DONANIM KARTLARI

EKRAN KARTLARI

EKRAN KARTI Ekran kartı, M.İ.B. de işlenen bilgilerin monitörde görüntülenmesini sağlayan sinyallere dönüştüren bir donanım kartıdır.

EKRAN KARTI Bilgisayarlarda görüntü kalitesi hem ekran kartına hem de monitöre bağlıdır.

EKRAN KARTI Ekran kartı bilgisayar sisteminin 4 bileşeni kullanır. 1. Anakart; ekran kartına veri için bağlantı ve enerji sağlar 2. Mikroişlemci; Her bir pikselle ne yapacağı kararını verir. 3. Bellek; Ekran kartına gönderilecek bilgileri geçici olarak tutar. 4. Monitör; Ekran kartında gelen bilgileri görüntüler

Dünden bugüne EKRAN KARTI Geleneksel ekran kartları işlenen bilgileri ana bellekten kendi belleğine alıp monitöre göndermekteydi. Günümüzdeki ekran kartları ise görüntülenecek bilgileri kendisi işleyebilecek grafik işlemcilere sahiptirler.

YAPISI Grafik İşlemcisi (GPU) Görüntü Belleği (Video RAM) Dijital Analog Çevirici (RAMDAC) Video BIOS Ekran Kartı Çıkış Bağlantıları(VGA-Out, DVI-Out, Video-İn/Out, Tv-Out Soğutucu

GRAFİK İŞLEMCİSİ

GRAFİK İŞLEMCİSİ Grafik işlemcisi ekran kartının beynidir. Görüntü ile ilgili tüm işlemler burada yapılır.

GRAFİK İŞLEMCİSİ GPU, grafik ile ilgili işlemleri kendisi hallederek bilgisayarın işlemcisinin üzerindeki yükü hafifletir.

GÖRÜNTÜ BELLEĞİ VIDEO RAM Görüntü ile ilgili bilgiler burada tutulur Bilgisayar sistemindeki ana bellek gibi çalışır. Bilgileri GPU gönderir ve bunları geçici olarak saklar. Belleğinin büyüklüğü ekran kartının performansıyla doğru orantılıdır.

EKRAN KARTI VIDEO RAM Günümüz ekran kartları 128, 256, 512, 1024 veya 2048 MB kapasitelidir DDR2 veya GDDR3 bellek tiplerine sahiptirler. (GDDR4-GDDR5) Ne kadar fazla ekran kartı belleği olursa işlemci o kadar çok grafik bilgisini işleyebilir. Ancak bellek kadar veri yolu genişliği de önemlidir.(64bit, 128 bit, 256bit) (saniyede işlenecek veri sayısı)

DIGITAL ANALOG ÇEVİRİCİ RAMDAC Ekran kartının görüntü belleğindeki dijital (sayısal) verileri monitörde görüntülenecek analog sinyallere dönüştürerek ekran kartının monitör çıkışına gönderir.

DIJITAL ANALOG ÇEVİRİCİ RAMDAC Görüntü belleğini saniyede belirli sayıda tarayıp verileri alıp analog sinyallere dönüştürüp monitöre aktarır. Verileri dönüştürme ve aktarma hızı, ekran tazelenme hızını belirler. Ekran tazeleme hızı 75 Hz olarak ayarlanmışsa görüntü saniyede 75 defa yenilenir.

DIJITAL ANALOG ÇEVİRİCİ RAMDAC Eğer LCD ekran kullanılıyorsa RAMDAC devre dışı kalır Çünkü LCD ekran dijital sinyalleri görüntüler. Bu sebeple bilgiler RAMDAC’ a gitmeden direkt ekran kartının DVI (Digital Visual Interface) çıkışına aktarılır.

VIDEO BIOS Ekran kartının çalışmasını sağlayan komutlar içermektedir. Yani ekran kartının ne zaman ne iş yapacağını bu bileşen belirlemektedir

ÇIKIŞ BAĞLANTILARI

ÇIKIŞ BAĞLANTILARI VGA-OUT: CRT monitörlerin ve projeksiyon aygıtlarının bağlandığı ve bu aygıtlara görüntü aktarıldığı çıkış portudur. DVI-OUT: Dijital cihazlara ve LCD ekranlara görüntü aktaran çıkış portudur. VIDEO IN-OUT : Bilgisayardaki görüntülerini Televizyonda görüntülemek için kullanılan porttur.

SOĞUTUCU Bilgisayar işlemcisi üzerinde bulanan soğutma sistemi gibi ekran kartının görüntü işlemcisi üzerinde soğutma sistemi vardır. Görüntü işlemcisinin ısınmasını engeller.

SOĞUTUCU Isı Emiciler (Heatsink) Isı emici terimi genellikle pasif soğutucular için kullanılır. Bir ısı emici (heatsink), hangi yüzeye yapışıksa oranın ısısını emerek ya da yüzey alanını genişleterek sıcaklığını düşürür.

SOĞUTUCU Isı Borusu (Heat Pipes) Bazı aygıtlar o kadar küçüktür ki hantal bir ısı emiciden yeteri kadar dokunan yüzey alanı olmadığı için iyi verim alınamaz. Bu durumda bir ısı borusu (heat pipe) yardımıyla sıcaklık rahatlıkla ortamdan atılabilir.

EKRAN KARTININ ÖZELLİKLERİ Çözünürlük Renk Derinliği Ekran Kartı Tazelenme Hızı / Interlacing Görüntü Arayüzü

ÇÖZÜNÜRLÜK Görüntü üzerinde her rengi oluşturmak için kontrol edilebilecek noktaya piksel denir. Her bir piksel farklı renk ve parlaklığa sahip olabilir. Bir ekranda görüntülenebilen piksel sayısına çözünürlük adı verilir.

ÇÖZÜNÜRLÜK Çözünürlük 800x 600 ise yatayda 800,düşeyde 600 piksel olduğunu gösterir. Çözünürlük artarsa görüntü kalitesi de artar. Çözünürlük değeri ne olursa olsun nesnelerin piksel değeri değişmez. Çözünürlük artırılırsa belleğe olan ihtiyaç artmaktadır.

ÇÖZÜNÜRLÜK

ÇÖZÜNÜRLÜK

RENK DERİNLİĞİ Renk derinliği bir pikselin alacağı renk miktarıdır. Renk derinliği artarsa her pikselin alabileceği renk sayısı da artar. Piksellerin renk çeşitliliğinin artması görüntünün gerçeğe yakın olmasını sağlar. Piksellerdeki renkler kırmızı, yeşil mavi (RGB) renklerinin karışımından oluşur. Renk derinliği arttıkça piksellerdeki veri miktarı da artar. Bu artış ekran kartı görüntü işlemcisinin işleyeceği veri miktarını da artırır ve daha fazla görüntü belleğine ihtiyaç duyulur.

TAZELEME HIZI Bir ekran kartında, ekran kartı belleğinin (video belleği) içeriğini okumaktan sorumlu aygıt RAMDAC'tir. RAMDAC bir dijital analog çeviricidir. Bellekteki sayısal verileri (1 ve 0 lardan oluşan veriler) okuyup monitörün görüntüleyebileceği analog video sinyallerine dönüştürür. RAMDAC’in veriyi dönüştürmesi ve aktarması tazeleme hızını belirlemektedir. Bir ekran kartının tazelenme hızı, RAMDAC’in görüntü sinyallerini saniyede kaç kere monitöre göndereceğini belirlemektedir. Bu aynı zamanda monitörün de tazelenme hızıdır. Tazeleme hızı düşük olursa görüntüde titreşime neden olur. Ekran kartı tazelenme hız birimi Hz (hertz)dir.

GÖRÜNTÜ ARAYÜZÜ Görüntü arayüzü ekran kartının çözünürlük ve renk derinliğini belirler. Görüntü arayüzü ekran kartının görüntü kalitesi etkilemektedir.

EKRAN KARTININ ÇALIŞMASI CPU (MİB) grafik ile ilgili bilgileri ekran kartının görüntü belleğine aktarılır. Görüntü işlemcisi (GPU) görüntü belleğindeki verileri işler ve görüntü hesaplamalarını yaptıktan sonra görüntü belleğine geri gönderir. Görüntü belleğindeki bilgiler RAMDAC’e aktarıldıktan sonra bu bellek boşalır. Boşalan belleğe görüntü işlemci tekrar veri iletir. RAMDAC bu dijital verileri monitörde görüntülenecek analog sinyallere dönüştürüp ekran kartının çıkışına gönderir. Bu işlemler sırasında Video BIOS’ da ekran kartının veri akışını kontrol eder ve düzenler. Veriyolu hızı, görüntü belleğinin kapasite büyüklüğü bu işlemlerin süresini azaltır ve görüntü kalitesini artırır.

EKRAN KARTININ ÇALIŞMASI

EKRAN KARTI ÇEŞİTLERİ Fizik Yapısına Göre: Anakart üzerinde entegre olan (onboard) ekran kartı Anakartın genişleme yuvasına takılı olan ekran kartı

EKRAN KARTI ÇEŞİTLERİ Veriyolu Standardına Göre 1. ISA 2. PCI

EKRAN KARTI ÇEŞİTLERİ Veriyolu Standardına Göre 3. AGP 4. PCI-X 4. PCI Express

EKRAN KARTI SLOTLARI AGP AGP, ekran kartları için tasarlanmış yüksek hızlı bir arayüzdür. PCI ortak veri yolu kullanırken, AGP tek bir aygıta ayrılmış veriyoluna sahiptir. Kart üzerindeki Ram yetersiz kaldığında sistem ana belleği kullanabilir. Buna DIME (DIrect Memory Execute) (Doğrudan Bellek Kullanımı) denir. En düşük AGP hızı 66 Mhz dir. AGP nin 2X, 4X ve 8X hız seçenekleri bulunmaktadır.

EKRAN KARTI SLOTLARI PCI-E ISA, PCI ve AGP'nin tersine PCI Express seri arayüze sahip bir sistemdir. PCI kartlar tek veriyolunu paylaşırlarken, PCI Express kartların ayrı ayrı yolları vardır. PCI Express x16 ekran kartları için kullanılır Daha düşük yuva seçenekleri (x8, x4, x1) ise diğer kartlar için kullanılır.

AGP ÖRNEK Ürün Grubu : AGP Nvidia Marka : Palit Model : Palit FX-5200 NVidia 128MB DDR TV/Out(128Bit) Grafik İşlemci : Nvidia GF FX-5200 Bellek : 128MB DDR Memory Bandwith : 6.4GB/Sn RAMDAC : 350MHz Veri Yolu : AGP 8X Azami Çözünürlük : 2048 x 1536 Tv Çıkışı : Var (S-Video) İşletim Sistemi : Windows XP/Me/2000 Diğer Öz. 1 : DVI Çıkış

PCI-E ÖRNEK Ürün Grubu : PCI-Ex ATI Marka : Sapphire Model : Sapphire X1300 PCI-Ex 16x 512MB DDR2 DVI-TvOut Grafik İşlemci : ATI Radeon X1300 Bellek : 512 MB DDR2 - 128bit RAMDAC : 2 x 400MHz Veri Yolu : PCI Express x16 Azami Çözünürlük : 2560 x 1600 Tv Çıkışı : Var. DVI Çıkışı : Var.

SLI-CROSSFIRE SLI: İki ekran kartını aynı anakart üzerine bağlayarak performans artışı sağlayan teknoloji. (Nvdia) Crossfire: 2 veya daha fazla çekirdeğe sahip ekran kartı, uygun şartlar altında birbirine bağlanarak performans artışı sağlayan teknoloji. (ATI)