ATEŞLEME SİSTEMİ OM07B2_06 T.C. Eskısehir Osmangazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi MAKİNA Mühendislıgi Bölümü ATEŞLEME SİSTEMİ B.Kıvanç DALAYLI Mehmet GÜL Yalçın ÇAKICI 151820001022 151820033036 151820033018 OM07B2_06 Otomotiv Mühendisliği Mayıs 2007 Eskişehir

Ateşleme Sisteminin Amacı Ateşleme sisteminin görevi silindir içine alınan yakıt hava karışımını ateşlemek için kıvılcım oluşturmaktan ibaret değildir. Ateşleme sistemi, kıvılcımı çaktıracak yüksek gerilimli akımın elde edilmesi yanında bu akımı ateşleme sırasına göre silindirlere dağıtmak ve motorun değişen devir ve yük koşullarına göre de kıvılcım çakma zamanını ayarlamakla görevlidir.

Ateşleme Elemanları Batarya : Elektrik enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürerek saklayan ve gerektiğinde de bu enerjiyi veren bir araçtır.

Kontak anahtarı : Birinci devre üzerine konmuş olup, şoför yerinde devreyi açıp kapamaya yarayan bir anahtardır. İndiksiyon Bobini : Yalıtılmış çelik bir kap içerisine hava sızmayacak şekilde yerleştirilmiş bir yüksek gerilim aracıdır. İndiksiyon bobini bataryanın 12 V’luk olan gerilimini 15000 ile 20000 V’ a yükseltir

Kondansatör: Birinci devre akımının ani olarak kesilmesini sağlar Kondansatör: Birinci devre akımının ani olarak kesilmesini sağlar.Bunun sonucu olarak ateşleme bobininin verimi yükseltir. Buji tırnakları arasında meydana gelen kıvılcımın süresini uzatır.

Distribütor : Distribütör kamı,platin takımının çalışmasını sağlar. Distribütör kapağı,kömürü ve tevzi makarası ile ateşleme bobininden gelen yüksek voltajı,ateşleme zamanı gelen silindirin bujisine gönderir. Avans düzeni ile motorun her devrinde gerekli olan ateşleme avansını verir

Buji: Bujiler ateşleme için gerekli enerjiyi yanma odasına iletmekte ve elektrotlar arası oluşturulan kıvılcımlarla da yanma olayı meydana gelmektedir.

Ateşleme bobini aküden aldığı elektrik enerjisini ortalama 30 bin Volt değerine yükselterek bujiye aktarır ve uygun zamanda bu yüksek enerji bujinin tırnakları (elektrotları) arasında yanmayı başlatıcı kıvılcıma dönüşür. Yanmanın ideal gerçekleşebilmesi için bujinin yeri çok önemlidir.

Buji Kabloları: Distribütördeki yüksek voltajlı akımın bujilere ulaşmasını sağlar. Buji kabloları tel ve ipek kablo olmak üzere iki çeşittir.

Ateşleme Sisteminin Çeşitleri Manyetolu Ateşleme Sistemi Akülü (klasik) Ateşleme Sistemi Elektronik Ateşleme Sistemi

Manyetolu Ateşleme Sistemi Manyetolu ateşleme donanımında küçük güçlü, içten akümülatöre gerek duyulmadığından, motosiklet motorlarında ve tarım kesiminde yaygın olarak kullanılan patlamalı motorlarda çokça kullanılmaktadır.

Akülü (Klasik) Ateşleme

Ateşleme siteminde bataryadan bir primer akım, anahtardan ateşleme bobini ve platin üzerinden şasiye akar. Bu akım ateşleme bobini içerisinde ateşleme enerjisi olarak depolanır. Ateşleme zamanında platin açılır ve böylece primer akımı kesilir Bu durumda manyetik alan çöker ve primer ile sekonder sargıda bir gerilim indüklenir. Sekonder gerilim ateşleme için kullanılır ve bujinin merkez elektroduna iletilir. Gerilim yeterince yüksek ise hava aralığı iletken olur ve ateşleme kıvılcımı atlayabilir.

KLASİK ATEŞLEME SİSTEMİNİN YETERSİZLİKLERİ Primer devre akımının 4 amperden daha fazla artırılmaması Devir arttıkça bobinin verdiği gerilimin azalması Platin değerinin fiberinin aşınarak avans ayarlarının bozulması Platin kontaklarının yanması veya zamanla meme yapması Distribütör kamının aşınması sonucu silindirler arası ateşleme avansının değişmesidir

DAHA GÜÇLÜ BİR ATEŞLEME İÇİN TAKİP EDİLECEK YOLLAR Primer devre akımı artırılır Primer devre akımı geçiş süresi uzatılarak yüksek devirlerde bobinin verebildiği gerilimin azalması önlenebilir Platin gibi birbirine sürtünerek çalışan elemanlar kullanılmadığı için avans ayarı değişmez Yine sürtünerek çalışan elemanlar olmadığı için ateşleme avansı silindirden silindire değişim göstermez Devreye ön direnç yerleştirilmesi

Bu sorunların giderilebilmesi için farklı arayışlar içerisine girilmiş ve uygun kıvılcımın oluşturulabilmesi amacıyla elektronik ateşleme sistemlerine geçilmiştir.

Elektronik Ateşleme Sistemleri Klasik ateşleme sisteminin belirli yapısına karşılık elektronik ateşleme sistemlerinin pek çok çeşitleri vardır.Bunlar primer devre akımının kesilme şekline,ateşleme avansı şekline ve sekonder devre gerilimi dağıtma şekline göre sınıflandırılabilir.

Primer Devre Akımının Kesilme Şekline Göre Platin kumandalı tip Manyetik kumandalı (platinsiz) tip Hall - effect (Hall-etkisi) kumandalı tip Foto elektrik kumandalı tip,olarak sınıflandırılmıştır

Ateşleme Avans Şekillerine Göre Mekanik avans tertibatı Vakum avans tertibatı Elektronik avans tertibatı

Sekonder Gerilimi Dağıtma Şekline Göre Distribütörlü tip Distribütörsüz (statik) tip

Manyetik Kumandalı (Endüktif Vericili) Elektronik Ateşleme Sistemi Distribütörün değişik olması nedeniyle, Elektronik Ateşlemeden ayrılır. Distribütör içerisindeki platinler çıkarılmış, yerine bir manyetik sinyal jeneratörü (pulse jeneratör ) yerleştirilmiştir. Distribütör içerisindeki tevzi makarası yoluyla yüksek gerilim ateşleme sırası gelen bujiye dağıtılır.

MOTRONİC ATEŞLEME SİSTEMİ Hava ve benzin beslemesine ve ateşleme işlemine mekanik yoldan kumanda edilmesinin sınırlarına ulaşılmasıyla yeni bir arayış başlamış ve motronic sistemi ortaya çıkmıştır.

Motronic kumanda cihazının görevi, hava ve yakıt beslemesini ve ateşleme işlemini elektronik olarak sürücünün isteğine uyarlamak ve optimize etmektir.

Günümüzde ise Motronic sistemi çok sayıdaki sensörden gelen verilerden yararlanarak her püskürtme ve ateşleme işlemi için en iyi değerleri hesaplıyor. Motronic'in çekirdeği, bir mikro işlemciden ve bir bellekten oluşan bir elektronik kumanda cihazıdır. Belleğe, püskürtme miktarının ve ateşleme anının belirlenmesi için gerekli verileri içeren bir çalışma programı kaydedilmiştir.

Sensörler aracılığıyla mikro işlemciye her püskürtme ve ateşleme işlemi için emilecek hava miktarı, motor devri, krank mili konumu ve emilen havanın sıcaklığı ve motor sıcaklığı verileri sağlanır. Bu bilgiler sayesinde Motronic, motorda daima ideal hava-yakıt karışımı miktarının tam doğru anda ateşlenmesini garantiler.

SUNUMUMUZ BİTMİŞTİR DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ