Yeni Dünya Düzeninde Sürdürülebilir Ekonomi ve Küresel İklim Değişikliği Prof. Dr. Mikdat KADIOĞLU İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü kadioglu@itu.edu.tr

ENERJİ ekonomik krizin yanına bir de giderek daralan kaynaklar ve değişen iklim! İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EKONMİK KRİZ

Kapsam Küresel İklim Değişikliği Sosyo-Ekomonik Etkileri “Sürdürülebilir Kararlı Kalkınma/Kalkınmama” Sonuç ve Öneriler

Küresel İklim Değişikliği Risk

Doğal iklim değişiminin nedenleri bu gün Son 750 bin yıl dO-18 “İnsanlar yeryüzünden silinmedikçe bir daha Buz Çağı olmayacak” James E. Hansen

Endüstriden gelen karbon dioksit emisyonları 8. This map depicts the unequal distribution of industry in the world. The significant part of carbon dioxide emissions comes from energy production, industrial processes and transport. The industrialised countries consequently must bear the main responsibility of reducing emissions of carbon dioxide.

Arazi değişiminden gelen karbon dioksit emisyonları Dünya Nüfusu 9. Emissions of carbon dioxide due to changes in land use mainly come from the cutting down of forests and instead using the land for agriculture or built-up areas, urbanisation, roads etc. When large areas of rain forests are cut down, the land often turns into less productive grasslands with considerably less capacity of storing CO2.

Son 150 ve gelecek 100 yıl 21. Using the IS92 emission scenarios, projected global mean temperature changes relative to 1990 were calculated up to 2100. Climate models calculate that the global mean surface temperature could rise by about 1 to 4.5 centigrade by 2100. The topmost curve is for IS92e, assuming constant aerosol concentrations beyond 1990 and high climate sensitivity of 4.5 °C. The lowest curve is for IS92c and assumes constant aerosol concentrations beyond 1990 and a low climate sensitivity of 1.5 °C. The two middle curves show the results for IS92a with "best estimate" of climate sensitivity of 2.5 °C: the upper curve assumes a constant aerosol concentration beyond 1990, and the lower one includes changes in aerosol concentration beyond 1990. (It is assumed that the Greenhouse effect is reduced with increased aerosols.) Note: In IPCC reports, climate sensitivity usually refers to the long- term or equilibrium, change in global mean surface temperature following a doubling of CO2-equivalent atmospheric concentrations. More generally, it refers to the equilibrium change in surface air temperature following a unit change in radiative forcing (°C/Wm-2)

Arş.Gör. Barış ÖNOL, 2007. İTÜ Meteoroloji Müh. Bölümü Future Simulation (A2 [2071-2100] minus RF [1961-1990]): Temperature 2100, Sıcaklıkta Değişim Arş.Gör. Barış ÖNOL, 2007. İTÜ Meteoroloji Müh. Bölümü

Arş.Gör. Barış ÖNOL, 2007. İTÜ Meteoroloji Müh. Bölümü Future Simulation (A2 minus RF): Precipitation 2100, Yağışta Değişim Arş.Gör. Barış ÖNOL, 2007. İTÜ Meteoroloji Müh. Bölümü

2. Sosyo-Ekonomik Etkileri Risk

Ölüm Riskinde Artış (Erken Hasat) SAĞLIK Ölüm Riskinde Artış (Erken Hasat)

ORMAN

SU KAYNAKLARI 2080 2020

KIYI ALANLARI

TARIM

Afetler biçok sektörü etkiler! Enerji Su Kaynakları Ulaşım Şiddet IPCC 4AR Kuvvetli Rüzgar Tarım Kentler Toplum Şiddetli Yağış/Sel Tehlike, savunmazsızlık, maruziyet ve risk artıyor Flood Drought Hydropower Irrigation Çok-sektörlü risk yönetimine ihtiyaç var Kuraklık Sıcak Hava Dalgası Maryam Golnaraghi, Ph.D. Chief of Disaster Risk Reduction Programme, WMO Istanbul, 11-12 October 2010 Sıklık 17

3. “Sürdürülebilir Kararlı Kalkınma” Risk

Afetlerden Dolayı Katlanan ekonomik kayıplar On yıllık karşılaştırma: 1960‘lar ile son 10 yılın (1995-2004)* karşılaştırması 3 x daha fazla afet sayısı 9 x daha yüksek ekonomik kayıplar 15 x daha fazla sigortalı kayıplar * Enflasyona göre düzeltilmiştir

1950-2004 yılları ekonomik ve sigortalanmış kayıp trendleri

İklim Değişiminin Afetlere Olası Etkileri 1990’larda afetlerden dolayı görülen küresel ekonomik kayıplar 608 milyar $ ‘dan daha fazla oldu. 21. Yüzyılda meteorolojik afetlerden dolayı olacak kayıpların önemli ölçüde artacağı bekleniyor. Örneğin, 2050 yılına kadar ekonomik kayıpların yılda 300 $ milyara ulaşması bekleniyor

Gelişmekte olan ülkeler afetlerden en şiddetli etkilenen ülkelerdir World Meteorological Organization

Afet yönetimi bir sürdürebilir kalkınma problemidir; sadece arama ve kurtarma değil.. Afetlerin etkisi

Yıllık toplam ısıtma enerjisi talebindeki değişim yüzdeleri İstanbul Kadıoğlu, M, and A. Durmayaz, 2001: Impact of climate change on the residential heating energy requirement and fuel consumption in Istanbul, ECOS’1 First International Conference on Applied Thermodynamics, Istanbul, July 4-6, 2001.

Yıllık toplam soğutma enerjisi talebindeki değişim yüzdeleri Adana Durmayaz, A. And Kadıoğlu, M., 2001: Assessment of the impact of global warming on the residential cooling energy requirement in Adana. 4th International Thermal Energy Congress.

Türkiye’de iklim değişikliğini, afetleri ve onların sosyo-ekonomik etkilerini dikkate almadan sürdürülebilir bir kalkınma gerçekleştirmek mümkün değildir

1990 yılına göre artış yüzdesi Sektörlere göre toplam seragazı emisyonları (milyon ton CO2 eşdeğeri)   1990 1995 2000 2005 2007 Enerji 132,13 160,79 212,55 241,45 288,33 Endüstriyel İşlemler 13,07 21,64 22,23 25,39 26,18 Tarımsal Faaliyetler 18,47 17,97 16,13 15,82 26,28 Atık 6,39 20,31 29,04 29,75 31,85 Toplam 170,06 220,72 279,96 312,42 372,64 1990 yılına göre artış yüzdesi - 29,8 64,6 83,7 119,1 Türkiye’de CO2 Kaynakları Türkiye’de Enerji Talebi

Türkiye enerjide % ≈75 dışa bağımlı, kişi başına CO2 miktarı, Dünya ortalamasının üzerinde ve çok hızlı yükselmekte! 2007 2000 1990

En temiz enerji? enerji yoğunluğu

“Aşırı borçlanma, vb yöntemler ile gerçekci olmayan ekonomik büyüme hedefleri ekonomik krizlerin ve iklim değişikliğinin başlıca nedenidir”

4. Sonuç ve Öneriler

“Barış için geldik. Çöplük nerede?”

Yeni teknolojinin geliştirilmesi mi!

Afet Yönetim Sistemi 2 Hazırlık 1 Zarar Azaltma 3 4 Risk yönetimi Tahmin ve Erken Uyarı 1 Zarar Azaltma Afet Koruma Düzeltme Etki Analizi Yeniden yapılanma İyileştirme Müdahale 3 4 Kriz yönetimi

Küresel İklim Değişimini Ülkelere Zarar Verme Oranları Küresel iklim değişimi problemi, bir etik sorundur... Zarar Görme Oranları http://www.physorg.com/news113671129.html

Çözüme Etiksel Yaklaşımlar 1. Zarar ve ziyan için sorumluluk 2. Atmosferik Hedefler 3. Emisyon Azaltmanın Paylaştırılması 4. Bilimsel Belirsizlik 5. Ulusal Ekonomilere Maliyeti 6. Bağımsız olarak harekete geçme 7. Yeni Teknoloji Potansiyeli 8. Prosedürel Adalet 9. İnsan Hakları

Kyoto Protokolünün Önerdiği Politikalar ve Önlemler Enerji verimliliğinin artırılması Yenilenebilir enerjinin geliştirilmesi Sürdürülebilir tarımın desteklenmesi Metan emisyonlarının geri kazanılması Sera gazı yutaklarının korunması ve yaygınlaştırılması Emisyonların azaltılması SGE’lerin yüzde 20 azaltılmasının maliyetinin Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla’nın % 1’inden az olacağı hesaplanıyor.  Yani, ortalama 6 aylık ekonomik büyümeden vazgeçmek anlamına geliyor.  Dünya üzerindeki ekonomilerin sonsuza kadar büyümesi de mümkün değil!

Özet: 1. Ekonomik krize rağmen küresel iklim değişikliği ile mücadele etiksel bir zorunluluktur. 2. Küresel iklim ile mücadele sanıldığı kadar pahalı ve iş alanı daraltıcı değildir. 3. Aşırı borçlanma, vb yöntemler ile gerçekci olmayan ekonomik büyüme hedefleri ekonomik krizlerin ve iklim değişikliğinin en büyük nedenidir…

Çözüm, küçülen ya da büyüyen değil "kararlı ekonomi" politikaları. Sonuç olarak: Çözüm, küçülen ya da büyüyen değil "kararlı ekonomi" politikaları. Yani tüketim ve ekonomik büyümenin eşitlendiği bir "sürdürülebilir kararlı kalkınma" politikası, hem ekonomik krizlerin ortaya çıkmasını, hem de doğal kaynakların aşırı tüketilmesini engelleyebilir Bunun için de: Bilmek yetmez; uygulamalıyız. İstemek yetmez; yapmalıyız. (Goethe)