Öğr. Gör. Aynur Arslan BURŞUK KÜÇÜK İŞLETMELERDE ÜRETİM İŞLEVİ YENİ ÜRETİM SİSTEMLERİ VE ÜRETİM PLANI Öğr. Gör. Aynur Arslan BURŞUK

KÜÇÜK İŞLETMELERDE ÜRETİM İŞLEVİ İşletmelerin temel işlevlerinden biri de üretimdir. Tedarik edilecek faktörlerin en uygun biçimde tedarik edilmesinden, işletmede gerçekleştirilecek üretimin tasarımı da içine alarak ne şekilde ve hangi şartlarda gerçekleştirileceğine kadar pek çok işlem, üretim fonksiyonunun ilgi alanına girer.

Üretim İşlevi Üretim; insan ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla belirli girdilerin, dönüştürme sürecinde çeşitli işlemlerden geçirilerek mal veya hizmet şeklinde çıktıya dönüştürülmesidir. Burada iki önemli nokta önemlidir. İlki hiç mevcut bulunmayan bir mal veya hizmet ortaya koyarak fayda yaratılmasıdır. İkincisi ise mevcut mal ve hizmetlerin özelliklerinin değiştirilmesi yoluyla faydanın arttırılmasıdır. Üretim, bir işletmenin katma değer oluşturma faaliyetidir. Aynı zamanda mal ve hizmetlerin miktarlarının veya faydalarının arttırılmasıdır. Üretim işleminin temelde üç önemli elemanı bulunmaktadır. Bunlar;

Girdi İşlem Çıktı Hammadde İşgücü makine Fabrika Taşıma Servis Araç-gereçler Mal hizmet

Üretim Çeşitleri Bugün yakın zamanlara kadar kabul gören büyük işletmeler yoluyla üretim anlayışı değişmeye başlamıştır. Bilgisayar teknolojisi, ne kadar büyükseniz o kadar avantajlısınız anlayışını değiştirmiş ve küçülme dönemi başlamıştır. Bütün parçalarını kendileri üretmekle övünen devasa otomobil fabrikaları, hiçbir parçasını kendisi üretmeyen Toyota karşısında rekabet edemez hale gelmiştir.

Üretim anlayışındaki değişiklikler şu şekilde özetlenebilir. Üretilen mal veya hizmetlerde globalleşme Ar-Ge çabalarındaki artış Talepteki hızlı değişmeler ve ürünlerin ömrünün kısalması Otomasyon uygulamalarının yaygınlaşması Üretim girdilerinin çeşitlenmesi

Sürekli Üretim Kütle üretimi: aynı malın, aynı üretim tekniğini kullanmak suretiyle çok sayıda üretilmesidir.kütle üretiminde üretilen malın çok ve birbirinin aynı olması şarttır. Aynı mamulden çok büyük miktarda ve uzun süre imalatta bulunur. Akış veya proses üretimi: bu üretim türünde makine ve tesisler yalnız bir cins mamulü üretecek şekilde dizayn edilmiş ve yerleştirilmiştir. Aynı yerde bir başka mamulü üretmek ya çok pahalıdır veya imkansızdır.

Kesikli Üretim Proje Tipi Üretim: üretime konu olan mamul oldukça büyüktür(gemi, uçak, bina vb.) yarı mamuller, çalışanlar ve makineler ürünün etrafında toplanır.ürün akışı yoktur, bunun yerine tek tek bütün işlemler son proje hedefine ulaşmak amacıyla belli bir sıra dahilinde gerçekleştirilirler. Parti Üretim: bir mamulün özel bir siparişi veya sürekli bir talebi karşılamak amacıyla belirli miktarlarda oluşan partiler halinde üretilmesidir.

Küçük İşletmelerde Üretim Planlaması Üretim planlaması gelecekteki üretimin sınırının önceden saptanmasıdır. Önce uzun döneme ilişkin tahminlere dayanılarak bir veya birkaç yıl içerisinde hangi mamul tür veya türlerinin nasıl nerede üretileceği hususları genel olarak belirlenir. Daha sonra uzun dönem planının uygulanmasını sağlayan kısa dönem tahminlerine dayalı ayrıntılı planlar yapılır. Buna üretim programlaması denir.

Üretim planları yapılırken öncelikle talep dikkate alınır Üretim planları yapılırken öncelikle talep dikkate alınır. Müşterilerin istek ve beklentilerinin tespit edildiği bir Pazar araştırmasından sonra, hangi ürünün, ne miktarda ve ne kadar süre içerisinde üretileceğine karar verilir. Üretim ile satışların birbirine paralel gitmesi, hemen hemen olanaksızdır. Üretimin satışların üstünde gitmesi halinde artan miktarın stoklanması, aksi durumda stoktan satış yapılması söz konusudur. İşletmede stok bulundurulması kira, ısıtma, soğutma, aydınlatma gibi çeşitli maliyetlerin ortaya çıkmasına neden olur. Buna karşılık üretim hızının düzgün yürütülmesi ve müşteri isteklerinin zamanında karşılanması ile sağlanan avantajlar vardır.

Stok Kontrolü Stok kontrolünün amacı; istenen malı istenen zamanda hazır bulundurmak ve bunu en ekonomik biçimde gerçekleştirmektir. Stok kontrolü, müşterilerin istedikleri mal ve hizmetleri istenen yer ve zamanda, istenen miktar ve nitelikte hazır bulundurulabilmesi için, stokların izlenmesi ve siparişlerin verilmesine yönelik gerçekleştirilen çalışmalara denir.

Günümüzde bir çok stok kontrol yöntemi bulunmuş ve uygulanmaktadır Günümüzde bir çok stok kontrol yöntemi bulunmuş ve uygulanmaktadır. Bunlar: Gözle kontrol ve çift kutu yöntemi Optimum raf yöntemi ABC yöntemi Maksimum-minimum stok kontrol yöntemi Bilgisayarlı stok kontrol yöntemi

Gözle kontrol ve çift kutu yöntemi Gözle kontrol yönteminde stoklar, stoklardan sorumlu bir ambar görevlisi tarafından takip edilir. Eksiklikleri bu görevli belirler ve sipariş verilmesi konusunda, işletmenin ilgili birimi ile irtibat kurar. Maliyeti oldukça düşük olan bu yöntemde ambar görevlisinin hata yapma ihtimalinin yüksek olması gibi dezavantajı vardır. Çift kutu yönteminde stoklar, siparişlerin teslimi ve stokların tüketilmesi dikkate alınarak hazırlanmış iki bölmeli kutularda tutulur.kutulardan birinin bitmesi, stok verilme zamanının geldiğini gösterir. Verilen siparişler ele geçinceye kadar ikinci kutudan satış yapılır.

Optimum Raf Yöntemi Bu yöntemin temelini, belli bir sürede satılabilecek ürünün sergilenebileceği büyüklükte bir raf oluşturulması ve bu rafa sığacak kadar stok bulundurulması oluşturur. Stok tükenmeden önce rafta siparişin ulaşabileceği süre içinde tükenecek kadar ürün kaldığında sipariş verilmesi söz konusudur.

Bu yöntemin yararları Fazla stok bulundurulmaması Ayrı bir stok alanına ihtiyaç duyulmaması Stokların aynı zamanda sergilenmesi Stok maliyetinin tanıtım maliyeti olarak değerlendirilmesi Stokların izlenmesinin kolay olması

ABC Yöntemi İşletmelerin stokları genelde binlerce çeşit ve ebatta değişik önem derecesine sahip mallardan oluşur.

Maksimum-Minimum Stok Kontrol Yöntemi Bu yöntemde stokları kontrol etmek ve sipariş vermekle görevli olan kişiler, işletmenin içerisinde bulunduğu şartları dikkate alarak, siparişlerin ele geçme süresi, stokların tükenme süresi ve buna bağlı olarak stoklar hangi seviyeye geldiğinde sipariş verilmesi gerektiğini önceden belirler.stoklar sipariş verme düzeyine kadar gerilediğinde, önceden belirlenmiş miktar kadar sipariş verilir.

Bilgisayarlı Stok Kontrol Yöntemi Barkod teknolojisine uygun bilgisayar sistemine sahip işletmelerde, stoklara gelen mallar, önce her birinin üzerinde bulunan çizgi kodlarla birlikte bilgisayara işlenmekte, sonrada stok düzeylerinin takibi bilgisayar ortamında yapılmaktadır.

YENİ ÜRETİM SİSTEMLERİ Tam zamanında üretim sistemi Esnek üretim sistemi Bilgisayar destekli tasarım Bilgisayar destekli üretim Bilgisayarla tümleşik üretim Senkronize üretim Grup teknolojisi (GT) Geleceğin fabrikası

ÜRETİM PLANI NACE kodu (www.kosgeb.gov.tr ‘den temin edilerek yazılır.) Üretim/hizmet sunum sürecinin aşamaları İş akış şeması ve malzeme taşıma araçları Üretim/hizmet sunum teknikleri, standartlar Hukuki gereksinimler (ruhsat, izin vb.) Tasarım Neyi ne kadar üreteceğiz (talep tahmini) Stok kontrol yöntemi ne olacak? Tamir bakım organizasyonu Yeni üretim sistemlerinden yararlanma düzeyi

SON