Bölüm 25 Toplam Arz- Toplam Talep

2 Toplam Talep (AD) Monetaristler: AD negatif eğimli, sadece para arzı değişiklikleri kaymasına neden olur. Keynesyenler: Negatif eğimli ama para arzının yanı sıra G, T veya geleceğe dönük beklentilerdeki değişim toplam talebin kaymasına neden olur.

3 Monetarist Yaklaşım: AD Eğrisi Modern Miktar Teorisi M  V = P  Y Uygulama: M→ P  Y ’yi belirler (V’nin  M’den bağımsız olduğu varsayılmaktadır) AD Eğrisinin Türetilmesi M = 1000, V = 2  sabit  P  Y = 2000 A noktası:P = 2Y = 1000PY = 2  1000 B noktası:P = 1Y = 2000PY = 1  2000 C noktası :P = 0.5Y = 4000PY = 0.5  4000 Sonuç: P  Y , AD negatif (aşağı) eğimlidir. AD Eğrisinin Yer Değiştirmesi Para arzı artışı: M  : P  Y , P sabit iken Y   AD sağa kayar.

4 Monetarist Yaklaşım: AD Eğrisi

5 Keynezyen Yaklaşım: AD Y ad = C + I + G + NX AD Negatif Eğimlidir P , M/P , i , I , NX , Y ad  Y  AD’nin Yer Değiştirmesi M , M/P , i , I , NX , Y ad  Y   AD sağa kayar C  veya G  veya T  veya NX  : Y ad  Y   AD sağa kayar Beklentiler önemli (otonom harcamalar C,I açısından). Dışlama Etkisi Tartışmaları Monetaristler: G , i   C , I , NX   C + I + G + NX = Y ad sabit Keynezyenler: Kısmi dışlama: özel harcamalar azalır ama G artışının etkilerini tümüyle ortadan kaldırmaz.

6 Kısa Dönemde Toplam Arz AS yukarı doğru eğimlidir Kısa vadede üretim maliyetleri sabittir: - Ücretler → toplu sözleşme → rijit. - Hammadde, ara mallar stok, uzun vadeli kontratlar, sabit fiyatlar  P , maliyetler sabit, kar , üretim Y  AS’nin yer değiştirmesi Üretim maliyetleri  : P sabit, kar , Y   AS sola kayar

7 Kısa Dönemde Denge Denge: AD = AS Eğer P > P*, AS > AD  P  → P* Eğer P < P*, AS < AD  P  → P*

8 Uzun Dönemde Denge Uzun dönemde üretim maliyetleri (ücretler, hammadde vs.) sabit değildir. NAIRU: Enflasyonu hızlandırmayan işsizlik oranı Y n : Doğal işsizlik oranı a) Y > Y n Ücretler  verili fiyat düzeyinde kar , Y   uzun vadede AS Y = Y n olana kadar sola kayar. b) Y < Y n Ücretler , verili fiyat düzeyinde kar , Y   uzun vadede AS Y = Y n olana kadar sağa kayar. Keynes “uzun dönemde hepimiz ölürüz“. Mekanizma yavaş işlemektedir. Ücretler rijittir. Özellikle işsizlik dönemlerinde ücretler düşme eğilimi göstermemektedir. Monetaristler: Mekanizma hızlı işler.

9 Özet: AD’nin Yer Değiştirmesine Neden Olan Faktörler

10 AD’nin Yer Değiştirmesinin Y Üzerinde Etkisi 1.AD sağa kayar: Y  P  denge → 1' 2.Y >Y n : ücretler , AS 2 noktasına ulaşana kadar, where Y = Y n Sonuç: AD sağa kayar, Y kısa vadede  ; uzun vadede sadece P 

11 Özet: AS’nin Yer Değiştirmesine Neden Olan Faktörler

12 AS’nin Yer Değiştirmesinin Y Üzerinde Etkisi 1.Negatif arz şoku: AS sola kayar, Y  P  denge  → 2 2.Y < Y n : ücretler , AS sağa kayar, denge → 1 Sonuç: AS sola kayar, kısa vadede Y  P  (stagflasyon), uzun vadede Y ve P değişmez.

13 Uzun Dönem Arz Eğrisinin Yer Değiştirmesi Y n AD/AS diagramında sabit varsayılmıştır, ama ekonomik büyüme ile birlikte üretken kapasite de artar. Reel Konjonktür Teorisi 1. Toplam (reel) arz şokları- işçilerin çalışma istekleri, teknolojik (verimlilikle ilgili) kısa vadeli doğal üretim düzeyindeY n dalgalanmalara neden olur. 2.AD’deki dalgalanmaların toplam hasıladaki dalgalanmalar üzerindeki etkisi önemsizdir. 3.Sonuç: Konjonktür dalgaları reel şoklardan kaynaklanır 4.İşsizliğin azaltılması amacıyla müdahaleci politikalar fayda sağlamaz. Histerisis (hysterisis) Hipotezi (Yeni Keynezyenler) Ekonomide yaşanan kısa dönemli şoklar ekonominin uzun dönem dengesini bozar. Kriz sonrasında istihdam azalır, bir süre sonra işsizlik toplumsal açıdan daha kabul edilebilir hale gelir, bireyler düşük yaşam standardına alışır. İstihdam piyasası normale döndüğünde işsizlerin bir bölümü çalışmak istemez. (Yeni Keynezyenler) Ekonomide yaşanan kısa dönemli şoklar ekonominin uzun dönem dengesini bozar. Kriz sonrasında istihdam azalır, bir süre sonra işsizlik toplumsal açıdan daha kabul edilebilir hale gelir, bireyler düşük yaşam standardına alışır. İstihdam piyasası normale döndüğünde işsizlerin bir bölümü çalışmak istemez. 1.AD sola kayar, doğal işsizlik oranı , Y n geriler. 2.Bu kez Y n gerilediği için ücretler düşmez, işsizlik yüksek kalır. 3.Bu yaklaşım doğal işsizlik oranının artmasını engellemek amacıyla müdahaleciliği savunur.

14 Vietnam Savaşı Döneminde ABD’de İşsizlik ve Enflasyon (1964–70) Kamu harcamalarının artışı ile birlikte işsizlik doğal işsizlik seviyesinin (5%) altına düşmüştür. Bu seviyenin altında enflasyon artmaya başlamış işsizlik eski seviyesine dönmeye başlamıştır.

15 ABD’de Negatif Arz Şokları Döneminde İşsizlik ve Enflasyon (1973–75 ve 1978–80) Arz şokuyla AS yukarı kaymış enflasyon ve işsizlik artmıştır. İşsizlik doğal işsizlik seviyesinin üstüne çıkmasına rağmen uzun vadede normale dönmüyor. Negatif reel şok ile doğal istihdam seviyesi geriliyor.

16 Lehte Arz Şokları Döneminde İşsizlik ve Enflasyon: 1995–99 Sağlık hizmetlerinin maliyetlerindeki gerileme ve bilgisayar devrimi ile artan verimlilik artışı sonucu arz eğrisi sağa kaymış,istihdam doğal işsizlik haddi olduğunu inanılan seviyenin altına düşerken enflasyon gerilemiştir. İşsizlik doğal seviyenin altına düşmesine rağmen istihdam normale dönmüyor, pozitif reel şok, doğal istihdam seviyesi artıyor.