CİNSİ YOLLA YAYILAN XƏSTƏLİKLƏR Ə.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutu, Urologiya kafedrası 2.Üroonkoloji Kış Sempozyumu. 2007

CYKX Genital xoralar Uretrit ve Servisit Epididimit HPV Ektoparazitik infeksiyalar Hepatit Proktit, proktokolit Pelvik iltihabi xəstəlikləri Vaginit HIV Tecavüz ile keçən xəstəlikləri TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Genital Xoralar Klinik olaraq genital xoralarla xarakterize olunan cinsi yolla keçən xəstəliklərdir. HSV Sifilis Şankroid Linfagranuloma Venereum Granuloma İnguinale TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Genital Herpes Virus infeksiyası (HSV) CYBH içinde en cox yayılandır. Genital herpesin sebebi %85–90 HSV–2, %10–15 HSV-1’dir 1-26 (4) gün inkubasiya dövrüdür HSV–2’li qadınların %80’i asemptomatiktir. HSV-2 residiv genital herpese səbəb olur. Diferensial diaqnozda; primer sifilis, şankroid, crohn, travma, kontakt dermatit, eritema multiforma, reiter sindromu, psoriaz, licken planus ağıla gelmelidir. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Genital Herpes Virus İnfeksiyası (HSV) Klinik Genital nahiyələrdə, qasıqlarda, qalçada qırmızı, qaşıntılı, vezikulyar zədələnmələr Sonrasında nadir hallarda xora ve ağrılı adenopatiya inkişaf edə bilər. Qadınlar əsasən abrazyon, fissur ve qaşıntı kimi atipik şikayətlərlə həkimə gəlir TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Genital Herpes Virus infeksiyası (HSV) Diaqnoz Klinik görüntü tipiktir. Dəqiq diaqnoz PCR ile qoyulur. Müalicə; İlk kəskinləşmə müalicəsi Asiklovir 400 mg p.o 3x1 7–10 gün veya 200 mg 5x1, 7–10 gün Famsiklovir 250 mg p.o 2x1, 7–10 gün Valasiklovir 1 g 2x1, 7–10 gün Basqılayıcı Müalicə Asiklovir 400 mg 2x1 Famsiklovir 250 mg 2x1 Valasiklovir 500 mg 1x1 veya 1g 1x1 TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Şankroid H. Ducrei şankroid töradicidir. Kişilerde 3 qat daha çox rast gəlinir. İnkubasyia dövrü 1–21 gün arasındadır. Klinik Ağrılı, endurasiya olmayan yaralar Xora dərin ve keskin sərhədlidir. Tek tərəfli ağrılı, supuratif inguinal adanopatiya rast gəlinə bilər TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Şankroid Diaqnoz Müalicə Dəqiq müalicə zədə nahiyəsindən alınan , smear’da gram boyaması ile ‘balıq sürüsü’ görünümdeki gram negatif kokobasil görülmesi ile qoyuulur. Müalicə Azitromisin 1 gr veya 250 mg seftriakson tek doza Alternatif müalicəler; Ciprofloksasin 500 mgr 2X1, 3 gün. Vəya eritromisin 500 mgr 4X1, 7 gün boyunca verilir. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Sifilis Sifilis sistem bir xəstəlikdir. Dəyişik formlarda ve əlamətlərlə özünü göstere bilər. Treponema pallidum adlı spiroxet törədicidir. inkübasya dövrü 10–90 gündür. İnfeksiyon yaralarla təmas veya vücud mayeləri ile təmas nəticəsində yayılır. Ana qarnında veya kan transfüzyası ile de keçe bilir TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Sifilis Primer sifiliz . Tək, ağrısız indurasiya, 4–6 həftə davam edən xoralarla xarakterize edilir Əsasən bilateral, ağrısız inguinal adenopatiya ile yanaşı gedir.Öz-özünə sağalır İkincili Sifilis xora görüldükdən sonra 4–10 həftə sonra başlayır. Mukokutanoz yaralar, töküntü ve ağrısız Linfadenopatiya ile xarakterizə edilir. Tersiyer sifilis Müalicə olunmayan halların 1/3 Tersiyer sifilise keçər. Kardiyovaskulyar, skelet ve mərkəzi sinir sistemi ile dəri zədəlenir. Latent sifilis Asemptomatik xəstəlikdir. Seroloji testlerle daqnoz qoyulur. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Sifilis Diaqnoz: Şankr esasından qazıntı nümunəsi alınaraq qaranlıq sahə mikroskopu ilə araşdırılır Seroloji testler; VDRL (Veneryal xəstəlik laborator araştırması) RPR (sürətli plazma reaksiya testi) FTA-ABS (Flörasan treponemal antikor emilim testi) MHA-TP (Treponema pallidum için antikor mikroaglutinasyon testi ) Müalicə: Primer ve Sekonder Sifiliste: Benzatin penisilin-G 2,4 MÜ, tek doza Tersiyer Sifilisde: Benzatin penisilin-G haftada bir 2,4 MÜ, 3 həftə Latent Sifilisdə: Benzatin penisilin-G 2,4 MÜ, tek doza TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Linfagranuloma Venereum (LV) Törədici C. Trachomatis L1,L2,L3 suşlarıdır. İnkübasya dövrü 3–30 gündür. Primer xora kiçik, sərt ağrısız tək xora şəklindedir. Əsasən ağrılı tek tərəfli supuratif inguinal adenopatiya ile gəlirlər. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Linfagranuloma Venereum (LV) Diaqnoz Əsasən klinikasına görə qoyulur . Seroloji testlər ile inguinal LAP veya genital xoraların digər səbəblərinin inkarı ilə qoyulur. Müalicə Doksisiklin 100 mg 2x1 3 həftə Veya Eritromisin 500 mg 4x1 3 həftə TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Granüloma İnguinale (Donovanozis) Etkeni Calymmatobacterium granulomatis’tir. Hindistan, Yeni Gine ve Avustraliyada daha geniş yayılıb. Ağrısız, ilerleyici ve kanlanması fazla ülser görülür. Nadir hallarda linfadenopatiya ilə özünü göstərir Genital sahədə granulomalar inkişaf edir. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Granüloma İnguinale (Donovanozis) Diaqnoz toxuma süprüntüsünde veya biyopsiyasında monositler içinde basillerin (Donovan cisimcikleri) görülmesi ile qoyulur Müalicə Trimetoprim-sulfametaksazol 2X1, 3 həftə. Veya Doksisiklin 2X1 100 mg, 3 həftə TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Uretrit Pürülan üretral axıntı, dizuriya, vulvar irritasya, tezləşmiş sidik ifrazı, piuriya ile olan bir xəstəlikdir Gonokoksik uretrit Non-Gonokoksik uretrit TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Gononokoksik Uretrit (GU) Törədicisi gram (–) diplokok N. Gonoredir. inkübasya dövrü 3–14 gündür. Kişilerde yoluxmuş partyorla edilən tek bir cinsi əlaqə gonore yoluxma riski %10, qadınlarda bu risk % 40’dır. kişide uretrit, epididimit, proktit ve prostatite əmələ gətirə bilir. Farinkse xəstə partnyorla oral seks yoluyla keçə bilir. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Gononokoksik Uretrit (GU) uretral axıntı ve dizuriya görülür. Axıntı bol ve pürülandır. Gonoreyalı xəstələrin eşlerinde %40–60 asemptomatik G.U rast gəlinir Müalicə verilmese bile semptomatik gonoreya sağalmagdadır. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Gononokoksik Uretrit (GU) Diaqnoz Kalsiyum aliginatlı çubuğla uretra içine 2–4 mm qədər girerek alınmalıdır. Gram boyama ile %99 həssaslıq ve %95 əminliklə ile gonoreya diaqnozu qoyulur. Müalicə İlk müalicə ; Seftriakson 125 mg I.M tek doz + Azitromisin 1 gr. p.o tek doza Veya Doksisiklin 100 mg. 2x1 p.o 7 gün Alternatif müalicə: Sefiksim 400 mg. p.o tek doz veya Siprofloksasin 500 mg. p.o tek doza Veya Azitromisin 1 gr. tek doz, Veya Doksisiklin 100 mg. 2x1 7 gün TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Non-Gononokoksik Uretrit (NGÜ) NGÜ etiyoloji diaqnoz olmayıb, birçox sebeble əmələ gələn bir sindromdur. Sosyoekonomiksəviyəsi yüksək olan erkeklerde daha fazla görülür. %30–50’ sinden C. Trahomatis sorumludur. %20-50’sinden Ureoplazma Üreoliticum sorumludur. NGÜ’li erkeklerde %25–60 üretrada Chlamidya izole edilebilir. Akut üretritli erkeklerin %20-30’unda etken belirlenememektedir. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Non-Gononokoksik uretrit (NGÜ) Diaqnoz İlk Tedavi; Azitromisin 1 gr. p.o tek doz Veya Doksisiklin 100 mg. 2x1 p.o 7 gün Alternatif tedaviler; Eritromisin 500 mg 4x1 7 gün Veya Eritromisin 800 mg 4x1 7 gün Veya Ofloksasin 300 mg 2x1 7 gün Tekrarlayan üretritte; Metranidazol 2 gr tek doz ve Eritromisin 500 mg 4x1, 7 gün Cinsel partnerin aynı ilaçlarla tedavisi gereklidir. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Epididimit 6 haftadan kısa süren ağrı, şişlik ve ödemle giden bir tablodur. Akut başlangıçlıdır ve hemen her zaman tek taraflıdır. Komplikasyonları apse, testis enfarktı, testis atrofisi, kronik ağrı ve infertilitedir. Gençlerde görülen epididimitin en sık nedeni üretrit etkeni mikroorganizmalardır. Nadiren tüberküloz ve brusellada görülebilir. Antiaritmik bir ilaç olan amiadaron epididimit yapabilir. Ayırıcı tanıda testis torsiyonu atlanmamalıdır. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Epididimit Müalicə Konservatif önlemler; Yatak istirahati, analjezikler, skrotum elevasyonudur. Spermatik korda lokal anestezik verilmesi faydalıdır. Antiyotik Tedavisi; Ofloksasin 300 mg 2x1 10 gün Veya Levofloksasin 500 mg 1x1 10 gün . Partner tedavisinin de yapılması gerekir. Antimikrobiyal tedavi sonrası devam eden şişlik ve hassasiyette testis tümörü, apse, enfarkt, tbc, mantar epididimiti akla gelmelidir. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Genital Ziyillər HPV tip 6 ve 11 sıklıkla etkendir. HPV 16.18,31,33,35 squamöz hücreli karsinoma, karsinoma in situ, bowenoid papillozis, queyrat eritropazisi ve bowen hastalığı gibi dış genital neoplastik lezyonlarla ilişkilidirler. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Genital Ziyillər Diaqnoz Müalicə Sıklıkla tanı inspeksiyonla konur. Nadiren biopsi gerekir. Müalicə Tedavide amaç eradikasyon değil, semptomların iyileştirilmesidir. Hasta tarafından uygulanan tedaviler; %0,5’lik podofilox solüsyonu, 3 gün boyunca, günde 2 kez %5’lik imikuimod krem, 16 haftaya kadar haftada 3 kez Hekim tarafından uygulanan tedavi; Sıvı nitrojen veya kriyoprobla kriyoterapi, Cerrahi eksizyon, Elektrokoter, CO2 lazer tedavisi. %10-25’lik podofilin, %80-90’lık trikloroasetik asit, yüzeyel kullanılır. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Molloscum Contagiozum Etkeni DNA pox virüsüdür. Tüm dünyada insidans %2-8’dir. Bulaşması için cilt teması gerekir. Enkübasyon süresi 2–3 aydır. HIV ile yakın birlikteliği vardır. Ciltte küçük, sert, ortası çukur papüller şeklinde, ten renginde lezyonlardır. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Molloscum Contagiozum Diaqnoz Biopsiyada molloscum cisimcikleri deyilen eozinofilik hialin küreler görülür. Müalicə Benign bir zədələnmə, özü-özünü çoxluqla sərhədləyir. Tedavide koter, küretaj ve sıvı nitrojenle kriyoterapi uygulanır. Fenol, cantheridin, podofilotoxin, gümüş nitrat ve trikloroasetik asit ile lokal tedavi de uygulanabilir. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Skabies (Uyuz) Diaqnoz Müalicə Sarcoptes scabiei kenesi etkendir. Şiddetli kaşıntı ile seyreder. Genellikle çamaşır, yatak örtüleri ya da partnerden bulaşır. Diaqnoz Papülden örnek alınıp %10’luk potasyum hidroksit ile muamele edilerek Sarcoptes tespit edilebilir. Müalicə Permethrin kremin(%5) veya %1’lik lindane losyonu tüm vücuda uygulanır Cinsel partner ve yakın temasta bulunan kişiler de tedavi edilmelidir. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

Pedikülozis Pubis (Kasık biti) Ptiriazis qasıq biti törədicidir. Pubiside, uylukta ve skrotumda qaşıntı ile özünü göstərir. Diaqnoz Qıl gövdələrində bit yumurtalarının görülmesi diagnostikdir. Müalicə Permethrin krem veya lindane şampun istifadə olunur. Cinsi partnyor ve yaxın təmasda olan kişiler de müalicə edilmelidir. TUD HAZIRLIK KURSU. 2009

TəŞəKKÜRLəR TUD HAZIRLIK KURSU. 2009