Eğitim Öğretimde Planlama Belirlenmiş eğitim hedeflerine ulaşabilmek için konuların, öğrenme yaşantılarının ve değerlendirme sürecinin tasarlanması sürecidir. Yıllık plan, ünite planı ve günlük plan (gezi – gözlem planı, deney planı) olmak üzere üç türdür.
Öğretim planının yararları ● Öğretim etkinliklerinin planlı ve organize bir şekilde düzenlenmesini sağlar ● Öğretmen ve öğrencilere düzenli ders çalışma alışkanlıkları kazandırır. ● Eğitim öğretim sürecine yön verir, uygulamanın tutarlılığını sağlar. ● Uygun stratejiyi, yöntem, araç-gereç belirlenmesini sağlar. ● Öğretmene yol gösterir, öğretimin daha bilinçli yönlendirilmesini sağlar. ● Değerlendirmenin geçerliliğini ve güvenirliliğini sağlar. ● Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine göre gelişmesini sağlar. ● Konuların zamanını ve süresini düzenler. ● Öğretmen – öğürenci etkileşimini sağlar. ● Öğretmenin neyi, niçin ve nasıl yapacağını düşünmesini sağlar.
Plan hazırlarken dikkat edilmesi gereken faktörler ● Ders planları, hedef, içerik, eğitim durumları ve değerlendirme etkileşimini yansıtmalıdır. ● Öğrencilerin görüşleri alınmalı ve katılımları sağlanmalıdır. ● Öğrenci ve öğretmenlerin beklentilerini karşılamalıdır. ● Öğrenci merkezli olmalıdır. ● Öğrenme – öğretme ilkelerine uygun olmalıdır. ● Öğretim materyali, araç-gereç ve kaynaklar, hedefler ve içerik ile ilişkili olmalıdır. ● Esnek ve değişebilir olmalıdır. ● Uygulanabilir olmalıdır. ● Açık, net ve anlaşılır olmalıdır.
Yıllık Plan Bir öğretim yılı için hazırlanan, hedeflerin, işlenecek konuların, kullanılacak yöntem ve materyallerin, değerlendirme esaslarının belirlendiği ve zamana dağıtıldığı tasarıdır. Bölümleri: ● Amaçlar-hedefler, ● Konular-içerik, ● Yöntemler-teknikler, ● Kaynak-araç-gereç, ● Deney-gezi-gözlem, ● Diğer zümre öğretmenleriyle işbirliği, ● Ödevler ve konusu, ● Değerlendirme, ● Düşünceler
Ünite Planı Bir ünite içindeki öğrenme-öğretme etkinliklerinin bu üniteye ayrılan ders saatleri içinde gerçekleşecek biçimde sıra ve düzene konması amacıyla hazırlanan plandır. Ünite bilgileriyle ilgili konular ve etkinlikler bütünüdür. Ünite planları birbirine yakın ve ilişkilendirilmiş konuların belirli zaman içerisinde bir bütün olarak işlenmesini sağlar. Bölümleri: ● Hedef-davranışlar, ● Konular, ● Öğrenme-öğretme strateji-yöntem ve teknikleri, ● Öğretim materyali-araç-gereç, ● Değerlendirme
Günlük Ders Planı Bir günde ya da bir derste yapılacak bütün öğretim etkinliklerinin tasarlandığı plandır. Öğretim hedeflerine ulaşmak için öğretim etkinliklerinden hangilerinin seçileceğini, bunların öğrencilere nasıl öğretileceğini, hangi yöntem ve tekniklerin kullanılacağını, sürenin düzenlenmesini, materyal-araç ve gereç kullanımının ve değerlendirme etkinliklerinin nasıl yapılacağını kâğıt üzerinde belirleme sürecidir. Ders planında bulunması gereken özellikler ● Yıllık planla ilişkili olma ● Öğretimin genel hedeflerine ulaşabilir olma ● Öğrenci ilgi ve yeteneklerine uygun olma ● Öğrenci gereksinimlerini karşılayabilme ● Esnek ve işlevsel olma ● Öğretim etkinliklerine yön verme ● Öğretim materyali, araç-gereç içerme ● Zamanı etkili düzenleme ● Öğrenciyi aktif kılma ● Öğretimi değerlendirmeye uygun olma
Öğrenme Aktiviteleri ve Öğrenmede Araç- Gereç (Edgar Dale’nin yaşam konisi): ● Öğrenme işlemine katılan duyu organlarının sayısı ne kadar fazlaysa o kadar iyi öğrenir ve o kadar geç unuturuz. ● En iyi öğrendiğimiz şeyler kendi kendimize yaparak öğrendiğimiz şeylerdir. ● Öğrendiğimiz şeylerin çoğunu gözlerimiz yardımıyla öğreniriz. ● En iyi öğretim somuttan soyuta ve basitten karmaşığa doğru giden öğretimdir.
Öğretimde materyal kullanmanın faydaları ● Öğrencilerin konuya ilgisini yoğunlaştırır. ● Öğrencinin güdülenmesini sağlar. ● Öğrenmenin etkililiğini arttırır. ● Konuları basitleştirir. ● Bilgilerin zihinde canlanmasını sağlar, anlamını güçlendirir. ● Öğrenme konularını somutlaştırır. ● Öğretimin monotonluğunun kaldırır. ● Öğretmene destek sağlar.
Materyal seçmede dikkat edilmesi gerekenler ● Dersin hedeflerine uygun olma ● Öğrenci özelliklerine ve ihtiyaçlarına uygun olma ● Basit, sade, açık ve anlaşılır olma ● Hayata dönük olma ● Her öğrencinin ulaşabilmesine ve kullanmasına açık olma ● Geliştirilebilir ve güncelleştirilebilir olma ● Kullanılabilir olma ● Dersin öğretim programına uyumlu olma ● Dil, görüntü, ses vb. açılardan uygun olma ● Sınıfın yapısına ve fiziki özelliklerine uygun olma
Öğretim araçlarının sınıflandırılması ● İşitsel araçlar – Radyo – Teyp ● Görsel araçlar ve materyaller – Basılı materyaller (Kitap, dergi, resim, harita, grafik, slayt, dia) – Üç boyutlu materyaller (Numuneler, modeller, maketler) ● Görsel – işitsel araçlar – TV – Video – DVD – Bilgisayar