Kan ve Kan Ürünleri Transfüzyonu Prof.Dr.Sümer Yamaner

Amaç Kan ürünlerinin türleri Elde ediliş yöntemleri Kullanım amaçları Riskleri, komplikasyonları Alternatifleri

Hematokrit (Hct) % 55 % 45

100 mL (1 dL) kandaki Hemoglobin miktarı (gram). Hemoglobin Düzeyi 100 mL (1 dL) kandaki Hemoglobin miktarı (gram). Birimi: g/dL

Tarihçe 1667 Koyun kanı 15 yaşında çocuğa 1668 Transfüzyon yasaklandı 1900 Landsteiner (ABO grupları) 1939 Rh grubu

Albumin, Globulin, Pıhtılaşma faktörleri,... Kan Şekilli elemanlar: Eritrosit Lökosit Trombosit Plazma: Albumin, Globulin, Pıhtılaşma faktörleri,... KAN BİR DOKUDUR !!!

Plazma 1 Ü Taze Tam Kan Eritrosit Süspansiyonu Trombosit Süspansiyonu İlk 6 saatte santrifüj Trombositten zengin plazma. (% 70) Santrifüj Eritrosit Süspansiyonu Trombosit Süspansiyonu Plazma

Tam Kan (Banka Kanı) 450 mL kan + 63 mL koruyucu ACD Acid Citrate Dextrose CPD Citrate Phosphate Dextrose CP2D-A Citrate Phosphate Double Dextrose Adenine ABO – Rh uyumu gereklidir Depolama + 4° C (1° C – 6° C), CPD ile 3 hafta, CP2D-A ile 6 hafta

Tam Kan (Banka Kanı) Modern tıpta kullanımı YOK! 2,3-DPG miktarı süratle azalır Trombositler 24 saat içinde yok olurlar Faktör II, VII, IX ve XI stabil Faktör V ve VIII labil Bekledikçe: pH düşer, laktik asit, amonyak ve potasyum artar

Tam Kan (Banka Kanı) Hastalık nakil riski daha yüksek Genellikle ihtiyaç tek bir elemana (kaynak israfı) Ürünler tam kandan daha uzun raf ömrüne sahip Komplikasyon riski Ürünlerde ABO/D uyum sorunu daha az

Tam Kan (Taze Kan) Vericiden alınmasını takiben ilk 24 saat içinde alıcıya nakledilen kan ABO - Rh uyumu gereklidir Hastalık nakli açısından riskli Trombosit işlevleri kısmen korunmuştur ancak hiçbir zaman trombosit süspansiyonu kadar etkin olamaz Yetersiz bir Faktör VIII kaynağıdır

Eritrosit Süspansiyonu (ES) Taze kanın santrifüje edilerek plazmanın uzaklaştırılmasıyla elde edilir 270 – 350 (310) mL 180 mL eritrosit, 100 mL koruyucu, 30 mL plazma Hct % 50 - 65 ABO - Rh uyumu gereklidir Nakledilen sodyum, potasyum, laktik asit ve sitrat miktarı daha düşüktür Depolama + 4° C (1° C – 6° C)

Eritrosit Süspansiyonu (ES) 70 kg bir erişkinde 1 Ü eritrosit süspansiyonu Hct değerini 3, Hb değerini 1g artırır Eritrositlere karşı duyarlık gelişmiş hastalarda Dondurulmuş Eritrosit Süspansiyonu kullanılabilir - 35° C’de 3 sene depolanabilir

Yıkanmış / Filtrelenmiş ES Lökosit ve trombosit filtrelerinden geçirilmiş veya serum fizyolojikle yıkanmış eritrosit süspansiyonu Özellikle lökosit ve trombosit verilmesinin kontrendike olduğu durumlarda kullanılır +4° C’de 24 saat

Trombosit Süspansiyonu Taze tam kanın düşük devirde santrifüje edilmesiyle üstte Trombositten Zengin Plazma kalır Bunun daha yüksek devirli santrifüjü ile elde edilen çökelti Trombosit Süspansiyonudur 1 Ü yaklaşık 50 mL’dir ABO uyumu gerekir? Rh ? Tromboferez yöntemiyle selektif olarak trombosit nakli mümkündür +22 ± 2°, hareketli halde 5 gün

Nötrofiller Aferez yöntemi ile Çok özel indikasyonlarda

Taze Dondurulmuş Plazma (TDP) Taze tam kandan santrifüj yoluyla şekilli elemanların ayrılması sonrası hızla –30 ° C’de dondurulması ile 180 - 400 mL ABO uyumu gerekir -18° C’de 1 sene depolanabilir + 37 ° veya +4° C’de eritilir ve 24 saat depolanabilir 1mL/kg TDP faktörleri % 1 artırır TEK KULLANIM ALANI PIHTILAŞMA FAKTÖR REPLASMANIDIR!!!

Kriyopresipitat TDP +4° C’da eritildiğinde oluşan çökeltidir 10 – 20 mL Fibrinojen, Faktör VIII, XIII, von Willebrandt faktörü içerir Depolama TDP olarak -18° C’de 1 yıl TDP eritildikten sonra 20 – 24° C’de 4 saat

Albumin Human Albumin Havuzlanmış plazmadan elde edilir Saflaştırılmış halde Albumin fraksiyonunu içerir % 4 Albumin izoosmotik % 20 Albumin hiperosmotik

Human Albumin % 4 % 20 Ciddi hipoalbüminemiye bağlı şok Terapötik plazma değişimi Açık kalp cerrahisi % 20 Kritik hastada aşırı düşük albumin düzeyi Yanıklar Sirozlu hastada > 6L assit ponksiyonu Hemodiyaliz

Human Albumin TEK İNDİKASYON ACİL PLAZMA ONKOTİK BASINCI SAĞLANMASIDIR ASLA BİR BESLENME SOLÜSYONU DEĞİLDİR

Diğer Kan Ürünleri (Ticari) İmmünglobulinler Pıhtılaşma faktör konsantreleri Fibrinojen Antitrombin III konsantresi

Transfüzyon Komplikasyonları Hemolitik Reaksiyon Grup uyumsuzluğuna bağlı. Serbest Hb’e bağlı renal tübüler nekroz DIC Ven üzerinde sıcaklık hissi ve ağrı Şiddetli bel ve göğüs ağrısı Hemoglobinüri

Transfüzyon Komplikasyonları Febril ve allerjik reaksiyonlar % 1 Ateş Ürtiker Anafilaksi Adrenalin, Antihistaminikler, Steroidler

Transfüzyon Komplikasyonları Sepsis: Gram negatif mikroorganizmalar, özellikle koliformlar ve psödomonas, +4° C sıcaklıkta üreyebilirler Emboli Tromboflebit Dolaşım Yüklenmesi ve Akciğer Ödemi Hastalık İletimi (Syphillis, Viral Hepatitler, AIDS, Cytomegalovirus, Malarya)

Transfüzyon İndikasyonları Genelde sağlıklı bir insanda, akut kan kaybı, Hb  7 g/dl ve aşağıdakilerden en az ikisi: Total kan hacminin  % 15’inin kaybı (750 mL) Diyastolik arter kan basıncı  60 mm Hg Sistolik arter kan basıncında  30 mm Hg düşme Taşikardi (> 100) Oligüri, anüri Mental durumda değişiklikler

Transfüzyon İndikasyonları Koroner arter hastalığı ya da akciğer hastalığı olan hastalardaki kan kayıplarında, Hb  10 g/dl ve aşağıdakilerden biri: Taşikardi (> 100) Mental durumda değişiklikler Miyokard iskemisi bulguları Minimal eforla nefes darlığı Ortostatik hipotansiyon

Transfüzyon İndikasyonları Bilimsel desteği olmayan ve artık kabul görmeyen indikasyonlar: Yara iyileşmesinin hızlandırılması Hastanın kendini iyi hissetmesinin sağlanması Asemptomatik hastada Hb  10 g/dL Elde fazladan kan kalmış olması

Massif Transfüzyon Bir seferde 2500 mL ? 24 saatte 5000 mL ? 24 saatte vücuttaki kanın tamamı kadar ya da daha fazla transfüzyon Dolaşım yüklenmesi, DIC, Dilüsyonel Trombositopeni, Faktör Eksikliği (V, VIII, XI), Hiperpotassemi, Sitrat Toksisitesi, Hipokalsemi, Hipotermi, Alkaloz

Kan Replasmanı İçin Diğer Yöntemler Otolog transfüzyon, hemodilüsyon Ototransfüzyon Ameliyatta (Peroperatuar) Ameliyat sonrasında (Postoperatuar)