Hisse Senedini Fiyatlama

Tahvil söz verilmiş ödemeler yapmakla yükümlüdür. Hisse senedi temel olarak bir şirkete ortaklık sağlar ve kâr payı dağıtır, ödeme hususunda belli kurallara uymak zorunda değildir. Bu yüzden fiyatlaması daha zordur.

Hisse senedi satışı tahvildeki sürecin benzeridir Hisse senedi satışı tahvildeki sürecin benzeridir. Yatırım bankası pazarlama veya yüklenim aracılığı (underwriter) işlevi görür. Birincil ve ikincil piyasalar vardır. HS organize piyasada satılabildiği gibi tezgahüstü piyasalarda da satılabilir.

Fiyatlamada iki yaklaşım İskontolanmış Nakit Akışı Kâr payı Hisse başına düşen serbest nakit akışı Faaliyetten doğan serbest nakit akışı Göreceli değerlendirme P/E PD/DD P/S

İskontolanmış Nakit Akışı Değişmeyen kâr payı durumu Sabit büyümeli model Şirketin dolayısıyla kâr payının her sene sabit bir şekilde büyüdüğü varsayılsın

Örnek: Bir şirketin hissesi bu sene 0. 50TL pay dağıtmış olsun Örnek: Bir şirketin hissesi bu sene 0.50TL pay dağıtmış olsun. Bu şirketin hep %2 ile büyüyeceği varsayılırsa fiyatı ne olmalıdır? Şirkete has iskonto oranı %10 dur. Sabit büyümenin olmadığı durum

Örnek: Bir şirketin gelecek sene ödeyeceği pay 0. 50TLdir Örnek: Bir şirketin gelecek sene ödeyeceği pay 0.50TLdir. Gelecek üç sene %2.5 ile büyüyeceği ve ondan sonra %1 ile büyüyeceği varsayıldığında ve iskonto oranı %10 ise fiyat ne olmalıdır?

Şirket için belli bir zaman T öngörülmüşse

Kâr tam olarak durumu göstermediği durumlarda başka nakit akış ölçüleri kullanılabilinir. Serbest Nakit Akımları Bütün Gerekli yeniden yatırım ihtiyaçları karşılandıktan sonra kalan nakittir. Borç Servisinden (Faiz ve Anapara) önce, fakat Vergiden Sonraki Nakit Akımıdır. Dolayısıyla Serbest Nakit Akımı Ortaklara ve Kreditörlere (Bütün Hak Sahiplerine) Dağıtılabilecek Nakittir.

Özsermayeye olan Serbest Nakit Akışı (ÖSNA), firma tüm harcamalarını yaptıktan (faiz ödemeleri de dahil) borç hizmetini ve beklenen büyümesini gerçekleştirebilmesi için gerekli net sabit varlık ve çalışma sermayesindeki artışı sağladıktan sonra özsermayedarlara kalan “artık” kısımdır.

Bu fiyatlama yönteminin uygulanabilmesi iskonto oranı ve gelecekteki kârın tahmin edilmesine bağlıdır. Büyüme oranını tahmin etmenin iki yolu Tarihi değerleri kullanma: ortalama, regresyon analizi Temel analiz: g=bROE ROE: özsermaye kârlılığı b:kârı alıkoyma oranı

Göreceli değerlendirme Göreceli değerlemenin amacı piyasada hali hazırda fiyatlanmış benzer varlıklara dayanarak ilgili varlık için fiyat (değer) bulmaktır. Piyasanın çeşitli şekillerde hisse fiyatını nasıl değerlendirdiğini göstermesi açısından önemlidir. Sektör ve şirketler arası farklılıklar gösterebilir.

TEMEL ANALİZ Şirketin (sektörün) muhasebe kayıtları ve diğer finansal ve ekonomik bilgileri kullanarak şirkete bir “ekonomik değer” biçme. Temel Analizin üç aşaması vardır: Makroekonomik analiz Sektör analizi Şirketin durumunun analizi

Makroekonomik Analiz Öncü göstergeler Siparişler Bina ruhsatı sayısı M Hisse senedi piyasası ile genel ekonomik durum arasında güçlü bir ilişki mevcuttur. Öncü göstergeler Siparişler Bina ruhsatı sayısı M Faiz farkı Tüketici beklenti endeksi

Para politikası: M artınca, faiz düşünce 1) fiyat artar, gelir artar, HS fiyatı artar 2) enflasyon artar, faizler artar, faiz ödemesi artar, gelir azalır, satışlar azalır Mali Politika: Kamu harcamaları, bütçe açığı Döviz kuru: reel kurun durumu, sermaye girişi ve kaçışı

Sektör Analizi Sektörün iş döngüsündeki durumu, hangi ekonomik faktörlerin bu sektörü en çok etkiledikleri

EKONOMIK DÖNGÜ tepe dip Sermaye malları Temel sanayi Temel tüketim Dayanıklı tüketim Finans sektörü

Alternatif sektörleri karşılaştırın Sektör riskini analiz edin İş çevrimlerindeki durumu Yapısal ekonomik değişim nüfus hareketleri, yaşam sitili, teknoloji, politika ve mevzuatlar Sektörün hayat döngüsünü değerlendirin öncü gelişme, hızlı büyüme, olgun büyüme, piyasanın olgunlaşması, büyümenin yavaşlaması ve gerileme Sektördeki rekabetçi durumu değerlendirin Rekabet, yeni girişler, ikame ürünler, müşterilerin pazarlık gücü, tedarikçilerin pazarlık gücü

Şirketin yaşam döngüsü

3) Şirketin Analizi Mali Tablolar Analizi Muhasebe kayıt ve belgeleri şirketin faaliyet ve şimdiki durumu hakkında bilgi vermesi, gelecekteki durumunu tahmin etmede faydalı bilgiler sunması açısında önemlidir. Diğer bilgi kaynakları:

Mali Tablo Türleri 1) Bilanço 2) Gelir tablosu 3) Satışların maliyeti tablosu 4) Fon akım tablosu 5) Nakit akım tablosu 6) Kâr dağıtım tablosu 7) Özkaynaklar değişim tablosu 8) Dağıtılmamış Kârlar Tablosu 9) Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosu

İlk ikisi temel mali tablolar, diğerleri yardımcı mali tablolardır İlk ikisi temel mali tablolar, diğerleri yardımcı mali tablolardır. Bilanço şirketin varlık ve yükümlülükleri hakkında muhasebe bilgisi verir. Gelir tablosu şirketin belli bir dönem arasında kârlılığı hakkında bilgi verir. Nakit akım tablosu şirket faaliyetlerinden, yatırım ve finansal işlerinden doğan nakit akışının detaylı bilgisini verir. Sonuncusu sadece gerçekleşen nakit akışını göz önünde bulundururken ilk ikisi olası ödemeleri de hesaba katar.

Analiz Yöntemleri Karşılaştırmalı Tablolar Analizi (Tutar Karşılaştırması) Yüzdeler Analizi (Dikey Yüzdeler) Eğilim Yüzdeleri Analizi (Trend) Oran Analizi (Rasyo Analizi)

KARŞILAŞTIRMALI TABLOLAR ANALİZİ: Bir işletmenin iki veya ikiden fazla yılına ilişkin mali tablolarının, birbirini izleyen yıllar bakımından karşılaştırılmalı olarak düzenlenmesi ve bu tablolarda yer alan hesap kalemlerinin göstermiş olduğu değişikliklerin incelenerek değerlendirilmesidir, bu analiz türünde dikkat çekici değişiklikler olan hesap grupları arasında ilişki kurulmaya çalışılır.

Bilanço Kalemleri Bilanço Dönemleri Artış/Azalış (TL) AKTİF D0 D1 D2 D1/D0 D2/D0 Dönen Varlıklar 400 800 600 +400 +200 Duran Varlıklar 600 300 800 -300 +200 Aktif Toplamı 1.000 1.100 1.400 +100 +300 PASİF Kısa Vadeli Borçlar 300 500 100 +200 -200 Uzun Vadeli Borçlar 300 100 500 -200 +200 Öz sermaye 400 500 800 +100 +400 Pasif Toplamı 1.000 1.100 1.400 +100 +400

EĞİLİM (TREND) YÜZDELERİ ANALİZ: Birkaç yıllık mali tabloların incelenmesi karşılaştırmalı tablolar ile yapılabilirse de, uzunca bir dönemi kapsayan süre içerisinde işletmenin durumunu göstermesi açısından uygun değildir. Yıllar itibariyle tablo kalemlerinin eğilim yüzdelerinin hesaplanması işletme seyrinin daha rahat görülmesini ve tablo kalemleri arasındaki ilişkilerin daha rahat kurulmasını sağlar.

Bilanço Kalemleri D1 D2 D3 D4 D5 TREND YÜZDELERİ T1-T2 T1-T3 T1-T4 T1-T5 Dönen Varlıklar 20.000 19.000 24.000 37.000 40.000 95 120 185 200 Duran Varlıklar 30.000 38.000 39.000 100 126 130 Kısa Vadeli Borçlar 15.000 16.000 14.000 13.000 12.600 106 93 86 84 Uzun Vade Borçlar 6.000 7.400 10.400 11.200 12.200 123 173 186 203 Öz Sermaye 29.000 25.600 29.600 50.800 54.200 88 102 175 187

YÜZDE ANALİZİ (DİKEY ANALİZ) Mali tablolarda yer alan hesap kalemlerinin, içinde bulundukları toplamlara oranlarının hesaplanarak analiz edil­mesine dikey analiz, diğer bir ifadeyle yüzde yöntemi ile analiz denir. D1 % D2 % AKTİF Dönen Varlıklar 55.800 42,2 65.600 50,2 Duran Varlıklar 62.800 57,8 65.200 49,8 Aktif Toplamı 108.600 100,0 130.800 100,0 PASİF Kısa Vadeli Borçlar 44.400 40,9 49.800 38,1 Uzun Vadeli Borçlar 17.000 15,6 14.800 11,3 Öz sermaye 47.200 43,5 66.200 50,6 Pasif Toplamı 108.600 100,0 130.800 100,0

ORANLAR (RASYOLAR):

Likidite Rasyoları: Kısa zamanda zorunlu ödemeleri yapma imkanını gösterir.

Kârlılık Oranları

Devir Hızı (Etkinlik) Oranları İşletmenin aktiflerinin ne kadar etkin bir şekilde kullanıldığını gösterir.

Toplam borçlar/Özsermaye oranı Toplam borçlar/Toplam aktifler oranı Kaldıraç Oranları Şirketin hangi ölçüde borca dayandığını göstermektedir. Toplam borçlar/Özsermaye oranı Toplam borçlar/Toplam aktifler oranı Özsermaye/Toplam aktifler Kısa vadeli borçlar/Toplam aktifler

Sonuç olarak şirketin (hissenin) değeri; gelecekteki kazancı ve iskonto oranına (risk) bağlıdır. Bu konuda birçok analist çalışmaktadır.

Net aktif değer, en basit şekilde varlıkların cari piyasa koşullarında satılmaları durumunda elde edilebilecek nakit miktarı olarak tanımlanabilir. Varlıkların elde tutulmayıp, normal koşullar altında satılmaları durumunda sağlanacak gelirlerden, yapılan giderlerin çıkarılması ile net aktif değere ulaşılmaktadır. Diğer bir anlatımla, varlıkların tarihi maliyetlerinin cari değerlere dönüştürülmesiyle bulunmaktadır. Net aktif değer (NAD); NAD = AD - BD AD: İşletmenin aktiflerinin piyasa değeri, BD: İşletmenin borçlarının piyasa değeri.

Tasfiye değeri, faaliyetin kesin bir şekilde durdurulması durumunda şirketin değeridir. Tasfiye değeri, iradi ya da mecburi bir tasfiye düşünülüp düşünülmediğine göre farklılık göstermektedir. İşleyen teşebbüs değeri (going-concern-value), pazar değerinin araştırılmasında kullanılan bir kavramdır. İşletmenin bir bütün olarak devredilmesi halinde bulanacak değer olarak tanımlanır .

Defter değeri (muhasebe değeri), belirli bir tarihte, tarihi değerle kayıtlı varlıkların muhasebe kayıtlarına göre belirlenmiş değeridir. “Fiyat/Kazanç oranı bir şirket hissesinin piyasada oluşan fiyatının hisse başına elde edilen net kâr miktarına (veya şirket piyasa kapitalizasyon değerinin şirketin vergi sonrası net kârına) oranıdır.