ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ HPLC ‘nin İLAÇ ENDÜSTRİSİNDE KULLANIMI ALİ BULUT METEHAN EMİN YILMAZ ÜMÜS ZORLU

İÇİNDEKİLER HPLC’nin TANIMI HPLC’nin TERCİH AMACI HPLC’nin UYGULAMALARI HPLC’nin ÇALIŞMA PRENSİBİ HPLC’nin KULLANIM ALANLARI HPLC’nin İLAÇ ENDÜSTRİSİNDEKİ KULLANIMI ÖRNEKLER

HPLC’nin TANIMI * Kimyasal ayırma, saflaştırma, tayin etme amacıyla en yaygın kullanılan nitel ve nicel analiz cihazıdır. Numunedeki maddelerin, tayin edilecek moleküllerin çözeltilerinin özel dolgulu kolonlardan geçirilerek, yüksek basınç altında birbirlerinden ayrılmalarını ve bunların dedektörde miktarlarının ölçülmesini sağlayan cihazdır.

HPLC’yi NEDEN TERCİH EDERİZ HPLC kolonu, rejenerasyon olmaksızın pek çok kez kullanılabilir. Böyle kolonlarda gerçekleştirilen ayırma, eski yöntemlerle elde edilenden çok daha çeşitlidir. Bu teknik kullanıcının becerisine daha az bağımlıdır ve tekrarlanabilirlik daha yüksektir. Nicel analiz amaçları için de kullanılabilir. Analiz süresi çok kısadır. Duyarlık çok yüksektir, 10 µg lık bir örnek bile, floresans veya elektron yakalama dedektörleri kullanılarak tayin edilebilir.

HPLC UYGULAMALARI PREPARATİF HPLC; bileşiklerin izolasyonu ve saflaştırılması için kullanılır. KİMYASAL AYIRMALAR; bir kolon ve hareketli fazda bileşiklerin farklı güç hızlarına göre ayrılması temeline dayanır. SAFLAŞTIRMA; hedef bileşiğin diğer bileşikler veya kontaminantlardan ayrılması ve ekstraksiyonudur. Her bir bileşik belirli kromatografik koşullar altında karakteristik bir pike sahiptir. Ayrılması istenen bileşenin ihtiyaçlarına göre araştırıcının koşulları optimize etmesi gerekmektedir.

HPLC günümüzde kimya, biyokimya, biyoteknoloji, farmakoloji, tıp kimyası, bitki kimyası, tarım ve kimya mühendisliğini içeren alanlarda ayırma ve analiz için vazgeçilmez bir araç olarak kabul edilmektedir. Bilhassa diğer kromatografik tekniklere uygun olmayan bileşiklerin ayrılması ve analizi için uygundur.

Kısaca HPLC Uygulama Analizi İlerleyişi: HAL Cihaza verilecek numunenin sıvı şeklinde verilmesi gerekir. Katı örnekler, hem sabit faza hem de hareketli faza uygun bir sıvı içerisinde çözülerek cihaza verilir. MİKTAR 1 ile 100 μL arası enjeksiyon yapılır (genelde 5-10 μL); Miktar, algılayıcının (dedektör) analite olan hassasiyetine ve dinamik aralığa bağlı olarak değiştirilebilir. HAZIRLANMASI Örnek hazırlama şu evreleri içerebilir: Seyreltme, ön deriştirme, filtrasyon, ekstraksiyon, ultrafiltrasyon, ya da türevlendirme.

HPLC nin ÇALIŞMA PRENSİBİ

ANALİZ SÜRESİ Analiz süresi 5 dakika ile 2 saat arası değişmektedir (genellikle 10-25 dk). Örnek hazırlama süresi ise örnekten örneğe değişkenlik gösterir. Bazı örneklerin hazırlaması analizinden daha fazla zaman sürer.

HPLC’nin KULLANIM ALANLARI İLAÇ GIDA OTOMOTİV PETROKİMYA KİMYA ÇEVRE

UYGULAMA ALANI KARIŞIMLAR İlaçlar Antibiyotikler, sedafitler, steroitler, analjezikler Biyokimyasallar Aminoasitler,k.hidratlar,proteinler,lipitler Gıda Maddeleri Suni tatlandırıcılar, antioksidanlar, alfatoksinler Endüstriyel Kimyasallar Çok halkalı aromatikler, boyalar, yüzey aktif maddeler Kirleticiler Pestisitler, herbisitler, fenoller Uyuşturucular Uyuşturucu ilaçlar, zehirler, narkotikler Klinik Tıp Safra asitleri, ilaç metabolitleri, üre ekstrakları

İLAÇ  İlaç uygulamaları AR-GE ve kalite kontrol aşamalarında yapılan safsızlık analizleri, ağır metal, etken madde, organik solvent ve kalıntı solvent miktar tayini, temizlik validasyonu, çözünürlük çalışmaları, stabilite testleri, stereoizomer gibi testleri kapsamaktadır.

BALDA ANTİBİYOTİK KALINTISI SORUNU Ülkemizde üretilen ballarda antibiyotik kalıntısı durumunun incelenmesi hedeflenmiştir. 2006 yılının ilk altı ayı içerisinde 22 farklı yöreden direkt arıcılardan toplanan numuneler üzerinde tetrasiklin, streptomisin ve sulfa grubu antibiyotiklerin kalıntıları araştırılmıştır.Analizler, ELISA ve yüksek performanslı sıvı kromatografi (HPLC) yöntemleri ile gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak arıcıların %10- 15’inin yasal olmamasına karşın halen, yavru çürüklüğü hastalığına karşı bu antibiyotikleri içeren ilaçlar kullandığı tespit edilmiştir.

YUMURTALARDAKİ KLORAMFENİKOL ve FURAZOLİDON İLAÇ KALINTILARININ ARAŞTIRILMASI Hplc yöntemiyle kloramfenikol ve furazolidon ilaç kalıntıları araştırıldı.Analiz edilen yumurta numunelerinin hiçbirisinde kloramfenikol bulunmazken %34’ün de furazolidon kalıntısı tespit edildi.Belirlenen furazolidon kalıntılarının insan sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceğinin kanısına varıldı.