Çocuklarda Transfüzyon

... konulu sunumlar: "Çocuklarda Transfüzyon"— Sunum transkripti:

1 Çocuklarda Transfüzyon
Prensipleri Dr. Talia İleri Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji BD

2 Kan ve Kan Ürünleri Tam kan suspansiyonu Eritrosit süspansiyonu
Trombosit Plazma

3 Tam Kan Kullanım Endikasyonları
Oksijen taşıma kapasitesi ve volüm artışı gerektiren durumlar Masif transfüzyon Kan değişimi Kardio-vasküler by-pass Ekstrakorporal membran oksijenasyonu

4 Eritrosit Suspansiyonu
SAGM: Saline, Adenine, Dextrose ve Mannitol Kanın saklanma süresini ve akışkanlığını arttırır 1 Ü eritrosit volümü: ml (SAGM ile) Saklama ısısı : C derece Saklama süresi: 42 gün (SAGM ile)

5 Eritrosit Suspansiyonu Kullanım Endikasyonları
YAŞ HEMOGLOBİN (g/dl) Ortalama -2 SD 1-3 gün 18.5 14.5 1 hafta 17.5 13.5 2 hafta 16.5 12.5 1 ay 14.0 10.0 2 ay 11.5 9.0 3-6 ay 9.5 0.5-2 yıl 12.0 10.5 2-4 yıl 11.0 4-10 yıl 13.0 10-14 yıl 14-18 yıl Kız Erkek Erişkin Kadın 15.5 Karar vermede değerlendirilmesi gereken durumlar Hemoglobin değeri Klinik durum Anemi nedeni olan durum, hastalık Diğer hastalık durumları

6 Eritrosit Suspansiyonu Kullanım Endikasyonları
Semptomatik anemilerde Thalasemi major’de <10 g/dl Hb değerlerinde Kemoterapiye veya aplastik anemiye bağlı olarak gelişen anemilerde, < 7 g/dl Hb değerlerinde Postoperatif dönemde <8 g/dl Hb değerlerinde Ventilasyon gerektiren akciğer hastalığı olan çocuklarda, < g/dl Hb değerlerinde

7 Tam Kan-Eritrosit Volümü Hesaplama
Tam kan: 20 ml/kg ES: ml/kg Hb değerini 3-4 gr/dl ES (SAGM): ml/kg artırır

8 Kan ve Kan Ürünleri Tam kan suspansiyonu Eritrosit süspansiyonu
Trombosit Random trombosit Aferez trombosit Plazma

9 Aferez Trombosit 1.5-2 saatlik aferez uygulaması
Tek donörden elde edilir Volüm: 200 ml Trombosit miktarı: 3.5 x 10¹¹ trombosit 6 – 8 Ü random trombosite eşdeğer Saklama süresi: 20 -24°C’de 5 gün

10 Trombosit Suspansiyonu Kullanım Endikasyonları
Trombositlerin sayısal veya fonksiyonel yetersizliğinde: Kanamaların tedavisinde VEYA Kanamaların gelişmesini engellemek için profilaktik

11 Trombosit Değerlendirme
İnvaziv Girişimlerde Trombosit Değerlendirme İnvaziv girişimler Trombosit Sayısı Kemik iliği aspirasyonu > /mm³ Lomber ponksiyon > /mm³ Kas içi enjeksiyon > /mm³ Kateter takılması,diş çekimi, KC biyopsisi > /mm³ Kalp cerrahisi > /mm³ Beyin ve göz cerrahisi > /mm³

12 Trombosit Volümü Hesaplama
1 ünite random trombosit = ml 1 aferez trombosit = 250 ml 6 ünite random trombosit = 1 aferez trombosite eş değer Miktar: Yenidoğanda 10 ml/kg Çocuklarda 1 ünite/10kg VEYA 3-4 ünite/m² Erişkinlerde 6-8 ünite Hedef: Trombosit sayısının ~30000/mm3 artması

13 Taze Donmuş Plazma Volüm:150 – 200 ml
İçerik: Koagulasyon faktörleri, plazma proteinleri, elektrolit ve su Raf ömrü : - 30°C de 12 ay Çözüldükten sonra en kısa süre içinde kullanılmalı

14 TDP Kullanım Endikasyonları
Doğuştan koagulasyon faktör eksiklikleri Edinsel oagulasyon faktör eksiklikleri olan hastalarda Kanama gelişmesi İnvaziv girişim öncesi profilaksi amacı ile

15 TDP Volümü Hesaplama Miktar: 10 – 15 ml/kg
Eritildikten sonra en kısa süre içerisinde verilmeli Eritildikten sonra tekrar dondurulamaz veya saklanamaz

16 Kan Ürünü Transfüzyonu
ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni seçimi Lökosit filtrasyonu Işınlama Yan etkiler

17 Kan Ürünü Transfüzyonu
ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni seçimi Lökosit filtrasyonu Işınlama Transfüzyon reaksiyonları

18 ABO grup uygun kan ve kan bileşeni seçimi
Kan grubu uyumu Çaprazlama =cross match Alıcı serum antikoru ile donör eritrosit antijeni arasındaki uyumluluk

19 ABO grup uyumu Çarprazlama gerekli ve
Tam kan ve eritrosit süspansiyonu : Çarprazlama gerekli ve ABO-Rh(D) uygunluğu ve Rh subgrup uygunluğu önemli Trombosit suspansiyonu: Çarprazlama gerekli değil, ABO uyumu önerilir Taze donmus plazma : Çarprazlama gerekli değil, ABO uyumu önerilir

20 ABO grup uygun kan ve kan bileşeni seçimi - Eritrosit
Hasta ABO Kan Grubu Öncelikli ABO Kan Grubu Alternatif ABO Kan Grubu Eritrosit Süspansiyonu O A B AB YOK A,B,O

21 ABO grup uygun kan ve kan bileşeni seçimi – Trombosit/TDP
Hasta ABO Kan Grubu Öncelikli ABO Kan Grubu Alternatif ABO Kan Grubu Eritrosit Süspansiyonu O A B AB A,B,AB

22 Kan Ürünü Transfüzyonu
ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni seçimi Lökosit filtrasyonu Işınlama Transfüzyon reaksiyonları

23 Lökositlerin Yan Etkileri
Nonhemolitik transfüzyon reaksiyonları gelişimi (ateş, ürtiker) Alloimmünizasyon gelişme riski Transfüzyona bağlı cytomegalovirus (CMV) enfeksiyon riski Graft vs Host hastalığı

24 Lökosit Filtrasyonu Amaç
Nonhemolitik transfüzyon reaksiyonlarının (ateş, ürtiker) azaltılması Alloimmünizasyon gelişme riskinin azaltılması Transfüzyona bağlı cytomegalovirus (CMV) enfeksiyon riskinin azaltılması

25 Lökosit Filtrasyonu Hangi Ürünlere Uygulanabilir?
Tam kan suspansiyonu Eritrosit suspansiyonu Random trombosit suspansiyonu Hangi Ürünlere Gerek Yok? Aferez trombosit suspansiyonu Taze donmuş plazma

26 Lökosit Filtrasyonu Endikasyonları
Kök hücre alıcıları Akut lösemiler Aplastik anemi Konjenital immün yetmezlik sendromları Kök hücre nakli yapılmasının söz konusu olabilecegi hematolojik malignite,solid tümör, hemoglobinopati hastaları Premature yenidoğanlar Intrauterin transfuzyon

27 Lökositlerin Yan Etkilerine Yönelik Filtrasyon
Nonhemolitik transfüzyon reaksiyonları gelişimi (ateş, ürtiker) Alloimmünizasyon gelişme riski Transfüzyona bağlı cytomegalovirus (CMV) enfeksiyon riski Graft vs Host hastalığı Gama ışınlama

28 Gama Işınlama Endikasyonları
Amaç: GVHH önlenmesi Kemik iliği transplantasyonu uygulanan hastalar Kemoterapi ve radyoterapi uygulanan hastalar Hodgkin hastaları Akkiz ve konjenital immun yetmezliği olan hastalar İntrauterin transfüzyon Yendioğan bebekler, özellikle prematürler Aile üyelerinden transfüzyon

29 Kan Ürünü Transfüzyonu
ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni seçimi Lökosit filtrasyonu Işınlama Transfüzyon reaksiyonları

30 Transfüzyon Reaksiyonları
Kan ve kan komponentlerinin infüzyonuna bağlı meydana gelen istenmeyen reaksiyonlara TRANSFÜZYON REAKSİYONLARI Transfüzyon sırasında karşılaşılan en ufak bir belirti veya bulgu,yaşamı tehdit eden bir transfüzyon reaksiyonu olarak kabul edilmeli ve aynı anda tanı ve tedaviye başlanmalıdır

31 Transfüzyon Reaksiyonları
İmmünolojik Hemolitik: akut ve gecikmiş Ürtiker ve Anaflaksi Ateş reaksiyonları Akut akciğer Hasarı (TRALI) Graft vs Host Hastalığı İmmünolojik olmayan Hiperkalemi, Dolaşım yüklenmesi Hemosiderozis Enfeksiyonlar

32 Transfüzyon Reaksiyonları
İmmünolojik Hemolitik: akut ve gecikmiş Ürtiker ve Anaflaksi Ateş reaksiyonları Akut akciğer Hasarı (TRALI) Graft vs Host Hastalığı İmmünolojik olmayan Hiperkalemi, Dolaşım yüklenmesi Hemosiderozis Enfeksiyonlar

33 Transfüzyon Reaksiyonları
İmmün Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonları Erken Dönem HTR: Transfüzyon sırasında veya hemen sonra (<24 saat) Çoğunlukla damar içi hemoliz Geç Dönem HTR: Transfüzyondan 5-7 gün sonra açığa çıkar Çoğunlukla damar dışı hemoliz Nedenleri: primer immünizasyon veya anamnestik reaksiyondur

34 Transfüzyonun Şiddeti
Hemolitik Transfüzyonun Şiddeti Antijenin özgüllüğü Uygunsuz hücrelerin miktarı Antikor miktarı Antikorun tipi, alt-grubu Antikorun reaksiyon oluşturduğu ısı Hastanın(alıcı) primer hastalığı

35 Transfüzyon Reaksiyonu
Erken Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Görülme Sıklığı 1: Mortalite: % 40 (% 92 –98) Çoğunlukla bildirilmemekte Neden %75 olgu: ABO, Kell, Kidd, Duffy uyumsuzluğundan

36 Erken HTR Belirtileri Ateş, titreme Hipotansiyon Yüzde kızarma
Nefes darlığı Bulantı Şok Göğüste, sırtta ve infüzyon yerinde ağrı Hemoglobinüri Yaygın kanama Oligüri, anüri Anafilaksi bulguları

37 Transfüzyon Reaksiyonları
Allerjik Transfüzyon Reaksiyonları Görülme Sıklığı 1-3:100 Neden Çoğunlukla plazma proteinlerine, Nadiren ek solüsyon ya da sterilizasyonda kullanılan maddelere bağlı IgAeksikliği olan alıcılarda ciddi alerjik reaksiyonlar

38 Erken HTR Yaklaşım - 1 Hemen yapılması gereken
Giden kan komponenti durdurulur Damar yolu açılarak kristaloid sıvı takılır Olası allerjik reaksiyona yönelik steroid, adrenalin uygulaması Monitörizasyon (Kan basıncı, oksijenizasyon, KTA) Havayolu açık tutulmalı İdrar takibi, diürezin sağlanması Vazopressör ilaçlar

39 Erken HTR Yaklaşım - 2 Laboratuvar incelemeleri
Kan ve idrar örneği alınmalı BUN, kreatinin ve elektrolit takibi Koagülasyon testleri kontrol edilmeli (PT, aPTT, fibrinojen) Hemoliz testleri (LDH, Bilirubinler, haptoglobulin) Sepsisten şüpheleniliyorsa; uygun kültürler Direkt coombs takibi

40 Erken HTR Bildirimler Bildirimler Kan grubu doğru mu ?
Doğru kanın doğru kişiye verilip verildi mi? Cross-match tekrarlanmalı Diğer serolojik testler tekrarlanmalı (ABO, Rh) Antikorlar değerlendirilmeli

41 Transfüzyon Reaksiyonları
İmmünolojik Hemolitik: akut ve gecikmiş Ürtiker ve Anaflaksi Ateş reaksiyonları Akut akciğer Hasarı (TRALI) Graft vs Host Hastalığı İmmünolojik olmayan Hiperkalemi Dolaşım yüklenmesi Hemosiderozis Enfeksiyonlar

42 Febril non-hemolitik Reaksiyonlar
Transfüzyon sırasında VI’ nda en az >10C artış Transfüzyon dan saatler sonrasında da olabilir Sıklık %1-1.5 Neden Önceki transfüzyonlardaki sensitizasyona bağlı hastada gelişen anti-lökosit ya da anti-HLA antikorların transfüze edilen lökositlerle reaksiyonu Sitokin, interlökinler, pirojen maddelerin salınımı Önleyici Yaklaşım: Lökosit filtrasyonu: <5 x 108

43 Febril non-hemolitik Reaksiyonlar
Yaklaşım Transfüzyona son verilir Antipiretik (Parasetamol) Önemi Diğer transfüzyon reaksiyonlarıyla ayrım Hemolitik reaksiyon: hemoliz bulguları Bakteriyel kontaminasyon: Kan kültürü, akut faz Allerjik reaksiyon: Döküntü, solunum bulguları vb

44 Transfüzyon Reaksiyonları
İmmünolojik Hemolitik: akut ve gecikmiş Ürtiker ve anaflaksi Ateş reaksiyonları Graft vs Host Hastalığı Akut akciğer Hasarı (TRALI) İmmünolojik olmayan Hiperkalemi, Dolaşım yüklenmesi Hemosiderozis Enfeksiyonlar

45 Transfüzyona Bağlı GVHH
Neden Normal koşullarda kan ürünü ile aktarılan donör lenfositleri alıcının immün sistemi tarafından tahrip edilir Donör lenfositlerinin yok edilememesi ve alıcıya yerleşerek alıcı dokularına saldırması Risk grubu İmmün yetmezlikli hastalar Doku uyumlu (1. derece akraba) bağışçılardan kan ürünü alan immün sistemi sağlam kişiler

46 Transfüzyona Bağlı GVHH
Belirti ve bulgular Transfüzyondan 8-10 gün sonra; Ağır cilt lezyonları, karaciğer yetmezliği, pansitopeni Ölüm 3-4 hafta içinde enfeksiyon ve kanamadan Mortalite: %90 Önleyici yaklaşım Transfüze edilen üründeki lenfositlerin gama ışınlama ile afonksiyonel hale gelmesi, çoğalamaması

47 Transfüzyon Reaksiyonları
İmmünolojik Hemolitik: akut ve gecikmiş Ürtiker ve anaflaksi Ateş reaksiyonları Graft vs Host Hastalığı Akut akciğer Hasarı (TRALI) İmmünolojik olmayan Hiperkalemi, Dolaşım yüklenmesi Hemosiderozis Enfeksiyonlar

48 Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar

49 Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar
Görülme Sıklığı: %0,2-0,5 Ciddi ve fatal seyredebilir Bakteriyel kontaminasyon riski, komponentin saklama ortamıyla yakından ilişkili Oda ısısında saklanan komponentlerde bakteriyel kontaminasyon riski artar

50 Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar

51 Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar

52 Sonuç Verici olarak birinci derece akraba tercih edilmemeli
Eritrosit ve tam kan için “çarpraz karşılaştırma”, kan grubu ve subgrubu çok önemli Transfüzyon kararında primer hastalık tanısı önemli Transfüzyon kararı Filtrasyon gerekliliği Işınlama gerekliliği Transfüzyon sırasında gelişebilen her türlü beklenmeyen durumda transfüzyon sonlandırılmalı ve hasta değerlendirilmeli