Toplum Sağlığını Geliştirme Prof. Dr. Feride Aksu (Saçaklıoğlu) Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD

Sağlığın Tanımı Sadece hastalık veya sakatlığın bulunmayışı değil, fiziksel sosyal ve ruhsal açıdan tam bir iyilik hali DSÖ (1948) Sağlık tüm hastalıkların tamamen elimine edilmesi ile ulaşılacak ideal bir iyilik hali değil, mükemmel olmayan bir kişinin mükemmel olmayan bir dünya ile çok büyük bir sıkıntı duymadan baş edebildiği, yaşamını idame ettirme durumudur. Dubos (1968) İnsanların sosyal ve ekonomik bakımdan üretken bir hayat yaşayabilmelerine olanak tanıyacak bir sağlık düzeyine ulaşması DSÖ 2000 yılı için sağlık hedefleri (1997)

Uzman Hekim Kime Sağlık Hizmeti Sunar?

Her Gereksinim Hastalar Tarafından Fark Edilir mi?

Hissedilen Tüm Gereksinimler Talebe Dönüşür mü?

Tüm Talepler Karşılanır mı?

Gereksinimden Talebe Giden Yol Gereksinimler Hissedilen (İstek) Hissedilmeyen Talep Talebe Dönüşmeyen İstek Karşılanmış Talep (Tanı ve tedaviye erişmiş) Karşılanmamış Talep (Tanı hizmetlerine erişememiş, tanı konmuş tedavi hizmetlerine erişememiş) Gürsoy, Aksu Saçaklıoğlu, Çiçeklioğlu ve ark.tarafından Mooney 1992, Wright, Williams ve Wilkinson 1998 temel alınarak geliştirilmiştir

Talebe Dönüşmeyen İstek Gereksinimler Hissedilen (İstek) Hissedilmeyen Talep Talebe Dönüşmeyen İstek Karşılanmış Talep (Tanı ve tedaviye erişmiş) Karşılanmamış Talep (Tanı hizmetlerine erişememiş, tanı konmuş tedavi hizmetlerine erişememiş) ? Gürsoy, Saçaklıoğlu, Çiçeklioğlu ve ark.tarafından Mooney 1992, Wright, Williams ve Wilkinson 1998 temel alınarak geliştirilmiştir

Gereksinimi Nereden Bilebiliriz?

Gereksinimler Morbidite İnsidans Prevalans Mortalite Fatalite

Türkiye’de Ölüme Neden Olan İlk 10 Hastalığın % Dağılımı UHY-ME Çalışması 2000

Türkiye’de Hastalık Yükü (DALY)’e Neden Olan Hastalıkların Yüzde Dağılımı UHY-ME Çalışması 2000

Gereksinimi Belirlemenin Yolu Nitelikli sağlık kayıtları tutulması Hastalık bildirimlerinin düzenli yapılması ?

Sürveyans Sisteminden Elde Edilen İstatistikler Gereksinimin Tamamını Yansıtır mı? Sürveyans sistemi ile hizmete erişenler ya da başvurular değerlendirilir Nüfus tabanlı prevalans çalışmaları Erken tanı çalışmaları / taramalar Risk faktörlerinin belirlenmesine yönelik çabalar

Toplumun Sağlığını Geliştirebilmek İçin Sağlık sorunlarının oluşmasını engellemek Sağlığın geliştirilmesi Birincil Korunma Oluşan sorunların hizmetten yararlanmasını sağlamak İkincil / Üçüncül Korunma

Sağlığın Geliştirilmesi Hastalık riskini arttırıcı sosyal, ekonomik ve kültürel yaşam özelliklerinin oluşmasının engellenmesi Kişilerin kendi sağlıklarını korumalarının ve geliştirmelerinin sağlanması Toplumsal risk etmenlerine yönelik mücadele Sektörler arası işbirliği ve yasal düzenlemeler

Sağlığın Geliştirilmesi Sağlığını kaybeden bundan sorumlu (suçlu kurban) Yaşam biçiminin geliştirilmesi sadece bireysel bir sorumluluk olabilir mi?

Birincil Korunma Bir hastalık veya durumun önlenmesine, belli bir riske ve bu riski taşıyan gruba yönelik önlemler Sadece spesifik önlemler değil Başvurana bütünlükçü bakış açısı Çevre koşullarının değerlendirilmesi Meslek öyküsü

İkincil Korunma Erken Tanı Uzmanlık alanının öncelikli sağlık sorunları için erken tanı rehberleri Risk gruplarına yönelik taramalar Tanı tekniklerinin akılcı kullanımı

Hasta İçin İkincil Korunma Toplum İçin Birincil Korunma Olabilir Tüberküloz HIV / AIDS

İkincil Korunma / Uygun Tedavi Üçüncül Korunma / Rehabilitasyon Akılcı ilaç kullanımı Uygun teknoloji kullanımı Kanıta dayalı uygulamalar Kamusal bakış açısı Tedavi hakkı

Paket Tarafından Kurtarılan Yaşam Yıllarının Maliyeti UHY-ME Çalışması, 2000

Uzman hekim sadece tanımlanmış bir alanda çalışan mükemmel bir teknisyen midir?

Sağlığı sosyal bileşenleri ile birlikte değerlendiren, hastaya bütünlükçü biçimde bakabilen, koruma ve tedavi yaklaşımlarını entegre edebilen bir hekim mi?

Uzmanlık Dernekleri İçin Olası Hedefler Çekirdek eğitim programının sağlığın sosyal bileşenlerini kapsaması Öncelikli sorunları saptamaya yönelik alan araştırmaları Koruma bakış açısına vurgu Sağlık eğitimi Erken tanı rehberleri Akılcı ilaç ve teknoloji kullanımı, kanıta dayalı uygulamalar Hastalık kayıtlarının geliştirilmesi Nüfus tabanlı, kamusal sağlık hizmetinin ve sağlık hakkının savunulması