Öğretim Durumlarını Planlama Bayram Güzer

Öğretim Durumlarını Planlama Öğretim amaçları yazıldıktan sonra, bu amaçları öğrencilere kazandıracak öğretim durumları planlanmalıdır. Bir öğretimin temel aşamaları beş kısımdan oluşur. Giriş Sunu Alıştırma Geri Bildirim Değerlendirme

Öğretim Durumlarını Planlama Giriş bölümünde; Öğrencilerin dikkatleri öğrenme içeriğine yöneltilir, Öğrenciler hedeflerden haberdar edilir, Öğrencilerin önceden sahip oldukları ilgili öğrenmeler ile yeni öğrenmeler arasında ilişki kurulur. Sunu bölümünde; Bilgi, olgu, kavram, kural, ilke veya yöntemler öğrenciye tanıtılır. Sunu öğrenciye kazandırılacak davranış türü ve öğrencilerin giriş davranışlarına göre farklılık gösterir.

Öğretim Durumlarını Planlama Alıştırma faaliyetleri bölümünde; Öğrencilere kazandırmak istediğimiz davranışları uygulama fırsatı buluruz. Geri bildirim bölümünde; Öğrencilerin gösterdiği davranış ve bu davranışı nasıl geliştirebilecekleri hakkında bilgi verilir. Değerlendirme bölümünde; Öğrencilerin hedeflere ulaşma düzeyleri ölçülür Yaptıkları yanlışlar tespit edilir Öğrencilere yanlışlarını düzeltme fırsatı verilir

Öğretimin Temel Aşamaları 1-Giriş Etkinliklerini Planlama Öğretim süresinde, öncelikle öğrencinin dikkatinin öğrenilecek materyale çekilmesi gerekir. Bu noktada sözel uyarıcılar ve görsel uyarıcılar kullanılabilir. Sözel uyarıcılar Sesin yükseltilmesi Günlük yaşantıdan örnek verilmesi Bir fıkra anlatılması Görsel uyarıcılar Resim Film Tablo

Öğretimin Temel Aşamaları 1-Giriş Etkinliklerini Planlama Öğrenme isteği ve motivasyon öğrenme süreside başarı için çok önemlidir. Öğrencilere öğrenim sonunda ne yapabilecek-lerini göstermek ve bu davranışların kendileri için neden gerekli olduğunu kavratmak motivasyonu sağlamada etkili yöntemlerdendir. Bu durumda öğrenciler hedeflerden haberdar edilmelidirler.

Öğretimin Temel Aşamaları 1-Giriş Etkinliklerini Planlama Hedeflerden haberdar olan öğrenciler; Derste ne öğreneceklerini bilirlerse, kendilerini hedeflere ulaştıracak uyarıcıları daha dikkatli izlerler. Hedef davranışa yönelik uygun sorular sorarak, öğrenme faaliyetlerine daha bilinçli katılmalarına ve dersteki ilerlemelerini kendi kendilerine değerlendirme imkanı bulurlar.

Öğretimin Temel Aşamaları 1-Giriş Etkinliklerini Planlama Bazen, öğretim amaçları öğrencilerin mevcut anlama düzeyinin ötesinde olabilir. Bu gibi durumlarda, öğrencilere sonuçtaki ürünün neye benzemesi gerektiğini göstermek motivasyonu azaltabilir. Bu gibi durumlarda öğrenciler hedeflerden haberdar edilmemelidirler.

Öğretimin Temel Aşamaları 1-Giriş Etkinliklerini Planlama Öğretim-öncesi bir başka unsur giriş davranışlarını saptamadır. Bu etkinliğin amacı öğrencilerin öğretime başlamadan gerekli önkoşul bilgi ve beceriyi sahip olup olmadığını görmektir. Giriş davranışlarını ölçen kısa bir test kullanılabilir. Öğretim, öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyine göre ayarlanmalıdır.

Öğretimin Temel Aşamaları 1-Giriş Etkinliklerini Planlama Bir başka giriş etkinliği yeni ve eski öğrenmeler arasında ilişki kurmaktır. Yeni bir bilgi kurulmadan önce öğrenciye bu konu ile ilgili ön bilgi hatırlatılmalıdır. Bu yeni bilginin daha anlamlı, daha hızlı ve daha kolay öğrenilmesini sağlar. Kısaca giriş etkinliklerinde şu noktalar dikkate alınmalıdır (Bkz. Sayfa 54-55); Motivasyon (öğrencinin dikkatini konuya çekme) Hedefler (dersin hedeflerinden haberdar etme) Önkoşul Davranışlar (gerekli önkoşul davranışları tespit etme ve bunları yeni davranışlarla ilişkilendirme)

Öğretimin Temel Aşamaları 2-İçerik Sunusunu Planlama İçerik öğrenci için anlamlı olacak şekilde yapılandırılarak düzenli olarak sunulmalıdır. İçerik dışı bilgiler ve yanıltıcı uyarılar azaltılmalıdır. Öğrenciye öğrendiklerini uygulama (pratik yapma) fırsatı verilmelidir. Bu kriterler göz önüne alındığında yeni bilgilerin öğrenilmesi daha kolay ve daha kalıcı olur.

Öğretimin Temel Aşamaları 2-İçerik Sunusunu Planlama İçerik sunusu planlanırken 7 artı yada eksi 2 bilgi birikimi kuralı göz önüne alınmalı. Bu kural belleğin bir defada işleyebileceği bilgi miktarını içermektedir. Bu kural George Wilson tarafından 1956 yılında Psychological Review dergisinde “The Magical Number Seven, Plus or Minus Two” başlıklı makale ile duyurulmuştur.* * http://en.wikipedia.org/wiki/George_Armitage_Miller

Öğretimin Temel Aşamaları 2-İçerik Sunusunu Planlama Karmaşık materyaller daha küçük öğrenme birimlerine ayrıştırılmalı, Soru ya da alıştırmalar yoluyla öğrencilerin derse sık katılımı sağlanmalı Bilgilerin hızlı sunulmamasına dikkat edilmeli Bu belleğin bir defada işleyebileceği bilgi işlem kapasitesini zorlar Öğrenmeye yardım eden değişik stratejiler kullanılmalıdır. Ders özeti, tekrar, kolaydan zora sıralama, genelleme yapma ve dikkatleri çekme gibi.

Öğretimin Temel Aşamaları 2-İçerik Sunusunu Planlama Ders özeti Hatırlmayı kolaylaştırır ve unutmayı azaltır Ders sırasında ve ders bitiminde uygulanmalıdır Aralıklarla yapılan özet materyalin bellekte tutulmasını önemli ölçüde arttırır. Çok önemli bilgiler daha sonraki derslerde düzenli olarak aralıklarla tekrarlanmalı

Öğretimin Temel Aşamaları 2-İçerik Sunusunu Planlama Tekrar Bir davranış ne kadar çok tekrar edilirse o kadar kolay öğrenilir. Zor davranışlar kolay davranışlara göre daha çok tekrar gerektirir. Dersin değişik zamanlarında alıştırma şeklinde yapılmalıdır.

Öğretimin Temel Aşamaları 2-İçerik Sunusunu Planlama Kolaydan zora sıralama Bilgiler, kolaydan (bilinen ve somuttan) zora (bilinmeyen ve soyuta) doğru bir sıra ile sunulmalıdır. Bu öğrencide daha az korku, daha çok kendine güven, daha çok motivasyon ve daha iyi öğrenme sağlar.

Öğretimin Temel Aşamaları 2-İçerik Sunusunu Planlama Genelleme yapma Genellemeler yapılarak davranışın farklı durumlarda nasıl kullanılabileceği gösterilmelidir. Verilen örnekler ve yaptırılan araştırmalar mümkün olduğunca birbirinden farklı olmalıdır. Öğrencinin öğretim sonrası karşılaşması muhtemel durumları temsil etmelidirler.

Öğretimin Temel Aşamaları 2-İçerik Sunusunu Planlama Dikkatleri çekme Öğrenci dersin önemli noktalarını kolaylıkla gözden kaçırabileceğinden, öğrencinin dikkatlerini dersin bu önemli kırımları üzerinde toplamalarına yardım etmek gereklidir. Bu noktada öğrencilere beklenmedik uyarıcılar sunulabilir Ses tonunu yükseltme gibi. İnsanlar, öğretimde beklenmedik veya belirsiz unsurlara otomatik olarak tepkide bulunma eğilimindedirler.

Öğretimin Temel Aşamaları 3-Alıştırmaları Planlama Etkili bir öğretimin en önemli unsurlarından biri alıştırmadır. Öğrencinin öğrenme süresine aktif olarak katılmasını sağlar. Öğrencinin öğrenme eksiklik ve yanlışlıklarını görme ve düzeltmesine imkan sağlar. Öğrenilenlerin hatırlanmasını kolaylaştırır. Öğrenilenlerin bellekte uzun süre tutulmasına yardım eder.

Öğretimin Temel Aşamaları 3-Alıştırmaları Planlama Öğretim sonuna bırakıldığında daha az etkilidir. Genelde öğrenciler, derslerin dinlemek, ders kitaplarını okumak veya yapılan gösterileri izlemekle yetindirilmektedir. Alıştırma faaliyetlerinin etkili olabilmesi için öğrencilere birden fazla alıştırma yapma fırsatı verilmelidir. Alıştırmalar yeni materyalin sunuşundan hemen sonra yapılmalı, ders sonuna bırakılmamalıdır.

Öğretimin Temel Aşamaları 4-Geri Bildirimi Planlama Öğrencilere davranışları hakkında geri bildirim verilmelidir. Öğrencilerin hatalarını öğrenmesi, bundan sonraki denemelerde bunları düzeltmesine ve daha dikkatli olmalarına yardım eder. Geri bildirim sadece yanlış yapıldığını bildirir nitelikte olmamalı, kapsamlı olmalıdır. Geri bildirim davranıştaki hatalararın yönü ve boyutu hakkında bilgi verici, belirgin olmalıdır.

Öğretimin Temel Aşamaları 4-Geri Bildirimi Planlama Geri bildirim doğru cevabın gerekçesini açıklayıcı, düzeltici olmalıdır. Cevapların neden doğru ya da yanlış olduğu bildirilen öğrenciler bildirilmeyen öğrencilere göre daha etkili öğrenirler. Geri bildirim eğer mümkünse anında verilmeli, değilse mümkün olduğu kadar kısa zamanda verilmelidir. Doğru cevaplar ödüllendirilmeli ve öğrencinin doğru cevap vermesi yönünde teşvik edilmeli. Davranışı ödüllendirilen öğrenciler in aynı davranışı tekrar yapma ihtimali ödüllendirilmeyen öğrencilere göre daha fazladır.

Öğretimin Temel Aşamaları 5-Değerlendirmeyi Planlama Bu aşamada değerlendirme stratejisi tanımlanmalıdır. Şu sorulara cevap aranmalıdır; Öğrencilerin giriş davranışları ölçülecek mi? Ne zaman ölçülecek? Öğretim sırasında öğrenci davranışları ölçülecek mi? Ne zaman ölçülecek? Öğrencilere son-test uygulanacak mı? Ne zaman uygulanacak?

Yöntem Seçimi Kazandırılacak davranışın tür ve düzeyine bağlı olarak çeşitli öğretim yöntemleri seçilebilir. Bazı öğretim yöntemleri şunlardır; Düz anlatım Tartışma Örnek olay Gösteri Problem çözme Bireysel öğretim Rol oynama

Yöntem Seçimi Bir çok yöntem ayrı ayrı kullanılabileceği gibi birkaç yöntem birlikte de kullanılabilir. Psikomotor becerilerin öğrencilere kazandırılmasında gösterip yaptırma etkili olmakla birlikte, bu becerilerin öğrenilmesi için bilişsel ve duyuşsal bazı davranışların da öğrenilmiş olması gereklidir.

Yöntem Seçimi Bilişsel ve duyuşsal davranışların öğretilmesi amacıyla da anlatım, programlı öğretim, örnek olay, tartışma vs. yöntemlerinden yararlanılabilir. Gösterip yaptırma yönteminde dramatizasyon, deney, gözlem, gezi teknikleri ayrı ayrı veya birkaçı birlikte kullanılabilir.

Yöntem Seçimi Tartışma yöntemi paneller, açık forum ve beyin fırtınası gibi çeşitli şekiller alabilirler. Programlı öğretim, soru-cevap-geri bildirim sürecini içerir ve bir kitap veya bilgisayar destekli öğretim yoluyla sunulabilir. Yöntem seçimini etkileyen başlıca faktörler şunlardır; Öğrencilere kazandırılacak davranışlar Öğrenci grubunun büyüklüğü Zaman Öğretim ortamı Araç-gereç durumu Öğretmenin yeterliliği ve tutumu gibi.

Yöntem Seçimi Öğrencilerin aktif katılımını sağlayacak tartışma ve soru-cevap gibi yöntemlerin etkili olarak kullanılması kalabalık sınıflarda, dersin işlenmesinde zaman açısından bir sınırlama olan sınıflarda, uygulama açısından sakıncalar doğurabilir ve bir kısım öğrencinin de dersten uzaklaşmasına yol açabilir.

Anlatım Yöntemi En çok kullanılan yöntemdir. Öğretmen merkezlidir ve öğretmenin konuyu öğrencilere aktarması esasına dayanır. Kaynağın kontrolünde, tek yönlü bir iletişim esasıdır. Sözel bilgilerin öğrencilere kazandırılmasında, öğrenci sayısının fazla olduğu sınıflarda ve konunun işlenmesinde öğretim için ayrılan süre kısa olduğu durumlarda kullanılır.

Anlatım Yöntemi Bu yöntem kullanırken şu hususlara dikkat edilmeldir: Konuların daha iyi anlaşılabilmesi için resim, şekil, grafik gibi görsel materyallerden yararlanılmalıdır. Açık ve anlaşılır cümleler kullanılmalı, konuşma hızı öğrencilerin düzeylerine uygun olmalıdır. Sınıftaki bütün öğrencilerin anlatılanları rahatça duyabilecekleri bir ses tonu kullanılmalıdır. Yerine göre ses değiştirilmeli, espiriler yapılmalı, el kol hareketleri ve yüz işaretleri gibi jest ve mimikler kullanılmalıdır.

Anlatım Yöntemi Bu yöntem kullanırken şu hususlara dikkat edilmeldir: Ana hatlar belirlenerek, mantıksal basitten karmaşığa doğru bir sıra ile sunulmalıdır. Öğrencilerin öğrenme durumlarına göre, öğrenmeler pekiştirilmeli ya da gerekli düzeltmeler ek açıklamalar yoluyla yapılmalıdır. Anlatılan konular ile ilgili öğrenci yaşantılarından seçilen örnekler verilmelidir. Önemli noktalar açıklanmalı, ders sonunda öğrencilerin hangi sorulara cevap vermeleri beklendiği belirtilmelidir.

Soru-Cevap Yöntemi Öğretmenin bir konu ile ilgili hazırladığı soruların öğrencilere sorulması ve onlardan alınan cevapları değerlendirerek öğretim yapması esasına dayanır. Öğrencilere düşünme, konuşma ve yorum yapma alışkanlıkları kazandırma bakımından oldukça önemlidir.

Soru-Cevap Yöntemi Bu yöntem şu yönlerden faydalıdır; Öğretmene kazandırılmak istenilen bilgileri örgütleme, Öğrencilerin düşünmesini sağlama ve geliştirme, Öğrencilerin öğrenme düzeylerini anlama, Öğrencilerin derse ve konuya karşı dikkat ve ilgilerini arttırma, Önceki öğrenmeleri pekiştirme ve yeni konu ile ilişkisini kurarak anlamlı öğrenmeler

Soru-Cevap Yöntemi Sorular öğretim amaçları ile tutarlı, soru hazırlama teknikleri yönünden kusursuz ve öğrencilerin cevap verebilecekleri kolaylıkta olmalıdırlar. Soruların cevapları hep ayni öğrenciden istenmemelidir. Sorular öğrencilerin yetenek düzeyine uygun olmalıdır. İçine kapanık öğrencilere kolay sorular sorulmalıdır.

Soru-Cevap Yöntemi Yanlış veya eksik cevap veren öğrenciler ipuçları ile yönlendirilerek doğru cevap vermeleri sağlanmalıdır. Sorular oturma sırası, numara sırası gibi bir sıraya göre değil, tesadüfi yolla sorulmalıdır. Sorular önce tüm sınıfa sorulmalı, öğrenciler düşündükten sonra cevap vermesi istenen öğrenciye sorulmalıdır.

Gösterip Yaptırma Yöntemi Bir işi oluşturan işlemlerin uygulanmasını, araç-gereçlerin çalıştırılmasını önce gösterip açıklama sonra da öğrenciye alıştırma ve uygulama yaptırarak öğretme yoludur. Daha çok uygulama düzeyindeki bilişsel davranışlar ile psikomotor becerilerin kazandırılmasında kullanılır. İş ve işlem yaprakları hazırlanarak öğrencilere dağıtılmalıdır.

Gösterip Yaptırma Yöntemi Gösteri masası bütün öğrencilerin görebileceği yere konmalı, gerekirse sıralar yeniden düzenlenmelidir. Önce öğretmen tarafından sırayla ve aşamalı olarak öğrencilere gösterilmeli, sonra tüm öğrencilerin bu işlemleri yapmaları sağlanmalıdır. Öğrencilere, bir aşamayı tam olarak yapmadan diğer aşamaya geçmelerine izin verilmemelidir.

Gösterip Yaptırma Yöntemi Becerilerin tam olarak öğrenilmesi ve kalıcılığı sağlamak için öğrencilere yeterli zaman ve tekrarlama fırsatı sağlanmalıdır. Uyulması gereken iş güvenlik kuralları vurgulanarak açıklanmalı, gerekli tedbirler alınmalıdır.

Örnek Olay Yöntemi Belirli bir öğretim konusu ile ilgili gerçek hayatta karşılaşılan problemlerin sınıf ortamında neden, nasıl ve sonuç ilişkisine göre incelenerek çözümlenmesi yoluyla öğrencilerin o konu ile ilgili bilgi, beceri ve tutum kazanmasını sağlamak ve benzer olaylar karşısında daha hızlı ve etkin çözüm yolları bulmalarına yardımcı olmak için kullanılır.

Örnek Olay Yöntemi Olaydaki temel problem ve ayrıntılar iyi tespit edilmiş olmalıdır. Öğrencilere ön bilgi verilmelidir. Yazılı bir rapor verilebilir ya da film gösterilebilir. Konu ile ilgili grup tartışmasını yönlendirmek için sorulacak sorular önceden hazırlanmalı ve bunların ne zaman sorulacağı belirlenmelidir. Tartışmadan çıkacak ilke ve sonuçlar ile görüş birliği sağlanan öneriler tahtaya yazılmalıdır. Çıkacak ilke ve sonuçların benzer olaylarda nasıl kullanılabileceği konusuna da değinilmelidir.

Grup Tartışması Bir konu ya da sorun üzerinde katılımcıları düşünmeye yöneltmek, konu yada sorunla ilgili iyi anlaşılmayan noktaları açıklığa kavuşturmak, soruna çözüm üretmek içn kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem tüm öğrencilerin aktif katılımını sağladığı ölçüde başarılı olur.

Grup Tartışması Konu ve amacın saptanması Bu yöntemde amaç daha çok sorun çözmektir Etkinliğin sonucunda ulaşılması istenen amaçlar önceden saptanmalıdır. Tartışma konusu seçilirken katılımcıların ilgi ve tutumları ile konuyla ilgili ön bilgileri göz önünde tutulmalıdır.

Grup Tartışması Tartışmayı yönlendirecek soruların belirlenmesi Öğrenciler, sorularla yönlendirilmezse tartışma sonucunda elde edilen sonuçlar hedefler doğrultusunda olmayabilir, konu dağılabilir. Öğretmenin tartışmayı yönlendirecek anahtar soruları önceden hazırlaması gerekir.

Grup Tartışması Araç ve tekniklerin belirlenmesi Tartışma süresince birçok tartışma teknik ve materyalinden yararlanılabilir. Tartışmadan önce probleme uygun dramatizasyon yapılabilir, yazılı materyal okunabilir, ve film izlenebilir. Bunlar tartışma öncesi öğrencilerde ortak yaşantı oluşmasına olanak sağlar.

Grup Tartışması Tartışmanın yapılacağı fiziksel ortamın düzenlenmesi Fiziksel ortam ve katılımcı sayısı tartışmanın niteliğini etkiler. Çok kalabalık sınıflardaki tartışmalar bazı öğrencilerin tartışma dışında kalmasına neden olur. Ortamda sağlıklı iletişim kurulması açısından öğrencilerin birbirlerini görmeleri önemlidir. Bu nedenle sınıf düzeni daire ya da U şeklinde olmalı.

Grup Tartışması Özet ve değerlendirme Tartışma sonunda, tartışmada ortaya konulan görüşler özetlenmelidir. Başlangıçta saptanan amaçlar ile elde edilen sonuçlar karşılaştırılarak tartışma değerlendirilmelidir.

Beyin Fırtınası Belirli bir zaman içerisinde belirli bir konu ya da soruna çözüm getirmek, karar vermek, konu hakkında mümkün olduğunca çok fikir üretmek için kullanılan yaratıcı bir tekniktir.

Beyin Fırtınası Öncelikle konu gruba tanıtılır. Öğrencilerden konu hakkındaki düşüncelerini ya da eleştirilerini söylemeleri istenir. Söylenen her şey yorumlanmadan ya da eleştirilmeden bir kağıt ya da döner levha üzerine yazılır. Öğrenciler, birbirlerinin görüş ya da önerilerini hiçbir şekilde eleştirmemeli, doğruluğunu tartışmamalıdırlar.

Beyin Fırtınası Konu ile ilgili ne kadar çok fikir üretilirse, teknik o kadar başarılı olur. Tüm fikirler açıklandıktan sonra, tüm görüş ve öneriler tek tek okunarak tartışılmalı, benzer fikirler birleştirilmeli; açık olmayan fikirler açıklığa kavuşturulmalı; ilgisiz fikirler elenmeli ve öneriler öncelik sırasına konulmalıdır.

Rol Oynama Yöntemi Eğitim konusu ile ilgili bir tutum, durum, sorun ya da olay iki ya da daha fazla öğrenci tarafından sınıf önünde dramatize edilir. Bu yöntem öğrencilerin deneyim kazanarak ve hissederek öğrenmelerine yardımcı olmayı amaçlayan bir yöntemdir.

Rol Oynama Yöntemi Bu yöntemde öğrenciler başka bir kimliğe bürünerek, başkalarının hislerini, düşüncelerini anlama ve insan davranışlarını değerlendirme olanağına sahip olurlar. Bu yöntem gerçek-yaşam örneklerine dayalı ya da hayali olarak tasarlanmış olabilir.

Rol Oynama Yöntemi Rol oyunları grup içerisinde bir güven ortamı sağlandıktan sonra uygulanmalıdır. Hangi sorun ya da olayın rolü oynanacağına karar verilmişse, oynanacak roller, rollerin genel özellikleri ve oynama şekilleri belirlenir. Rol dağıtımı, olayı iyi bilen ve kendilerini rolünü yapacakları kişiliğe iyice adapte edebilecek kişiler arasından yapılır.

Rol Oynama Yöntemi Roller oynandıktan sonra, önce her bir oyuncudan bir değerlendirme yapması istenir Kendi ve diğerlerinin oynadıkları roller hakkında ne hissettiğini söylemesi Daha sonra izleyenlerin oyunda ne olup bittiği hakkında görüşleri alınır. Rol yapan kişilerin rol gereği davranışları tartışılarak sonuçlar çıkartılır. Benzer durumlarda nasıl davranılması gerektiği.

İki Boyutlu Görsel Öğrenme ve Öğretme Araçları Eğitimin genel amacı; bireyin sosyal yaşam koşulları ve düşüncesine yönelik pozitif davranış ve tutumları artırma, negatifleri ise azaltmayı içeren bir süreci kapsamaktadır. Pozitif davranış ve tutumlarla öğrenme istek ve kararlılığında süreklilik sağlanabilir. Bu sürekliliği sağlamada, eğitim durumlarının etkili olacak işe koşulması gerekmektedir.

İki Boyutlu Görsel Öğrenme ve Öğretme Araçları Sürekliliği sağlamak zoru kolay kılmada öğretmene yardımcı olur. İki boyutlu görsel araçlar, bilgiyi sunma, saklama, hatırlamayı hızlandırma gibi birçok işlemi ustalıkla, sıkılmadan yapabilme becerisini öğrencilere kazandıracaktır. Bu araçlar öğretimde yıllardır kullanılmasına rağmen bu araçların adlandırılmasında kavram kargaşası yaşanmaktadır.

Düşünceleri Görünür Biçime Dönüştürmek Sözel anlatımın yanı sıra çizimler, şemalar ve grafiklerle bilgilerin aktarılması Rönesans’daki yaratıcılığın patlamasına neden olmuştur. Gelileo’nun çizimleri ve şemaları çok ünlüdür. Leonardo da Vinci de problemleri çözmek amacıyla çizimleri, şemaları, grafikleri ve zihin haritalarını kullanmıştır. Einstein, Darwin ve Picasso gibi bilim adamı ve sanatçılar çizimleri sıklıkla kullananlara örnek olarak gösterilebilir.

Düşünceleri Görünür Biçime Dönüştürmek Brian Eno “her düşünce şemalarla veya geometrik şekillerle ifade edilebilir. Bu karmaşık bir durumu çok net bir şekilde ortaya koymanın en kolay yoludur” demiştir. İki boyutlu görsel araçlar, yazılı analize oranla, durumun nasıl gelişeceğini, bilinmeyenleri bulmayı ya da yeni bilinmeyenleri yaratmayı çok daha açık olarak gösterebilecek bir sistemdir.

Düşünceleri Görünür Biçime Dönüştürmek Grafikler, tablolar, şemalar ve haritalar; farklı olaylar, durumlar ve kavramlar arasındaki “neden-sonuç” ilişkisini belirten mantık ağlarıdır. İki boyutlu görsel öğrenme araçlarının kullanılması değişik bağlantıların kurulmasına yardım edebileceğinden ve daha kalıcı öğrenme sağlayacağından önemlidir.

Düşünceleri Görünür Biçime Dönüştürmek Biliş kuramcıları öğrenmeyi daha çok içsel süreçlerle açıklamaya çalışmışlardır. Bir kavram ağı biçiminde uzun süreli bellekte organize edilip depolanan bilgi, birden fazla ifade biçimi kullanılarak ilişkilendirildiğinde daha etkili bir biçimde depolanmaktadır. Uzun süreli bellekte depolanan bilgiler, görsel materyallerin kullanılmasıyla daha çabuk hatırlanmata ve kısa süreli belleğe geri getirilmektedir.

Düşünceleri Görünür Biçime Dönüştürmek İki boyutlu görsel araçlarla öğretim biliş kuramında yer alan öğrenme ilkeleriyle örtüşmektedir. Öğrenme stratejilerinde, öğrenci yeni bilgileri kendisi için daha anlamlı olacak şekilde yeniden yapılandırır. Bu stratejiler içinde yer alan anlamlandırma ve örgüleme aşamalarında, bir metnin ana ve yan fikirlerinin çıkarılması, bilginin sınıflandırılması, grafiklerle gösterilmesi, grafiksel not alınması bulunmaktadır.

Düşünceleri Görünür Biçime Dönüştürmek Max Wertheimer bilginin iç yapısını anlaması gerektiğini savunmuştur. Bilginin iç yapısını öğrenmenin tekniklerinden biri de görsel öğrenme ortamlarının oluşturulmasıdır. Bu araçlar, çoklu zeka kuramında yer alan mantıksal matematiksel ve görsel zeka ile de ilişkilidir. Ausebel’in sunuş yoluyla öğrenme yaklaşımında ağırlık sözel öğrenmelerdir.

Düşünceleri Görünür Biçime Dönüştürmek Fakat Ausebel sunuş yoluyla öğrenme yönteminde ön örgütleyiciler (advance organizer) kullanılmasını önermiştir. Bu kuramda ön örgütleyiciler şemalar, haritalar, tablolar ve görsel uyarıcılardan oluşmaktadır. Bu araçlar özellikle kavrama, uygulama, analiz ve sentez basamağındaki hedeflere ulaşırken kullanılabilir ve önemli derecede katkı sağlar.

Zihin Haritaları Zihin haritası organize edilmiş bir beyin fırtınası yöntemidir. Kavramları hareketlendirme ve bunları bir arada yeni kümeler halinde sentezleme çoğunlukla yeni düşünceleri ortaya çıkarır. Konu: Büyük bir kağıt üzerine konunun özünü tanımlayan bir sözcük ya da kısa bir tümce yazın ve çevresine bir daire çizin.

Zihin Haritaları Anahtar Sözcükler: Konu ile ilgili akla gelen ilk sözcüklerdir. Bu sözcükler bağlantı kurma yoluyla, ilgili düşünceleri ortaya çıkarıp çizebilmemizi sağlar. Anahtar Sözcükleri Büyük Harfle Yazınız: Büyük harfle yazmak beyninizde çok daha fazla görsel imaj oluşturur ve el yazısına göre daha kolay hatırlanır.

Zihin Haritaları Aklınıza Gelen Her Şeyi Kağıda Geçirin: Aklınıza gelenler ne kadar bağlantısız gibi gözükse de hızlıca hepsini kağıda yazınız. Bağlantı Kurun: Anahtar sözcükleri birbirlerine düz çizgilerle bağlayın. Böylelikle bir düşüncenin diğeriyle bağlantılı olduğunu açıkça görür ve bağlantılı sözcükleri öbekler halinde bir araya getirmiş olursunuz.

Zihin Haritaları Grafiklerin Kullanılması: Renkler, resimler ve semboller önemli düşüncelerin vurgulanmasında kullanılabilir. Ana Kümeleri Konulara Dönüştürecek Şekilde Organize Edin: Zihin kağıtta gördüğü şekli çok daha çabuk kabul etmektedir. Düşünceler kümelendirildikten sonra artık bu düşünceleri yaratan kişinin görüş açısından çıkarak bunları ilk defa gören ve eleştiren kişi konumuna geçebilirsiniz. Eksik bilgileri ve hangi alanlarda daha fazla düşünceye ihtiyaç duyduğunuzu test edebilirsiniz.

Zihin Haritaları Gözden Geçirme: Devamlı olarak zihin haritasını gözden geçirerek kendi cevabınızı buluncaya kadar değişiklikler yapabilir veya zihin haritasında güncellemeler yapabilirsiniz. (Bkz. Sf.75)

Bilgi Haritası Bir metindeki önemli sözel bilgilerin ve bu bilgiler arasındaki ilişkilerin şematik olarak gösterilme biçimidir. Bilgiyi haritalandırma metindeki bilgiyi anlamak için metni iki boyutlu olarak yapılandırılmış haritalara dönüştürme tekniklerinden biridir. (Bkz.Sf.76-77)

Kavram Haritaları Tek bir kavramın aynı kategorideki diğer kavramlarla ilişkisini belirten somut grafiklerdir. Kavram haritaları ile önerme formundaki kavramlar arasındaki ilişkilerin gösterilmesi amaçlanmıştır. Öğrencilerden kavram haritasını kullanmaları istenmeden önce, harita hakkında bilgi vererek uygulamalar yapılmalıdır. Özellikle soyut kavramların öğretilmesinde sorun yaratabilir. (Bkz. Sf.78-79)