COĞRAFİ İŞARETLER Seher AÇIKEL Marka Uzmanı Aralık 2010 Antalya

SUNUMUN İÇERİĞİ Coğrafi işaret kavramı İlgili yasal düzenlemeler Tescil süreci

COĞRAFİ İŞARET KAVRAMI Coğrafi işaret; belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işarettir (555 sayılı Coğr.İş. Hakkında KHK). Coğrafi işaretten söz edebilmek için: a) Coğrafi sınırları belirlenmiş bir alan olmalı, b) Bu alana ait doğa ve beşeri unsurlardan kaynaklanan bir ürün olmalı, c) Ürünün ayırt edici özellikleri ile coğrafya arasında bağlantı olmalı, d) Ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin: Tamamı bu alanda En az biri bu alanda gerçekleşiyorsa Tüm/esas nitelikleri bu yöre kaynaklı Ününün buradan kaynaklanması yeterli MENŞE ADI MAHREÇ İŞARETİ (Isparta gülü) (Bozdağ kestane şekeri)

Menşe adı nedir? a) Coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, alan, bölge veya çok özel durumlarda ülkeden kaynaklanan bir ürün olması; b) Tüm veya esas nitelik veya özellikleri bu yöre, alan veya bölgeye özgü doğa ve beşeri unsurlardan kaynaklanan bir ürün olması. c) Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümüyle bu yöre, alan veya bölge sınırları içinde yapılan bir ürün olması. Ör: Van Otlu peyniri, Anzer balı Ait oldukları coğrafi bölgenin dışında üretilemezler. Çünkü ürün niteliklerini, ancak ait olduğu yöre içinde üretildiği takdirde kazanabilir. Antep fıstığı

Mahreç işareti nedir? a)Coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, alan veya bölgeden kaynaklanan bir ürün olması; b) Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle bu yöre, alan veya bölge ile özdeşleşmiş bir ürün olması; c)Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş yöre, alan veya bölge sınırları içinde yapılan bir ürün olması. Ör: Trabzon ekmeği Ürünün özelliklerinden en az biri o yöreye ait olmakla birlikte, yöre dışında da üretilebilmesi söz konusudur. Hereke halısı

TÜRKİYE’DE COĞRAFİ İŞARETLER  Haksız rekabet hükümleri ve M arka hukuku  555 sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında KHK, KHK’nin Uygulama Şeklini Gösterir Yönetmelik( )  Coğrafi İşaretlerin ve Geleneksel Özellikli Ürün Adlarının Korunması Hakkında Kanun Tasarısı Koruma kapsamındaki ürünler: Doğal ürünler, tarım, maden ve el sanatları ürünleri ile mevzuatta belirtilen şartları taşıyan sanayi ürünleri

Kimler başvuru yapabilir? Ürünün üreticisi olan gerçek veya tüzel kişiler Tüketici dernekleri Konu ve coğrafi yöre ile ilgili kamu kuruluşları Gümüşhane Pestili Gümüşhane Kömesi

BAŞVURU FORMATI Başvuru Tarihi ve No: Enstitü tarafından kaydedilecektir. Başvuru Sahibi, Adresi: Başvuru sahibinin tam ve açık adı yer almalıdır. Ürünün Adı: Korumaya konu olacak ürünün adı yazılacaktır. Coğrafi İşaretin Türü: Menşe ad/ mahreç işareti tanımlarından biri. (Destekleyici bilgi ve belgeler ek) Coğrafi İşaretin Adı: Coğrafi işaretin tam adı yazılacaktır. Örneğin Malatya Kayısısı Kullanım Biçimi : Markalama, etiketleme veya işaretleme şekillerinden birisi. Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri : Ürünün tanımı, hammaddeleri, genel özellikleri, boyutları, renkleri gibi bilgiler ifade edilmelidir. Ürünün ve gerekiyorsa hammaddenin fiziksel, kimyasal, mikrobiyolojik v.b. ilgili özelliklerini açıklayıcı teknik bilgiler ve belgeler. Ürünü benzer ürünlerden ayıran, o coğrafi bölgenin iklimi, toprağı, tarihi özellikleri, insan yapısı, geleneklerinden kaynaklanan özellikleri Üretim Alanı: Ürünün üretildiği coğrafi bölgenin tereddüde mahal vermeyecek tarzda açık bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir. Harita ile de bu bilgiler desteklenebilir. Üretim Metodu: Ürünün üretim metodu ve yöreye özgü özellikleri detaylı ifade edilmeli. Denetleme

TESCİL PROSEDÜRÜ İnceleme (eksiklikleri giderme) Uzman kuruluştan görüş istenmesi Gerekli şartları taşıyan başvurular Resmî Gazete ile coğrafi işaretin üretim alanında yayımlanan bir yerel gazetede yayımlanması (Mahreç işaretlerde ek olarak, başvurunun Resmi Gazete’de ilan edildiğine ilişkin bilgi ilanı, yurt çapında dağıtımı olan en yüksek tirajlı günlük iki gazeteden birinde ilan yoluyla yayımlanır.) 6 aylık itiraz süreci İtiraz olmadığı takdirde, tescil İzmit Pişmaniyesi

İtiraz olursa; İlgili herkes, Enstitü nezdinde itirazda bulunabilir. Başvuru sahibinin de görüşü alınarak başvuru ve itiraz konuda uzman kuruluşa gönderilir Başvurunun reddedilmesi İtirazın reddedilmesi, tescil Değişikliğe uğramış başvurunun yeniden yayımlanması (itiraza açık değil) Çorum leblebisi

Coğrafi İşaret Tescil ve Başvuru Sayıları (Tablo ) Toplam tescilli coğrafi işaret sayısı 135 (Aralık 2010) İncelemeyi bekleyen coğrafi işaret başvuru sayısı 133 (Aralık 2010)

SONUÇ OLARAK; Tescilin temel amacı: Belirli bir coğrafyadan kaynaklanarak belirgin nitelikleriyle ün kazanmış ürünlerin “gerçek üreticileri” adına kayıt altına alınmasıdır. Üretim metodu ve kalite tescil ile garanti altına alınır, denetimlerle sürdürülür. Tescil; ortak bir mülkiyet hakkı sağlar. Sadece tescil sahipleri değil ürünle ilgili herkesin menfaatine hizmet eden kolektif tanıtım araçlarıdır. Tescil ettirene “rakipleri engelleme” veya “piyasa hakimiyeti kurma” hakkı vermez.

TEŞEKKÜRLER