NASIL ÖĞRENİYORUM? Yard.Doç.Dr.Samiye Kuzudişli NASIL ÇALIŞMALIYIM? Tıp Eğitimi AD. 23.09.2013

Sunum Planı Öğrenme nedir? Yetişkin eğitim ilkeleri nelerdir? Nasıl başarılı olunur? Etkin çalışma nedir?

GELECEĞİN CAHİLİ, OKUYAMAYAN KİŞİ DEĞİL, NASIL ÖĞRENECEĞİNİ BİLMEYEN KİŞİ OLACAKTIR. ALVİN TOFFLER

Öğrenme Nedir? Öğrenme, tekrar ve yaşantı sonucu davranışlarda meydana gelen kalıcı değişikliklerdir. Bir çok davranışımız öğrenme sonucu kazanılmıştır. Ancak tüm davranışlarımız öğrenilmiş değildir.

İçdürtüler (fizyolojik güdüler): Açlık, susuzluk İçgüdüler: Örümceğin ağ yapması Refleksler: Bebeğin doğar doğmaz emme davranışı, ışık karşısında göz bebeklerinin küçülmesi öğrenme sonucu edinilmiş davranışlar değildir.

Yaşamımız süresince öğrendiğimiz bilgiler ve davranışlar yalnızca tek bir yolla edinilmezler. Birden çok öğrenme biçimi vardır ve tüm yaşamımıza yayılan deneyimlerimizi ve bilgilerimizi, ödüllendirerek, koşullanarak, nesneler ve olaylar arasındaki bağları kurarak, gözleyerek ya da fizyolojik gelişime bağlı bedensel yeteneklerimizi kullanarak öğreniriz.

ÖĞRENME MODELLERİ Koşullanma Yoluyla Öğrenme Deneme – Yanılma Yoluyla Öğrenme Psiko-Motor Öğrenme Model Alarak Öğrenme Bilişsel Öğrenme

Koşullanma (Şartlanma) Yoluyla Öğrenme Klasik ve edimsel koşullanma olarak ikiye ayrılır. Klasik koşullanmada, organizma aynı anda gelen iki uyaranın birbiriyle ilişkili olduklarını öğrenir. Klasik koşullanmada önce uyaran vardır ve organizma ona tepki gösterir. Edimsel koşullanmada ise organizma, bir davranışın ne türden sonuçlara yol açabileceğini öğrenir; böylece davranışın, sonuç ile bağlantısını öğrenir. Edimsel davranışta önce tepki yapılır sonra tepkinin doğurduğu uyarıcı gelir.

Klasik Koşullanma: Klasik koşullanmada tepkisel davranışlar koşullanır Klasik Koşullanma: Klasik koşullanmada tepkisel davranışlar koşullanır. Bunlar göz kırpma, salya salgılama gibi refleks türü davranışlardır. Korku ve kaygılar da klasik koşullanma yoluyla öğrenilir. Organizmanın, doğal uyarıcıya karşı gösterdiği tepkiyi, tekrarlar sonucu yapay uyarıcıya karşıda göstermesidir. Örnek : Pavlov zile salya tepkisi vermeyen köpeğe zil karşısında salya tepkisi vermeyi öğretmiştir.

Normal koşullarda bir köpeğin yanında zil çalınması durumunda köpek salya salgılamaz. Zil sesi nötr uyarıcıdır. Bir köpeğe et verildiğinde ise köpek otomatik olarak salya salgılar. Salya tepkisi doğuştan gelen refleks türü tepkidir, öğrenilmemiştir. Burada et koşulsuz uyarıcı yani doğal uyarıcıdır. Pavlov zile salya tepkisi vermeyen köpeğe zil karşısında salya tepkisi vermeyi öğretmiştir.

Edimsel Koşullanma: Organizmanın, davranışlarının sonuçlarına bakarak yeni davranışlar kazanmasıdır. Başka bir deyişle organizmanın bir ödüle ulaşabilmek ya da cezadan kaçabilmek için istenilen davranışları yapmasıdır.

Edimsel ve Klasik Koşullanmanın Karşılaştırılması : Edimsel koşullanma Uyarıcı Uyarıcı, ışık, ses gibi kısa süreli belirli bir olaydır. Uyarıcı uzun süreli ve çok öğelidir. Davranış Salya gibi uyandırılmış, doğuştan getirilen belirli bir davranış vardır. Pek çok davranıştan ancak bir tanesi öğrenilmiş hale gelir. Örnek: farenin mandala basması Ödül Davranıştan bağımsız olarak verilir. Köpek salya tepkisini göstermeden önce et ve zil bir arada verilir. Davranışa bağlıdır. Fare ancak mandala bastığında yiyecek alabilir Katılım Organizma pasif konumdadır. Organizma aktiftir. Davranışların sonucuna bakarak ödüle götüren yolları öğrenir.

Deneme – Yanılma Yoluyla Öğrenme Organizma, bir çok yolu deneyerek ve her denemede başarısızlıklarından dersler çıkartarak istenilen davranışları öğrenir. Deneme – Yanılma yoluyla öğrenmede zihin aktif olarak kullanılmadığından bu öğrenme yolu zaman kaybına neden olur. Deneme sayısı arttıkça hata miktarı azalır. Deneme – yanılma yoluyla öğrenme küçük yaştaki çocuklarda daha sık görülür. Yaş ilerledikçe bilgiler beyinde örgütlenerek yeni davranışlar kazanılır.

Psiko-Motor Öğrenme Psiko-motor öğrenme; istenilen davranışların (becerilerin) duyu organlarının ve kasların bir kısmı ya da tamamını kullanarak doğru ve koordineli, hızlı ve otomatik olarak yapılmasıdır. Psiko-motor bir beceriyi (davranışı) sergilerken şu özellikleri gösterirler : Rahattırlar Davranış otomatik olarak yapılır Beceri geliştikçe zihinsel çaba azalır (Otomatik) Beceri sergilenirken stres hissetmezler.

Model Alarak Öğrenme (Gözlem Yoluyla Öğrenme) Organizma, çevresindeki organizmaların davranışlarını taklit ederek (gözlemleyerek) yeni davranışlar kazanır. Cinsiyet rolleri genellikle model alınarak öğrenilir. Organizma gözlediği davranışlardan pekiştirilenleri taklit ederken, sonucu olumlu olmayan davranışları taklit etmez. Gözlenen davranışlar bireyin belleğinde kodlanır ve gerektiği zaman hatırlanarak davranışa dönüşür.

Bilişsel Öğrenme Bilişsel yaklaşım davranışsal yaklaşıma tepki olarak gelişmiştir. Bilinçli ve amaçlı davranışlar ele alınır. Birçok davranış mantık dışıdır. İstenmeyen bir uyarıcının yanına çok istenen bir uyarıcı konur. Uyarıcı bir takım bilişsel süreçlerden geçtikten sonra (yorumlama, algılama, hatırlama, değerlendirme) tepki verilir. Tepki otomatik değildir. Aynı uyarıcı herkeste aynı tepkiye yol açmaz ve bireyin iç dünyasının davranış üzerinde etkili olduğu kabul edilir. Deneysel yöntem kullanılır ve deneylerde bireyler arası farklılıklar dikkate alınır.

Öğrenme Etkenleri Öğrenmeyi olumlu ya da olumsuz yönde etkileyen etkenler dört grupta toplanabilir. 1. Öğrenenle İlgili Etkenler (Bireysel Etkenler) 2. Genel Uyarılmışlık Hali ve Kaygı 3. Fizyolojik Durum 4. Transfer

1. Öğrenenle İlgili Etkenler (Bireysel Etkenler): Yaş Zeka Güdülenme 2. Genel Uyarılmışlık Hali ve Kaygı : Kişinin bilincinin açık ve tamamen uyanık olmasına, enerjisini yapacağı işe verebilmesine genel uyarılmış hali denir.

3. Fizyolojik Durum : Öğrenmek için kişinin sağlıklı olması gerekir 3. Fizyolojik Durum : Öğrenmek için kişinin sağlıklı olması gerekir. Kişi sağlıklı değilse öğrenmede yeterli verim ya çok az sağlanır ya da hiç sağlanmaz. 4. Transfer : Önceki öğrenilenlerin yeni öğrenmeleri etkilemesine transfer denir. İkiye ayrılır. 1. Olumlu Transfer (pozitif transfer) : Önceki öğrenilenlerin yeni öğrenmeyi olumlu yönde etkilemesidir. 2. Olumsuz Transfer (negatif transfer) : Önceki öğrenilenlerin yeni öğrenmeleri olumsuz yönde etkilemesidir.

YETİŞKİN EĞİTİMİ (ANDROGOJİ) YETİŞKİN KİMDİR?   Biyolojik ve yasal olarak 18 yaşını aşmış, kişisel bütünlüğünü kazanmış herkes, yetişkin olarak tanımlanmaktadır. Yetişkinlik kişinin tamamen öz denetimde olduğu noktadır. BEN BİR YETİŞKİNMİYİM?

YETİŞKİN EĞİTİMİ (ANDROGOJİ) NEDİR? Yetişkin eğitiminde pedagojik eğitim ilkeleri değil, androgojik eğitim ilkeleri geçerlidir. Androgojide temel ilke, yetişkine bir şey öğretilemeyeceği, ancak öğrenmesinin hızlandırılabileceğidir. Mezuniyet öncesi, mezuniyet sonrası ve yaşam boyu öğretim yetişkin eğitiminde yapılandırılmalıdır.

Androgoji İlkeleri-1 : 1) Yetişkin güdülenmesi ve başarılı olması için eğitimin amaç ve hedeflerini bilmelidir. 2)  Yetişkin öğrenme sürecine katılmalıdır. 3)  Öğretim yetişkinin sosyal rollerini ve yeteneklerini geliştirici olmalıdır. 4)  Öğrenme için olumlu eğitim ortamı hazırlanmalıdır. 5)  Çeşitli öğretim yöntem ve teknikleri kullanılmalıdır.  

6) Öğrenme için yeterli zaman verilmelidir. Androgoji İlkeleri-2: 6) Öğrenme için yeterli zaman verilmelidir. 7) Yetişkinin deneyimleri öğrenme kaynağıdır. Geçmiş deneyimlerin öğrenmeyi etkilediği göz önünde tutulmalı ve yeni öğrenilenler, eskilerle bütünleştirilmelidir. 8) Öğrenilecek konunun ayrıntısı yapısallaştırılmalıdır. Bilgiler basitten karmaşığa gitmeli ve kavrayarak öğrenme sağlanmalıdır. 9) Öğrenilenler arasındaki bağlantının yetişkin tarafından keşfedilmesi sağlanarak ve uygulama ile; öğrenmenin kalıcılığı ve farklı alanlara aktarılabilmesi gerçekleştirilmelidir.

Androgoji İlkeleri-3: 10) Öğrenme sonunda geri bildirimle doğru ve yanlışlar verilerek, öğrenmede olumlu tutum geliştirilmelidir. 11)  Sürekli değerlendirme ve kendi kendini değerlendirme ile öğrenme arttırılmalıdır. 12)   Yetişkinin eğitim programı işlevsel ve dinamik olmalıdır. Bireyin ve toplumun değişen gereksinimlerine göre sürekli şekillendirilmelidir. 13)    Yetişkin öğrenme engelleri olan, olumsuz eğitim ortamı, ilgi duymama, uyumsuzluk, kendisine yararlı olacağına inanmama, öğrenme hızını zorlama, sosyal statü ve görünüşünü uygun bulmama, korkma, bunalma, öfke, korku ve baskı; akılda tutulmalıdır.

Yetişkin Eğitiminde Motivasyon 1) Güdülemenin temeli, kişinin kendi yeteneğine, gücüne inanması ve güvenmesidir. Yetişkin bilgilendirilerek bu inanç ve güven sağlanmalıdır. 2) Yetişkin, ilgi duyduğu; merak ettiği; kişisel, sosyal, mesleki sorunlarını çözeceğine inandığı; kendisine mutluluk getireceğini düşündüğü ve ön deneyimi olan konuları öğrenmek için güdülenir ve başarılı olur.

ÖĞRENME STİLİ Öğrenme stili, her öğrencinin yeni bir bilgiyi öğrenmeye hazırlanırken, öğrenirken, hatırlarken farklı ve kendine özgü yollar kullanmasıdır. 3’e ayrılır; GÖRSEL İŞİTSEL KİNESTETİK / DOKUNSAL

Birey kendi öğrenme stilini bildiğinde; Öğrenme sürecinde, öğrenme stilini devreye sokabilir. Etkin bir sorun çözücü durumuna gelir. Benlik saygısını geliştirir. Kendine güveni artar. Okula karşı olumlu tutum sergiler. Etkili ve başarılı öğrenme gerçekleşir.

KOLB’a göre bireyler kendi yaşantılarından, deneyimlerinden öğrenirler

Kolb’e göre öğrenme sürecinin iki temel boyutu vardır. Bunlardan birincisi; soyut kavramsallaştırmadan somut yaşantıya uzanır, ikincisi; aktif yaşantıdan yansıtıcı gözleme uzanır Kolb öğrenme sitili modelinde ; Somut yaşantı ve soyut kavramsallaştırma bireyin bilgiyi nasıl algıladığını, Yansıtıcı gözlem ve aktif yaşantı bireyin bilgiyi nasıl işlediğini açıklar. Yani; Kolb öğrenme sitili modeline göre bireyler bilgiyi hissederek veya düşünerek algılar, izleyerek veya yaparak işlerler.

“BİRTEK ŞEYE İHTİYACIMIZ VARDIR, ÇALIŞKAN OLMAK!..” BAŞARI, “BAŞARIYA ULAŞACAĞIM” DİYE BAŞLAYANIN VE BAŞARDIM DİYEBİLENİNDİR. K.ATATÜRK

Peki;ama nasıl başarılı olunur. Bir amaç plan cetveli oluştur Peki;ama nasıl başarılı olunur? Bir amaç plan cetveli oluştur. ÖRNEK: 1-Amaç: İyi bir Pediatrist olmak TUS sınavını kazanmak İyi bir yabancı dil bilgisine sahip olmak Doktor olmak Tıp Fakültesini kazanmak Liseyi 4.50 not ortalamasıyla bitirmek Amaçlar, uğurlarında adım adım çaba harcanırsa ve düzenli olarak o yönde gayret gösterilirse gerçekleşir.

Başarılı olmak için çok çalışmak değil,etkili çalışmak gerekir.

Etkin çalışma deyince aklımıza; BELİRLENEN AMAÇLAR VE ÖNCELİKLER İÇİN; ZAMANI, BELİRLENEN AMAÇLAR VE ÖNCELİKLER İÇİN; PROGRAMLI ve VERİMLİ OLARAK KULLANMAK

Etkin Çalışma Yolları Nelerdir?-1 Amaçlarınızı Belirleyiniz Planlı Çalışınız Zamanı Verimli Kullanınız Verimi Azaltıcı Etkenleri Ortadan Kaldırınız Uygun Bir Çalışma Ortamı Seçiniz Dikkatinizi Uyanık Tutunuz Derse Hazırlıklı Geliniz

Etkin Çalışma Yolları Nelerdir?-2 Not Tutunuz Araç – Gereç ve Kaynaklardan Yararlanınız Verimli Okuyunuz Aralıklı Tekrarlar Yaparak Unutmayı Önleyiniz Etkin Dinleyiniz

I-AMAÇLARINIZI BELİRLEYİNİZ Her çalışma bir amaca yönelik olmalıdır. Bunları iyi belirleyerek çalışmaya başlayan kişiler, yakın amaçlardan uzak amaçlara doğru ulaşmaktadırlar. Hedefi olmayan bir gemiye hiçbir rüzgar yardım edemez...

İNSAN DÜŞÜNCE DÜNYASINA GÖRE ŞEKİLLENEN BİR VARLIKTIR... İNANDIĞINIZ ZAMAN AKLINIZ O ŞEYİ YAPMANIN YOLUNU BULUR.

BİR ŞEYİN YAPILABİLECEĞİNE GERÇEKTEN İNANDIĞINIZDA İNANMIYORSANIZ BEYNİNİZ BUNU İSPAT ETMEK İÇİN ÇALIŞIR. BİR ŞEYİN YAPILABİLECEĞİNE GERÇEKTEN İNANDIĞINIZDA AKLINIZ ONU YAPMAK ÜZERE ÇÖZÜMLER BULMANIZA YARDIM ETMEK İÇİN ÇALIŞMAYA BAŞLAR.

II-PLANLI ÇALIŞINIZ Nasıl. Ne zaman. Nerede II-PLANLI ÇALIŞINIZ Nasıl? Ne zaman? Nerede? çalışacağınıza karar vermek

Günlük, haftalık ve aylık çalışma planlarında nelere yer vermeniz gerekir? Hangi derslere, haftanın hangi günleri çalışacağınızı Geçmiş konuların tekrarına ne zaman yer vereceğinizi Sınav tarihlerinizi Hazırlanacak ödevlerin neler olduğu ve ne zaman hazırlayacağınızı Planda yer alan ancak yapılamayan çalışmalarınızı ne zaman tamamlayacağınızı Dinlenme, tv izleme, spor yapma, sinema ve tiyatroya gitme gibi ders dışı etkinliklere ne zaman yer vereceğinizi Bunların yanında günlük çalışma çizelgelerinde; okulda geçen saatler, ders çalışma, eğlenme, dinlenme ve uyku saatleri göstermeniz gerekir.

III-ZAMANI VERİMLİ KULLANINIZ Nasıl bir zamanlama, size en yüksek verimi sağlar?

IV-VERİMİ AZALTICI ETKENLERİ ORTADAN KALDIRINIZ Yorgunluk Açlık-Tokluk Fazla heyecan-Korku Endişe Aşırı kaygı Ağrı Aile problemleri

V-UYGUN BİR ÇALIŞMA ORTAMI SEÇİNİZ

VI-DİKKATİNİZİ UYANIK TUTUNUZ Dikkatin dağılmasını önleyici yöntemler; Daima belirli yerlerde çalışmak Gürültünün bulunmadığı ortamlarda çaılşmak Sandalyede oturarak çalışmak Masada gerekli araç-gereç dışında başka şeyler bulundurmamak İşleri sıraya koymak Her seferinde bir çeşit işle çalışmak

VII-DERSE HAZIRLIKLI GELİNİZ Derslere etkin olarak katılmak Derse hazırlıklı gelmek, kişiye hem derslerin işlenişine katılmak için gerekli güveni verir, hem de öğretmenin anlattıklarının daha kolay anlaşılmasını sağlar.

VIII-NOT TUTUNUZ 1. Anlatılanlar öğretmenin ağzından çıktığı gibi değil, anlaşıldığı gibi yazılmalıdır. 2. Öğretmenin anlattığı konunun ana fikri ve anlamları kavranıncaya kadar beklenilmelidir. 3. Zamanın çoğu yazmakla değil, dinlemekle, fikirleri kavramaya çalışmakla geçmelidir. 4. Konu; grafik, sekil, istatistik vb. bilgilere dayalı olarak anlatılıyorsa notlar arasına bunlarda alınmalıdır. 5. Önemli fikir ve paragrafların aynen yazılmasında fayda vardır. 6. Yazıların düzgün ve okunaklı olmasına önem verilmelidir. Önce müsvette yapma, sonra temize çekilme yoluna gidilmelidir.

IX- ARAÇ - GEREÇ VE KAYNAKLARDAN YARARLANINIZ

X- VERİMLİ OKUYUNUZ Öğrenmede hızlı okuma önemli ve gereklidir. Hızlı okumanın en önemli yolu sessiz okumakdır

EĞİTİMDE ARAÇ-GEREÇLERİN ÖNEMİ XI-ARALIKLI TEKRARLAR YAPARAK UNUTMAYI ÖNLEYİNİZ Öğrendiklerimizin % 83’ünü görme % 11’ini işitme % 6’sını diğer duyularımızla edinilen yaşantılar yoluyla öğreniriz.

Bir insan ; Okuduklarının % 10 unu İşittiklerinin % 20 sini Gördüklerinin % 30 unu Hem görüp hem işittiklerinin % 50 sini Söylediklerinin % 70 ini Yapıp söylediklerinin % 90 ını HATIRLAR..

Bir insan; Öğrendiği bir şeyin; 20 dakika içinde %50’sini 60 dakika içinde %70’ini Günün sonunda %80’ini UNUTUR...

NASIL DERS ÇALIŞILMAZ?

Çalışmamak için bahaneler icat ederek, Önemli kavramları atlayıp öğrenme olayını hep sonraya bırakarak, Dersten derse,konudan konuya atlayarak, Vakit geçirmek için resimlere, şekillere anlamsızca bakarak, Yatarak, Müzik dinleyerek, Televizyon izleyerek, Çalışma anında hayallere dalarak, Kendinizi başkalarıyla kıyaslayarak, Plansız programsız olarak, Aşırı güven ya da güvensizlik duygusuna kapılarak. Düzenli tekrarlar yapmadan,

TEŞEKKÜRLER