Köy ? Köy, toplumsal, ekonomik, coğrafi ve nüfüs özellikleri ile şehirden ayrılan düşük nüfus yoğunluğuna sahip kırsal yerleşim birimleridir. Ekonomik olarak genelde tarıma dayalı ve iş bölümünün gelişmediği yerleşimlerdir. Köy yerleşimleri en fazla 2 bin nüfuslu, coğrafi olarak kırsal bölgelerde kurulmuş yerler olarak tanımlanmaktadır. (http://tr.wikipedia.org/wiki/Köy)
Köylerde ? Gelişmekte olan ülkelerde; - nüfus artışı yüksektir, - toprak dağılımı bozuktur, - uygulanan teknoloji ve temel girdi dağılımı yeterli değildir, - kırsal altyapı eksiktir, - kırsal alanda düşük verim ve düşük yaşam koşulu egemendir. Bu durumu ortadan kaldırmak için, geniş kapsamlı Kırsal Yerleşim Düzenlemesi gereklidir.
Hedef ? Kırsal yerleşim düzenlemesinin amacı, yaşamını kırsal alanda sürdüren ve ekonomik çabası çoğunlukla tarıma dayalı olan toplumun, daha elverişli yaşama olanağına kavuşturulmasıdır. (Doç. Dr. Berna KENDİRLİ AÜ Ziraat F.)
Nasil? Kırsal kalkınmanın sağlanmasında kırsal yerleşimlerin planlanması ve kırsalın cazibesinin artırılması büyük önem taşımaktadır. Bu amaçla hazırlanan köy imar planları ile köylerde mevcut ve gelecekteki konut,sosyal,kültürel ve ekonomik ihtiyaçlar planlanmaktadır.
Köy İmar Planlari Köy imar planları ile kırsalda yaşayan insanların güvenli yaşama ve çalışma koşullarını sağlamak amacıyla oturma,çalışma ,dinlenme , ulaşım gibi işlevler arasında sağlanabilecek en iyi çözüm yolları bulunmakta ve yatırımlar için gerekli araziler üretilmektedir
TÜRKİYE’DE Tarım Reformu Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen köy imar planlama faaliyetlerinde amaç; Köylerde konut yeri ihtiyaçlarını sağlayarak düzenli yapılaşmayı sağlamak,tarım arazilerine olan işgali önlemek.Geleceğe yönelik konut,sosyal tesis ve kamusal binalar için gerekli parselleri üretmektir. Köy imar planlaması; iskan edilmemiş boş arazi üzerine yeni bir yerleşim yeri kurulması veya var olan bir köyün fiziksel varlığının yeniden düzenlenmesi biçiminde yapılmaktadır.
KÖY GELİŞME ALANININ TESBİTİ Köy imar planlaması çalışmaları genellikle köy gelişme alanı olarak ayrılan kamu arazileri üzerinde bir plan çerçevesinde yürütülmektedir. Köy gelişme alanının tespitindeki en önemli konu köy yerleşim alanı ile yerleşim yerinde oturacak aileler için gerekli konut, tarımsal tesisler, sosyal ve ekonomik tesisler için gerekli alanlar, yeşil alan ve ulaşım yollarının planlanmasıdır.Planlar köyün gelecekteki gelişme durumu göz önüne alınarak yapılmalıdır.
KÖY GELİŞME ALANI BELİRLEMEDE ETKENLER
- mülkiyet sınırlarına uyulması Köy gelişme alanı belirlerken hazine arazisi varlığı, topografik ve jeolojik yapı, toprak yapısı ve sınıfı gibi birçok faktör dikkate alınmalıdır. - mülkiyet sınırlarına uyulması - yolların arazi eğilimine uygun düzenlenmesi - ada uzaklıklarının 200 m’yi geçmemesi - parsel büyüklüklerinin ihtiyaca göre olması,eşit olarak planlanması
- ana yolların 20-25 m ,ara yolların 7 m olarak planlanması - parsellerin cadde ve yollara göre cephelendirilmesi -köyün büyüklüğü ve köy halkının isteğine göre gerekli sosyal tesisler için yer ayrılması - ana yolların 20-25 m ,ara yolların 7 m olarak planlanması -park,spor alanı,ağaçlandırma alanı,dinlenme ve eğlenme yeri gibi açık alanların planlanması gibi kriterlere dikkat edilmelidir.
DAĞITIM Köy imar planlaması sonucu elde edilen konut parselleri dağıtım (tahsis) veya satış (ihale) yoluyla vatandaşlara kullandırılmaktadır. İhale yoluyla satın alınan konut parsellerinin ödemesi 4 yıl ödemesiz 10 yıl vadede yapılmaktadır.
YERKÖY KÖYÜ – 2008 YILI YAHYALI -KAYSERİ ÖRNEK BİR ÇALIŞMA YERKÖY KÖYÜ – 2008 YILI YAHYALI -KAYSERİ
İHTİYAÇ Köyde ilköğretim okulu,kooperatif alanı,sağlık ocağı, pazar yeri ve spor alanına ihtiyaç duyulmaktadır. 2000 yılındaki nüfusu 500 kişi ,2007 yılındaki nüfusu 621 kişidir. Nüfusun gelişmesi sonucunda 50 adet konuta ihtiyaç duyulacağı belirlenmiştir.
İDEAL CUMHURİYET KÖYÜ PROJESİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK -1937
Atatürk’ün İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi’nin amacı “çağdaş” ve “çevreci” bir köy yaratmaktır. İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi, daire yerleşim planına sahiptir. Daire planın tam merkezindeki küçük dairenin etrafına, gittikçe genişleyen dört daire eklenmiştir. Plan, bu yönüyle ilk bakışta bir “dart tahtasını” andırmaktadır. Merkezden çevreye doğru helezonik bir biçimde gittikçe genişleyen dört parçalı köy planı, merkezden dışa doğru 6 yolla bölünmüştür.
Aslı Türk Tarih Kurumu’nda muhafaza edilen “İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi”nde okul, cami, köy konağı, sağlık ocağı, otel–han, çocuk bahçesi ve fabrika dahil toplam 43 yapı bulunmaktadır. Plana göre köyün orta yerine yapılacak ‘anıt’ın etrafında sosyal tesisler, terzi, bakkal, berber gibi mekanlar yer alacaktır.
Planın tam merkezinde bir anıt vardır Planın tam merkezinde bir anıt vardır. Merkezin hemen sağına köy meydanı yerleştirilmiştir. Köy Meydanı’nda ise köy parkı ve çocuk bahçesi vardır. Köy Parkının ve Çocuk Bahçesinin çevresinde ise oyun yeri, telefon, itfaiye, çeşme, havuz ve tuvalet göze çarpmaktadır. Planın sağında, en dış çemberden dışa doğru açılan alanda çok geniş bir koruluk vardır. Koruluğun sonundaki çayın kenarında kuzeyde değirmenler, güneyde ise “yaş ve kuru yonca ile hayvan pancar tarlası” görülmektedir. Planın sağ üst köşesinde hayvan mezarlığı, sol üst köşesinde ise asri mezarlık vardır. Planın yine sol üst köşesinde kireç ve taş ocaklarına yer verilmiştir.
Bir defa, memlekette topraksız çiftçi bırakılmamalıdır Bir defa, memlekette topraksız çiftçi bırakılmamalıdır. Bundan daha önemli olanı ise, bir çiftçi ailesini geçindirebilen toprağın, hiçbir sebep ve suretle, bölünmez bir mahiyet alması. Büyük çiftçi ve çiftlik sahiplerinin işletebilecekleri arazi genişliği, arazinin bulunduğu memleket bölgelerinin nüfus kesafetine ve toprak verim derecesine göre sınırlandırmak lâzımdır. 1 Kasım 1937 M. Kemal ATATÜRK
Yardımlarından dolayı Prof.Dr. Zeki ACAR’a (OMÜ) teşekkür ederim. KAYNAKLAR YAŞANABİLİR BİR KIRSAL OLUŞTURMAK “ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI” - ZİYA PARLAK 2010 T.C. Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Bülten 12 (Ağustos 2010) http://sinanmeydan.com.tr Doç. Dr. Berna KENDİRLİ A.Ü. Ziraat F. Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Yardımlarından dolayı Prof.Dr. Zeki ACAR’a (OMÜ) teşekkür ederim.