Karotis Arter Hastalıkları
Karotis Arter Hastalıkları STROK % 20 hemorajik % 80 iskemik Kardioemboli ( AF, MI- anevrizma , akinetik bölge) Lakunar enfark (Bazal ganglion ve capsula internaya gelen lentikülostriat arterlerin hipertansiyona bağlı hyalinosisi) Cryptojenik İntrakraniyal Extrakraniyal Strok 3. ölüm nedeni (MI, Malinite) 160/ 100 000 kişi/yıl Yardıma muhtaç Afazik Depresif 60-70 yaş arası , Erkek -5.4 yıl Kadın -6.4 yıl
Karotis Arter Hastalıkları
Karotis Arter Hastalıkları Semptomlar Hollenhorst plakları TIA→ 24 saatten kısa süren nörolojik defisit (his - motor kusuru, afazi, Amorosis fugax ) 90 günde % 3-17 stroke Kreşendo TIA RIND (reversible iskemik nörolojik deficit) → 21 günden kısa süren nörolojik defisit STROKE → 21 günden uzun süren nörolojik defisit
Karotis Arter Hastalıkları Karotis Üfürümü Ciddi karotis stenozlarının 1/3 inde üfürüm duyulur. Üfürüm duyulanların 1/3 ünde ciddi darlık vardır. Çene açısı → bifurkasyon Daha aşağıda → ana karotis arter Preoklüsiv lezyonlarda üfürüm olmayabilir Aort stenozu üfürümü Karotis nabzı zayıf olabilir Temporal arter nabzı olmayabilir Gözdibi muayenesinde parlak Hollenhorst plakları bulunabilir.
Tanı metodları Dubleks Ultrasonografi Kolay uygulanabilir Kontrast madde yok Karotisteki darlık derecesi ve plak yapısı hakkında ayrıntılı bilgi verir (%, ekolusan, yumuşak mı, fibrotik mi, kalsifik mi, ülsere mi) Yapan kişinin tecrübesi önemli
BT anjiografi 3 boyutlu görüntü, darlığın yeri Cerrahi planlamada yol gösterici Konrast madde (Nefrotoksik, allerji) Kalsifikasyonlar
MR anjiografi 3 boyutlu görüntü, darlığın yeri Cerrahi planlamada yol gösterici Gadolinum daha az nefrotoksik ve allerjik Klostrofobi, pacemaker, protez kapak intrakraniyal klip gibi cihazlar engel Pahallı zaman alıcı Darlığı olduğundan fazlagösterebilir.
Digital subtraction Karotis anjiografi (DSA) Altın standard fakat tanıda Şart değil !!!!!! 3 boyutlu görüntü, darlığın yeri, plak tipi Cerrahi planlamada yol gösterici İnvaziv girişim (Hematom, Psödoanevrizma, AVF) Mortalite Konrast madde (Nefrotoksik, allerji)
Karotis Arter Hastalıkları Semptomatik Semptomatik NASCET (%70-99 darlık) 2 yıllık takipte Medikal gurupta %26 Cerrahi grupta %9 Yılda % 8.5 koruma NASCET (%50-70 darlık) 5 yıllık takipte Medikal gurupta %22 Cerrahi grupta %16 Yılda % 1.2 koruma
Asemptomatik ACST (Eur. Asemptomatik Carotid Surgery Trial) ACAS (Asymptomatic Carotid Artery Study) 5 yıllık takipte Medikal gurupta %11 Cerrahi grupta %5 Yılda % 1.2 koruma Cerrahi mortalite ve morbiditenin düşük olması Cerrahın deneyimli olması Yılda belli sayıda operasyonun yapılması Hasta 80 yaşın üzerinde ise survi iyi değerlendirilmeli
Karotis Endaerterektomi Safen patch plasti
OPERASYON STROK Creşendo TIA Küçük veya enfarkt yok ise operasyon(48 saat içinde reenfarkt ) Büyük enfarkt →Hemorajik enfarkta dönüşür, hastanın durumu kötüleşir. 4-6 hafta beklemek gerekir (kan beyin bariyeri) Asprin+antikoagulasyon →Acil operasyon TIA
% 90 % 10 Ateroskleroz Takayasu arteriti Giant cell arteriti Radyasyon arteriti Fibrodiplazi Disseksiyon (spontan, travmatik ) Karotis bükülmesi kıvrılması
ÜST EKSTREMİTE ARTERYEL HASTALIKLARI Arteryel girişim Arteryel girişimlerin % 5ini oluşturur. Subklavyen arter→Axiller arter→Brakiyel Arter→Ulnar, Radial →Palmar ark Digital arterler Küçük ,orta damarlar→Vazospasm
Adson testi Ateroskleroz →Subklavyen Giant cell → Subklavyen Takayasu → Subklavyen, axiller Emboli → axiller, brakiyel, el (%10 ekstremite kaybı kollateraller iyi gelişmiş) Maliniteler → tromboz Arteryel TOS (cervikal kot, 1 kot anomalileri, kallus, bandlar) → Anevrizma → emboli Subklavyen, Axiller Anevrizmaları AVF (%30 CO veya debi >1200ml
Buerger Hastalığı Shionoya Buerger Hastalığında →Ulnar ,radial ,digital arterler (%50) Vibrasyonlu aletlerde → Ulnar arter anevrizması intimal hasar (Avuç içi) < 50 yaş Sigara Sigara dışında aterosklerotik risk faktörünün olmaması İnfrapopliteal arter tutulumu Tromboflebitis migrens veya üst ekstremite tutulumu
Raynaud Soğuk ve Emosyonel stresle el ve ayak parmaklarında görülen solukluk , siyanoz ve hiperemi atağı. %11 civarında görülür 15-45 yaş arasında TANI Segmental basınç ölçümü (10 mmhg dan büyük) Parmak basıncının <70 mmhg, 2 parmak arası fark 15 mmHg 20 saniye 4 derecede beklenir. 10 dak sonra normal ısıya döner. 30 dak geçer
Raynaud Raynaud sendromu (Primer ) Raynaud sendromu (Sekonder ) 2 yıl içinde başka hastalık çıkmaması Skleroderma, CREST send SLE, Romatoid artrit , mix bağ dokusu hast, Sjögren, Dermatomyozit Buerger, TOS, anevrizmalar, emboliler, Ateroskleroz, Giant cell, vibrasyon Ergot deriveleri , vinblastin, bleomicin, B blokerler, cocain Polisitemi vera, trombositoz, soğuk aglutininler, paraproteinemi Maliniteler, lösemi, adeno ca, astrositom, multiple myelom, Hepatit B, C, Parvovirüs, purpura fulminens
Sempatektomi T1,T2,T3 Ülserler Tedavi İlaçlar Vucudu sıcak tutmak Centrifugal hareket. Telkin İlaç Sempatektomi T1,T2,T3 Ülserler Ca kanal blokerleri →Nifedipin, Nikardipin, felodipin, amilodipin Selektif α1 blokerleri Terazosin, prazosin,doxazosin Angiotensin II reseptör blokeri Losartan Serotonin reuptake blokeri,Fluexetin Kaptopril,prostoglandinler (avrupada) Nitrogliserin kremler