GÜRÜLTÜ İÇİN KKD

GÜRÜLTÜ Gürültü, genel olarak, istenmeyen ve kulağa hoş gelmeyen rahatsız eden sesler olarak tanımlanır. Endüstrideki gürültü ise, işyerlerinde çalışanların üzerinde fizyolojik ve psikolojik etkiler bırakan ve iş verimini olumsuz yönde etkileyen sesler olarak tanımlanabilir.

GÜRÜLTÜ KAYNAKLARI “Endüstride Gürültü Kaynakları”nı oluşturur. Pompaların, kompresörlerin, türbinlerin, vantilatörlerin, jet motorlarının ve vanaların sıvı ve gaz itici etkileri; Fırın ve motorların ateşleme gürültüleri; Transformatör ve dinamoların yarattığı manyetik sesler; Çevirici dişli, motor ve makinelerden gelen titreşim ve sürtünme sesleri ile Dövme, perçinleme, çakma makineleri ile kesici, ezici ve biçim verici makinelerin sesleri “Endüstride Gürültü Kaynakları”nı oluşturur.

GÜRÜLTÜ DÜZEYİ db ÖRNEK 0 İŞİTME EŞİĞİ 10 SES KAYIT STÜDYOSU 30 FISILTI İLE KONUŞMA 50 BÜYÜK BİR OFİS 60 KARŞILIKLI KONUŞMA 70 OTOMOBİL 10m. 80 ÇOK GÜRÜLTÜLÜ KAFE 90 MATBAA 100 TEKSTİL SAN. 110 HAVALI ÇEKİÇ 120 BİLYALI DEĞİRMEN 140 JET MOTORU

GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YOLLARI – TEKNİK KAYNAKTA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER ORTAMDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER KİŞİDE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER Makinenin Değiştirilmesi; «Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi düşük makineler ile değiştirilmesi» İşlemin Değiştirilmesi; «Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin, daha az gürültü gerektiren işlemle değiştirilmesi» Ayrı Bölmeye Alınması; «Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması» Ses Emici Malzeme; «Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve titreşime karşı önlemlerin alınması, sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan, taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplanması» Araya Engel Koyma; «Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi arasına gürültüyü önleyici engel koymak» Mesafeyi Artırma; «Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi arasındaki mesafeyi artırmak» Sessiz Bölme İçine Alma; «Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması» Maruziyet Süresini Azaltma; «Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin kısaltılması» KKD Kullanma; «Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu kullanmak»

GÜRÜLTÜYÜ KONTROL ALTINA ALMA Gürültü Kaynağı Akustik Mühendislik Ses Yalıtımı Koruyucu Ekipman Kullanımı ORTAK KORUNMA KİŞİSEL KORUNMA GÜRÜLTÜYÜ KAYNAĞINDA KONTROL ETMEK

Kulak Koruyucuları Yapılan istatistikler, çalışanların yaklaşık % 25’inin işitme kaybı ile karşılaştığını göstermektedir. Gürültü maruziyeti, en düşük maruziyet etkin değeri olan 80 dB (A) aştığında, işveren kulak koruyucuları sağlayarak işçilerin kullanımına hazır halde bulunduracaktır, Gürültü maruziyeti en yüksek maruziyet etkin değeri olan 85 dB (A) ulaştığında ya da bu değerleri aştığında, kulak koruyucuları kullanılacaktır,

KULAK KORUYUCULARI Kulak tıkaçları ve benzeri cihazlar, Tam akustik baretler, Endüstriyel baretlere uyan kulaklıklar, Kapalı devre haberleşme alıcısı olan kulak koruyucuları, İç haberleşme donanımlı kulak koruyucuları.

Kişisel Koruyucu Donanımlar Yönetmeliği Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkındaki Yönetmelik Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Tarafından Yapılacak Piyasa Gözetimi ve Denetimine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik KKD Kategorizasyon Rehberine Dair Tebliğ KKD ile uyumlaştırılmış ulusal standartlara dair tebliğ KKD ile ilgili onaylanmış kuruluşların görevlendirilmesine dair tebliğ Kulak Koruyucuları İçin Standartlar EN 352-1 : Kulaklıklar için EN 352-2 : Kulak tıkaçları için EN 352-3 : Barete takılır kulaklıklar için

KULAK KORUYUCULARININ TİPLERİ Kulak koruyucularının tipleri iki ana başlık altında toplanabilir.  Kulak Tıkaçları: Dış kulak kanalının içine yerleştirilen ya da kulağın girişini tıkayan tıkaçlardır.Bu tıkaçlar, plastik, kauçuk, silikon, pamuk gibi maddelerden değişik şekillerde ve boyutlarda üretilmektedir. Bunlar dört türde bulunabilir; 

Bütün Kulaklara Uyabilen Tıkaçlar ; parafinli pamuk ve benzeri malzemeden yapılanları bir kez kullandıktan sonra atılır. Normal pamuk etkin değildir. Şekil verilmiş sünger veya süngerimsi maddeler, bir kerelik kullanımı olan köpük tipi tıkaçlar aynı boyuttadır. Çünkü bunlar el ile küçültüldükten sonra kulağa sokulur. Tıkaç kulakta eski halini almaya çalışarak kulak kanalının şeklini alır ve kanalı tamamen kapatarak mükemmel bir sızdırmazlık sağlamaktadır.. Kulak tıkaçlarının bu tipleri rahat, temiz ve ucuzdur. Bu tip tıkaçlar bir hafta kadar kullanılabilir.

Lastik, Kauçuk, Plastik Malzemeden Yapılan ve Şekilleri Değişmeyen Kulak Tıkaçları ; bunlar tekrar tekrar kullanılabilir. Kauçuk ve plastikten yapılan tıkaçlar, temizlenebilmesi ve uzun süre kullanım kolaylığından dolayı daha çok seçilen türlerdendir. Ismarlama Yapılan Kulak Tıkaçları: Silikonlu kauçuk veya plastiklerle kulak ölçüsü alınır, buna göre hazırlanır. Bunlar temiz, rahat ve kulağa tam uyarlar ve üç-beş sene kullanılabilirler.

Kulak Kanalı Girişini Kapayarak Koruyan Koruyucular :  Başın üzerinden geçirilmiş elastik bir bant ile kulak kanalı girişi üzerinde sıkıca durması sağlanan, yumuşak lastiğe benzer bir maddeden yapılmış olan koruyuculardır. Gürültülü alana sık sık girip çıkan kişiler tarafından kullanılması uygun bu koruyucular bir çok işte kullanılabilir. Ayrıca çoğunlukla kulak tıkaçlarını kullanmayan kişilere de önerilebilir.

2. Kulak Kepçelerini de İçine Alan (Manşon tipi) Kulak Koruyucuları; Kulak kepçesini hava sızdırmayacak şekilde içine alan, baş üstünden, enseden veya çene altından geçen esnek bir bantla tutturulan iki kaptan oluşmuş ve aşağı yukarı ayarlanabilen koruyuculardır. Bu kaplar genelde yalıtkan sert plastikten yapılmış yarı küresel şekildedir. Kabın etrafında, kulak kepçelerinin yanlarını iyice kapatması için içi hava, sıvı veya köpükümsü, süngerimsi bir madde ile doldurulmuş genellikle plastikten yapılan ses yutucu yastıklar vardır. Kulağı kaplayan kapların kulak üzerinde uygun sıklıkta durmasını sağlayan bu tutma bantları ile kişiye göre ayarlanabilirler.

Bu kulak koruyucuları şiddetli, yüksek frekanslı gürültüden korunmak için kullanılır. Bunlar gürültüyü 15-30 dB arasında azaltabilirler. ( Kulak koruyucularının ve kulak tıkaçlarının gürültü düzeyini 105 dB (A) ‘yı aşan yerlerde (birlikte) kullanılmaları önerilir) Bu tip koruyucular kulak tıkaçlarına göre gürültüyü 10-15 dB daha fazla azaltır. Muf tipi kulak koruyucu ile kulak tıkaçlarının birlikte kullanılması durumunda toplam ses azalması mufun sağladığı ses azalmasının 3-5 dB daha fazlasıdır.

2.1 İşitme Koruyucu Baretler:  Gürültü düzeyi çok yüksek olduğu zaman 115- 120 dB ve üstü baretlere muflar monte edilebilir. Bu tip koruyucu, başın kemikli bölümlerini kapatarak, sesin kemik iletimi yoluyla sızmasını önler. 

Kullanım rahatlığının sağlanması için uygun kulak koruyucularının seçimi büyük önem taşır. Bazı kişiler koruyucunun neden olduğu fiziksel ve psikolojik rahatsızlıklardan etkilenerek, işitme kaybına uğrama riskini göze alarak koruyucu kullanmaya karşı isteksizdirler. Burada gürültüden kaynaklanan işitme kaybının yavaş, ağrısız ve uzun yıllar sonucunda ortaya çıkması en önemli kullanmama nedenini oluşturur. Bu sorunları aşmanın en önemli yolu eğitimdir. Kişisel görüşmeler, özendirme başvurulacak diğer yollardır.

ETKİNLİKLERİ  Bir kulak koruyucusunun etkinliği bir çok faktöre bağlıdır. Koruyucu kullanırken sesin iç kulağa erişebileceği dört yol vardır. 1- Hava Sızıntısı  2. Malzeme sızıntısı, 3- Koruyucu Vibrasyonu veya doku iletimi,   1- Hava Sızıntısı: Kulak koruyucusu ile kulak kanalı arasındaki küçük hava sızıntıları düşük frekanslardaki seslerin geçmesine izin verir. Hava sızıntısı artmaya başladığında tüm frekanslardaki ses azaltılıcılık düzeyi düşer.  2- Malzeme Sızıntısı: Sesin koruyucu üzerinden sızdırmazlık nedeniyle geçmesidir. Kulak koruyucuları sesin geçişini önleyebileciği gibi yanlış koruyucu seçimi veya hatalı kullanımından dolayı seslerin geçmesinide sağlar.

3- Koruyucu Vibrasyonu: Kulak koruyucularının dış ses enerjisi etkilişmesine gösterdiği tepkinin oluşturduğu vibrasyondur. Bu yolla iletilen sesin miktarı koruyucunun yapıldığı malzemeye, dizaynına ve kütlesine bağlıdır.  4- Kemik İletimi: Kulak kanalı tamamen kapatılmış ve bu yol ile ses gelişi engellenmiş olsa bile kemik iletimi yoluyla sesin iç kulağa erişimini önleyemez. Ancak bu yolla iletilen ses düzeyi koruyucusuz kulağa ulaşan düzeyin 50 dB altında olacaktır.

GÜRÜLTÜ KONTROL YÖNETMELİĞİ R.G. NO:19308, R.G.T.:11.12.1986  Madde 11- İşyerleri ile ilgili olarak; 1.İşletme sağlığı açısından kabul edilebilir en yüksek gürültü seviyeleri tablo 2 verilen değerler esas alınır.  Tablo 2 Gürültüye maruz kalan süre (saat/gün)                    Max. gürültü seviyesi (dBA)                     7,5                                                                             80                     4                                                                                90                     2                                                                                95                     1                                                                              100                 0,5                                                                               105                 0,25                                                                             110                 1/8                                                                               115 Darbe gürültülerinin üst seviyesi 140 dBA’yı aşamaz. 

KULAK KORUYUCU KULLANIM ALANLARI Metal şekillendirme presleriyle çalışma Pnömatik matkaplarla çalışma Havalimanlarında yapılan çalışmalar Kazık çakma işleri Ağaç ve tekstil işleri

KULAK KORUYUCULARI

Öğleden önce Öğleden sonra 1.Gün 30 Dakika 30 Dakika 2.Gün 1 Saat 1 Saat 3.Gün 2 Saat 2 Saat 4.Gün 3 Saat 3 Saat 5.Gün Tüm çalışma programı boyunca 5. Gün sonunda ağrı, uğultu vb. şikayetler varsa işyeri hekimine gidilmelidir.

kullandırılarak bir alıştırma programı uygulanmalıdır. Kulak tıkaçlarının kullanımında işçilere 5 günlük adaptasyon süresi verilir Koruyucunun sürekli kullanımına başlamadan önce kullanıcıların uğultu, ağrı gibi şikayetlerinin baştan giderilerek, sürekli kullanmasının sağlanması için; Öğleden Önce Öğleden Sonra 1.Gün. Gün 30 dakika 30 dakika 2. Gün 1 saat 1 saat 3. Gün 2 saat 2 saat 4. Gün 3 saat 3 saat 5. Gün Tüm gün çalışma boyunca kullandırılarak bir alıştırma programı uygulanmalıdır.

Kulakların Koruyucu kullanımında Sorunlar! İşçiler ağrı, uğultu, baş dönmesi gibi şikâyetlerle tıkaçları takmak istememektedir. Bir başka itiraz da, tıkaçlarla kapatılmış kulakların gerekli sesleri de işitmeyeceğinden kaynaklanmaktadır. Her kullanımdan sonra kulak tıkaçları temizlenmelidir. İşitme kaybı 4 kHz’de başladığı için, kulak koruyucularının en fazla koruma yaptıkları frekans 4 kHz’dir.

Kulak Koruyucularının Gürültüyü Engelleme Değerleri Kulak koruyucu seçiminde kulaklığın gürültüyü düşürme kabiliyetine bakılır . Kulak Koruyucularının Gürültüyü Engelleme Değerleri Cinsi Azaltma Derecesi Pamuk 5 – 16 dB Parafinli pamuk 20 – 35 dB Cam pamuğu 7,5 – 32 dB Kulak tıkacı 20 – 45 dB Kulaklık 12 – 48 dB

GÜRÜLTÜ DÜŞÜRME ORANLARI NRR: Noise Reduction Ratio (NRR) Ses önleyicilerin gürültülü bir ortamda sağlayacağı potansiyel koruma hakkında bazı kurallar sağlamak için geliştirilmiş bir değerlendirme sistemidir. NRR labaratuar koşullarında ölçülür ve dB cinsinden bir NRR sayısı olarak verilir. Bu sayının yüksek olması korumanın da yüksek olduğunu gösterir. Ses önleyicilerin sağladığı gerçek koruma, ideal veya ölçülen değerden azdır. NRR’ den yedi (5-10 arası) dB az olduğu varsayılır. Diğer bir deyişle, uygun ses önleyiciler çalışanın maruz kaldığı gürültüyü (NRR-7) dB(A) kadar azaltabilir. Güvenlik payı bırakmak için, bazı kuruluşlar çalışma ortamı koşullarındaki beklenen gürültü azaltma faktörü olarak NRR’nin %50 sini kullanırlar.

SNR: Simplifed Noise Rating (kısaca SNR) Avrupa Birliği (AB) tarafından, ses önleyiciler için oluşturulmuş değerlendirme sisteminin bir parçasıdır. Testler ticari laboratuarlar tarafından, üreticilerden bağımsız olarak yürütülür. NRR’ler gibi SNR’ler de dB olarak ifade edilir ve farklı ses önleyicilerin potansiyel gürültü azaltma kapasitelerini karşılaştırmak üzere bir kılavuz olarak kullanılır. NRR ve SNR ölçme yöntemleri farklı olduğundan, belli bir ses önleyiciye ait değerler de farklıdır. Örneğin bir tıkaç için NRR değeri 27 dB ve SNR değeri 30 dB olabilir.

KAYNAKLAR http://www.bilgin.net/GurultuSelcukOzdmr.htm http://issuu.com/tepakademi/docs/name6c7964 http://www.erimsever.com/isg_Video.htm http://www.bilgit.com/