CİNSEL YOLLA BULAŞAN ENFEKSİYONLAR

... konulu sunumlar: "CİNSEL YOLLA BULAŞAN ENFEKSİYONLAR"— Sunum transkripti:

1 CİNSEL YOLLA BULAŞAN ENFEKSİYONLAR
Prof. Dr. Mehmet KIYAN

2 GÖRÜLME SIKLIĞI Dünyada 330 milyon tedavi edilebilir, CYBH vakası bulunmakta Bunların % 90’ nı gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir. A.B.D yılda ortalama 14 milyon CYBH vakası rapor edilmekte Gelişmiş ülkelerde viral CYBH 'ın insidansında artış bakteriyel CYBH insidansında azalma DSÖ (WHO) verilerine göre: Seksüel aktif populasyonda: HSV tip 2 infeksiyonu % 20-40, Human Papilloma Virüs (HPV) infeksiyonu % oranlarında Bu oranlar gelişmemiş ülkelerde iki misli fazla CYBH eğitimi, bu çok yaygın infeksiyonların görülme sıklığının azalmasında önemli katkı sağlayacaktır.

3 DÜNYADA CYBH ARTMAKTADIR
Cinsel olgunluk yaşının küçülmesi Evlilik öncesi cinsel ilişkinin yaygınlaşması Yurt içi ve yurt dışı seyahat imkanlarının artması Evlilik dışı cinsel ilişkilerin artması Penisilin gibi antibiyotiklerle bu tür hastalıkların tedavileri ile gelişen yalancı güven hissi

4 TANIMLAR

5 CİNSEL YOLLA BULAŞAN ENFEKSİYONLAR
Bulaşmalarında ana yolun cinsel yol olduğu veya diğer bulaşma yollarının yanında cinsel yol ile de bulaşabilen etkenler ile ortaya çıkabilen enfeksiyonlar

6 CİNSEL YOLLA BULAŞAN ENFEKSİYONLAR
CYBE’lar her zaman genital sistemde belirti vermez ya da enfeksiyon yapmaz ; HIV, HBV HCV Her genital sistem enfeksiyonu her zaman cinsel yol ile bulaşmaz; M. tuberculosis, Sistemik Candida enfeksiyonu

7 GENİTAL YOL ENFEKSİYONU
Cinsel yolla geçen ya da geçmeyen genital organları tutan enfeksiyonlar

8 CİNSEL YOLLA BULAŞAN ENFEKSİYONLAR
Bildirimi zorunludur Bu şekilde bulaşma özelliği olan 30’dan fazla bakteri, virüs ve parazit tanımlanmıştır

9 CİNSEL YOLLA BULAŞAN ETKENLER

10 Sifiliz (Treponema pallidum)- FRENGİ
Gonore (Neisseria gonorrhoeae)–BEL SOĞUKLUĞU Lenfogranüloma venereum (Chlamydia trachomatis) Herpes simplex virus Trichomonas vaginalis Ureaplasma urealyticum İnsan immün yetmezlik virüsü (HIV)- AIDS Hepatit B virus

11 Etkenler Hastalık Bakteriyel Neisseria gonorrhoeae
Üretrit, servisit, epididimit, konjoktivit, perihepatit, artrit, dermatit, endokardit, menenjit Gardnerella vaginalis Bakteriyel vajinozis Treponema pallidum Sifiliz Haemophilus ducreyi Şankroid (yumuşak şankr) Calymmatobacterium granulomatis Granuloma inguinale Shigella, Campylobacter Enterit (eşcinsel erkeklerde) Group B streptococcus Neonatal sepsis

12 Etkenler Hastalık Klamidyal Mycoplasma Mantar C. trachomatis
NGU, trahom, servisit, epididimit, konjoktivit, LGV, pnömoni, Reiter S. Mycoplasma U. urealyticum NGU Mycoplasma hominis PID, postpartum ateş Mantar Candida albicans Vajinit, balanit

13 Etkenler Hastalık Viral HSV
Genital herpes, proktit, neonatal enfeksiyon HAV Hepatit (homoseksuel erkek) HBV Hepatit, Siroz, HCC, PAN CMV Mononukleoz send., konjenital enf. HPV Condyloma acuminatum, serviks kanseri Molluscum contagiosum HIV AIDS

14 Etkenler Hastalık Protozoa Ektoparazitler Trichomonas vaginalis
Vajinit, üretrit Entamoeba histolytica, Enterit (homoseksüel erkek) Giardia lamblia Ektoparazitler Pediculosis pubis Pubis infestasyonu Sarcoptes scabiei Skabies

15 En Sık Görülen CYBE Nelerdir?
HIV/AIDS Hepatit B ve C Sifiliz (frengi) Gonore (Bel soğukluğu) Klamidya Genital herpes enf (uçuklar) Genital siğiller Mantar

16 BULAŞ YOLLARI

17 CİNSEL BULAŞMA YOLU CYBH etkenlerinin giriş yerleri: - Vajen - Rektum
- Serviks - Farenks - Üretra Hastaların %30’u 25 yaş ve altında Kaynaklar asemptomatik taşıyıcı insanlar En sık 3 klinik bulgu: - Üretrit/Servisit - Genital ülser - Genital siğil

18 CYBE’IN CİNSEL YOL DIŞI MİNÖR BULAŞMA YOLLARI
Anneden bebeğe geçiş Gebelikte fetusa (HIV, Sifiliz) Doğumda (Chlamidia, Neisseria, HIV, Hepatit B) Doğumdan sonra yakın temas (HIV) Kan ya da kan ürünleri ile temas, transfüzyonlar (Sifiliz, hepatit B, HIV)

19 CYBE’LARIN EPİDEMİYOLOJİSİ, SIKLIĞI VE ÖNEMİ

20 CYBE’IN EPİDEMİYOLOJİSİNİN ÖZEL YÖNLERİ
Genelde sessiz seyrederler Latent ya da inkübasyon süresi uzundur. Kişi hasta olduğunu bilmediği dönemde de bulaştırıcıdır Akut hastalık dışında; uzun süreli zararlı etkileri vardır Kronik ağrı, dış gebelik, rahim ağzı kanseri, yenidoğan enfeksiyonları ve ölümleri, kısırlık, doğum sırasında ölümler

21 CYBE’IN EPİDEMİYOLOJİSİNİN ÖZEL YÖNLERİ
Diğer CYBE’lar HIV’in geçişini kolaylaştırır Bir olgunun tedavi edilmesi veya önlenmesi diğer bir çok olgunun oluşumunu da önler Sosyal ve ekonomik yükü çok fazladır CYBE’ın yayılımını etkileyen davranışlar değiştirilmesi güç davranışlardır

22 CYBE’IN EPİDEMİYOLOJİSİNİN ÖZEL YÖNLERİ
Etkenlerin genetik özelliklerinden dolayı çoğuna karşı aşı yoktur Toplumdan Damgalanma Dışlanma Ayrımcılık

23 CYBE ÖZELLİĞİ Bir kişiye CYBE tanısı kondu......
Bu hastalığı taşıyan ve tedavi edilmesi gereken en az bir hasta daha var. Bu hastada / hastalarda başka CYBE’larda olabilir

24 CYBE SIKLIĞI Son 20 yılda artış
Yılda milyon yeni olgu bildirilmekte Gelişmekte ve geri kalmış olan ülkelerde yüksek

25 ÜLKEMİZDE CYBE Dünya sağlık örgütü raporlarında AIDS ve Sifiliz dışında CYBE’a dair bilgi bulunmamakta Bildirimi zorunlu olmasına karşın bu hastalıkların gerçek prevalans ve insidansı bilinmemekte

26 BULAŞ İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ

27 CYBE RİSK FAKTÖRLERİ-1 20 yaş altında cinsel deneyim
Birden fazla cinsel eşe sahip olma Cinsel eşin birden fazla cinsel eşinin olması Çok seyahat eden partner Yakın zamanda cinsel eş değiştirme

28 CYBE RİSK FAKTÖRLERİ-2 Kendinde CYBE olması
Seks işçileri ve onların müşterileri Alkol, uyuşturucu kullanımı, dövme yaptırma Kan ve kan ürünleri transfüzyonu CYBE’u olanların cinsel eşlerinin de tedavi olmaları gerektiği konusunda bilgilendirmede bulunulmaması veya üzerine düşülmemesi

29 BULAŞDA ÖNEMLİ KONULAR
Kadın 14-19 yaşta sık Daha geniş mukozal yüzey Genital enfeksiyon riski fazla Bilgisizlik ve kadınların kötü sosyoekonomik durumu Kondom elde etmede, satın alma ve kullanmada zorluk Sağlık hizmetlerine ulaşmada zorluk

30 BULAŞDA ÖNEMLİ KONULAR
Erkek >19 yaş Cinsel olarak daha aktif Fazla cinsel eş değiştirme

31 CYBE’IN KLİNİK BULGU VE BELİRTİLERİ

32 CİNSEL YOLLA BULAŞAN ENFEKSİYONLAR
Belirti %30 Belirtisiz %70

33 Kuluçka Dönemi Kuluçka dönemi hastalığa göre değişir Gonore Günler
Sifiliz Haftalar AIDS Yıllar

34 KLİNİK TABLOLAR Çoğunlukla belirtisiz enfeksiyon Klinik tablolar
Üretrit Servisit Vulvovajinit Genital ülser / adenopati Pelvik inflamatuvar hastalık

35 CYBE’DA ÖYKÜ ALMA Kadında Erkekte
cinsel ilişki sırasında ya da sonrasında ağrı, kanama, rahatsızlık hissi vajinal akıntı varlığı anormal vajinal kanama (son 2 ay) Erkekte idrar yolundan akıntı varlığı Son 1 yılda akıntı, ülser, deri lezyonu Son 3 ayda eşinde ülser, akıntı, kasıkta şişlik Başka bir cinsel eş

36 CYBH GENEL SEMPTOMLAR ERKEKLERDE: Penis ucunda akıntı
Genital bölgede siğil Genital bölgede ülser tipi lezyonlar İdrar yaparken yanma Şüpheli cinsel ilişki KADINLARDA: Kasık ağrısı ve beraberinde akıntı Tek başına akıntı İdrar yaparken yanma Genital bölgede siğil, Genital bölgede ülser tipi lezyonlar Şüpheli cinsel ilişki

37 CYBH’ DA BULGULAR 1. Üretrit 2. Genital lezyonlar 3. Faringeal lezyonlar 4. Kadında alt genital sistem lezyonları 5. Kadında üst genital sistem lezyonları (PID) tablolarında görülmekte !

38 1. Üretrit Hastalardaki önemli yakınmalar Disüri Pollaküri
Üretral akıntı

39 1. Üretrit

40 2. Genital Lezyonlar Ülseratif Sifilis Şankroid HSV
Granuloma inguinale Lymphogranuloma venereum

41 2. Genital Lezyonlar Genital papüler lezyonlar Molluscum contagiosum
Condyloma accuminata Non Ülseratif Pedikülozis Scabies Tinea cruris

42 3. Faringeal lezyonlar Etken çoğunlukla N. gonorrhoeae
Hastaların büyük çoğunluğu asemptomatik Hafif bir farinjit ve tonsillit Servikal lenfadenopati görülebilir Tanı için; Boğaz kültürü yapılmalı

43 4. Kadında alt genital sistem lezyonları
Yakınmalar; Disüri Vaginal akıntı Vulvada irritasyon Üretral sendrom: Disüri, pollaküri yakınmaları olan hastada idrar kültüründe anlamlı sayıda üreme yok Vajinit: Eksternal disüri ve pollaküri ile birlikte vajinal akıntının olması Candida, Trikomonas G. vaginalis) Servisit: Vaginal akıntı vaginitten fazla gonokok, klamidya

44 5. Kadında üst genital sistem lezyonları (PID)
CYBH’ ın en sık klinik formu Enfeksiyon esas olarak salpenksleri tutar Gonokok, klamidya, mikoplazma Klinik; Kasık ağrısı Alt batında hassasiyet Ateş Lökositoz

45 CYBH İçin Tarama Testleri
Kadın Vajinal smear’in direkt mikroskobisi pH ölçümü gram boyaması Kültür endoservikal idrar Seroloji sifiliz HIV Gonore için faringeal ve rektal kültür Erkek Üretral smear’in gram ile boyanması ve nötrofil artışı (gonore) İdrar kültürü İlk gelen idrarda mikroskobik inceleme C. trachomatis Seroloji Sifiliz HIV Kültür Gonore için faringeal kültür

46 GÜVENLİ CİNSEL İLİŞKİ İLE CYBE’IN ÖNLENMESİ VE KONTROLÜ

47 KORUNMA / GÜVENLİ CİNSEL İLİŞKİ
Semen, vajinal sıvı, kan ve açık yaralarla cinsel eşin temasının engellenmesi Riski azaltır ANCAK tamamen yok etmez

48 GÜVENLİ CİNSEL İLİŞKİ Çok düşük risk: Düşük risk:
Öpüşme Masaj masturbasyon Düşük risk: Kondom takan erkek / kadınla cinsel ilişki Cinsel temastan önce kondom uygulanmalı ! Kondom mutlaka lateks ya da poliüretan olmalı

49 CYBE’DAN KORUNMADA ÖNERİLER
Cinsel hikayenin doğru alınması Yüksek riskli hastaların belirlenmesi Çok eşlilik Korunmasız cinsel ilişki varlığı Uygun eğitim verilmesi Kondom kullanımına teşvik etme Erken tanı ve tedavi için hekime başvuruyu sağlama

50 CYBE’DAN KORUNMADA TOPLUMSAL ÖNLEMLER
Güvenli seksin öğretilmesi / kondom kullanımının sağlanması Toplum eğitimi / danışmanlık Riskli grupları taramak / Hayat kadınları vb. Cinsel temas yaşının geciktirilmesi Cinsel partner sayısının azaltılması Kaliteli tanı merkezi oluşturmak / kontrol etmek

51 CYBE’DAN KORUNMADA KİŞİSEL ÖNLEMLER-1
Güvenli seks- Kondom kullanma Eller ve genital bölgenin yıkanması Şüpheli ilişki sonrası doktor kontrolünde profilaktik antibiyotik kullanma Hastalık kuşkusunda hemen sağlık kuruluşuna başvurma

52 CYBE’DAN KORUNMADA KİŞİSEL ÖNLEMLER-2
Tedaviyi tam uygulama / kontrole gelme Test sonuçlanana kadar cinsel ilişkiden uzak durma Eş tedavisini sağlama