Prof. Dr. Yasemin İnceoğlu Galatasaray Üniversitesi iletişim Profesörlerinden Yasemin İnceoğlu, medyanın, "nefret suçlarını’’ (kadına yönelik suçlarda) haberleştirme sürecinde şiddeti yeniden üretmesi,şiddet suçunu olumlayıp meşrulaştırması ve bizzat şiddeti körükleyici rolü üzerinde duracak. Sunum, bu konuda yaşanan kaos üzerine yoğunlaşıyor .Medyada, güneydoğuda işlenen suçların töre, batıda ise namus cinayeti olduğu türünden oluşan bu komik ayrımcılığın altını çizerek, bu konunun tamamıyla "kadın katli" veya "namus bahanesiyle islenen suçlar" kapsamında değerlendirmesi inancıyla 'namus Oyunları'na kayıtsız kalmayacağını anlatıyor. In her presentation, Yasemİn İnceoĞlu, a Professor in Communication at Galatasaray University, will focus upon how, in the process of covering 'hate crimes' (crimes against women), the media reproduces violence and affirms and validates the violent crimes in question. She will explain the media's own role in inciting such violence and concentrate upon the chaos that prevails when it comes to this issue. Drawing attention to the comical 'distinctions' (read: discrimination) when it comes to terms used to describe such acts of violence -- they're 'killings due to custom' when they happen in the southeast, and 'honour killings' when they happen in the west of Turkey -- İnceoĞlu, in her belief that this issue as a whole needs to be evaluated as 'femicide' or 'crimes committed under the guise of honour,' explains that she will not remain indifferent to 'honour games,' or to the deadly 'games' that revolve around honour. www.yasemininceoglu.com Saat / Time: 19:30 Girifl ücretsizdir / Free entrance

2

Medya(4.Kuvvet!!!) 1980 Darbesi / Depolitizasyon Süreci 1983 Özal İktidarı / Neo-Liberal Politikaların Yükselişi ile yükselen Yeni Değerler Cilalı İmaj Devri Tiraj-Raiting Canavarı (Sansasyonalizm, şiddet, vahşet, kamu yararı yerine kamu merakı odaklı habercilik) Medya mülkiyet yapısının değişimi, medya-siyaset-büyük sermaye ilişkileri, gazeteci ve gazeteciliğin geçirdiği metamorfoz, İletişim Haklarından ifade özgürlüğü, katılım hakkı, kültürel çeşitlilik ve dahil olma hakkı, medyada farklı grupların temsilinin göz ardı edilmesi, medyanın ötekileştirme gücü En çok etkilenen kesim;kadın, çocuk, etnik azınlıklar, lgbtt

Medyanın İdeolojik İşlevi Medyanın, anlamın toplumsal inşasında ideolojik bir işlevi vardır: Kişiselleştirme:Toplumsal bağlamdan uzak,kişisel hikayeler Dramatizasyon Normalleştirme Ötekileştirme Cinsiyetçilik medyanın ideolojik söylemlerinin başında gelir.

Ana akım medyanın benimsediği ve aktardığı “biz”lik tanımı temelde toplumda ekonomik ve siyasal olarak hakim olanın ideolojisi tarafından biçimlendirilmiştir, buna göre; Biz, Türküz, Müslümanız (hatta sunniyiz) heteroseksüeliz, erkeğiz, geleneklerimize bağlıyız, evlilik kurumunu kutsal sayarız, muhafazakarız vs. 5

ANA AKIM MEDYA HABER BAŞLIKLARINDAN ÖRNEKLER AİLE MECLİSİ KARARI NAMUSUMUZU KİRLETTİN ANNE ANADOLU ERKEĞİ SOYUNMAZ GAY BARLARDAN ÇIKIP GASP YAPTILAR TRAVESTİ DEHŞETİ EŞCİNSEL CİNAYETİ TERS İLİŞKİ TEKLİF ETTİ, ÖLDÜRDÜM BAKİRE ÇIKMADI DİYE KIZINI KESİP ÖLDÜRDÜ 6

7

Medyada Kadın Temsilleri Özellikle ahlak ağırlıklı kültürel kodlar ön plana çıkarılmakta. Böylece medya kendi gerçekliğini süreklilik içerisinde üretmektedir. 3.Sayfa/Magazin Nesnesi (Kurban ya da cani) Cinsel Nesne Anne, eş, fedakar Kadın Aktivist Konu mankeni Erkeklerle eşit temsil MEDYADA KADINLARIN TEMSİL BİÇİMLERİ ARAŞTIRMASI (H. UGUR TANRIÖVER VE DiĞERLERi: 2008)

MEDYADA CİNSİYETÇİLİĞE SON Medya İzleme Grubu'nun (MEDİZ) "Medyada cinsiyetçiliğe son" kitabından…. Medyada yöneticilerin % 15'i kadın, % 85'i erkek; Köşe yazarlarının yüzde 12'si kadın, yüzde 88'i erkek; Televizyonlarda, siyasi tartışma programlarına katılanlardan % 11'i kadın, % 89'u erkek; buna mukabil, Arka sayfa güzellerinin %100'ü kadın, % 0'ı erkek."

Medyada Kadına Yönelik Şiddet Medya şiddeti toplumsal bir sorun değil adli bir vaka olarak görüyor, haberlerin % 87`sinde saldırganın değil kurbanın fotoğraflarına yer verilerek kurbana ikinci bir darbe daha vuruluyor. % 9.1`i birinci sayfada yer buluyor. 3.sayfada sansasyonelleştiriliyor. "Kırık kol, mor göz, patlak kafa" gibi kadınlarda ortaya çıkan bedensel tahribata ilişkin ifadelerin haberlerde yer alma oranı yüzde 13.7 iken "stres, depresyon ve bunalım" gibi ruhsal tahribata ilişkin kavramlar haberlerin sadece yüzde 2.9`unda yer bulabiliyor. Mine Gencel Bek-A.Altun,”Gazete Haberlerinde Aile İçi Şiddet Araştırması, Ankara Üniversitesi,İletişim Fakültesi, 2009.

Medyada Kadına Yönelik Şiddet Medyada cinsiyetçi haber dili kullanıyor. . Suçluyu ya da suçu değil, daha çok suça maruz kalan kadını cinsiyetçi önyargılarla yargılamaya kalkışıyor Kadınlara yönelik suçları magazinleştirerek ve bu suçları pornografik röntgenciliği besleyecek şekilde reyting/izlenirlik malzemesine dönüştürüyor.

NEFRET SUÇU Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT) tanımına göre;  “Bir şahsa veya mülküne karşı işlenen herhangi bir suçun kaynağı o kimsenin ırkı, rengi, etnik kökeni ya da uyruğu, dini, cinsiyeti veya cinsel yönelimi, cinsiyet kimliği, yaşı, fiziksel veya zihinsel engelleri yahut buna benzer bir aidiyeti ise, bu suç nefret suçudur”. Nefret suçu, sözlü taciz, tehdit edici davranışlar, nefretli konuşma, ad veya lakap takmak, postayla veya e-postayla, telefonla veya mesajla rahatsız etmek, duvar yazısı, fiziksel saldırı, grupça saldırı, soygun, hırsızlık, gasp, taciz, tecavüz, sarkıntılık, gözdağı verme, şiddet, aile içi şiddet, kundakçılık veya diğer herhangi bir şekilde hasar verme şekillerinde işlenebilir. 14

17

Başbakanlık insan hakları başkanlığı/ töre ve namus cinayetleri raporu (2008)

19

Başbakanlık insan hakları başkanlığı/ töre ve namus cinayetleri raporu (2008)

430 KİŞİLİK ANKET SONUCU % 78 ERKEK % 22 KADIN EVLİLİK DIŞI İLİŞKİ YAŞAYAN KADINA NASIL CEZA VERİLMELİ ? % 37.4 ÖLDÜRÜLMELİ % 21.6 KULAK,BURUN KESME,SAÇ KAZIMA, ZEHİRLEME, İNTİHAR ETTİRME CEZAYI KİM VERMELİ ? % 64 KOCASI KİME DANIŞILMALI ? % 41.6 AİLE BÜYÜĞÜNE DİCLE ÜN.TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ ANABİLİM DALI ,PROF.DR.AYTEKİN SIR’IN YÖNETTİĞİ ANKET ÇALIŞMASI 21

22

HAKSIZ ‘HAKSIZ TAHRİK’ Namus bahanesiyle cinayet işleyen biri, TCK'daki 29. maddeyle "haksız tahrik indiriminden faydalanıyor. Maddeye göre; "haksız bir fiilin meydana getirdiği hiddet veya şiddetli elemin etkisi altında suç işleyen kimseye, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine 18 yıldan 24 yıla ve müebbet hapis cezası yerine 12 yıldan 18 yıla kadar hapis cezası" veriliyor. Diğer hâllerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indiriliyor.

24

25

Töre ve Namus Haberleri Töre saikiyle cinayet işleyenler ve buna azmettirenler cezalandırılırken, namus saikiyle cinayet işleyenler maalesef aynı cezayı almıyor. Sonuçta kadınlar toplumun namus anlayışından ötürü ölümle cezalandırılıyor. Onlara uygulanan şiddet ve aşağılayıcı davranışları meşrulaştıran zemini oluşturuyor. Hoşgörüsüz ve olumsuz bir haber dili var. Bir takım tanımlamalar, ölçüler, öngörüler üzerinden basın hareket ediyor. İnfaz,kan,intikam,kurşun yağmuru gibi sözcükler şiddeti ve bireysel silahlanmayı özendirici Fail suçu hafifletilerek, mağdur da neredeyse suçunu hak etmiş/ölümü hak etmiş gibi veriliyor.

28

LGBTT Haberleri Haberler, suç,şiddet,ahlaksızlık ekseninde işleniyor. WHO eşcinselliğin bir hastalık olmadığını deklare etmiş olmasına rağmen,tedavisi mümkün bir hastalık olarak sunuluyor. Sapkın veya sapık bireyler olarak sürekli olarak ötekileştiriliyorlar.

TÜRKİYEDE İŞLENEN İLK EŞCİNSEL NAMUS CİNAYETİ

Gazetecinin Hak ve Sorumlulukları Bildirgesi” şöyle diyor; “Gazeteci başta barış, demokrasi, insan hakları olmak üzere insanlığın evrensel değerlerini, çok sesliliği, farklılıklara saygıyı savunur. Milliyet, ırk, etnisite, cinsiyet, din, dil, sınıf ve felsefi inanç ayrımcılığı yapmadan tüm ulusların, tüm halkların ve tüm bireylerin haklarını ve saygınlığını tanır. İnsanlar, topluluklar ve uluslar arası nefreti, düşmanlığı körükleyici yayından kaçınır. Bir ulusun, bir topluluğun ve bireylerin kültürel değerlerini ve inançlarını veya inançsızlığını doğrudan saldırı konusu yapamaz. 32

Sonuç Yerine(1)…. Kadının bilinçlenmesi ve haklarının kazanabilmesi için aile-içi ilişkilerden-eğitim sistemine, iş yerlerindeki erkek egemen bakıştan-dine ve aynı bakış açısına sahip siyasete kadar her şey yeniden yapılanmalıdır. Kadın ve beraberinde erkek de mutlaka eğitilmeli, kadın konuları kadın medya mensupları tarafından daha sık ele alınıp incelenmeli, bunu yaparlarken de gazeteciler duyarlılıklarını askıya almamalıdırlar. Medya yöneticilerinin popülizm(halkın sesi-hakkın sesi/Türk halkı böyle istiyor ) ile tiraj-reyting canavarına yenik düşmeyi istememeleri ve de özellikle kabul etmemeleri gerekmektedir. Böylece son yıllarda sürekli bombardımanına uğradığımız “şehvetli-seksi kadın” tiplemeleri yerine, kadınları, kültür, sanat, siyaset ,ekonomi ve spor alanlarında fiziki güzellikleri ile değil,başarıları ile izleme şansına sahip oluruz.Bu konuda gazete okuyucuları,TV izleyicileri yani tüm haber tüketicileri,sivil toplum örgütleri,akademisyenler de medyayı gözetleme ve eleştirme görevini yerine getirmelidirler.Mediz örneği bu konuda çok başarılı.

35

Sonuç Yerine(2)… Kamuoyunun duyarlılığını ve farkında lığını yaratma/arttırma konusunda medyaya önemli görevler düşmektedir. Şüphesiz töre/namus haberlerinin veriliş biçimleriyle ilgili(suçun işlenme nedenlerinin irdelenmesi, 5N 1K’dan neden sorusuna cevap aranması, töre/namus cinayetlerinin yaygınlaşmasına veya görmezden gelinmesine yol açıp açmaması, kurbanın suçu hak ettiğine dair önyargılı tutum vs)karmaşık sorulara yanıtlar bulmak kolay değildir. Medya bu cinayetleri insan hakları/kadın hakları odaklı habercilik bağlamında ele almalı, haber üretim ve sunum aşamalarında suçların hedefi konumundaki grupların temsilini ve katılımını göz ardı etmemelidir. Bianet (Bağımsız İletişim Ağı) seminerlerinde mutabakata varıldığı üzere; medyada” namus bahanesiyle işlenen cinayet” veya “kadın katli” kullanılmalı.