 İSMMMO SEMİNERİ Dönem Sonu İşlemleri 8 Aralık 2009 İş Kuleleri Zeki GÜNDÜZ, YMM

İLİŞKİLİ ŞİRKETLERLE MÜNASEBETTE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KONULAR 2PricewaterhouseCoopers Aralık

PricewaterhouseCoopers Aralık Dikkat edilmesi gereken konular (ilişki varsa)  Zarar beyanları  Yapısal değişiklikler (riski ve bazı fonksiyonları kaydırarak karlılığın önceki yılara göre düşmesi)  Birleşme, bölünme vb önemli değişiklikler yaşanan firmalarda durumun izahı  Karlılıkta dalgalanmalar (yıl içi ve yıllar itibariyle)  Fiyatlarda dalgalanmalar (yıl içi ve yıllar itibariyle)

PricewaterhouseCoopers Aralık Dikkat edilmesi gereken konular (ilişki varsa)  Mevcut anlaşmalar ve bu anlaşmalarda zaman içinde meydana gelen değişiklikler  Daha önce olmayan anlaşmaların yürürlüğe girmesi  Serbest bölgelere yapılan satış ve bu bölgelerden alışlar  Vergi cennetlerine satış ve bu bölgelerden alışlar  Teknik yardım, lisans, royalty anlaşmaları çerçevesinde yapılan ödemeler (yıllar itibariyle)

PricewaterhouseCoopers Aralık Dikkat edilmesi gereken konular (ilişki varsa)  Masraf paylaşımı çerçevesinde yansıtılan tutarlar  Gelen borç veya alacaklandırma (debit/credit) notları(yıllar itibariyle)  Ürün bazında karlılıkların durumu(yıllar itibariyle)  İş bazında karlıkların durumu(yıllar itibariyle)  Yurt içi veya yurt dışı karlıkların durumu(yıllar itibariyle)  Yurt dışına farklı ülkelere satışta karlıkların durumu(yıllar itibariyle)

GÜNCEL İNCELEME KONULARI VE YARGI KARARLARI 6PricewaterhouseCoopers Aralık

PricewaterhouseCoopers Aralık Güncel inceleme konuları  Sahte belge iddiaları (KV açısından tamam KDV yi cezalı isteriz)  Yurt dışı işlere Türkiye deki merkezi giderlerden de pay verme  Yurt dışından gelen hizmet faturaları (yarar analizleri/ belgeleme)

PricewaterhouseCoopers Aralık Hisse Devirleri  Konu: İştirak Hisselerinin Devir Zamanı ABC Şirketi, hisselerinin bir kısmını XYZ Şirketine devretmiştir. Satış sözleşmesi Kasım ayında imzalanmıştır. Ödeme, nama yazılı hisselerin devri ve pay defterine kayıt ise Ocak ayında yapılmıştır.  İddialar: İştirak satışı 2006 yılında gerçekleşmiştir. ABC Şirketi’nin “iştirak satış kazancı” istisnasından yaralanamayacağı, İştirak hisselerinin satın alınmasına ilişkin finansman giderlerinin (kur farkı – faiz) gider yazılamayacağı, Hisse senedi satışından doğan zararın, kurum kazancından indirilemeyeceği, Senede bağlanmış (geçici ilmuhaber) hisselerin satışında KDV olması gerektiği hususları ileri sürülmüştür. Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık Hisse Devirleri  Kurumlar Vergisi Tarhiyatı: Bağlı ortaklıklar arasındaki hisse değişim işlemlerinde, yönetim kontrolünün değişmemiş olduğu gerekçesiyle hisse değişim işlemlerinin Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 19 ve 20'inci maddelerine uygun olmadığı ve söz konusu işlemin hisse satış işlemi olduğu iddia edilmiştir. Bu çerçevede hisse devir işlemlerinin aktife kayıtlı değeri yerine "Vergi İnceleme Raporu" ile belirlenen "emsal değer"den yapılması gerektiği iddia edilmiş ve belirlenen "emsal bedel“ ile "defter değeri" arasındaki fark üzerinden Kurumlar Vergisi matrah farkı hesaplanarak cezalı Kurumlar Vergisi tarh edilmiştir.  Katma Değer Vergisi Tarhiyatı: Senede bağlanmış (geçici ilmuhaber) hisselerinin satışında KDV olmalıdır iddiası ile cezalı KDV tarhiyatı yapılmıştır. Hisse senedi yoksa en az iki yıl elde tutuyor olmak gerekir denilmiştir. Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık Grupta Alınan Hizmetler Konusunda Yapılan Vergi İncelemeleri (1) Yurt dışından aynı gruba dahil Türkiye’deki şirkete verilen hizmetler, hizmetin gerçekten verildiğine, ederinin piyasa şartlarına uygun olduğuna dönük dokümanlar olsa dahi, bu ödemelerin gerçek mahiyetinin gayri maddi hak ödemesi (marka kullanım karşılığı) niteliğinde olduğu iddia edilmekte ve bu iddiaya dayanılarak ek tarhiyatlar yapılmaktadır. Hali hazırda, bu konu ile ilgili eleştiride ilk vergi mahkemesi kararı olumlu sonuçlanmıştır. Kesin sonuç için Danıştay’ın kararı beklenmektedir. Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık Transfer Fiyatlandırması Konusundaki Diğer İncelemeler (2) Genel olarak karlılıklardaki dalgalanmalar, Diğer şirketlerden bilgi alarak karşılaştırma yapma, Yurtiçi karlılık-ihracat karlılıklarının analizi Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık Kısmi Bölünme İşlemini Yok Sayan İnceleme A Şirketi, pazarlamaya yönelik hizmet faaliyetine yönelik tüm malvarlığını kısmi bölünme kapsamında B şirketine devretmekte, yapılan işlem yasal düzenlemeler çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. (2006 döneminde, 1 Seri No.lu KVK tebliğinden önce) Ancak, incelemede, A Şirketi’nin kısmi bölünme kapsamında devrettiği kısmın aslen kısmi bölünme kapsamına girmeyeceği ve devir işleminin aslen bir satış işlemi olması gerektiğini iddia edilmiş ve belirlenen emsal bedel üzerinden satışın olması gerektiği ileri sürülerek (ÖKD iddiası) A şirketi adına vergi tarhiyatı yapılmıştır. Ayrıca, inceleme elemanı, kısmi bölünme işlemini aslen satış işlemi olarak nitelendirdiği için, A ve B Şirketleri’nin “Kısmi Bölünme Sözleşmesi”’ni de “Satış Sözleşmesi” olarak değerlendirmiş ve tüm sözleşme nüshaları üzerinden damga vergisi tarhiyatı yapmıştır. Bu konu hali hazırda vergi mahkemesine intikal ettirilmiştir. Ancak vergi mahkemesi tarafından henüz bir karar verilmemiştir. Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık Serbest Bölge İncelemeleri  İlişkili Serbest Bölge Şirketi/Şubesi’ni Yok Sayan İncelemeler I Seri vergi incelemelerinden olan serbest bölge incelemelerinde, Türkiye’deki şirketin, Serbest Bölgeler Kanununa göre ruhsat alıp, Serbest Bölgeler Kanunu, Gümrük Kanunu, İthalat Rejim Kararı, Kambiyo Mevzuatı ve Maliye Bakanlığı’nın düzenlemeleri çerçevesinde faaliyette bulunan ilişkili şirketi/şubesi ile ticari faaliyetleri yok sayılmıştır. Bundan hareketle, arada sanki ilişkili serbest bölge şirketi/şubesi yokmuş ve tüm işlemler yurtdışındaki firma ile Türkiye’deki firma arasında yapılıyormuş gibi incelemeler ve ek tarhiyatlar yapılmıştır. Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık Serbest Bölge İncelemeleri  İlişkili Serbest Bölge Şirketi/Şubesi’ni Yok Sayan İncelemeler II Bu konu ile ilgili, şu ana kadar elimizde olan bilgiler uyarınca, verilmiş kararlar şu şekildedir. İstanbul’da Açılan Davalarla İlgili Danıştay 4. Dairesi: Ağırlıklı olarak lehe kararlar vermiştir. (7 olumlu karar – 1 olumsuz karar) İstanbul Dışındaki Şehirlerde Açılan Davalarla İlgili Danıştay 3. Dairesi: İncelemelerle ilgili ilk kararlar olumlu iken, son dönemlerdeki kararlar olumsuzdur. (4 olumsuz karar) Bu konu ile ilgili Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu’nun almış olduğu 2 karar bulunmaktadır: İlk Karar: Dava konusu olaya özgü olarak, Serbest Bölge’deki şirketin paravan şirket olduğu ve yapılan tarhiyatın doğru olduğuna karar verilmiştir. İkinci Karar: Somut olarak tespit yapıldıktan sonra karar verilmesi gerektiği vurgulanmıştır. (Bu karara bir makalede atıfta bulunulmuştur). Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık Yurt Dışından Alınan Hizmetlerde 183 Gün Kuralı Eleştiriye konu olan olay, ABD’den alınan ve fiili olarak ABD’de verilen IT danışmanlık hizmetidir. Hizmetin ifa süresi 183 günü geçtiği için yurt dışına yapılan ödemenin stopaja tabi olması gerektiği iddia edilmiştir. Yapılan vergisel eleştiride, hizmetin Türkiye’de verilme süresine değil, toplam süresine bakılmıştır. Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık İlaç Şirketi İncelemeleri – Örtülü Kazanç Dağıtımı İncelemeleri Seri vergi incelemelerinden olan ilaç şirketlerine yönelik incelemelerde, ilaç şirketlerinin ilişkili şirketlerinden aldıkları hammaddelerle ilgili, bu hammaddelerin yüksek bedeller üzerinden satın alındığı ve yurtdışındaki ilişkili şirketlere örtülü kazanç dağıtıldığı iddia edilmiştir. Bu konu ile ilgili olarak ilk derece mahkemeleri, olumlu ve olumsuz yönde kararlar vermiştir. (farklı mahkemeler) Yargılamalar halen Danıştay nezdinde devam etmektedir Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık TTK 324 Çerçevesinde Getirilen Sermaye Avansları – Örtülü Kazanç Dağıtımı İncelemeleri İnceleme konusu olayda, A Şirketi’ne, ortağın gönderdiği zarar itfa fonu, aslında şirketin örtülü kazanç dağıtımı nedeniyle zarar ettiği, dolayısıyla söz konusu tutarın gelir olarak dikkate alınması gerektiği ve KDV’ye tabi olduğu iddia edilmiştir. Bu iddia ile karşı karşıya kalan şirket uzlaşma talep etmiş ve Kurumlar Vergisi aslında %40, cezada ise %95 oranında indirim yapılmış, KDV tarhiyatları ise tamamen kaldırılmıştır. Mahkemeye giden aynı mahiyetteki tarhiyatlarla ilgili ise, vergi mahkemesi olumsuz karar vermiştir. Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık Damga Vergisi Konusundaki İncelemeler  Mevcut Olaylar: Sözleşmeler yurtdışında imzalanmış ve Türkiye’ye getirilmemiştir, Aynı kağıt üzerinde 2 bağımsız sözleşme bulunmaktadır, Kağıt üzerinde nüsha sayısına ait bilgi bulunmamaktadır, Sözleşmeler zaman aşımına uğramıştır.  İnceleme Raporundaki İddialar: Sözleşmeler Türkiye’ye getirilmese dahi, sözleşme hükmünden Türkiye’de yararlanılmıştır ve bu nedenle sözleşme damga vergisine tabidir, Sözleşmedeki taraf sayısı kadar nüsha olması gerekmektedir, Türkiye’deki taraf, ilgili ve tarafı olmadığı sözleşmenin damga vergisi ödemesinden DVK 24. Md. uyarınca müteselsil sorumludur ve sözleşmeler zaman aşımına tabi değildir. Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık KDV İncelemeleri I Değeri düşen malları ile miadı dolduğu için imha edilmek zorunda kalınan mallar, zayi mal olarak değerlendirilmiştir. Yüklenilen KDV’lerin ise indirim konusu yapılamayacağı iddia edilmiştir. Bu konu tebliğ ile de ne yazık ki aynı şekilde yanlış düzenlenmiştir. Düşük oranlı KDV’ler nedeniyle iade edilecek KDV hesabında farklı iddialar başlamıştır. Yurtdışından gönderilen Credit Note’ların KDV’ ye tabi olması gerektiği iddia edilmiştir. (Söz konusu iddiaya ilişkin ilk vergi mahkemesi kararı olumlu sonuçlanmıştır) Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık KDV İncelemeleri II Türkiye’de mukim A Şirketi’nin çalışanları, Serbest Bölgede faaliyette bulunan B Şirketi nezdinde fason üretim hizmeti vermektedir. Hizmeti veren şirketin merkezinin Türkiye olması dolayısıyla, KDVK Md. 17/4-i’den yararlanılamayacağı ileri sürülerek, vergi incelemesi yapılmıştır. Sahte belge kullananlardan yapılan mal alışları ile ilgili, yüklenilen KDV’lerin indirim konusu yapılamayacağı ileri sürülmektedir. (Mal alışı gerçek olsa bile, KDV indiriminin mümkün olmayacağı ileri sürülmüştür) Doğrudan serbest bölge nezdinde verilen hizmetler: Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık İnşaat Şirketleri Nezdinde Yapılan İncelemeler 150 m2’nin tespiti konusunda incelemeler yapılmıştır. Projede net faydalı alanın 150 m2’nin altında olduğu ancak yapılan incelemede konutun net kullanım alanının fiiliyatta 150m2’nin üzerinde olduğu ileri sürülerek satışların %18 KDV oranı ile yapılması gerektiği iddia edilmiştir. Belediye ruhsatında ofis/yapı kullanım belgesinde ofis-daire olarak tescil edilmiş ancak fiiliyatta mesken olarak kullanılmak üzere satış yapılmıştır. (VUK 3. Md.’den hareketle davalar açılmıştır) Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık Denizcilik Sektörü İncelemeleri İhracatçılara Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 23. ve 28. Md.’lerinden yola çıkılarak yazılan ve yabancıların “Freight Tax” adını verdikleri, denizcilik için % 4,8 oranındaki Kurumlar Vergisi ve stopaja ilişkin incelemeler bulunmaktadır. İncelemelerde, ihracatçılar, “TTK Kapsamındaki Acente”/ “Dar Mükellef Kurumların Temsilcisi” olmadığı halde, acenteymiş gibi sorumlu tutulmaktadır. Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık PE İncelemeleri Yurtdışında mukim bir şirket (Türkiye’de daimi temsilcisi ve şubesi bulunmamaktadır) Türkiye’deki başka bir şirketle ticari işlem yapmaktadır. Bu şirketin Türkiye’de faaliyette bulunan ilişkili şirketinin, yurtdışındaki şirketin kazanç elde etmesinde aracı olduğu ileri sürülerek, elde edilen kazancın vergilendirmesinde Türkiye’deki şirketin sorumlu olduğu ileri sürülerek Türkiye’deki şirket adına inceleme ve tarhiyatlar yapılmıştır. Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık Yatırım İndirimi Konusu Anayasa Mahkemesi, Gelir Vergisi Kanunu Geçici 69. maddesindeki “Sadece Yılları” ibaresini iptal etmiş ve söz konusu karar Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. (Karar tarihi: 15 Ekim 2009) Konu ile ilgili olarak mahkemenin resmi web sitesinde açıklama yapılmıştır. Karar çıkmazsa geçici vergi uygulaması nasıl olacak? Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık Gelir Vergisi Üst Sınır Tarifesi %35 Oranının uygulaması, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı. Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık Tevkifatlı Faturalarda Dönemsellik İncelemeleri Alıcı ve satıcı tarafların beyanlarının karşılaştırılması, Beyanlarda farklılıkların tespit edilmesi durumunda vergi ziyaı cezası kesilmesi. Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık BA/BS Formları Tutarsızlıkları Vergi dairesi incelemeleri ve vergi dairelerinden gelen yazılar, Düzeltme talepleri. Güncel inceleme konuları

PricewaterhouseCoopers Aralık Sahte ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanmış Mükelleflerden Gelen Faturalara İlişkin İncelemeler Vergi dairesi incelemeleri ve vergi dairelerinden gelen yazılar, Düzeltme talepleri. Güncel inceleme konuları

İNŞAAT İŞLERİ 29PricewaterhouseCoopers Aralık

PricewaterhouseCoopers Aralık Yıllara sari inşaat işleri (1)  Birden fazla projede kullanılan sabit kıymetlere (tesisat, makine, ulaştırma vasıtaları) ilişkin amortisman giderleri, bu sabit kıymetlerin her bir projede kullanıldığı gün sayısı esas alınarak dağıtılır. Bu şekilde kesin olarak gün tespiti yapılamaması durumunda, amortisman giderleri diğer genel giderler ile ayni esaslarda dağıtıma tabi tutulur,  Yıl içinde birden fazla yıllara sari inşaat projesi ve/veya diğer islerden elde edilen kazançlar var ise, müşterek giderlerin dağıtımı GVK'nun 43. maddesine göre yapılır. Buna göre, 2008 yılı içinde oluşan müşterek giderler, yıllara sari inşaat ve onarım işlerinin maliyetleri ile, diğer islere ilişkin satış ve hasılat tutarlarının birbirine olan nispeti dahilinde dağıtılır,

PricewaterhouseCoopers Aralık Yıllara sari inşaat işleri (2)  2008 yılı içinde tamamlanan yıllara sari inşaat ve onarım işleriyle ilgili hasılat ve maliyetler bilanço hesaplarından ilgili gelir tablosu hesaplarına aktarılır. Ancak söz konusu islerden elde edilen kazanç veya zararlar son geçici vergi döneminde de dikkate alınmayıp sadece dönem kurumlar vergisi beyannamesinde dikkate alınır,  2008 sonu itibariyle devam eden projelerin hasılat ve maliyetlerinin ilgili bilanço hesaplarına aktarımı yapılır,

PricewaterhouseCoopers Aralık Yıllara sari inşaat işleri (3)  Yıl içinde tamamlanan projelere ilişkin geçici kabul tutanağı ve ilgili yazışmaların takibi yapılıp, kurumlar vergisi beyanında esas alınmak üzere muhafaza edilir,  Cari dönemde kazancı beyan edilen yıllara sari inşaat ve onarım islerinde hakedişlerden ilgili işverenlerce yapılan tevkifatlara ilişkin dökümler talep edilir, yasal kayıtlarla mutabakatı yapılarak kurumlar vergisi beyanında (Yılın son geçici vergi dönemi için yapılacak beyanda dikkate alınmaz!) esas alınmak üzere muhafaza edilir,

PricewaterhouseCoopers Aralık Yıllara sari inşaat işleri (4)  Yurt dışı inşaat ve onarım projeleri var ise, söz konusu kazançlarla ilgili hesaplar kesinleştirilir ve Türkiye'de sonuç hesaplarına intikal ettirilir,  Başlangıçta yıllara sari olmayacağı planlandığı halde, yıl sonu itibariyle henüz tamamlanamayan isler ve/veya taşeronlara devredilen islerin değerlendirmesi yapılır ve takip eden dönemden itibaren Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 15 ve 30. maddelerine göre %3 oranında tevkifat yapılmaya başlanır,

PricewaterhouseCoopers Aralık Yıllara sari inşaat işleri (5)  Adi ortaklık seklinde yürütülen projelerde, adi ortaklık kayıtlarında varsa dönem kar/zararı olarak beyan etmesi gereken tutarlar ile kanunen kabul edilmeyen giderler ve indirim ve istisnalar kesinleştirilir ve ayrıntılı bir şekilde ortaklara dekont edilerek, ayni dönemin kar/zararı olarak ortaklarca beyanına imkan verecek şekilde takip edilir,  Son olarak, şantiyelerle merkez arasındaki veri akışının hızlı ve sağlıklı bir şekilde olması için gereken önlemler alınır ve yılın son günlerinde düzenlenen ve/veya gelen belgelerin eksiksiz sağlanması için azami özen gösterilir.

PricewaterhouseCoopers Aralık Yurt dışı inşaat işleri (1)  Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi ile yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye’de genel sonuç hesaplarına aktarılan kazançlar, herhangi bir koşula bağlanmaksızın kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.  Yurt dışında bulunan işyerleri veya daimi temsilcileri aracılığıyla yapılan ve yurt dışında vergilendirilen inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançların (vergi yükü oranına bakılmaksızın), ayrıca yurt içinde de vergilendirilmesinin önüne geçilmesi amacıyla bu kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.

PricewaterhouseCoopers Aralık Yurt dışı inşaat işleri (2)  Teknik hizmetlerden elde edilen kazançların da anılan istisnadan yararlanabilmesi için bu işlerin yurt dışında bulunan işyerleri veya daimi temsilciler aracılığıyla yapılması gerekmektedir. Ayrıca, teknik hizmetlerin yurt dışındaki inşaat, onarım ve montaj işlerine bağlı olarak yapılma şartı bulunmamaktadır.

PricewaterhouseCoopers Aralık  Dolayısıyla, kurumların yurt dışında bir inşaat ve onarım işi varsa, buna bağlı teknik hizmetler ister Türkiye’de isterse yurtdışında yapılsın, elde edilen kazançlar istisnadan yararlanabilecektir. Kurumların yurt dışında yaptıkları bir inşaat ve onarım işinin bulunmaması halinde ise ancak yurt dışında bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla yaptıkları teknik hizmetlerden elde edilen kazançlar istisnadan yararlanabilecekler.  Bu istisnanın uygulanması açısından, yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançların Türkiye’ye getirilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Söz konusu kazançların Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi istisnadan yararlanması için yeterlidir. Yurt dışı inşaat işleri (3)

PricewaterhouseCoopers Aralık  Öte yandan, yurt dışındaki şubelerden elde edilen kazançların genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesinde, faaliyette bulunulan yabancı ülkenin mevzuatına göre hesap döneminin kapandığı tarih itibariyle ilgili ülke mevzuatına göre tespit edilen faaliyet sonucu, Türkiye’de de aynı tarih itibariyle genel sonuç hesaplarına kaydedilecektir. Bu hususun Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesinde, kazancın kambiyo mevzuatına göre fiilen Türkiye’ye getirilmesinin herhangi bir etkisi olmayacaktır. Faaliyette bulunulan yabancı ülkede kazanca tasarruf edilebilmesi yeterlidir.  Tasarruf edebilmesi ne demektir? (Hukuken veya fiilen elde edilmiş olması) Yurt dışı inşaat işleri (4)

PricewaterhouseCoopers Aralık  Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazanç, hesaplara intikal ettirilmesi gereken tarihte T.C. Merkez Bankasının o gün için tespit ve ilan ettiği döviz alış kurlarıyla değerlendirilecektir. T.C. Merkez Bankasınca tespit ve ilan olunmayan yabancı paralarda ise Maliye Bakanlığının Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit ve ilan ettiği kurlar dikkate alınacaktır.  Yurt dışı faaliyet sonucunda elde edilen kazançlar elde edildiği dönem itibariyle, Türkiye’de ilgili olduğu geçici vergi matrahının tespitinde de dikkate alınacaktır. Yurt dışı inşaat işleri (5)

PricewaterhouseCoopers Aralık  Yurt dışında yapılan inşaat işlerinde kullanılmak üzere alınmış krediler için, inşaat işlerinin sona erdirilmesinden sonra ödenmesi gereken faiz ve kur farkları, yabancı ülkede bunları ödeyecek bir işletmenin kalmaması ve bu işe ilişkin olarak elde edilen hasılatın yurt dışındaki inşaata harcanan kredi tutarı kadar kısmının Türkiye’ye getirilmesi halinde, söz konusu kredi Türkiye’deki merkezin bir borcu haline gelmekte ve merkez tarafından ödenmesi zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Bu kredilere ilişkin olarak yurt dışındaki inşaat işlerinin sona ermesinden sonra doğan kur farkı ve faizler, merkezdeki kurum için ticari kazancın elde edilmesi ve idamesi için yapılmış bir gider niteliğinde olduğundan, genel esaslar çerçevesinde kurum kazancının tespitinde dikkate alınabilecektir. Yurt dışı inşaat işleri (6)

PricewaterhouseCoopers Aralık  Tam mükellef kurumların aktiflerinde yer alan makine ve teçhizatları, yurt dışında yapılan inşaat işleri ile ilgili olarak yurt dışına geçici olarak ihraç etmeleri halinde, geçici olarak ihraç edilen ve işin bitiminde Türkiye’ye getirilen makine ve teçhizat ile ilgili olarak Türkiye’de amortisman ayrılmasına son verilecek; işin bitiminde söz konusu makine ve teçhizatların Türkiye’ye ithalinde ise amortisman uygulaması kaldığı yerden devam edecektir. Yurt dışı inşaat işleri (7)

FİNANSAL KİRALAMA 42PricewaterhouseCoopers Aralık

PricewaterhouseCoopers Aralık  3226 Sayılı Finansal Kiralama Kanunu uyarınca finansal kiralama kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü kişiden satın aldığı veya başka suretle temin ettiği bir malın zilyetliğini, her türlü faydayı sağlamak üzere ve belli bir süre feshedilmemek şartı ile kira bedeli karşılığında, kiracıya bırakmasını öngören bir anlaşmadır. Finansal kiralama işlemlerinde dönem sonu işlemleri için hatırlatmalar (1)

PricewaterhouseCoopers Aralık  Vergi Usul Kanunu Mükerrer 290. madde ile 319 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğinde ise finansal kiralama, kira süresi sonunda mülkiyet hakkının kiracıya devredilip devredilmediğine bakılmaksızın bir iktisadi kıymetin mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan riskler ile yararların tamamının veya tamamına yakınının belli bir dönemde bedel karşılığı kiracıya bırakılması sonucunu doğuran kiralamalardır. Finansal kiralama işlemlerinde dönem sonu işlemleri için hatırlatmalar (2)

PricewaterhouseCoopers Aralık  Finansal kiralamanın avantajları finansman kolaylığı sağlaması, teminat verme yükünden kurtarması, teknolojik gelişmelere kolay uyum sağlanması, kiralayan için teşviklerden yararlanmayı sağlaması ve finansal kiralama sözleşmelerinin her türlü vergi, resim ve harçtan müstesna olmasıdır. Öte yandan geçtiğimiz yıllarda %1 olarak uygulanan finansal kiralama işlemlerindeki KDV oranı ’de yapılan değişiklikle beraber kiralama konusu malın tabi olduğu oran olarak değiştirilerek sektöre sağlanan avantaj ortadan kaldırılmıştır. Finansal kiralama işlemlerinde dönem sonu işlemleri için hatırlatmalar (3)

PricewaterhouseCoopers Aralık  Aşağıdakilerden herhangi birinin varlığı durumunda, kiralama işlemi 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamında yapılmamış olsa dahi işlem finansal kiralama kabul edilir (Dolayısıyla sözleşme finansal kiralama şirketi ile yapılmış olsun olmasın, aşağıdaki şartlardan en az birinin mevcudiyeti halinde VUK’a göre finansal kiralama sayılacağından dikkatle irdelenmelidir) :  İktisadi kıymetin mülkiyetinin kira süresi sonunda kiracıya devredilmesi,  Kiracıya kira süresi sonunda iktisadi kıymeti rayiç bedelinden düşük bir bedelle satın alma hakkı tanınması,  Kiralama süresinin iktisadi kıymetin ekonomik ömrünün % 80’inden daha büyük bölümünü kapsaması,  Sözleşmeye göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin toplamının iktisadi kıymetin rayiç bedelinin %90’ından daha büyük bir değeri oluşturması. Finansal kiralamayı belirleyen özellikler (VUK Mükerrer 290):

PricewaterhouseCoopers Aralık  Finansal kiralama konusu iktisadi kıymeti kiraya veren, kiralamaya konu iktisadi kıymetin maliki olmaya devam edecek,  Kiralayan kiralamaya konu iktisadi kıymetin amortismanını ayıramayacak, kiralamaya konu iktisadi kıymetin amortismanı, kiralamaya konu iktisadi kıymeti hak olarak aktifleştirecek olan kiracı tarafından ayrılacak,  Kiracı, finansal kiralama sözleşmesine göre borçlandığı kira bedelinin net bugünkü değerini (rayiç bedel net bugünkü değerden daha düşükse rayiç bedeli) hak olarak aktifleştirecek, hak olarak aktifleştirilen kısım ile toplam ödenecek tutar arasındaki farkı finansman gideri olarak, dönemsellik ilkesi esas alınarak kayıtlarına intikal ettirecek, VUK Mükerrer 290 uyarınca yapılacak işlemler:

PricewaterhouseCoopers Aralık  Finansal Kiralama Kanunu uyarınca sözleşmeye taşınır ve taşınmaz mallar konu olabilir (Örneğin İnşaat makineleri, vinçler, iş makineleri, tekstil makineleri, fabrikalar, enerji sistemleri, vs.) Patent gibi fikri ve sınai haklar bu sözleşmeye konu olamazlar. Finansal kiralama sözleşmesinin konusu

PricewaterhouseCoopers Aralık  İktisadi kıymet kiracı tarafından aktifleştirilir.  Amortisman ayırma uygulamasından kiracı yararlanıyor,  Kiralanan iktisadi kıymet, kira süresinde değil, VUK’ta belirtilen genel esaslara göre itfa edilecektir, Finansal kiralama işlemlerinde amortisman uygulaması

PricewaterhouseCoopers Aralık  5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun dar mükellefiyette vergi kesintisinin düzenlendiği 30’uncu maddenin 1-i bölümü uyarınca, 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamındaki faaliyetlerden sağlanacak gayrimenkul sermaye iratlarından % 1, diğer kiralamalardan (operasyonel) %20 oranında vergi tevkifatı hesaplanacaktır. Yurtdışında mukim bir şirketten yapılan kiralamalarda stopaj

PricewaterhouseCoopers Aralık Konuya ilişkin açıklamalar 319 seri numaralı VUK Tebliğinde yapılmıştır.  Kiralayan açısından: Tebliğin II/A-5 numaralı bölümünde yazıldığı gibi kiralanan kıymet kredi kullanılarak alınmışsa ilk yıl için ödenen kur farkı ve faiz giderlerinin sözleşme yapılmasından önce kıymetin maliyetine ilave edilebilecek olması halinde maliyete ilave ettirilmesi, aksi halde ve izleyen yıllarda ise doğrudan gider yazılması uygulaması devam etmektedir. Döviz cinsinden yapılan finansal kiralama anlaşmalarına ilişkin oluşacak kur farkları

PricewaterhouseCoopers Aralık  Kiracı açısından: Kiracı açısından ise söz konusu tebliğde bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak verilen özelgelerde "finansal kiralama yoluyla edinilen kıymete ilişkin olarak kiralama süresi içinde sözleşmeye istinaden yabancı para üzerinden yapılan kira ödemelerinin değerlemesi sonucu ortaya çıkan kur farkının, finansal kiralama konusu kıymetin maliyetine intikal ettirilmesi ve maliyete eklenen bu farkların ilgili kıymetin amortisman süresi içinde itfa edilmesi gerekmektedir” görüşü ifade edilmiştir. Bu konudaki görüşümüz bu işlemin de kredilendirme işleminden farklı olmadığı, dolayısıyla VUK 163 seri numaralı genel tebliğ çerçevesinde ilk yıl için faiz ve kur farklarının aktifleştirilmesinin, izleyen yıllarda ise seçiminin ihtiyari olmasının doğru olacağı yönündedir.

PricewaterhouseCoopers Aralık  Finansal kiralama yoluyla kiralanan binek otomobillere ilişkin kiralardan hesaplanan KDV’nin indirilemeyeceği ifade eden Danıştay Kararları ve özelgeler bulunmaktadır. Özelgelerde indirilemeyen KDV’nin maliyet ya da gider olarak dikkate almanın seçimlik olduğunu belirtilmiştir. Binek otomobiller amortismana tabi bir iktisadi kıymet olduğundan genel ve risksiz uygulama maliyete intikal ettirmektir. Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerde KDV

ÖZEL EMEKLİLİK 54PricewaterhouseCoopers Aralık

Bireysel Emeklilik ve Şahıs Sigortaları Gelir ve Kurumlar Vergisi Uygulamaları PricewaterhouseCoopers Aralık

PricewaterhouseCoopers Aralık Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı paylarının indirilmesi/giderleştirilmesi İndirim/gider unsuru  İşveren tarafından ödenen BE Katkı Payı  Çalışan tarafından ödenen BE Katkı payı  İşveren tarafından ödenen şahıs sigorta primi  Çalışan tarafından ödenen şahıs sigorta primi Sınırlama  Ödendiği ayda elde edilen ücretin %10’u ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarı  Ödendiği ayda elde edilen ücretin %5’i ve asgari ücretin yıllık tutarı

PricewaterhouseCoopers Aralık Bireysel emeklilik katkı paylarının kurumlar vergisi mükelleflerince gider kabul edilmesi GVK Madde 40/9’a göre, işverence çalışanlar adına bireysel emeklilik katkı payı ödenmesi halinde bu tutar Kanun’da yer alan sınır dahilinde doğrudan gider yazılabilmektedir. Sağlık, hayat, ferdi kaza şahıs sigortaları ise ücretleştirilmek suretiyle gider yazılabilmektedir. (yasal limitler kapsamında ücrete ilişkin gelir vergisi matrahına ulaşırken indirimler yapılabilir)

PricewaterhouseCoopers Aralık Bireysel emeklilik katkı paylarının gelir vergisi mükelleflerince yıllık beyannamede indirimi GVK Madde 89’a göre, Beyan edilen gelirin % 10'unu (bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta primleri için, beyan edilen gelirin % 5'ini) ve asgarî ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla, mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları (sigortanın veya emeklilik sözleşmesinin Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan bir sigorta veya emeklilik şirketi nezdinde akdedilmiş olması, prim ve katkı tutarlarının gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması ve ücret geliri elde edenlerin ücretlerinin safi tutarının hesaplanması sırasında ayrıca indirilmemiş bulunması şartıyla, eşlerin veya çocukların ayrı beyanname vermeleri halinde, bunlara ait prim ve katkı payları kendi gelirlerinden indirilir).

PricewaterhouseCoopers Aralık ’de gelen değişiklik-sosyal güvenlik kesintisi Gelir ve Kurumlar Vergisi Uygulamasında 2008 yılında diğer yıllara göre bir değişiklik yapılmamıştır. Ancak; 1 Ekim 2008’de 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle SGK uygulaması değişti Sayılı Kanun’un 80. maddesi gereğince işverenlerce çalışanlar adına ödenen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı paylarının aylık toplamının asgari ücretin %30’unu geçen kısmının prime esas kazanca dahil edilmesi gerekmektedir. Eski uygulamada, SSK’nın yazılı görüşü doğrultusunda tüm şahıs sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı tutarı prime esas kazanca dahil edilmekteydi.

BAĞIŞ VE YARDIMLAR 60PricewaterhouseCoopers Aralık

PricewaterhouseCoopers Aralık Yılında kazanç varsa indirilebilecek bağış ve yardımlar 57-Sponsorluk Harcamaları (md 10/1-b), 58-Bağış ve Yardımlar (md 10/1-ç), 59-Eğitim ve Sağlık Tesisleri ile Yurt İnşasına İlişkin Bağış ve Yardımlar (md 10/1-ç), 60-Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yardımlar (md 10/1-d) 61-Bakanlar Kurulu Kararı Uyarınca Başbakanlık Aracılığıyla Yapılan Bağış ve Yardımlar (md 10/1-e) Bu tutarlar sonraki yıla devredilemeyecektir.

PricewaterhouseCoopers Aralık İndirimler  Sponsorluk Harcamaları  Bağış ve Yardımlar  Bu indirimler beyannamede yapılır  Kurum kazancı bulunması halinde indirilir.  İndirim Kalemlerinin kanunda yer alan düzenleniş sırasıyla indirilmesi gerekmektedir.

PricewaterhouseCoopers Aralık Sponsorluk harcamaları  3289 ve 3813 Sayılı Kanunlar kapsamında yapılan sponsorluk harcamaların amatör spor dalları için tamamını  Profesyonel spor dalları için ise %50 sinin indirim konusu yapılır.

PricewaterhouseCoopers Aralık Sponsorluk harcamaları (Md:10/1-b): Sponsor olan kurumun adının anılması koşuluyla,  Resmi spor organizasyonları için yapılan saha, salon veya tesis kira bedelleri,  Sporcuların iaşe, seyahat ve ikamet giderleri,  Spor malzemesi bedeli,  Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün uygun göreceği spor tesisleri için yapılan ayni ve nakdi harcamalar,  Sporcuların transfer edilmesini sağlayacak bonservis bedelleri,  Spor müsabakaları sonucuna göre sporculara veya spor adamlarına prim mahiyetinde ayni ve nakdi ödemeler sponsor harcamasıdır.

PricewaterhouseCoopers Aralık Bağış yardımlar  Bağış ve yardım kanunda sayılan kurum ve kuruluşlara yapılmalıdır.  Bağış ve yardım makbuz karşılığı olmalıdır.  Bağış ve yardımın karşılıksız yapılması gerekmektedir. (yemek/balo)  Kazanç yetersizliği nedeniyle indirilemeyen kısım sonraki yıla devredilemez.  Bağış ve yardım, nakden veya aynen olabilir.

PricewaterhouseCoopers Aralık Bağış yardımlar Kurum Kazancının %5’i ile Sınırlı Bağış ve Yardımlar  Makbuzla yapılmalı  Genel ve özel bütçeli kamu idareleri,  İl özel idareleri,  Belediyeler,  Köyler,  Bakanlar kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar,  Kamu yararına çalışan dernekler  Bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar.

PricewaterhouseCoopers Aralık Bağış yardımlar  %5’lik Üst Sınırın Hesaplanması  [Ticari bilanço karı – (iştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)] tutarı ifade etmektedir.

PricewaterhouseCoopers Aralık %5’lik üst sınırın hesaplanması Hasılat1.400 Giderler yılı zararı400 İştirak Kazancı450 İştirak satış kazancı %100’lük bağış 50 %5’lik Bağış yardım sınırı ( )*%5

PricewaterhouseCoopers Aralık Tamamı indirilebilecek bağış ve yardımlar-Md. 10  Eğitim, Sağlık ve Bakım Hizmetlerini Geliştirmek Amacıyla Yapılan Harcamalar  Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yardımlar  Doğal Afetlere İlişkin Bağış ve Yardımlar  Özel kanunlara göre  Yukarıdakiler zarar varsa indirilemez-

PricewaterhouseCoopers Aralık Özel kanunlar  Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu  Sosyal Y. ve Dayanışmayı Teşvik Fonu  Üniversiteler ve ileri teknoloji enstitüleri  TÜBİTAK  Silahlı Kuvvetler Güçlendirme vakfı  Çocuk esirgeme kurumu  Afetler mahalli yardım komiteleri  İlk öğretim kurumları  Milli ağaçlandırma ve erozyon kanuna göre yapılanlar  Sekiz yıllık kesintisiz eğitim kurumlarına  Emekli sandığı kanunu hükümlerince  Gülhane Tıp Akademisi

PricewaterhouseCoopers Aralık Ayni bağış yapılması  2008 yılında ytl maliyet 900 kdv li alınan emtia kamu menfaatine yararlı derneğe bağışlamıştır. 770 Genel Yön Gideri Tic. Mal Hesaplanan KDV 900 KDV 17/2-b uyarınca kamuya yararlı derneğe bedelsiz teslim KDV den istisna olduğu için 30/a uyarınca indiremiyor.

%05 GÖTÜRÜ GİDER 72PricewaterhouseCoopers Aralık

VARLIK BARIŞI 73PricewaterhouseCoopers Aralık

© 2008 PricewaterhouseCoopers. All rights reserved. “PricewaterhouseCoopers” refers to the network of member firms of PricewaterhouseCoopers International Limited, each of which is a separate and independent legal entity. *connectedthinking is a trademark of PricewaterhouseCoopers LLP (US).  Mutlu ve Huzurlu Bir Yıl Diliyorum