ORGANİZASYONDA GRUPLAR
GRUP: Algılamaya ağırlık veren bir tanıma göre; "Kişilerin kendilerini belirli bir gruba mensup olarak algılamaları" ile grup oluşur. Grup yapısına ağırlık veren tanıma göre; Grup, iki veya daha fazla kişinin belirli bir fonksiyon görmek üzere ve karşılıklı bağlı olarak bir araya gelmesi, bu karşılıklı bağlılık içinde kişilerin belirli roller oynaması, bu rollerin oynanmasını düzenleyen belirli "normların geliştirilmesi ile oluşur.
Motivasyona ağırlık veren başka bir tanıma göre ise; Grup, "bir araya gelmekten çeşitli açılardan motive olan kişilerin oluşturduğu bir topluluktur. Grup, ortak norm ve davranış ilkelerini paylaşan, aralarında çeşitli rol farklılaşması gerçekleştiren, ortak bir amacı paylaşan ve bu amaç doğrultusunda birbirleri ile iletişim içinde olan, karşılıklı olarak birbirlerini etkileyen iki veya daha fazla kişinin bir araya gelmesi ile ortaya çıkan sosyal bir olgudur.
YÖNETİCİ AÇISINDAN ÖNEMİ : Bir organizasyonu grupsuz olarak düşünmek zordur. Yöneticiler gruplarla birlikte çalışırlar Her karar ve davranışlarında grupların varlığından etkilenirler, Zaman zaman gruplararası çatışmaları yönetip çözümlerler, gerektiğinde kendileri de gruplarla çatışırlar.
Hatta bazen yöneticinin kendisi de belirli bir gruba mensup olabilir, dolayısıyla sorunlara mensup olduğu grup açısından yaklaşabilir. Gruba mensup olmak bazen yöneticinin etkinliğini artırabileceği gibi, bazen de bütün enerji ve zamanını grup konularına harcamak zorunda kalabileceği için etkinliğini olumsuz olarak etkileyecektir.
Başka bir deyişle: Her organizasyonda gruplar mevcuttur. Gruplar daima vardır ve kaçınılmazdır. Gruplar iyi veya kötü sonuçlar alınmasını etkiler. Gruplar yöneticiyi başarıya ulaştıracak güçleri harekete geçirmeyi sağlar.
Bir yöneticinin grup dinamiğini doğru ve sıhhatli bir şekilde anlaması gerekir Her grubun varlığını devam ettirme sistemi vardır. Dolayısıyla grupları parçalamak zor olabilir. Her grubun, üyelerinden bağımsız bir kişiliği vardır. Grup üyeleri sorunları grup açısından görürler. Dolayısıyla grup bir bütündür ve başlı başına bir varlıktır.
GRUP TİPLERİ : 1. Formal gruplar: Formal organizasyonun özelliklerini gösterirler ve organizasyon tarafından oluşturulurlar. 2. İnformal gruplar: Emir-komuta grupları (organizasyondaki bölüm ve departmanlar) Görev grupları (bir amaç için geçici olarak oluşturulan gruplardır)
2. İnformal gruplar Bilinçli ve plânlı bir kararla değil, organizasyonlarda kendiliğinden, tabiî olarak ortaya çıkan gruplardır. Çeşitli çıkar grupları Dostluk, arkadaşlık grupları Bazen informal gruplar formal gruplarla çatışma halinde olabildiğinden bir yöneticinin başarısı üzerinde informal grupların oynadığı rol çok önemlidir.
Gruplar; birincil (primary) gruplar ve referans grupları olarak da sınıflanabilir. Birincil Gruplar: kişinin diğer grup üyeleri ile doğrudan ve yüz yüze iletişim kurduğu, belirli değer yargılarının paylaşıldığı, kader birliği ve bağlılığın ağırlık taşıdığı küçük gruplar (aile, arkadaş grupları) birincil gruplardır. Referans Grubu : Kişinin normlarını ve ilkelerini benimsediği gruplardır.
Gruplar ayrıca; kendi kendini yöneten takımlar ve çapraz takımlar olarak da sınıflanabilir. Kendi Kendini Yöneten Takımlar: Temel yönetim fonksiyonu olan plânlamayı kendisi yapan, iş dağılımını kendisi kararlaştıran ve üretim için gerekli kararları kendisi veren gruptur. Çapraz Takımlar: Üyelerinin çeşitli işletme fonksiyonlarından gelen kişilerin oluşturduğu gruplardır.
GRUPLARIN OLUŞMA NEDENLERİ : Formal gruplar organizasyonun ihtiyaçlarına göre yine organizasyon tarafından oluşturulur. Örgüt üyeleri de belirli bir fonksiyonu görmek üzere bu formal gruplara üye olarak atanırlar.
İnformal grupların oluşma nedenleri; İhtiyaçların tatmini Görülen iş'in gerektirdiği kişiler arası ilişkiler Grup amaçlarını benimseme Ekonomik yarar sağlama Ortak Faktörler Ortak amaçların gerçekleştirilmesi için bilinçli ve sistematik olarak grup oluşturma
Performansı Yüksek Bir Takımın Ana Özellikleri: Katılımcı liderlik Paylaşılan sorumluluk Yüksek iletişim Amaç odaklılık Geleceğe dönüklük Yaratıcı yetenek Çabuk reaksiyon.
GRUPLARIN ÖZELLİKLERİ Gruplarla ilgili başlıca faktörler
Rol İlişkileri: Beklenen Rol: Her grup üyesinin göstermesi beklenen davranış, Algılanan Rol: Her grup üyesinin, kendisinden nasıl bir davranış beklendiği, kendisinin hangi fonksiyonu görmesi gerektiği konusunda bir anlayışa, bir algıya sahip olması. Gerçekten Oynanan Rol: Grup üyesinin gerçekten gösterdiği davranış.
Organizasyon Üyelerinin Oynayabileceği Roller: İş'e yönelik olanlar Tekniğe yönelik olanlar Kişiye yönelik olanlar Hayır cılar. Evet - efendimciler İlke uygulayıcılar İlkelerin kaçamak yönünü bulanlar
İlke kayıtsızları Aşırı ilgililer Kayıtsızlar Düzenliler Ayrılıkçılar İzole olanlar
Eskiler Yeniler Yükselmekte olanlar Hareketsizler Kozmopolitler Yereller
İlke ve Normlar : Normlar, grup üyeleri ve grup faaliyetleri ile ilgili olan ve grup mensupları tarafından paylaşılan standartlardır. Grup üyeliğinin devamı için ilk şart grup normlarına uymaktır. Grup normlarına uymayan üyeler çeşitli şekillerde cezalandırılırlar. Grup normları genellikle zaman içinde ve yavaş yavaş oluşur.
Normlar genellikle, grup tarafından önemli sayılan davranışlarla ilgili olarak geliştirilir. Özellikle organizasyonların üst kademe yöneticilerini kapsayan gruplarda, ilke ve normların hissedilmesi, tahmin edilmesi gerekir.
Grup İçi Dayanışma Formal veya informal gruplara mensup olanların aralarındaki yakınlık, ortak tutum, davranış ve düşünceye sahip olma ve grup içinde kalma ve grup amaçlarını gerçekleştirme konusundaki kararlılıklarının ve bağlılıklarının derecesidir. Eğer bu yüksekse, kararlı bir gruptan, düşükse gevşek bir gruptan söz edilir.
Eğer grubun amaçları ile yöneticinin organizasyon için belirlediği amaçlar birbirine ters düşüyorsa ve grup içi dayanışma yüksekse, yönetici grubu yönetmek açısından oldukça zor bir görevle karşı karşıya kalacaktır. Çünkü bu tür grupların üyelerini birbirinden ayırmak yani grubu "parçalamak" zordur.
Grup içi dayanışmanın derecesini etkileyen faktörler arasında grubun homojenliği, büyüklüğü, iletişim sistemi, dış baskılar, grubun geçmişteki başarıları, grubun izole olup olmadığı, grup üyelerinin amaçları ile grubun amaçları vs. belirtilebilir.
Önderlik Formal gruplarda önder çoğu kez "atanarak" gelir dolayısıyla aynı zamanda formal otoriteye de sahiptir. İnformal gruplarda ise önderlik büyük ölçüde durumsallık niteliği taşımaktadır ve önderi grup seçer veya benimser.
GRUPLARARASI İLİŞKİLER ve ÇATIŞMALAR : İki grup arasında çatışma olması halinde, grupların kendi iç yapılarında bazı değişikliklerin olabileceği gibi, ayrıca grupların birbirleri ile olan ilişkileri de belirli yönlerde gelişmeler gösterebilir.
Grup içi değişmeler Grup içi dayanışmanın artması Otoriter önderlik türüne kayma Bağlılığın vurgulanması
Gruplararası ilişkilerdeki değişmeler Algılamaların sapması İletişimin azalması Olumsuz kalıplaştırma
SONUÇ Gruplar yönetim lâbirentinin önemli bir unsurudur. Yöneticinin kendisi de bir gruba dahil olabilir. Her yönetici genellikle grupları yönetmek, hiç olmazsa kararlarında grupların varlığını ve tepkilerini dikkate almak zorunda kalacaktır. Bu ise grupları yakından tanımayı gerektirecektir. Formal veya informal gruplar belirli özellikler göstereceklerdir.
SONUÇ Yönetici grupların bu özelliklerinden organizasyonun amaçları doğrultusunda yararlanmak durumundadır. Eğer gruplar organizasyonun amaçları ile ters düşüyorsa, bu takdirde bu özelliklerinden yararlanarak gruplarla mücadele etmek durumunda kalacaktır. Ancak yöneticinin bir hususu sürekli olarak hatırda tutması gerekecektir. Gruplar kaçınılmazdır. Grupsuz bir organizasyon düşünülemez.
SORUSU OLAN VAR MI?