DÜŞEY ENGEL VERİTABANI

Takdim Planı Öncesi İnceleme Sonuç ve Öneriler

Öncesi : 03 Ekim 2002 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanlığı tarafından, Uçuş emniyetinin artırılması, Çarpma gibi müessif olayların önlenebilmesi, Pilotlarca önceden gerekli tedbirlerin alınabilmesi

Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde yüksekliği 30 metreyi geçen tüm insan yapısı mania ve yükseltilerin; Üretilen hava haritalarına işlenerek, Her yıl güncelleştirilmesine ihtiyaç duyulduğu bildirilmiştir.

Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nda Genelkurmay Başkanlığının emirleri ile, Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nda 19 Kasım 2002 ve 18 Şubat 2003 tarihlerinde, Sabit ve döner kanatlı hava trafiklerinin, Enerji iletim hatlarını fark edememesinden kaynaklanan kazaların önlenebilmesi, Uçuş emniyeti ile ilgili olarak alınması gerekli tedbirlerin görüşüldüğü iki toplantı gerçekleştirilmiştir.

Bu toplantılar sonucunda; Yerleşim bölgelerinde 60 metre, Diğer bölgelerde ise 30 metre geçen düşey engel niteliğindeki insan yapısı tesislerin, görülmelerini kolaylaştıracak şekilde İşaretlenmeleri, Işıklandırılmaları konusunda, gerekli yasal düzenlemelerin yapılmasına karar verilmiştir.

Son on yılda; 13.08.1997 tarihinde F-4 (Fantom) uçağının tele çarparak düştüğü ve zararın 17-18 milyon ABD doları civarında olduğu, 14.09.1997 tarihinde Van ili Gevaş ilçesinde, bir helikopterin tele takılarak düşmesiyle , iki pilot, bir teknisyen ve yedi er/erbaş olmak üzere toplam on personelin şehit olduğu,

Muhtelif engellere çarpmalar sonucu meydana gelen diğer kazalarda 3 uçak ve 7 helikopterin kısmen ya da tamamen hasara uğradığı, Bu kazalarda 12 personelin şehit olduğu, 4 personelin ise yaralandığı, Bir uçağın maliyetinin 15-20 milyon, bir helikopterin ise 2-3 milyon ABD Doları civarında olduğu dikkate alındığında, uğranılan kaybın maddi ve manevi boyutunun oldukça yüksek olduğu görülmektedir.

İnceleme : Harita Genel Komutanlığı tarafından üretilen topoğrafik haritalarda, arazi üzerinde mevcut tüm düşey engeller (Anten, baca, enerji iletim hatları ve telefon hatları v.b.) gösterilmektedir. Hava haritalarında ise NATO STANAG’larında öngörülen 60 metre ve daha yüksek her türlü engelin işaretlenmesi gerekmektedir.

Hava haritalarına 30 metreden yüksek her türlü engelin (özellikle enerji iletim hatlarının) işaretlenmesinin, bu haritaların okunabilirliğini güçleştireceği, Ayrıca, her yıl güncelleştirilerek basılmasının da, görev planlamaları açısından uygulanabilir görülmediği; Bu nedenle, gerekli bilgilerin farklı yöntemlerle ilgili birimlere sunum imkanlarının araştırılmasına ihtiyaç olduğu değerlendirilmektedir.

Harita Genel Komutanlığı, konunun önemi nedeniyle, haritaların güncelleştirilmesi için geçen süre içinde tesis edilen düşey engel bilgilerini temin etmek amacıyla, 1984 yılında “HAVA HARİTALARINA İŞLENECEK MANİA BİLGİLERİNİN DERLENMESİ, DEPOLANMASI VE DAĞITIMI TALİMATI” nı yayımlamıştır.

60 metre ve daha yüksek düşey engellerin; Bu talimat ile; 60 metre ve daha yüksek düşey engellerin; Belli bir format dahilinde HGK’na bildirilmesi ve Düşey Engel Veritabanının kurulması hedeflenmiştir. Ancak, başlangıçta kurumların konuya hassasiyetle yaklaşmalarına rağmen, sonrasında bu bilgi akışı devam etmemiştir.

GSM antenlerine ilişkin konum bilgilerini de temin etmiştir. Harita Genel Komutanlığı, yeni bir düzenleme yapılana kadar, bu nitelikteki bilgileri toplamak amacıyla, ilgili kurumlar ile temasa geçerek, TEİAŞ ile görüşmeler yapmış ve Enerji İletim Hatlarına ait bilgilerin Harita Genel Komutanlığı’na aktarılabilmesi için gerekli çalışmalara başlamıştır. GSM antenlerine ilişkin konum bilgilerini de temin etmiştir.

Ancak, temin edilen bilgilerin doğruluğunun teyit edilmesi ve belirsizliklerin giderilmesi çalışmalarına ihtiyaç bulunmaktadır.

657 sayılı Harita Genel Komutanlığı Kanununa dayanılarak, Sonuç ve Öneriler : Bu çalışmaların, daha düzenli ve sürekli bir faaliyet olarak devam ettirilebilmesi için, 657 sayılı Harita Genel Komutanlığı Kanununa dayanılarak, Bakanlıklararası Harita İşlerini Koordinasyon ve Planlama Kurulu Yönetmelikler Komisyonu tarafından yeni bir YÖNETMELİK hazırlanmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Verilerinin toplanması, Veritabanının kurulması, Bilgilerinin sunumu Bu yönetmelikte; düşey engel Verilerinin toplanması, Veritabanının kurulması, Bilgilerinin sunumu hususlarının detaylı olarak açıklanmasına

Ayrıca; Düşey Engel tanımının yapılmasına, Bu nitelikte tesis yapan, yaptıran veya yapımına izin veren kurumların belirtilmesine, Bu tesislerle ilgili olarak, rapor edilmesi talep edilecek bilgilerin tanımlanmasına, Bu bilgilerin bildirim esas ve yöntemlerinin belirtilmesine, Bugüne kadar yapılan tesislerle, bundan sonra inşa edilecek olanların en kısa sürede HGK’na bildirilmesi hususlarının yer almasına ihtiyaç bulunmaktadır.

Bağımsız engeller (Kule, baca, minare v.b.) 1984 yılında kurulan Düşey Engel Veritabanının, gelişen ihtiyaçlar doğrultusunda yapılan analizi neticesinde, Bağımsız engeller (Kule, baca, minare v.b.) Hat teşkil eden bağımsız engeller (EİH’larındaki direkler gibi) Hat şeklindeki engeller (Haritalardan sayısallaştırma ile alınanlar) gibi üç ana tablodan oluşabileceği değerlendirilmektedir.

Bu engellerle ilgili öznitelik bilgileri; Engelin ismi (Bildiren kurum tarafından verilir) Engeli Rapor eden kurum Engel Tipi Tek koordinat bilgisi ile bildirilen yerdeki engel miktarı Engelin rapor edilme tarihi Engelin güncellenme tarihi Güncelleme tipi Işık durumu Engelin teyit durumu Coğrafi Koordinatları Datum (ED50 veya WGS84) Zemin Kotu Engelin zeminden yüksekliği

Bu nitelikteki tesisleri yapan veya yapımına izin veren kurumların ve Bu konularda daha detaylı çalışmaların yürütülebilmesi için, Bu nitelikteki tesisleri yapan veya yapımına izin veren kurumların ve Anılan kurumlardaki irtibat birimlerinin belirlenmesine, Kurum temsilcilerinin konu hakkındaki görüş ve önerilerinin alınmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Bugüne kadar yapılan 30 metreden daha yüksek tesislere ait bilgilerin, Yeni bir yönetmelik hazırlama çalışmaları sonuçlanıncaya kadar, ilgili kuruluşlarca, Bugüne kadar yapılan 30 metreden daha yüksek tesislere ait bilgilerin, Sunulacak formatta Harita Genel Komutanlığı’na gönderilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.

AQAP-110