devamı niteliğindedir.

11.OTURUM Programın 3. bölümü yürürlüğe girer. Terazi modeli hatırlatılır. Hastalığın erken belirtilerinden bahsedilir. Form 13-14 dağıtılır. Form 14 ödev verilir.

12.OTURUM Form 3 ve geçen oturumun değerlendirilmesiyle başlanır. Krizlerle başa çıkma konusunda neler yapılabileceği tartışılır. Ev ödevleri değerlendirilir. Form 15-16 dağıtılır.

13.OTURUM Her zamanki gibi başlanır. Kriz planları oluşturulur. Ev ödevleri tartışılır. Bireysel kriz planı yapılır. Bu planda aile üyelerinin rolleri belirlenir.

14.OTURUM Kapanış oturumudur. Form 3 yardımıyla hasta yakınları hastalarını nasıl değerlendirmeleri gerektiğine dair davranış biçimi geliştirmişlerdir. Kriz planı tekrar değerlendirilir. Ruhsal eğitim tedavisi geriye bakarak değerlendirilir.