T.C. Erciyes Üniversitesi Ziya Eren Eğitim Fakültesi Gülizar Özer 1090310305 Türkçe Öğretmenliği-2

PARAGRAF BİLGİSİ

Paragraf Bilgisi Paragrafın Tanımı Paragraf Türleri Paragrafın Öğeleri Paragrafın Yapısı Paragrafta Anlatım Biçimleri Düşünceyi Geliştirme Yolları

Paragraf Nedir? Paragraf, herhangi bir yazının bir satırbaşından öteki satırbaşına kadar olan bölümüne denir.

Paragraf Türleri Olay Paragrafı Durum Paragrafı Duygu (Çözümleme) Paragrafı Düşünce Paragrafı

Olay Paragrafı Bir olayın anlatıldığı paragraf türüdür. Olay, yazarın bir düşüncesini açıklayıp okuyucuya benimsetmesi için araçtır. Öyküleyici ve betimleyici anlatım biçimiyle kurulur.

Durum Paragrafı Doğa, insan veya nesne betimlemesi yapılan paragraftır.

Duygu (Çözümleme) Paragrafı Bu paragraflarda roman veya hikaye kahramanlarının iç dünyası anlatılır. Kahramanların psikolojik yapıları, hayalleri anlatılır.

Düşünce Paragrafı Belirli bir düşüncenin anlatıldığı, savunulduğu paragraflardır. Düşünce paragrafları makale, deneme, fıkra gibi türlerde bulunur.

Paragrafın Öğeleri Konu Başlık Ana Düşünce Yardımcı Düşünceler

Konu Paragrafta işlenen Düşünce, olay ya da durumdur. “Yazar bu paragrafta ne anlatıyor?” sorusunun cevabı konuyu verir.

Başlık Paragrafta üzerinde durulan düşünceyi bir ya da iki sözcükle özetleyebileceğimiz ifade paragrafın başlığı olur. Başlık, konu ve ana düşünceyle bağlantılı olmalıdır.

Ana Düşünce Paragrafta üzerinde durulan konuya bağlı olarak yazarın asıl anlatmak istediği düşüncedir. Kesin bir yargı niteliği taşır. Genellikle bir cümleden oluşur.

Yardımcı Düşünceler Paragrafta ana düşünceyi destekleyici niteliktedirler. Yazar burada konuyla ilgili açıklamalar yapar, düşüncelerinin haklı gerekçelerini sıralar.

Paragrafın Yapısı Giriş Gelişme Sonuç

Giriş Genel bir yargı niteliğindedir.Bu bölüm bir ya da iki cümleden oluşur. Paragrafın konusu genellikle bu cümlededir. Asla bağlaçla başlamaz. Kendisinden önce bir cümle olduğunu düşündürecek kelime bulunmaz.

Gelişme İkiden fazla cümleden meydana gelir. Girişte belirtilen konu düşünceyi geliştirme yollarına başvurularak açıklanır. Düşünceler paragrafın konusuyla ilgili olmalıdır.

Sonuç Genellikle bir cümleden ibarettir. Ana düşünce genellikle bu bölümde verilir. Toplayıcı, özetleyici olması nedeniyle “demek ki, sonuç olarak, özetle…”gibi sözlerle başlayabilir.

Paragrafta Anlatım Biçimleri Açıklayıcı Anlatım Öyküleyici Anlatım Betimleyici Anlatım

Açıklayıcı Anlatım Bilgi vermek, öğretmek amacıyla yazılan paragraflarda kullanılır. Dil yalın ve sadedir. Metin içerisinde tanımlama, örnekleme ve karşılaştırmalara yer verilebilir.

Öyküleyici Anlatım Roman ve öykülerin temel anlatım biçimi öykülemedir. Okuyucuyu olay içinde yaşatmak amacıyla öyküleyici anlatım biçimi kullanılır. Hareketlilik, canlılık,süre değişimi göze çarpar.

Betimleyici Anlatım Betimleyici anlatım, ‘kelimelerle resim yapmak’ olarak tarif edilebilir. Bu anlatım varlıkların ayırt edici özelliklerini ayrıntılarıyla ortaya koyar. Sanatlı bir anlatımı vardır. Benzetmeler, mecazlı ifadeler betimleyici anlatımda fazla kullanılır.

Düşünceyi Geliştirme Yolları Her paragrafın belli bir düşünceyi aktarmak için yazılır.Yazar bu düşünceyi değişik şekillerde ortaya koyarak anlatır. Yazarın fikirlerini anlatırken başvurduğu düşünceyi geliştirme yolları altı tanedir:

Düşünceyi Geliştirme Yolları: Tanımlama Karşılaştırma Örneklendirme Tanık Gösterme Benzetme İlişki Kurma

Tanımlama Kavramların tanımlar halinde verilmesi şeklinde ortaya çıkar Parça içinde bir tanım cümlesi varsa, tanımlama var sayılır; bütün paragrafın tanım olması gerekmez.

Karşılaştırma İki farklı düşünce, kavram ya da durumun mukayese edilmesiyle ortaya çıkan bir yöntemdir. Karşılaştırmada, karşılaştırılan olgular arasında bir derecelendirme söz konusudur. Üslup olarak “Bu böyledir; şu ise şöyledir. “ ifadesi hakimdir

Örneklendirme Anlatılan konuyla ilgili örneklerin verilmesiyle ortaya çıkar. Konuyu daha anlaşılır ve zihinde daha iyi kalıcı bir niteliğe kavuşturur. Verilen örneğin okur tarafından bilinen, çağrışım yaptırıcı bir nitelik taşıması gerekir.

Tanık Gösterme Yazarın, düşüncesini inandırıcı kılmak için, o konuda sözüne güvenilir birinin sözünü parçasına alıntı yaparak almasıyla oluşur. Genellikle bu söz tırnak içinde verilir. Sözün olmadığı yerde tanık gösterme de olmaz.

Benzetme Bir olguyu anlatırken başka olgularla benzerlik kurma şeklinde oluşur İki olgu arasında sağlam bir benzerlik olmalıdır.

İlişki Kurma İki kavram arasındaki ilgiden üçüncü bir hüküm çıkarma durumudur. Genellikle kavramlar arasında ilişki kurulduğu için bu adla verilir.