Gelir İdaresi Daire Başkanı MESLEK MENSUPLARININ VERGİ USUL KANUNU HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDEKİ SORUMLULUKLARI Kaan KASIM Gelir İdaresi Daire Başkanı 8 Nisan 2017
3568 sayılı Kanunun "Tasdik ve Tasdikten Doğan Sorumluluk" başlıklı 12 3568 sayılı Kanunun "Tasdik ve Tasdikten Doğan Sorumluluk" başlıklı 12. maddesinin 4. fıkrasında "Yeminli mali müşavirler yaptıkları tasdikin doğruluğundan sorumludurlar. Yaptıkları tasdikin doğru olmaması halinde, tasdikin kapsamı ile sınırlı olmak üzere, zıyaa uğratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar. Yeminli malî müşavirler yaptıkları tasdikin kapsamını düzenleyecekleri raporda açıkça belirtirler." hükmü yer almaktadır. 8 Nisan 2017
Bu hüküm, yapılan inceleme sonucu, mükellefin vergi ziyaına sebebiyet verdiği tespit edilirse ve tespit edilen konu ile ilgili olarak Yeminli Mali Müşavirin tasdiki varsa, Yeminli Mali Müşavirin, ziyaa uğratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğunu yani diğer bir deyişle doğruluk sorumluluğunun olduğunu göstermektedir. 8 Nisan 2017
Diğer taraftan, Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları, Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 20.maddesinde Yeminli mali müşavirlerin inceledikleri ve sonucunda tasdik raporları düzenledikleri konu ve belgelerin gerçeği yansıtmaması ve doğru olmaması halinde, ziyaa uğratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu ve 3568 Sayılı Kanun hükümleri uyarınca mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları ve bu sorumluluğun yerine getirilmesinde Borçlar Kanunu' nun "Tam Teselsül" hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmiştir. 8 Nisan 2017
Ancak, uygulamada genel itibari ile tarhı istenen vergiler ile kesilmesi istenen cezaların kesinleşmesi ve mükelleften tahsil edilememesi durumunda, vergi dairesi, Yeminli Mali Müşavirden ödeme emri ile tahsili yoluna gitmektedir. Şuan ki YMM tebliğlerinde YMM’nin bağlı bulunduğu vergi dairesi tarafından düzenleneceği belirtilmekte ise de YMM tek tebliği taslağında alacaklı amme idaresi tarafından ödeme emrinin düzenleneceği belirtilmektedir. 8 Nisan 2017
Yeminli Mali Müşavirlerin mali sorumluluğuna ilişkin bir diğer düzenleme, Vergi Usul Kanununun "Vergi Beyannamelerinin imzalanması ve Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporları" başlıklı mükerrer 227. maddesinde yer almaktadır. Söz konusu madde hükmüne göre, beyannameyi imzalayan veya tasdik raporunu düzenleyen meslek mensupları, imzaladıkları beyannamelerde veya düzenledikleri tasdik raporlarında yer alan bilgilerin defter kayıtlarına ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmamasından dolayı ortaya çıkan vergi ziyaına bağlı olarak salınacak vergi, ceza, gecikme faizlerinden mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulurlar. 8 Nisan 2017
Burada müşterek müteselsil sorumluluğun sınırı çok net çizilmiştir Burada müşterek müteselsil sorumluluğun sınırı çok net çizilmiştir. Buna göre, Yeminli Mali Müşavirin, V.U.K.'nun mükerrer 227. maddesi hükmüne göre müştereken ve müteselsil sorumlu tutulabilmesi için, düzenlediği tasdik raporunda yer alan bilgilerin defter kayıtlarına ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmaması gerekmektedir. Yani diğer bir deyişle uygunluk sorumluluğundan söz edilmektedir. Yeminli Mali Müşavirler, 3568 sayılı Kanunun 12. maddesi ile "yaptıkları tasdikin doğruluğundan" sorumlu tutulurken, V.U.K.'nun mükerrer 227. maddesi ile "düzenledikleri tasdik raporunda yer alan bilgilerin defter kayıtlarına ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmasından" sorumlu tutulmaktadırlar. 8 Nisan 2017
İŞTİRAK Ayrıca; V.U.K.'nun 344. maddesinde, vergi ziyaına 359.maddede yazılı fiillerle sebebiyet veren mükelleflerin bu fiillerine iştirak edenlere ziyaa uğratılan verginin bir katı ceza kesileceği hükmü yer almaktadır. VUK 360 ıncı maddesinde, 359 uncu maddede yazılı suçların işlenişine iştirak eden suç ortaklarının bu suçların işlenmesinde menfaatinin bulunmaması halinde, Türk Ceza Kanununun suça iştirak hükümlerine göre hakkında verilecek cezanın yarısı indirilir, hükmü yer alır. 8 Nisan 2017
Söz konusu cezayı hangi vergi dairesinin keseceğiyle ilgili olarak Vergi Usul Kanununun 365 inci maddesinde "Vergi cezaları olayların ilgili bulunduğu vergi bakımından mükellefin bağlı olduğu vergi dairesi tarafından kesilir." hükmü yer almaktadır. Ancak 2012/3 sayılı İç genelge ile «Gereksiz ihtilaflara meydan vermemek ve dava kayıplarına engel olmak bakımından, bundan böyle 359 uncu maddede yazılı suçların işlenişine iştirak eden suç ortaklarına kesilecek cezanın, suçun asıl faili olan mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesi tarafından kesilmesi uygun görülmüştür. 8 Nisan 2017
Dolayısıyla buradaki iştirak fiiline meslek mensuplarının çok dikkat etmesi gerekmektedir. VUK’nın 360. maddesinin bu düzenlemesi sonucunda kaçakçılık suçunda “iştirak” uygulaması kaldırılmış değildir. Sadece bu konu ile ilgili hükümler VUK yerine TCK’da düzenlenmiş olup, VUK’ da maddi menfaatin olmaması durumunda indirim uygulanması ile ilgili özel bir hüküm getirilmiştir. TCK 37-41’inci maddeleri arasında düzenlenen suça iştirak hükümlerindeki en önemli hususlar İştirak edenlerden herbirinin fail olarak sorumlu olması Suç işlenmesini teşvik etmek, yol göstermek, araç sağlamak, yardımda bulunarak icrasını kolaylaştırmak hallerinde yardım eden sıfatıyla sorumlu olması Kasten ve hukuka aykırı olarak gerçekleşmiş bir fiilin varlığının yeterli olmasıdır. Kanundaki tanımıyla «Kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir. Buna göre TCK genel hükümleri gereği, taksirle işlenen fiillerin ancak kanunun açıkça belirttiği hallerde cezalandırılabileceği, dolayısıyla özel belirleme olmadığı sürece, hürriyeti bağlayıcı cezalar açısından «kastın» manevi unsur olarak aranması gerektiği ortaya çıkmaktadır. 8 Nisan 2017
6552 sayılı Kanun ile 3568 sayılı Kanununun 12 nci maddesinde yapılan değişiklik. Söz konusu değişiklik ile Yeminli mali müşavirler hakkındaki sorumluluk raporlarını mali ve disiplin sorumlulukları açısından bir standarda bağlanması ve bu raporlar yazılmadan önce yeminli mali müşavirlerin savunması alınarak konudan haberdar edilmesi sağlanmıştır. 8 Nisan 2017
153-A) TEMİNAT UYGULAMASI MADDESİNDE GETİRİLEN YAPTIRIMLAR 153-A Maddesi, Esas Olarak Madde Kapsamına Giren Mükelleflerin İşe Başlama Talebinde Bulunması Halinde Alınması Gereken Teminat ve Bu Mükelleflerin Sonraki Süreçlerini Açıklamaktadır. 8 Nisan 2017
1) Geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma cezası A-Mezkûr maddenin beşinci fıkrasında meslek mensuplarına dair hükümlere yer verilmiştir. 1) Geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma cezası Bu hükümlere göre başkaca bir ticarî, ziraî ve meslekî faaliyeti olmadığı halde münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiği vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen rapor ile tespit edilen ve mükellefiyet kaydının devamına gerek görülmediğinin raporda belirtilmesi üzerine işi bırakmış addolunan ve mükellefiyet kayıtları vergi dairesince terkin edilenlerin sahte belge düzenleme fiillerine iştirak ettiği bir inceleme raporu ile tespit edilen ve bu durumu kesinleşen meslek mensupları hakkında üç yıl süreyle geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma cezası uygulanır. 8 Nisan 2017
Meslek mensubu hakkında 3 yıl süreyle geçici olarak faaliyetten alıkoyma cezasının uygulanabilmesi için, Başkaca bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadığı halde münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirenlerin fiiline iştirak nedeniyle kendisi hakkında 344 üncü maddenin ikinci fıkrasına göre kesilen vergi ziyaı cezasının idari yargı mercileri nezdinde dava konusu yapılmaması, veya dava konusu edilmesi neticesinde tüm kanun yollarının tüketilmesiyle uygun bulunmak suretiyle kesinleşmesi şarttır. 8 Nisan 2017
ÖNGÖRÜLEN SÜREÇ Meslek mensubunun iştirak fiilinin kesinleşmesi halinde Gelir İdaresi Başkanlığı, meslek mensubu hakkında söz konusu ceza işleminin uygulanması için meslek mensubunun bağlı bulunduğu odaya bildirim yapar. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan bildirimin oda kayıtlarına girdiği tarihten itibaren beş iş günü içerisinde ilgili meslek mensubuna üç yıl süreyle geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma cezası verilir. Bu karar üç iş günü içerisinde Gelir İdaresi Başkanlığı, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) ve meslek mensubuna bildirilir. 8 Nisan 2017
2-Sürenin sonunda, meslek mensubunun tekrar faaliyete başlamak istemesi halinde Bağlı olacağı vergi dairesine işe başlama bildiriminde bulunması gerekir. Vergi dairesi tarafından, bir ay içerisinde hazırlanacak bir yazı ile yazının tebellüğünden itibaren otuz gün içerisinde meslek mensubundan 6183 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde sayılan nev’iden 75.000 TL’den az olmamak üzere düzenlenmiş olan sahte belgelerde yer alan KDV dahil toplam tutarın % 10’u kadar teminat göstermesi istenir. Teminatı göstermemesi halinde de, mükellefiyet tesis edilir ancak istenilen teminat tutarı verilen sürenin son günü vade tarihi olarak kabul edilmek suretiyle meslek mensubu adına teminat alacağı olarak tahakkuk ettirilir. Tahakkuk ettirilen teminat alacağı 6183 sayılı Kanun uyarınca gecikme zammı tatbik edilerek takip ve tahsil edilir. 8 Nisan 2017
B- Maddenin altıncı fıkrası Meslek Mensuplarından Dördüncü Fıkrada Sayılan Fiile İştirak Ettiği İnceleme Raporu İle Tespit Edilen ve Bu Durumu Kesinleşenleri Düzenler. Rapora istinaden re’sen terkin edilen mükelleflerden olmayan, Ticari, zirai, mesleki faaliyeti bulunan, Ancak bu faaliyetlerinin yanında sahte belge düzenleme fiilini işleyen mükelleflerin sahte belge düzenleme fiillerine iştirak durumunu düzenlemektedir. Söz konusu fiillere iştirak ettiği inceleme raporu ile tespit olunan Bu durumları kesinleşenlerden Vergi Dairesince daha önce açıklanan usullerle teminat istenir. 8 Nisan 2017
Dördüncü fıkrada sayılan fiile iştirak ettiği inceleme raporu ile tespit edilen ve bu durumu kesinleşen meslek mensupları hakkında Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Disiplin Yönetmeliğinde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde disiplin cezaları verileceği tabiidir. 8 Nisan 2017
C- Maddenin 8 inci Fıkrasında Meslek Mensubundan Bu Madde Kapsamında Alınan Teminatların İadesi İle Fiillerin Tekerrürü Düzenlenmiştir. Teminatın alınmasını takip eden takvim yılının başından itibaren beş yıl içinde, başkaca bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadığı halde münhasıran sahte belge düzenleme veya mevcut faaliyetin yanında sahte belge düzenleme fiillerinin işlendiğinin veya bu fiillere iştirak edildiğinin tespit edilmemiş olması halinde başkaca vergi borcu bulunmaması şartıyla meslek mensubundan alınan teminat iade edilir. Teminat alınmasını takip eden takvim yılının başından itibaren beş yıl içinde mezkûr fıkralarda yer alan fiillerin işlendiğinin veya bunlara iştirak edildiğinin vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenecek raporla tespit edilmesi halinde, beşinci veya altıncı fıkra kapsamında olan ilk fiilden sonra yeni fiil beşinci fıkra kapsamında ise, konunun Gelir İdaresi Başkanlığınca meslek mensubunun bağlı bulunduğu odaya bildirilmesi üzerine odası tarafından, yapılan bildirimin oda kayıtlarına girdiği tarihten itibaren beş iş günü içerisinde meslek mensubu hakkında meslekten çıkarma cezası tatbik edilir . 8 Nisan 2017
İlk fiilden sonra yeni fiil altıncı fıkra kapsamında ise söz konusu fıkra hükmüne göre işlem tesis edilerek meslek mensubundan yeniden teminat istenir. Ayrıca, yeni fiili altıncı fıkra kapsamında olan meslek mensubu hakkında Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Disiplin Yönetmeliğinde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde disiplin cezaları verileceği tabiidir. 8 Nisan 2017
Gelir İdaresi Daire Başkanı Teşekkürler 2014 Kaan KASIM Gelir İdaresi Daire Başkanı 8 Nisan 2017