Eğitim Materyalleri ve Eğitim Programı Geliştirme T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Eğitimi Eğitim Materyalleri ve Eğitim Programı Geliştirme Sunumu hazırlayan Sayın Feryal Uludağ’a teşekkür ederiz. Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi Hemşire Müdürlüğü

İçinde öğrenmenin gerçekleştiği tüm yaşantılar (deneyimler) EĞİTİM İçinde öğrenmenin gerçekleştiği tüm yaşantılar (deneyimler) Bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir

EĞİTİM Birey: Biyolojik, sosyal ve kültürel bir bütündür Yaşantı: Bireyin diğer bireylerle ve çevresiyle etkileşiminin bireyde bıraktığı izlenimdir Davranış: Organizmanın gözlenebilir, ölçülebilir ve istendik olan hareketleridir İstendik: Söz konusu değişmenin önceden tasarlanmış olduğunu belirtir Kasıt: Tasarlanmış bir değişikliği sadece bir tesadüf eseri yaratan ve belki farkında bile olunmayan durumları dışarıda tutmak yani istenilen değişimlere bizi ulaştıracak planlamaları yapmak gereğini vurgulamak için kullanılmıştır Süreç: Belli bir sonuca ulaşmak veya bir oluşumu gerçekleştirmek için birbirini izleyen olayların yada durumların akışıdır.

Öğrenmelerin gerçekleşmesi için bilginin ve ortamın düzenlenmesidir ÖĞRETİM Öğrenmelerin gerçekleşmesi için bilginin ve ortamın düzenlenmesidir İnsan yaşamının belli kesimlerinde kazandırılan, plânlı, programlı, destekli, genellikle bir belge ile sonuçlanan bir süreçtir

Geleneksel Öğretim Yöntemlerinde Roller ÖĞRETMEN ÖĞRENCİ SONUÇ Hazırlayan, Planlayan, Anlatan, Yapan, Kontrol eden, Bilgi yükleyen, Cezalandıran, Kalıba sokan. Pasif Dinleyen İzleyen Kontrol edilen Yüklenen ve İstenildiğinde aktaran Cezalandırılan Kalıba sokulan Sorgulamayan Edilgen İlgi ve yeteneklerine uygun gelişemeyen Kendini ifade edemeyen Kendine güvenmeyen öğrenci

Aktif Öğretimde Roller ÖĞRETMEN ÖĞRENCİ SONUÇ Eğitim yaşantılarına rehberlik eden Öğrenciyi aktif tutar, katılımı sağlayan Düzenleyici Yaratıcılığa önem veren Yol gösterici Aktif, katılımcı Sürecin öznesi Kendini kontrol eden Rahat davranan Sorumlu Üretken Konuşan ve sorgulayan Öğretmen ve öğrenciler uyumlu çalışma içinde Öğrenciler yeteneklerinin farkına vararak gelişir Öğrenciler bağımsız ve özgür davranır

Eğitim Programları Belli öğrencileri belli zaman süreci içinde yetiştirmeye yönelik geçerli öğrenme yaşantıları düzenidir. Bireylere toplumun arzu ettiği davranışların kazandırılması anlamına gelen eğitimin planlaması, hayata geçirilmesi (uygulanması) ve değerlendirilmesi işlemlerine PROGRAM GELİŞTİRME denir.

ÖĞRETİMDE PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME Programın dört ögesi Öğretim Amaçlar İçerik Değerlendirme Ortamı Niçin? Ne? Nasıl? Ne kadar? ÖĞRETİMDE PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME

Eğitim programı hazırlarken cevaplanacak temel sorular Kim eğitilecektir? Eğitimin hedefleri ne olacaktır? Eğitimin içeriği ne olacaktır? Eğitimin içeriği öğrenci merkezli mi, toplum merkezli mi, ders (konu) merkezli mi yoksa başka bir faktöre göre mi belirlenecektir? Hedefler nasıl formüle edilmeli ve değerlendirilmelidir? Ders programının alternatifleri olmalı mıdır? Çocukların etkili deneyimler yapmaları ve başarılı olmaları için hangi sistem ve materyaller kullanılmalıdır? Ders programının düzenlenmesi ve geliştirilmesinden kim sorumlu olmalıdır? Öğretim yöntemlerini belirlemeden kim sorumlu olmalıdır? Program değerlendirmeyi kim yapmalıdır?

Başarılı programlar iyi hazırlık ve planlama gerektirir. Eğitimciler ders programı yaparken iki temel hata yaparlar: Ya herşeyi olduğu gibi bırakırlar, Ya da ihtiyaçlarının çok üstünde mükemmel bir program yaparlar. Eğitim programı yapanlar, öğrenciye, okula ve topluma uygun kültürel ögeleri programa eklemelidirler.

EĞİTİM PROGRAMI UNSURLARI Hedefler : Ne yapılmalı? Ders konuları : Hangi dersler ve içerikleri ne olmalı? Metod ve öğretim düzenlemesi : Hangi öğretim stratejileri, kaynakları ve faaliyetler kullanılacak? Değerlendirme : Sonuçları ölçmede hangi yöntem ve araçlar kullanılacak?

Bir Hedefte Bulunması Gereken Özellikler Hedef cümlelerinin sonunda ne kazanılacağını ifade eden kelime kullanılmalıdır: Bilgisi, becerisi, gücü, yeteneği, alışkanlığı vs. veya “bilme” ekiyle biten bir bileşik sözcük. Matematik dersinde dört işlemden yararlanarak problem çözebilme (çözme yeteneği) 2) Hedefin ilgili olduğu konu alanı belirtilmelidir. İnfeksiyon kontrolünde geçen temel kavramların bilgisi Açık-Seçiklik Temas izolasyonu kurallarını uygulayabilme 4) Öğrenciye ve davranışına dönüklük 5) Genellik ilkesi Hedef cümlesinin yeterince kapsamlı olmasını ifade eder. 6) Sınırlılık ilkesi Hedef cümlesi öğrenciye kazandırılacak tek bir özelliği içermelidir.

Eğitim Teknolojisi Öğrenme-öğretme ortamının en etkin şekilde düzenlenmesi için gösterilen sistematik ve planlı etkinlikler bütünüdür Genelde eğitime, özelde öğrenme durumuna egemen olabilmek için ilgili bilgi ve becerilerin işe koşulmasıyla öğrenme veya eğitim süreçlerinin işlevsel olarak yapısallaştırılmasıdır. Öğrenme-öğretme süreçlerinin tasarlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve geliştirilmesi işidir. Öğrenme süreç ve kaynaklarının kuramsal ve pratik tasarımı, geliştirilmesi, yönetimi ve değerlendirilmesidir Öğretim için kullanılan kaynaklar (makineler ve materyaller) ve öğretimin sistematik planlanmasıdır

MATERYAL görsel, işitsel ya da yazılı biçimleridir" İletişim sürecinde araç, kaynak ile alıcı arasındaki bilgiyi taşıyan her şeydir; bilgi öğretimsel amaç için taşınıyorsa, o zaman öğretimsel araçlar söz konusudur. Bu bağlamda materyal, öğretim hedeflerine ulaşmak için farklı araçlarla sunulan, belli ilkeler doğrultusunda düzenlenen içeriğin görsel, işitsel ya da yazılı biçimleridir.

Araç Gereç Kavramları Araç-gereç: Öğretme, öğrenme etkinliklerinde kullandığımız yardımcı kaynaklar araç-gereç ikilisinden oluşur. Araç: Daha çok mekanik nitelikteki yardımcı olup; gereci sunmada vazgeçilmez ögedir. (Tepegöz, bilgisayar, televizyon) Gereç: daha çok yazılı basılı nitelikteki yardımcı olup, aracın vazgeçilmez ögesidir. (Tepegöz asetatı, bilgisayar ve televizyon programları)

ARAÇ GEREÇLER Görsel Araçlar-Gereçler: Sadece görme duyusuna hitap ederler. Ör: Tepegöz, slayt projeksiyon makinası. (Her türlü basılı-yazılı gereçler, hareketsiz resimler, afişler, slaytlar, film şeritleri görsel gereçlerdir). İşitsel Araçlar-Gereçler: Sadece işitme duyusuna hitap ederler. Ör: Radyo, teyp Görsel- İşitsel Araçlar-Gereçler: Hem görme, hem de işitme duyusuna hitap ederler. Ör: Bilgisayar, televizyon

ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜRECİNDE KULLANILAN ARAÇLAR Gerçek araçlar, modeller, numuneler Dramatizasyon, kuklalar, sergiler, geziler Tahta, pano Kitap, poster, afiş, harita Tepegöz, barkovizyon Radyo, teyp-ses bandı, CD Video, televizyon Teleteks, videoteks Film makinesi-film şeridi Bilgisayar

Araç Gereç Kullanımının Yararları Zamandan ve sözden ekonomi sağlar Belli bir fikrin göz önünde canlandırılmasına yarar Karmaşık fikirleri basite indirgeyerek açıklarlar Öğretimi canlı ve açık hale getirirler Öğrencilerin ilgi ve dikkatini arttırırlar Öğrenme arzusu meydana getirirler Öğretimi zenginleştirirler.

Doğru Tasarlanmış Öğretim Materyallerinin Özellikleri Tasarım ilkeleri dikkate alınarak tasarlanıp geliştirilmiş olmalıdır. Kolay kullanılabilir olmalı. İletilecek mesajı, tam ve doğru anlaşılacak şekilde ve en az çaba ile iletmelidir. Materyal içerisinde kullanılan her türlü görsel unsur ve objeler bir iç uyum içinde bulunmalı. Bütünlük içerisinde bulunmalı. Bütünde ne eklenecek ne de çıkarılacak bir şey olmamalı. Kullanılan yazıların büyüklüğünden şekline kadar, materyal üzerindeki objelerin yerleşiminden kullanılan renklere kadar gerekli en küçük detay bile dikkate alınarak hazırlanmış olmalı.

Sözlü Sunumlar 1. Giriş (% 15) Konu hakkında ne söyleneceğin açıklanması Dinleyicinin ilgisinin anlatılacak konuya çekilmesi 2. Konu (%80): Sunumun esas unsurları konu kısmında yer alır Konu sistematik biçimde bölümlere ayrılır, her bölüm değişikliği büyük başlıklarla yapılır Bölüm başlıkları alt konuya ait resimlerle duyuşsal-görsel hale getirilebilir 3. Sonuç (%5) Konu hakkındaki en önemli hususların altı çizilir Sunum bittikten sonra neyin en çok hatırlanmasını istersiniz sorusunun cevabının üzerinde durulur

Mesajın Hatırlanma Oranı Sunum 3 saat sonra 3 gün sonra Sözlü %70 %10 4. Görsel Araçlar: Mesajın Hatırlanma Oranı Sunum 3 saat sonra 3 gün sonra Sözlü %70 %10 Görsel %72 %20 Sözlü ve Görsel %85 %65 Görsel Araç Tipleri: - Ayrık Kelimeler - Tablolar - Grafikler - Resimler - Şemalar - Haritalar Görsel Ortam Tipleri: - Yansılar - Slaytlar - Projeksiyon - Tahta - Kağıt - Baskılar

5. Konuşma Gerginliği: 6. Tarz: Gerginliği önlemenin bazı yolları İyi hazırlık yapılmalı Giriş de söylenecek bazı anahtar cümleler üzerinde önceden çalışarak gelinebilir 6. Tarz: İyi iletişim için konuşma (%7), vücut lisanı (%55) ve ses gerginliği (%38) birbirini tamamlar Göz teması Gözlerini izleyici üzerinde gezdirerek konuşma Kuvvetli ses tonuyla konuşma

Öğrenilenlerin hatırlanması (zaman sabit tutulmak üzere) 10% 20% 30% 50% 70% 90% OKUMA DUYMA GÖRME DUYMA & GÖRME SÖYLEME YAPMA & SÖYLEME İle Akılda Tutulmakta

Öğrendiklerimizin ... ÖĞRENME 1% TATMA 2% DOKUNMA 4% KOKLAMA 10% DUYMA 83% GÖRME

Etkili Öğrenme Öğrenme işlemine katılan duyu organlarımız sayısı ne kadar fazla ise o kadar iyi öğrenir ve öğrenmelerimiz o kadar kalıcı olur. En iyi öğrendiğimiz şeyler kendi kendimize yaparak öğrendiğimiz şeylerdir. Öğrendiğimiz şeylerin çoğunu gözlerimizin yardımı ile öğrenebiliriz. En iyi öğretim soyuttan somuta ve basitten karmaşığa doğru gidilendir.

DAVRANIŞ BİLİMLERİ ARAŞTIRMA VERİLERİ (1/3) Kaynak ile alıcı arasında iletişim kurulabilmesi için, gönderilecek mesajın, alıcının duyu organlarından en az birini etkileyebilecek sembollerden oluşması gerekir. Mesajın anlaşılabilmesi için, alıcının önceden öğrenmiş olduğu sembollerden oluşması gerekir. Kaynak ve alıcı birbirleri hakkında ne kadar çok bilgi sahibiyseler, kaynak ve alıcının konuyla ilgili ortak yaşantı alanları ne kadar büyükse, Kaynağın; kendisi, alıcı ve ileteceği konu hakkında bilgisi ne kadar fazlaysa ve tutumu ne kadar olumluysa, Kaynak ve alıcının iletişim yetenekleri (uyarıcıları alma, algılama, yanıtlama süreçlerini yürüten duyu organları, sinir, kas, sistemleri) ne kadar iyi gelişmişse, aralarındaki iletişim o kadar iyi olur.

DAVRANIŞ BİLİMLERİ ARAŞTIRMA VERİLERİ (2/3) Bilinmeyen cisimlerinin büyüklükleri yan yana bulundukları, bilinen cisimlerin büyüklüklerine göre algılanır. Sonu ödüllendirici olan öğrenmeler daha etkili ve daha kalıcı olur. Bir uyarıcıdaki belirsizlikler ne kadar azsa o uyarıcının algılanması o kadar kolay olur. Bir anda, daha önceden bilinen 5-9 uyarıcı algılanabilir; akılda tutulabilir. İyi organize edilmiş ve şematize edilmiş mesajlar diğerlerine göre daha çok bilgi taşır.

DAVRANIŞ BİLİMLERİ ARAŞTIRMA VERİLERİ (3/3) Bir mesaj alıcıya ne kadar az yabancıysa o kadar iyi algılanır. Uyarıcılar, benzerlik, farklılık, zaman ve yer bakımından YAKINLIKLARINA göre gruplanarak algılanır. Kaynak ile alıcı arasında iletişim kurulabilmesi için, gönderilecek mesajın, alıcının duyu organlarından en az birini etkileyebilecek sembollerden oluşması gerekir. Mesajın anlaşılabilmesi için, alıcının önceden öğrenmiş olduğu sembollerden oluşması gerekir.