İlk Müslüman Türk Devletleri Sunu Arşivi: Sunuindir.blogspot.com

Konuyu tanımlayın Dinleyicilerin bu eğitimde neler öğreneceğini anlatın Dinleyicilerin konuyla ilgili olabilecek birikimlerini ve ilgilerini bulup çıkarın

Genel Bakış Konuyu genel çizgileri ile verin Her başlığın diğeriyle olan ilişkisini açıklayın Metin Türklerin İslamiyeti Kabulü

Gündem Ele alınacak başlıkların bir listesini yapın Her biri için ayrılan zamanı da listeleyin

Türklerin İslamiyeti Kabul Etme Aşamaları  Türkler ilk defa Müslümanlarla Hz. Ömer zaamanında karşılaştı.  Hz. Osman zamanında İran'ın fethinin tamamlanması ile Türklerle Müslümanlar komşu durumuna geldi.  Emeviler Dönemi'nde İslam ordularının Maveraünnehir'i fethi bölgede bulunan Türk devletleri yüzünden başarılı olamadı.

Türklerin Müslüman Olma Nedenleri 1. Türkler'in doğuştan savaşçı olmaları ve her Türk erkeğinin asker sayılması İslamiyet'teki cihat anlayışı ile uyuşması 2. İslamiyet'in kendi dinleri ile olan benzerliği 3. Türklerin sosyal hayatındaki bir takım unsurların İslamiyet'te de olması

Ekonomik Nedenler : 1. Türkler'in haraç ve cizye vergisinden kurtulmak istemeleri 2. Abbasi ordusunda ücretli askerlik yapmaları

Siyasi Nedenler : 1. Türkler'in Çinlilere karşı güçlü müttefik elde etmek istemeleri 2. Abbasilerin ılımlı politikaları

10 Talas Savaşı Nedeni : Çinliler ve Arapların Orta Asya'yı denetim altına almak istemeleri. Çinliler, Orta Asya'yı denetimleri altına almak amacıyla 747 yılında Türkistan'a sefer düzenledi. Abbasiler, Karluk, Yağma ve Çiğil Türkleri'nin yardımı ile 571 yılında Talas'da Müslümanlar Çinlileri yendi.

Talas Savaşı Sonuçları : 1. Orta Asya Çinlileşmekten kurtuldu 2. Türkler, İslamiyet'i kabul etmeye başladı. 3. Kağıt, matbaa, barut, pusula gibi Çinlilerin geliştirdiği aletler, Müslümanlar tarafından öğrenilmeye başlandı. UYARI : Kağıt, matbaa, barut ve pusulanın tarih içinde el değişmesi şu şekildedir.

Teknolojinin el değiştirmesi Talas Savaşı Haçlı Seferleri Çinliler ----> İslam Dünyası ---> Avrupalılar Matbaa - Kağıt >Rönesans - Reform Barut >Feodalite'nin Yıkılışı Pusula >Coğrafya Keşifleri

KARAHANLILAR

KARAHANLILAR Merkez Balasagun olmak üzere, 840 yılında Karluk, Yağma ve Çiğil Türkleri tarafından kuruldu. Devletin kurucusu ve ilk hükümdarı Bilge Kül Kadir Han'dır. 920 yılında Saltuk Buğra Han zamanında İslamiyet'i kabul ettiler. UYARI : Karahanlılar, İslamiyet'i resmi dini olarak ilk kez kabul eden Türk devletidir. Bu devlet Türk kültürü ile İslam değelerinin sentezini yapmıştır. Türkler'in yaşadığı topraklar üzerinde kurulan bir devlet olduğu için Türkçe'yi resmi dil olarak kabul ettiler yılında, Doğu Karahanlılar ve Batı Karahanlılar olmak üzere ikiye ayrıldılar. Doğu Karahanlılar 1141 Katvan Savaşı sonucunda Karahitaylılara yenilmiştir. Batı Karahanlılar 1212 yılında Harzemşahlar tarafında yıkılmıştır.

GAZNELİLER

GAZNELİLER Merkez Gazne olmak üzere, 963 yılında Alp Tekin(Tigin) tarafından kuruldu. Gazneliler, en parlak devrini, ünlü hükümdarları Gazneli Mahmut zamanında yaşamıştı. UYARI : Gazneli Mahmut, İslamiyet'in koruuculuğunu yapan ilk Türk hükümdarı olmuştur. Bu yüzden Abbasi halifesi kendisine "Sultan" ünvanını vermiştir.

GAZNELİLER Gazneli Mahmut, Hindistan'a toplam 17 sefer düzenledi. UYARI : Bu seferler sonucu İslamiyet, Hindistan'da yayıldı. Bu durum ileride, bölgede kurulacak Türk-İslam Devletleri için temel teşkil etti. Gazneliler döneminde ilk kez İran topraklarına yerleşildi tarihinde Gazneliler, Dandanakan Savaşı ile Selçuklulara yenildi. Gazneliler, 1187 yılında Gurluların isyanı sonunda yıkıldı.

BÜYÜK SELÇUKLULAR

O Ğ UZ BOYLARI ÜÇ OKLAR BOZ OKLAR GÖK HAN DAĞ HAN DENİZ HAN YILDIZ HAN AY HAN GÜN HAN BAYUNDUR ÇAVULDUR ÇEPNİ BEÇENE SALUR ALA-YUNTLU EYMÜR YÜREĞİR İĞDİR BÜGDÜZ YIVA KINIK KAYI BAYAT ALKAEVLİ KARAEVLİ YAZIR DODURGA DÖĞER YAPARLI AVŞAR BEGDİLLİK KARKIN KIZIK

BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ KÖKENİ Selçuklular Oğuzların Kınık Boyu'na mensuptur. Selçuklular Oğuzların Kınık Boyu'na mensuptur. Boyun başı olan Dukak Bey'in ölümü üzerine boyun başına Selçuk Bey geçti. Boyun başı olan Dukak Bey'in ölümü üzerine boyun başına Selçuk Bey geçti. Kınık Boyu'nun Oğuz hükümdarı ile arası açılınca Cend Bölgesine göç etti ve Samanoğlu Devleti'nin egemenliği altına girerek İslamiyet ile tanıştı. Kınık Boyu'nun Oğuz hükümdarı ile arası açılınca Cend Bölgesine göç etti ve Samanoğlu Devleti'nin egemenliği altına girerek İslamiyet ile tanıştı. Kınık Boyu'nun başına daha sonra Tuğrul ve Çağrı Beyler geçti. Kınık Boyu'nun başına daha sonra Tuğrul ve Çağrı Beyler geçti.

Tuğrul ve Çağrı Bey Dönemi Tuğrul Bey, 1038'de Nişabur Kenti'ni merkez yaparak Büyük Selçuklu Devleti'ni kurdu. Tuğrul Bey, 1038'de Nişabur Kenti'ni merkez yaparak Büyük Selçuklu Devleti'ni kurdu. Gazne Hükümdarı Sultan Mesut'u, 1040 tarihinde Dandanakan Savaşı'nda yendi. Gazne Hükümdarı Sultan Mesut'u, 1040 tarihinde Dandanakan Savaşı'nda yendi. Abbas halifesinin yardım istemesi üzerine, 1051'de Bağdat'a girdi. Abbas halifesinin yardım istemesi üzerine, 1051'de Bağdat'a girdi. Selçuklular, bundan sonra Anadolu'nun fethine başladı. Selçuklular, bundan sonra Anadolu'nun fethine başladı.

Alp Arslan Dönemi Bizans İmparatorluğu'na bağlı olan Kars'ı Ermeniler'den aldı. Bizans İmparatorluğu'na bağlı olan Kars'ı Ermeniler'den aldı. Malazgirt'te karşılaşan iki ordu arasında, 1071 yılında çıkan savaşta Bizanslılar yenildi. Malazgirt'te karşılaşan iki ordu arasında, 1071 yılında çıkan savaşta Bizanslılar yenildi. Böylece Bizans İmparatorluğu'nun İslam dünyası üzerindeki olumsuz baskısı sona erdi. Böylece Bizans İmparatorluğu'nun İslam dünyası üzerindeki olumsuz baskısı sona erdi. Bu savaştan sonra Anadolu'ya Türk yerleşimi hızlandı, Anadolu Türk Beylikleri kurulmaya başladı. Bu savaştan sonra Anadolu'ya Türk yerleşimi hızlandı, Anadolu Türk Beylikleri kurulmaya başladı.

Sultan Melikşah Dönemi İran asıllı vezir Nizamülmülk devlet yönetiminde ona yardım etti. İran asıllı vezir Nizamülmülk devlet yönetiminde ona yardım etti. Alp Arslan döneminde başlayan Anadolu ve Suriye'nin fethini tamamladı. Alp Arslan döneminde başlayan Anadolu ve Suriye'nin fethini tamamladı. Bu dönemde, ilk defa divan teşkilatı kuruldu, ikta sistemi uygulandı. Bu dönemde, ilk defa divan teşkilatı kuruldu, ikta sistemi uygulandı. Vezir Nizamülmülk "Siyasetname" adlı eseri yazdı. Dönemin sonlarına doğru "Batınilik" mezhebi ortaya çıktı. Vezir Nizamülmülk "Siyasetname" adlı eseri yazdı. Dönemin sonlarına doğru "Batınilik" mezhebi ortaya çıktı. Batiniler, 1092 tarihinde ilk önce Nizamülmülk'ü daha sonra da Melikşah'ı öldürdü. Batiniler, 1092 tarihinde ilk önce Nizamülmülk'ü daha sonra da Melikşah'ı öldürdü.

Sultan Sencer Dönemi 1118'de tahta geçti ve iç karışıklıklara rağmen devlete eski gücünü kazandırmaya çalıştı. 1118'de tahta geçti ve iç karışıklıklara rağmen devlete eski gücünü kazandırmaya çalıştı tarihinde Karahitaylar'la yaptığı Katvan Savaşı'nda yenildi tarihinde Karahitaylar'la yaptığı Katvan Savaşı'nda yenildi yılında Sultan Sencer'in ölmesi üzerine Büyük Selçuklu Devleti yıkıldı yılında Sultan Sencer'in ölmesi üzerine Büyük Selçuklu Devleti yıkıldı.

SONRASI ANADOLU BEYLİKLERİ Malazgirt Savaşı (1071) ile başlayan ve bugünkü sınırlarımız üzerinde, Türklerin kurduğu devletlerin tamamının birden oluşturduğu Türkiye Tarihi'nin ilk bölümünü ilk Türkmen Beylikleri oluşturur. Malazgirt Savaşı (1071) ile başlayan ve bugünkü sınırlarımız üzerinde, Türklerin kurduğu devletlerin tamamının birden oluşturduğu Türkiye Tarihi'nin ilk bölümünü ilk Türkmen Beylikleri oluşturur.

Danişmentliler Danişmentliler 1080 yılında Sivas merkez olmak üzere kuruldu. Danişmentliler 1080 yılında Sivas merkez olmak üzere kuruldu. Kurucusu Melikşah'ın komutanlarından Danişmentoğlu Ahmet Gazi'dir. Bizanslılar'a ve Haçlılara karşı mücadele etmişlerdir. Kurucusu Melikşah'ın komutanlarından Danişmentoğlu Ahmet Gazi'dir. Bizanslılar'a ve Haçlılara karşı mücadele etmişlerdir. Danişmenliler'in varlığına 1178 tarihinde Anadolu Selçuklu hükümdarı II. Kılıç Arslan son vermiştir. Danişmenliler'in varlığına 1178 tarihinde Anadolu Selçuklu hükümdarı II. Kılıç Arslan son vermiştir.

Saltuklular Saltuklular, 1072'de Erzurum merkez olmak üzere kurulmuştur. Kurucusu Alp Arslan'ın komutanlarından Ebulkasım Saltuk'tur. Haçlılar ve Gürcülerle mücadele etmişlerdir. Saltukluların varlığına 1202'de Anadolu Selçuklu hükümdarı Rükneddin Süleyman Şah son vermiştir. Saltuklular, 1072'de Erzurum merkez olmak üzere kurulmuştur. Kurucusu Alp Arslan'ın komutanlarından Ebulkasım Saltuk'tur. Haçlılar ve Gürcülerle mücadele etmişlerdir. Saltukluların varlığına 1202'de Anadolu Selçuklu hükümdarı Rükneddin Süleyman Şah son vermiştir.

Mengücekliler Mengücekliler, 1080 tarihinde Erzincan merkez olmak üzere kurulmuştur. Kurucusu Alp Arslan'ın komutanlarından Mengücek Gazi'dir. Gürcülere ve Rumlara karşı mücadele etmişlerdir. Mengüceklerin varlığına 1228 tarihindeAnadolu Selçuklu Hükümdarı Alaaddin Keykubat son vermiştir. Mengücekliler, 1080 tarihinde Erzincan merkez olmak üzere kurulmuştur. Kurucusu Alp Arslan'ın komutanlarından Mengücek Gazi'dir. Gürcülere ve Rumlara karşı mücadele etmişlerdir. Mengüceklerin varlığına 1228 tarihindeAnadolu Selçuklu Hükümdarı Alaaddin Keykubat son vermiştir.

Artuklular Artuklular, 1102'de Harput, Diyarbakır, Halep ve Mardin civarında kurulmuştur. Bu beyliğin Hasankeyf kolu 1102'de Diyarbakır'da kurulmuştur ve 1231'de Eyyubiler tarafından yıkılmıştır. Artuklular, 1102'de Harput, Diyarbakır, Halep ve Mardin civarında kurulmuştur. Bu beyliğin Hasankeyf kolu 1102'de Diyarbakır'da kurulmuştur ve 1231'de Eyyubiler tarafından yıkılmıştır. Diğer kolu olan Harput kolu 1112'de Harput'ta kurulmuştur ve 1234'te Anadolu Selçuklu Devleti tarafından yıkılmıştır. Diğer bir kolu olan Mardin kolu ise, 1108'de Mardin'de kurulmuştur ve 1409'da Karakoyunlular tarafından yıkılmıştır. Diğer kolu olan Harput kolu 1112'de Harput'ta kurulmuştur ve 1234'te Anadolu Selçuklu Devleti tarafından yıkılmıştır. Diğer bir kolu olan Mardin kolu ise, 1108'de Mardin'de kurulmuştur ve 1409'da Karakoyunlular tarafından yıkılmıştır.

Çaka Beyliği Çaka Bey Devleti 1081 tarihinde İzmir'de kurulmuştur. Kurucusu Çaka Bey'dir. İlk denizci Türk devleti olan bu beylik bazı Ege Adaları'na sahip olmuştur. Beyliğin kurucusu Çaka Bey, İstanbul'u kuşatmak isteyince, Bizans'ın kışkırtmaları sonucu I. Kılıç Arslan tarafından öldürtülmüştür. Çaka Beyliği 1093 tarihinde Bizans tarafından yıkıldı. Böylece Batı Anadolu'dakiilk Türk egemenliği sona ermiş oldu. Çaka Bey Devleti 1081 tarihinde İzmir'de kurulmuştur. Kurucusu Çaka Bey'dir. İlk denizci Türk devleti olan bu beylik bazı Ege Adaları'na sahip olmuştur. Beyliğin kurucusu Çaka Bey, İstanbul'u kuşatmak isteyince, Bizans'ın kışkırtmaları sonucu I. Kılıç Arslan tarafından öldürtülmüştür. Çaka Beyliği 1093 tarihinde Bizans tarafından yıkıldı. Böylece Batı Anadolu'dakiilk Türk egemenliği sona ermiş oldu.

Orta Asya ve Yakın Doğu'da Kurulan Diğer Müslüman Türk Devletleri

Fatimiler Şii Müslümanlar tarafından 969 yılında Tunus'ta kuruldu. Şii Müslümanlar tarafından 969 yılında Tunus'ta kuruldu. 969 yılında Mısır'ı alarak Akşid devletine son verdiler. 969 yılında Mısır'ı alarak Akşid devletine son verdiler. Abbas halifesine saldırılarda bulunması üzerine Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey tarafından Suriye'den çıkarıldılar. Abbas halifesine saldırılarda bulunması üzerine Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey tarafından Suriye'den çıkarıldılar. Haçlı saldırılarına karşı koyamayan Fatimiler, 1171 yılında Selahaddin Eyyubi tarafından yıkıldı. Haçlı saldırılarına karşı koyamayan Fatimiler, 1171 yılında Selahaddin Eyyubi tarafından yıkıldı. UYARI : Batıni mezhebinden olan Fatimilerin 972'de kurdukları El-Ezher medresesi dönemin en önemli eğitim kuruluşudur. UYARI : Batıni mezhebinden olan Fatimilerin 972'de kurdukları El-Ezher medresesi dönemin en önemli eğitim kuruluşudur.

TOLUNOĞULLARI: ( ) Kurulduğu Yer: Mısır. Kurulduğu Yer: Mısır. Kurucusu: Tolunoğlu Ahmet. Kurucusu: Tolunoğlu Ahmet. Not: Mısır’da kurulan ilk Türk devletidir. Not: Mısır’da kurulan ilk Türk devletidir. Özellikleri: Özellikleri: * Mısır’da Türk kültürü yayıldı ve Mısır, Tolunoğulları tarafından imar edilerek zenginleştirildi. * Mısır’da Türk kültürü yayıldı ve Mısır, Tolunoğulları tarafından imar edilerek zenginleştirildi. * Suriye alındı. * Suriye alındı. Yıkılışı: Tolunoğlu Ahmet’in ölümünden sonra oğulları zamanında iç karışıklıklar çıktı. Bu durumdan yararlanan Abbasiler, Tolunoğullarına son verdiler (905). Yıkılışı: Tolunoğlu Ahmet’in ölümünden sonra oğulları zamanında iç karışıklıklar çıktı. Bu durumdan yararlanan Abbasiler, Tolunoğullarına son verdiler (905).

İHŞİTLER(AKŞİTLER): ( ) Kurulduğu Yer: Mısır. Kurulduğu Yer: Mısır. Kurucusu: Ebubekir Muhammed. Kurucusu: Ebubekir Muhammed. Özellikleri: Özellikleri: * Mısır’da kurulan ikinci Türk devletidir. * Mısır’da kurulan ikinci Türk devletidir. * Suriye’yi aldılar ve ülke topraklarına kattılar. * Suriye’yi aldılar ve ülke topraklarına kattılar. Yıkılışı:Fatimiler tarafından ortadan kaldırıldı. Yıkılışı:Fatimiler tarafından ortadan kaldırıldı.

Eyyubiler Mısır'da, 1174 tarihinde Selahaddin Eyyubi tarafından kuruldu. Mısır'da, 1174 tarihinde Selahaddin Eyyubi tarafından kuruldu. Selahaddin Eyyubi, Filistin, Suriye, Irak ve Yemen'i fethetti. Selahaddin Eyyubi, Filistin, Suriye, Irak ve Yemen'i fethetti. Selahaddin Eyyubi, Haçlılarla büyük savaşlar yaptı. Selahaddin Eyyubi, Haçlılarla büyük savaşlar yaptı. Haçlıların elinden Kudüs'ü geri aldı. Haçlıların elinden Kudüs'ü geri aldı. Eyyubi Devleti, 1250 yılında Kölemen komutanlarından Aybeg tarafından yıkıldı. Eyyubi Devleti, 1250 yılında Kölemen komutanlarından Aybeg tarafından yıkıldı.

Memlük Devleti 1250 tarihinde Aybeg Türkmeni tarafından Mısır'da kuruldu tarihinde Aybeg Türkmeni tarafından Mısır'da kuruldu. Haçlılar ve Moğollarla büyük mücadeleler yaptılar. Haçlılar ve Moğollarla büyük mücadeleler yaptılar. Abbasi halifeliğinin koruyuculuğunu üstlendiler. Abbasi halifeliğinin koruyuculuğunu üstlendiler. Ayn-ı Calud Savaşı ile Memlük hükümdarı Baybars, Mısır ve Avrupa'yı Moğol istilasından kurtardı. Ayn-ı Calud Savaşı ile Memlük hükümdarı Baybars, Mısır ve Avrupa'yı Moğol istilasından kurtardı. Hicaz, Filistin ve Suriye'de egemen olna Memlüklüler bahrat yolu ticaretini ele geçirerek ekonomik yönden güç kazandı. Hicaz, Filistin ve Suriye'de egemen olna Memlüklüler bahrat yolu ticaretini ele geçirerek ekonomik yönden güç kazandı. Anadolu üzerindeki emelleri nedeniyle Osmanlılarla uzun süre mücadele ettiler. Anadolu üzerindeki emelleri nedeniyle Osmanlılarla uzun süre mücadele ettiler. Memlüklüler, Yavuz Sultan Selim'in Mısır seferi sırasında yapılan Merc-i Dabık ve Ridaniye Savaşları sonunda yıkıldı. Memlüklüler, Yavuz Sultan Selim'in Mısır seferi sırasında yapılan Merc-i Dabık ve Ridaniye Savaşları sonunda yıkıldı.

MEMLUKLULAR(KÖLEMENLER) UYARI : Hükümdarlığın veraset yoluyla geçmediği tek Türk devletidir. Memlük Sultanları komutanlar arasından seçimle gelirdi. UYARI : Hükümdarlığın veraset yoluyla geçmediği tek Türk devletidir. Memlük Sultanları komutanlar arasından seçimle gelirdi.

Harzemşahlar Merkez Gürgenç olmak üzere 1097 tarihinde Atsız tarafından kuruldu. Merkez Gürgenç olmak üzere 1097 tarihinde Atsız tarafından kuruldu. Moğol saldırıları sonucunda zayıfladılar. Moğol saldırıları sonucunda zayıfladılar. Anadolu Selçukluları ile 1230'da yaptıkları Yassı Çimen Savaşı'nda yenildiler. Anadolu Selçukluları ile 1230'da yaptıkları Yassı Çimen Savaşı'nda yenildiler. Moğol istilası sonrasında topraklarını terkedip Selçuklulara sığındılar. Moğol istilası sonrasında topraklarını terkedip Selçuklulara sığındılar. UYARI : Selçuklulara bağlı atabeylerden imparatorluğa dönüşen tek devlettir. UYARI : Selçuklulara bağlı atabeylerden imparatorluğa dönüşen tek devlettir.

Moğol İmparatorluğu 1196 yılında Temuçin, yani Cengiz Han tarafından başkent Karakurum olmak üzere kuruldu yılında Temuçin, yani Cengiz Han tarafından başkent Karakurum olmak üzere kuruldu. Cengiz Han 1227 yılında öldü. Cengiz Han 1227 yılında öldü. Cengiz Han ölmeden önce eski bir Türk geleneğine uyarak topraklarını oğulları ve torunları arasında paylaştırdı. Cengiz Han ölmeden önce eski bir Türk geleneğine uyarak topraklarını oğulları ve torunları arasında paylaştırdı. UYARI : Moğollar (Cengiz Han) UYARI : Moğollar (Cengiz Han) Altınorda Hanlığı İlhanlılar Çağatay Hanlığı Kubilay Hanlığı Altınorda Hanlığı İlhanlılar Çağatay Hanlığı Kubilay Hanlığı ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) (Hazar Denizi'nin (İran ve Doğu (Türkistan) (Çin) (Hazar Denizi'nin (İran ve Doğu (Türkistan) (Çin) Kuzeyinden Kırım'a Anadolu) Kuzeyinden Kırım'a Anadolu) kadar uzanan topraklar) kadar uzanan topraklar)

Timur İmparatorluğu Timur tarafından 1335 yılında Semerkant merkez olmak üzere kuruldu. Timur tarafından 1335 yılında Semerkant merkez olmak üzere kuruldu yılında Karakoyunlu Devleti'nin topraklarının büyük bir kısmını ele geçirdi yılında Karakoyunlu Devleti'nin topraklarının büyük bir kısmını ele geçirdi. Karakoyunlu Hükümdarı Kara Yusuf'un Osmanlı Devleti'ne sığınması üzerine Anadolu'ya girdi. Karakoyunlu Hükümdarı Kara Yusuf'un Osmanlı Devleti'ne sığınması üzerine Anadolu'ya girdi yılında Çubuk Ovası'nda Osmanlı Devleti ile Ankara Savaşı'nı yaptı ve Yıldırım Bayezıt'ı yendi yılında Çubuk Ovası'nda Osmanlı Devleti ile Ankara Savaşı'nı yaptı ve Yıldırım Bayezıt'ı yendi. Timur'un ölümünden sonra devlet parçalandı. Timur'un ölümünden sonra devlet parçalandı.

Timur İmparatorluğu UYARI : Bu dönem, ticaret ve bilimde özenli gelişmelerin olduğu bir dönemdir. Astronomi alalında Uluğ Bey, Edebiyat alanında Ali Şir Nevai ve Matematik alanında Ali Kuşçu gibi ünlü isimler yetişti. UYARI : Bu dönem, ticaret ve bilimde özenli gelişmelerin olduğu bir dönemdir. Astronomi alalında Uluğ Bey, Edebiyat alanında Ali Şir Nevai ve Matematik alanında Ali Kuşçu gibi ünlü isimler yetişti.

BABUR DEVLETİ KURUCUSU: BABURŞAH’TIR KURUCUSU: BABURŞAH’TIR AFGANİSTAN, HİNDİSTAN BÖLGESİNDE KURULDU AFGANİSTAN, HİNDİSTAN BÖLGESİNDE KURULDU EN ÖNEMLİ KÜLTÜR MİRASLARI ŞAH CİHAN’IN EŞİ MÜMTAZ MAHAL İÇİN YAPTIRDIĞI TAC MAHAL’DIR. EN ÖNEMLİ KÜLTÜR MİRASLARI ŞAH CİHAN’IN EŞİ MÜMTAZ MAHAL İÇİN YAPTIRDIĞI TAC MAHAL’DIR.

Müslüman-Türk Devletlerinde Kültür ve Uygarlık Kültür ve Uygarlık

Hükümdar ve Saray Devlet hanedanın ortak malı olarak kabul edilirdi. Devlet hanedanın ortak malı olarak kabul edilirdi. Bu durum hükümdarın ölümünden sonra taht kavgalarına sebep olur, devleti zayıflatırdı. Bu durum hükümdarın ölümünden sonra taht kavgalarına sebep olur, devleti zayıflatırdı. Türk-İslam Devletleri'nde hükümdar, Sultan,Hakan,Han unvanı kullanıldı. Türk-İslam Devletleri'nde hükümdar, Sultan,Hakan,Han unvanı kullanıldı. NOT: Harzemşahlar (Melik,Şahinşah) unvanını kullandılar. NOT: Harzemşahlar (Melik,Şahinşah) unvanını kullandılar. UYARI : İLK SULTAN ÜNVANINI GAZNE HÜKÜMDARI SULTAN MAHMUT KULLANMIŞTIR. ÖNEMLİ: TUĞRUL VE ÇAĞRI BEYLEREDE ABBASİ HALİFESİ DOĞUNUN VE BATININ HÜKÜMDARI ÜNVANINI VERMİŞLERDİR. İlk Türk-İslam Devletleri'nde hükümdar tahta çıkınca Abbasi halifelerinin tasdiğini istedi. İlk Türk-İslam Devletleri'nde hükümdar tahta çıkınca Abbasi halifelerinin tasdiğini istedi.

Hükümdar ve Saray İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİNDE HÜKÜMDARLIK ALAMETLERİ İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİNDE HÜKÜMDARLIK ALAMETLERİ Hutbe okutmak,sikke(para),tuğra, Hutbe okutmak,sikke(para),tuğra, nevbent(Resmi yerlerde belli zamanlarda çalınan davul),sancak,taç,taht, ve saltanat çadırı.

Merkez Teşkilatı Saray : Saray teşkilatı doğrudan sultana bağlıydı.Sarayda yazışmaları yürütmek amacıyla Hacip adı verilen görevliler vardı.Karahanlılarda Tayangu adı verilmiştir. Saray : Saray teşkilatı doğrudan sultana bağlıydı.Sarayda yazışmaları yürütmek amacıyla Hacip adı verilen görevliler vardı.Karahanlılarda Tayangu adı verilmiştir. Hükümet, Divan-ı Saltanat denilen Büyük Divan'dan meydana gelirdi. Hükümet, Divan-ı Saltanat denilen Büyük Divan'dan meydana gelirdi. Divanın başkanı ilk zamanlarda hükümdardı.Daha sonra Veziriazamlar başkanlık etmiştir.Karahanlılarda divan başkanına YUĞRUŞ adı verilmiştir. Divanın başkanı ilk zamanlarda hükümdardı.Daha sonra Veziriazamlar başkanlık etmiştir.Karahanlılarda divan başkanına YUĞRUŞ adı verilmiştir. Selçuklular bu kurumu Abbasilerden almışlardır. Selçuklular bu kurumu Abbasilerden almışlardır. Büyük Divan'a bağlı olan dört divan şunlardı: Büyük Divan'a bağlı olan dört divan şunlardı: İstifa Divanı; Mali işlerle ilgilenen divandır. Başkanlığını müstevfi yapardı. İstifa Divanı; Mali işlerle ilgilenen divandır. Başkanlığını müstevfi yapardı. Tuğra Divanı(Divan-ı İnşa); Devletin yazışmalarının yapıldığı divandır.Başkanına TUĞRAİ denilirdi. Tuğra Divanı(Divan-ı İnşa); Devletin yazışmalarının yapıldığı divandır.Başkanına TUĞRAİ denilirdi. İşraf Divanı; Mal işlerin yolunda gidip gitmediğini kontrol eden divandır. Başkanına müşrif denirdi. İşraf Divanı; Mal işlerin yolunda gidip gitmediğini kontrol eden divandır. Başkanına müşrif denirdi. Divan-ı Arz; Ordu ve asker maaşları ile ilgilenen divandır.Başkanı Emir-i Arz. Divan-ı Arz; Ordu ve asker maaşları ile ilgilenen divandır.Başkanı Emir-i Arz.

ÜLKE YÖNETİMİ İSLAMDAN SONRA ÜLKE YÖNETİMİ EYALETLER-VİLAYETLER-KAZALAR- KÖYLER ŞEKLİNDE İDARİ BÖLÜMLERE AYRILMIŞTIR. İSLAMDAN SONRA ÜLKE YÖNETİMİ EYALETLER-VİLAYETLER-KAZALAR- KÖYLER ŞEKLİNDE İDARİ BÖLÜMLERE AYRILMIŞTIR. EYALET VE VİLAYETLERDE GÖREVLİ OLAN ASKERİ KOMUTAN HÜKÜMDAR AİLAESİNDENSE MELİK DEĞİLSE ŞIHNE ADI VERİLİRDİ. EYALET VE VİLAYETLERDE GÖREVLİ OLAN ASKERİ KOMUTAN HÜKÜMDAR AİLAESİNDENSE MELİK DEĞİLSE ŞIHNE ADI VERİLİRDİ.

Taşra Teşkilatı Başkent dışındaki idari birimlere vilayet denirdi. Başkent dışındaki idari birimlere vilayet denirdi. Vilayetlerin başında şehzadeler veya vali statüsünde naipler bulunurdu. Vilayetlerin başında şehzadeler veya vali statüsünde naipler bulunurdu. Anadolu Selçuklularında üç tip vilayet bulunurdu. Anadolu Selçuklularında üç tip vilayet bulunurdu. Meliklerin yönettiği vilayetler; bunlar hanedan tarafından gönderilen meliklerin doğrudan hükümdara bağlı olduğu vilayetlerdi. Meliklerin yönettiği vilayetler; bunlar hanedan tarafından gönderilen meliklerin doğrudan hükümdara bağlı olduğu vilayetlerdi. Divan Dairesi vilayetleri; yönetimi divana ait olan vilayetlerdi. Divan Dairesi vilayetleri; yönetimi divana ait olan vilayetlerdi. Bizans sınırında bulunan vilayetler; Bizans sınırında bulunan vilayetler; Başında uç beyi denilen sınır koruyucu beylerin bulunduğu vilayetlerdi. Başında uç beyi denilen sınır koruyucu beylerin bulunduğu vilayetlerdi.

Hukuk İslamiyet'in kabulü ile hukuk kuralları değişikliğe uğradı, Türk töresi ile İslami kurallar bir sentez haline getirildi. İslamiyet'in kabulü ile hukuk kuralları değişikliğe uğradı, Türk töresi ile İslami kurallar bir sentez haline getirildi. Adli teşkilat; Şeri Yargı ve Örfi Yargı olmak üzere ikiye ayrılırdı. Adli teşkilat; Şeri Yargı ve Örfi Yargı olmak üzere ikiye ayrılırdı. Şer'i Yargı; kadıların başkanlığındaki mahkemeler tarafından yürütülürdü.Büyük Selçuklularda Kadıların başkanlarına KADi’L KUDAT Şer'i Yargı; kadıların başkanlığındaki mahkemeler tarafından yürütülürdü.Büyük Selçuklularda Kadıların başkanlarına KADi’L KUDAT Örfi Yargı; vergilere, askeriye ile, ikta sahipleri ve ticarete ilişkin kanunlarla ilgilenirdi. Örfi Yargı; vergilere, askeriye ile, ikta sahipleri ve ticarete ilişkin kanunlarla ilgilenirdi. Hükümdarların halkın şikayetlerini dinlemek amacıyla düzenlediği Mezali Divanları da görülürdü. Hükümdarların halkın şikayetlerini dinlemek amacıyla düzenlediği Mezali Divanları da görülürdü. Askeri davalara kadı askerler denilen kadılar bakardı. Askeri davalara kadı askerler denilen kadılar bakardı.

Ordu İlk Türk-İslam Devletleri'nde ordu Türkmenlerden oluşurdu. İlk Türk-İslam Devletleri'nde ordu Türkmenlerden oluşurdu. Karahanlılarda ordu Hassa ordusu, Eyalet askerleri ve Türkmen kuvvetleri olmak üzere üç bölüme ayrılmıştı. Karahanlılarda ordu Hassa ordusu, Eyalet askerleri ve Türkmen kuvvetleri olmak üzere üç bölüme ayrılmıştı. Selçuklularda, Karahanlılar'dan farklı olarak ikta askerleri, bağlı devletlerin askerleri ve gönüllü askerler vardı. Selçuklularda, Karahanlılar'dan farklı olarak ikta askerleri, bağlı devletlerin askerleri ve gönüllü askerler vardı. Hassa Ordusunda, askerlik için ayrılan çocuklar belirli merkezlerde yetiştirilir, sultanlar Hassa Birliklerini burada yetişen askerler arasından seçerlerdi. Hassa Ordusunda, askerlik için ayrılan çocuklar belirli merkezlerde yetiştirilir, sultanlar Hassa Birliklerini burada yetişen askerler arasından seçerlerdi. Gulam Sistemi ilk defa Gaznelilerde uygulanmıştır. Gulam Sistemi ilk defa Gaznelilerde uygulanmıştır. İkta Askerleri; Tarihte ilk defa Hz.Ömer Döneminde uygulandı. İkta Askerleri; Tarihte ilk defa Hz.Ömer Döneminde uygulandı. UYARI: BU SİSTEMİN FAYDASI MASRAF YAPMADAN ASKER YETİŞTİRİLİRDİ AYRICA BULUNDUKLARI YERLERİN GÜVENLİĞİNİ DE KORUYORLARDI. Eyalet askerleri; Şehzadelerin ve valilerin yönetimindeki askerlerdi. Eyalet askerleri; Şehzadelerin ve valilerin yönetimindeki askerlerdi. Türkmen birlikleri; Göçebe Türkmen boylarının savaş anında orduya katılmaları ile oluşan birliklerdi. Türkmen birlikleri; Göçebe Türkmen boylarının savaş anında orduya katılmaları ile oluşan birliklerdi.

Toprak Yönetimi Devlete ait ve miri arazi olarak adlandırılan topraklar dört bölüme ayrılmıştı. Devlete ait ve miri arazi olarak adlandırılan topraklar dört bölüme ayrılmıştı. Has arazi ; Geliri hükümdara ait olan arazilerdi. Has arazi ; Geliri hükümdara ait olan arazilerdi. İkta arazi; Gelirlerine göre önemli devlet görevlilerine dağıtılan arazilerdi.Kendisine ikta verilen kişiye SAHİB-İ ARZ denilirdi. İkta arazi; Gelirlerine göre önemli devlet görevlilerine dağıtılan arazilerdi.Kendisine ikta verilen kişiye SAHİB-İ ARZ denilirdi. BU SİSTEM BİR ÇOK GÖÇEBE TÜRKMENİN YERLEŞİK YAŞAMA GEÇMESİNİ SAĞLADI AYRICA TOPRAK SÜREKLİ İŞLENDİĞİNDEN EKONOMİ CANLANDI. BU SİSTEM BİR ÇOK GÖÇEBE TÜRKMENİN YERLEŞİK YAŞAMA GEÇMESİNİ SAĞLADI AYRICA TOPRAK SÜREKLİ İŞLENDİĞİNDEN EKONOMİ CANLANDI. Mülk arazi; Başarılı devlet adamlarına verilen arazi idi. Bu topraklara sahip olanlar toprak hakkında her türlü tasarrufa sahipti. Mülk arazi; Başarılı devlet adamlarına verilen arazi idi. Bu topraklara sahip olanlar toprak hakkında her türlü tasarrufa sahipti. Vakıf arazi; İlmi ve sosyal kuruluşların masraflarını karşılamak amacıyla bu kuruluşlara tahsis edilen arazilerdi. Vakıf arazi; İlmi ve sosyal kuruluşların masraflarını karşılamak amacıyla bu kuruluşlara tahsis edilen arazilerdi. Haraci arazi; Müslüman olmayan halka ait arazilerdi. Haraci arazi; Müslüman olmayan halka ait arazilerdi.

Din İslamiyet'in kabulünden sonra İslam dinini yaymak için önemli çalışmalar yapmışlardı. İslamiyet'in kabulünden sonra İslam dinini yaymak için önemli çalışmalar yapmışlardı. İslamiyet'te gaza denilen Müslüman olmayan ülkelere yönelik savaşlar ile önemli fetihler gerçekleştirmişlerdi. İslamiyet'te gaza denilen Müslüman olmayan ülkelere yönelik savaşlar ile önemli fetihler gerçekleştirmişlerdi. İslam dini ile İslamiyetten önceki kültürlerin birleşmesi ile Babalik, Bektaşlik, Ekberilik ve Mevlevilik gibi çeşitli tarikatlar oluşturulmuştu. İslam dini ile İslamiyetten önceki kültürlerin birleşmesi ile Babalik, Bektaşlik, Ekberilik ve Mevlevilik gibi çeşitli tarikatlar oluşturulmuştu. İslamiyeti yaymak amacıyla eserler yazılmış, Kur'anı'ın yayılması amacıyla çalışmalar yapılmıştı. İslamiyeti yaymak amacıyla eserler yazılmış, Kur'anı'ın yayılması amacıyla çalışmalar yapılmıştı.

Ekonomik Hayat Tulunoğulları ve Akşidler, doğu ve batı ticaret yolları arasında oldukları için ticarette oldukça gelişmişti. Tulunoğulları ve Akşidler, doğu ve batı ticaret yolları arasında oldukları için ticarette oldukça gelişmişti. Eyyubiler ve Memlüklüler'de ise Mısır'la ticaret çok gelişmişti. Eyyubiler ve Memlüklüler'de ise Mısır'la ticaret çok gelişmişti. Memlüklüler döneminde Trablus, Şam, İskenderiye, Dimyat, Yafa ve Akka önemli ticaret merkezleri haline geldi. Memlüklüler döneminde Trablus, Şam, İskenderiye, Dimyat, Yafa ve Akka önemli ticaret merkezleri haline geldi. Ümit Burnu'nun buluması ile bu ticaret merkezleri önemini yitirdi. Ümit Burnu'nun buluması ile bu ticaret merkezleri önemini yitirdi. Gazneliler, Hindistan topraklarını ele geçirerek ekonomilerini canlandırmıştı. Gazneliler, Hindistan topraklarını ele geçirerek ekonomilerini canlandırmıştı. Büyük Selçuklular'da, Orta Asya ve Hindistan'dan gelen ticaret yollarının geçmesi ülkeyi zengin bir hale getirmişti. Büyük Selçuklular'da, Orta Asya ve Hindistan'dan gelen ticaret yollarının geçmesi ülkeyi zengin bir hale getirmişti. Anadolu Selçuklu Devleti, ticaret yolları üzerinde yaptığı vakıf kuruluşları, han ve kervansaraylarla ticari alanda gelişmişti. Anadolu Selçuklu Devleti, ticaret yolları üzerinde yaptığı vakıf kuruluşları, han ve kervansaraylarla ticari alanda gelişmişti. Ahilik önemli bir teşkilattır.(Abbasilerde Fütüvvet) Ahilik önemli bir teşkilattır.(Abbasilerde Fütüvvet)

Ekonomik Hayat Devletin Gelirleri Öşür:Müslüman halktan alınan ürün vergisi Öşür:Müslüman halktan alınan ürün vergisi Haraç: Gayri müslimlerden alınan ürün vergisi Haraç: Gayri müslimlerden alınan ürün vergisi Cizye: Gayri müslimlerden devletin korunması için alınan baş vergisi Cizye: Gayri müslimlerden devletin korunması için alınan baş vergisi Gümrük vergileri Gümrük vergileri Maden işletmelerinden elde edilen gelirler Maden işletmelerinden elde edilen gelirler Ganimetler Ganimetler

Sosyal Hayat Türk-İslam Devletleri'nde göçebe bir hayat görülmüş, göçebecilikten dolayı hayvancılık gelişmişti. Türk-İslam Devletleri'nde göçebe bir hayat görülmüş, göçebecilikten dolayı hayvancılık gelişmişti. Yerleşik hayata geçildikçe köylerde oturanlar tarımla, şehirlerde yaşayanlar ise ticaret ve el sanatlarıyla uğraşmışlardı. Yerleşik hayata geçildikçe köylerde oturanlar tarımla, şehirlerde yaşayanlar ise ticaret ve el sanatlarıyla uğraşmışlardı. Şehirlerde ticaretle uğraşanlar Ahi teşkilatını oluşturmuşladı. Şehirlerde ticaretle uğraşanlar Ahi teşkilatını oluşturmuşladı. Anadolu Selçukluları zamanında Türkler zengin ve mutlu bir hayat sürmüşlerdi. Anadolu Selçukluları zamanında Türkler zengin ve mutlu bir hayat sürmüşlerdi.

Bilim Türk İslam Devletleri'nde medreseler bilim merkezi idi. Türk İslam Devletleri'nde medreseler bilim merkezi idi. Büyük Selçuklu Devleti zamanında, dünyanın ilk üniversitesi olarak kabul edilen Nizamiye Medresesi yapıldı. Büyük Selçuklu Devleti zamanında, dünyanın ilk üniversitesi olarak kabul edilen Nizamiye Medresesi yapıldı. Medreselerde Kur'an, hadis, kelam, fıkıh, Arap dili ve edebiyatı, matematik, mantık geometri ve tarih okutulurdu. Medreselerde Kur'an, hadis, kelam, fıkıh, Arap dili ve edebiyatı, matematik, mantık geometri ve tarih okutulurdu. Önemli bilim adamlarının başlıcaları; Farabi, Biruni, İbn-i Türk, İbn-i Sina, Gazali, Ömer Hayyam'dır. Önemli bilim adamlarının başlıcaları; Farabi, Biruni, İbn-i Türk, İbn-i Sina, Gazali, Ömer Hayyam'dır. Farabi Muallimi Sani olarakta bilinmektedir.(ikinci öğretmen) Farabi Muallimi Sani olarakta bilinmektedir.(ikinci öğretmen) İbni Sina: eseri El Kanun Fit-Tıp İbni Sina: eseri El Kanun Fit-Tıp

Sanat Türk-İslam devletlerindeki sanat eserlerinde mimari ağırlıkta idi. Türk-İslam devletlerindeki sanat eserlerinde mimari ağırlıkta idi. Türk-İslam Devletleri tarafından yapılan ve günümüzde hala ayakta duran sanat eserlerinden bazıları şunlardır: Türk-İslam Devletleri tarafından yapılan ve günümüzde hala ayakta duran sanat eserlerinden bazıları şunlardır: Tulunoğlu Camii Tulunoğlu Camii Baybars Camii Baybars Camii Mescid-i Cuma Mescid-i Cuma Sultan Sencer Türbesi Sultan Sencer Türbesi Alaaddin Camii Alaaddin Camii Burmalı Minare Burmalı Minare En Önemli çangılar : Kopuz,Kös,Zurna,Davul En Önemli çangılar : Kopuz,Kös,Zurna,Davul KÖS

MİMARİ KARAHANLILAR DÖNEMİ KARAHANLILAR DÖNEMİ ŞİR KEBİR CAMİİ: Kerpiçten yapılmıştır. ŞİR KEBİR CAMİİ: Kerpiçten yapılmıştır. Arap Ata Türbesi Arap Ata Türbesi Herakkan Kümbeti Herakkan Kümbeti Ayşe Bibi Türbesi Ayşe Bibi Türbesi Balacı Hatun Türbesi Balacı Hatun Türbesi

GAZNELİLER DÖNEMİ GAZNELİLER DÖNEMİ Zafer Kuleleri Zafer Kuleleri Leşkeri Bazar Ulu Camii Leşkeri Bazar Ulu Camii Arusül Felek Camii Arusül Felek Camii MİMARİ

MİMARİ BÜYÜK SELÇUKLULAR BÜYÜK SELÇUKLULAR Mescidi Cuma : İsfahanda Melikşah yaptırmıştır. Mescidi Cuma : İsfahanda Melikşah yaptırmıştır. Haydariye Mescidi Haydariye Mescidi Damgan Mescidi Cuması Damgan Mescidi Cuması UYARI: Kervansaraylar ilk defa Karahanlılar ve Gaznelilerde görülmektedir. UYARI: Kervansaraylar ilk defa Karahanlılar ve Gaznelilerde görülmektedir. Ribatı Anuşirvan Medresesi : Tuğrul Bey tarafından yaptırılmıştır. Ribatı Anuşirvan Medresesi : Tuğrul Bey tarafından yaptırılmıştır.

DİL VE EDEBİYAT KARAHANLILAR KARAHANLILAR Devlet Dili Hakaniye Devlet Dili Hakaniye GAZNELİLER GAZNELİLER Bilim dili Arapça Edebiyat dili Farsça Bilim dili Arapça Edebiyat dili Farsça B.SELÇUKLULAR B.SELÇUKLULAR Devlet dili Farsça Devlet dili Farsça

EDEBİ ESERLER KUTADGU BİLİG: “ ”Yusuf Has Hacip tarfından yazılmıştır. “Mutluluk veren bilge”anlamındadır.Bir SEYAHATNAME olarak yazılan eser ilk Islami Türkçe eserdir. KUTADGU BİLİG: “ ”Yusuf Has Hacip tarfından yazılmıştır. “Mutluluk veren bilge”anlamındadır.Bir SEYAHATNAME olarak yazılan eser ilk Islami Türkçe eserdir.

EDEBİ ESERLER DİVAN-İ LUGATİ’T TÜRK: Kaşgarlı Mahmut tarafından 1077 yazılmıştır.ilk Türkçe Ansiklopedik Sözlüktür.Türkçenin Arapça’dan üstünlüğü ortaya koyulmuştur. DİVAN-İ LUGATİ’T TÜRK: Kaşgarlı Mahmut tarafından 1077 yazılmıştır.ilk Türkçe Ansiklopedik Sözlüktür.Türkçenin Arapça’dan üstünlüğü ortaya koyulmuştur. İlk dünya haritası bu kitapta yer almıştır. İlk dünya haritası bu kitapta yer almıştır.

EDEBİ ESERLER ATABET-ÜL HAKAYIK: Yüknekli Edip Ahmet tarafından yazılmıştır. ATABET-ÜL HAKAYIK: Yüknekli Edip Ahmet tarafından yazılmıştır. Uygur alfabesi Hakaniye Türkçesiyle yazılmıştır. Uygur alfabesi Hakaniye Türkçesiyle yazılmıştır. Eğitici ve öğretici bir ahlak kitabıdır. Eğitici ve öğretici bir ahlak kitabıdır.

EDEBİ ESERLER SALTUK BUĞRA HAN DESTANI: Karahanlı hükümdarı dönemini konu alan destandır. SALTUK BUĞRA HAN DESTANI: Karahanlı hükümdarı dönemini konu alan destandır. Türklerin islamiyete geçişini anlatan ilk sözlü edebiyat örnekleridir. Türklerin islamiyete geçişini anlatan ilk sözlü edebiyat örnekleridir.

EDEBİ ESERLER DİVANI HİKMET: Yesevilik tarikatının kurucusu Hoca Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır.ilk Türk Mutasavvıfıdır. DİVANI HİKMET: Yesevilik tarikatının kurucusu Hoca Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır.ilk Türk Mutasavvıfıdır. Eserinde islam esaslarını Türkçe olarak öğretmeye çalışmıştır. Eserinde islam esaslarını Türkçe olarak öğretmeye çalışmıştır.

EDEBİ ESERLER RUBAİLER: Ömer Hayyam tarafından yazılmıştır.Ayrıca Cellali takvimini yapmıştır. RUBAİLER: Ömer Hayyam tarafından yazılmıştır.Ayrıca Cellali takvimini yapmıştır.

EDEBİ ESERLER SİYASETNAME: Büyük Selçukluları Vezirazamı Nizamülmülk tarafından yazılmıştır.Dönemin aksayan yönleri konu alınmıştır. SİYASETNAME: Büyük Selçukluları Vezirazamı Nizamülmülk tarafından yazılmıştır.Dönemin aksayan yönleri konu alınmıştır. Eserini Farsça olarak kaleme almıştır. Eserini Farsça olarak kaleme almıştır.

EDEBİ ESERLER MUHAMMET BİN KAYS : Türkçe-Farsça sözlük yazmıştır. MUHAMMET BİN KAYS : Türkçe-Farsça sözlük yazmıştır. MAHMUT ZEMAHŞERİ: Mukaddimet-ül Edeb adlı eserini yazarak Türk lehçeleri hakkında bilgi vermiştir. MAHMUT ZEMAHŞERİ: Mukaddimet-ül Edeb adlı eserini yazarak Türk lehçeleri hakkında bilgi vermiştir.

MERV ŞEHRİNDE KERVANSARAY

SULTAN SENCER DÖNEMİ PARA

TAÇ MAHAL

AHMET YESEVİ TÜRBESİ

86 SELÇUKLU MEDRESELERİ ABDULLAH ŞAHİN

NİZAMİYE MEDRESELERİ

İlk Selçuklu medresesi Tuğrul Bey (l ) tarafından 1046 yılında Nişabur'da kurulmuştur. Başlıca Selçuklu medreseleri Nizamülmülk ( ) tarafından kurulmuştur. Nizamülmülk'ün kurmuş olduğu bu devlet teşkilatı, kendisinden sonra gelen İslâm-Türk devletleri için bir örnek olmuştur. İlk Selçuklu medresesi Tuğrul Bey (l ) tarafından 1046 yılında Nişabur'da kurulmuştur. Başlıca Selçuklu medreseleri Nizamülmülk ( ) tarafından kurulmuştur. Nizamülmülk'ün kurmuş olduğu bu devlet teşkilatı, kendisinden sonra gelen İslâm-Türk devletleri için bir örnek olmuştur. Ayrıca kurduğu medreselerde güçlü bir din eğitiminin yanında, İslâm hukuku anlayışına uygun eğitilmiş güvenilir ve yetenekli yöneticileri yetiştirmektir. Dinî sahada izlediği hoşgörülü ve birleştirici siyaseti, ülkeyi terk eden Kuşeyrî ve Cuveynî gibi ünlü bilim adamlarının yurtlarına geri dönmelerini sağlamıştır. Bu hoşgörülü siyaseti, kendini medreselerde de göstermiştir. Çünkü, kurduğu Nizamiye medreseleri çeşitli düşüncelerin barınabildiği ilmî ve idari muhtariyete sahip üniversite karakteri taşıyordu. Nizamülmülk Bağdat, Musul, Basra, Nişabur, Belh, Herat, İsfahan, Merv, Amul, Rey ve Tuş gibi büyük kentlerde çok sayıda bu tip medreseler kurdu.

Büyük Selçuklu İmparatorluğu Veziri Nizamülmülk’ün 1068 de Bağdat’ta açmış olduğu “Nizamiye Medresesi” Türk yükseköğretim tarihinde yükseköğretim kurumu olarak önemli bir kurumdur. Gazali, Nişabur Medresesi’de öğrenim gördükten sonra Bağdat’ta açılan “Nizamiye Medresesi” nde yılları arasında “müderrislik” yapmıştır. Büyük Selçuklu İmparatorluğu Veziri Nizamülmülk’ün 1068 de Bağdat’ta açmış olduğu “Nizamiye Medresesi” Türk yükseköğretim tarihinde yükseköğretim kurumu olarak önemli bir kurumdur. Gazali, Nişabur Medresesi’de öğrenim gördükten sonra Bağdat’ta açılan “Nizamiye Medresesi” nde yılları arasında “müderrislik” yapmıştır.

Bu okulların bir benzerleri Anadolu Selçukluları tarafından Konya, Kayseri, Sivas ve Erzurum'da açılmıştı. Bir dönemin bilim merkezi olarak toplumu aydınlatan Nizamiye Medreseleri Osmanlı, medreselerine de örneklik etmiştir. İmam-ı Gazali gibi büyük bir şahsiyet Nizamiye medresesinde baş müderrislik görevinde bulunmuş, âlim ve fâzıl biri olarak onlarca talebe yetiştirmişti. Bu okulların bir benzerleri Anadolu Selçukluları tarafından Konya, Kayseri, Sivas ve Erzurum'da açılmıştı. Bir dönemin bilim merkezi olarak toplumu aydınlatan Nizamiye Medreseleri Osmanlı, medreselerine de örneklik etmiştir. İmam-ı Gazali gibi büyük bir şahsiyet Nizamiye medresesinde baş müderrislik görevinde bulunmuş, âlim ve fâzıl biri olarak onlarca talebe yetiştirmişti.

KAYSERİ’DEKİ MEDRESELER Hunat Hatun Medresesi Hunat Hatun Medresesi Kayseri’de I. Alaaddin Keykubat’ın eşi Hunad (Mahperi) Hatun tarafından 1237/1238 yılında yaptırılan Medrese, cami, türbe ve hamam komplekslerinden ibaret olan Hunad Hatun Külliyesi içinde yer alır. Kayseri’de I. Alaaddin Keykubat’ın eşi Hunad (Mahperi) Hatun tarafından 1237/1238 yılında yaptırılan Medrese, cami, türbe ve hamam komplekslerinden ibaret olan Hunad Hatun Külliyesi içinde yer alır. Dikdörtgen planlı, açık avlulu ve iki eyvanlı olan Medrese, yuvarlak destek kulelerine sahiptir. Doğu yönündeki portali kısmen yıkılmış olmasına karşın Selçuklu taş işçiliğinin iyi örneklerinden olduğu anlaşılmaktadır. Ana eyvanın solunda kare planlı dersane, sağında ise iç içe bölmeli mekanlar yer alır. Bu kısımdan daha sonra inşa edilen Hunat Hatun Türbesi’ne geçilir.

Taşkınpaşa Medresesi Ürgüp-Soğanlı yolu kenarında, Ürgüp’ün 20km. güneyindeki Damsa (Taşkınpaşa) köyündedir. Karamanoğulları’na ait Medrese, Portali, mescitteki mihrabı, kapı ve pencereleri düzgün kesme taşlardan duvarları ise moloz taşlarla örülüdür. Üst örtüsü tamamen yıkılmış olmasına karşın girişin hemen solundaki merdivenlerden en az iki katlı olduğu anlaşılmaktadır.

İhlasiye Medresesi Bitlis İl Merkezinde bulunan Medrese, Selçuklular tarafından 1216 tarihinde yaptırılmıştır. Kitabesine göre 1589 tarihinde Bitlis hanlarından 5. Şerefhan tarafından onarılmıştır. Mimari görünüş açısından klasik Selçuklu estetiğinin tüm özelliklerini taşıyan şaheser, Bitlis İl Merkezinde bulunan Medrese, Selçuklular tarafından 1216 tarihinde yaptırılmıştır. Kitabesine göre 1589 tarihinde Bitlis hanlarından 5. Şerefhan tarafından onarılmıştır. Mimari görünüş açısından klasik Selçuklu estetiğinin tüm özelliklerini taşıyan şaheser,

Atabey Gazi Ertokuş Medresesi Medrese, I. Alaaddin Keykubat zamanında, Selçuklu uç kumandanı Mübarizeddin Ertokuş tarafından H. 621 / M yılında yaptırılmıştır. Medrese “Kapalı Tip Medrese” türüne girer ve dış avlu, iç avlu ile türbe ve medrese odalarından oluşur. Medresenin hücreleri zemin katta olup, üzerleri kubbelidir. Medresenin portali ve yan nişleri, daha sonraki Selçuklu Medreselerine göre daha sade bir tezyinatla işlenmiştir. Medresenin içinde hiçbir dekor bulunmadığından, sadece mimarî kuvvete dayalı değişik bir mekan ifadesi elde edilmiştir. Burada büyüklük ve ahenk bakımından gerçekten az görülen tesire varılmıştır. Taş mihrabıyla Anadolu Selçuklu eserlerinin nadir örneklerindendir. Medrese, I. Alaaddin Keykubat zamanında, Selçuklu uç kumandanı Mübarizeddin Ertokuş tarafından H. 621 / M yılında yaptırılmıştır. Medrese “Kapalı Tip Medrese” türüne girer ve dış avlu, iç avlu ile türbe ve medrese odalarından oluşur. Medresenin hücreleri zemin katta olup, üzerleri kubbelidir. Medresenin portali ve yan nişleri, daha sonraki Selçuklu Medreselerine göre daha sade bir tezyinatla işlenmiştir. Medresenin içinde hiçbir dekor bulunmadığından, sadece mimarî kuvvete dayalı değişik bir mekan ifadesi elde edilmiştir. Burada büyüklük ve ahenk bakımından gerçekten az görülen tesire varılmıştır. Taş mihrabıyla Anadolu Selçuklu eserlerinin nadir örneklerindendir.

Eğirdir Dündar Bey Medresesi (Taş Medrese) Medrese, 1237 yılında Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında han olarak yapılmış, daha sonra 1301 yılında Hamidoğlu Dündar Bey tarafından medreseye çevrilmiştir. Medrese iki katlı olup, 30 hücresi vardır. Büyük dış kapısının fevkalâde süsü ve mimarî değerinin üstünlüğü ile şöhret bulmuştur. Dış kapıdan içeriye girilince, küçük antreden sonra ikinci bir kapıdan geçilerek ortasında şadırvan olan avluya girilir. İkinci kata 12 basamaklı bir merdivenden çıkılır. Medrese 11 odalı olup, 6’sı avlunun sağında, 5’i solundadır. Kitabeleri Selçuklu sülüsü ile büyük kapının etrafına kazılmıştır. Medrese, 1237 yılında Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında han olarak yapılmış, daha sonra 1301 yılında Hamidoğlu Dündar Bey tarafından medreseye çevrilmiştir. Medrese iki katlı olup, 30 hücresi vardır. Büyük dış kapısının fevkalâde süsü ve mimarî değerinin üstünlüğü ile şöhret bulmuştur. Dış kapıdan içeriye girilince, küçük antreden sonra ikinci bir kapıdan geçilerek ortasında şadırvan olan avluya girilir. İkinci kata 12 basamaklı bir merdivenden çıkılır. Medrese 11 odalı olup, 6’sı avlunun sağında, 5’i solundadır. Kitabeleri Selçuklu sülüsü ile büyük kapının etrafına kazılmıştır.

Karatay (Çini Eserler) Müzesi Karatay (Çini Eserler) MüzesiKaratay (Çini Eserler) MüzesiKaratay (Çini Eserler) Müzesi Karatay Medresesi, Sultan II. İzzeddin Keykavus Devrinde, Emir Celaleddin Karatay tarafından, 649, H. (1251 M.) yılında yaptırılmıştır. Mimarı bilinmemektedir. Osmanlı Devrinde de kullanılan medrese XIX. yüzyılın sonlarında terk edilmiştir. Medrese Selçuklular Devrinde hadis ve tefsir ilimleri okutulmak üzere "Kapalı Medrese" tipinde Sille taşından inşa edilmiştir. Kapı Selçuklu Devri taş işçiliğinin şaheser bir örneğidir. Yazı ve desenlerle süslenmiştir. Kapının diğer yüzeylerine seçme ayet ve hadisler kabartma olarak işlenmiştir. Binanın batı yönünde bulunan beşik tonozlu eyvanın kemerinde besmele ve Ayet-el Kürsi yer almaktadır. Kubbeye geçiş elemanı olan üçgenlerde ise Muhammed, İsa, Musa ve Davud peygamberlerin isimleri ile dört halifenin (Ebu Bekir, Ömer, Osman, Ali)'nin isimlerine yer verilmiştir. Eyvanın solundaki kubbeli hücre Celaleddin Karatay'ın türbesidir.

Sırçalı Medrese Sırçalı Medrese Sırçalı Medrese Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde medrese olarak kullanılmıştır. Konya'nın ve Anadolu'nun önemli medreselerinden biri olan Sırçalı Medrese Konya İli, Meram İlçesi, Gazialemşah Mahallesi'ndedir. Açık avlulu, iki eyvanlı ve iki katlı medreselerden olan Sırçalı Medrese, II. Gıyaseddin Keyhüsrev Devrinde Bedreddin Muslih tarafından yaptırılmıştır. Çeşitli değişikliklerle 1924 yılına kadar medrese olarak kullanılmıştır. Sırçalı Medrese

İnce Minare (Taş ve Ahşap Eserler) Müzesi İnce Minare (Taş ve Ahşap Eserler) Müzesi Selçuklu Sultanı II. İzzeddin Keykavus Devrinde Vezir Sahip Ata Fahreddin Ali tarafından, hadis ilmi öğretilmek üzere 663 H.(1264 M.) yılında inşa ettirilmiştir. Darü-l Hadis Selçuklu Devrinin avlusu kapalı medreseleri grubundadır. Tek eyvanlıdır. Doğusunda yer alan taçapı, Selçuklu Devri taş işçiliğinin en güzel örnekleri arasındadır. Darü-l Hadis Selçuklu Devrinin avlusu kapalı medreseleri grubundadır. Tek eyvanlıdır. Doğusunda yer alan taçapı, Selçuklu Devri taş işçiliğinin en güzel örnekleri arasındadır. Kubbe kasnağında kûfi yazı ile "El-Mülkü-Lillah" "Ayet'el Kürsi" yazılıdır..

SİVAS MEDRESELERİ Şifaiye Medresesi : Taç kapısı üzerinde yer alan kitabesinde Selçuklu Sultanı I. İzzettin Keykavus tarafından 1217 M. yılında inşa ettirildiği yazmaktadır. Anadolu'daki Selçuklu tıp sitelerinin ve hastanelerin en büyük boyutlusudur. Şifaiye Medresesi : Taç kapısı üzerinde yer alan kitabesinde Selçuklu Sultanı I. İzzettin Keykavus tarafından 1217 M. yılında inşa ettirildiği yazmaktadır. Anadolu'daki Selçuklu tıp sitelerinin ve hastanelerin en büyük boyutlusudur. Selçuklu yapılarında olduğu gibi taç kapısı süslemelerine önem verilmiştir. Dışarı doğru taşıntılı taç kapı alınlığının sağında ve solunda aslan ve boğa kabartmaları yapılmıştır.

Gök Medrese : 1271 yılında Sahip Ata Fahreddin Ali tarafından yaptırılmıştır. Gök medresenin mimarı Konyalı Kaluyan'dır. Gök Medrese : 1271 yılında Sahip Ata Fahreddin Ali tarafından yaptırılmıştır. Gök medresenin mimarı Konyalı Kaluyan'dır. Gök Medrese açık avlulu dört eyvan şemasının uygulandığı iki katlı olduğu iddia edilen bir medresedir. Koç, domuz, aslan, yılan, ejder başlarının tanındığı bu kompozisyonda burç işaretlerinin kast edildiği iddia edilmektedir. Türklerin on iki hayvanlı takvimlerinde de bu hayvanların bir kısmı mevcuttur. Gök Medrese açık avlulu dört eyvan şemasının uygulandığı iki katlı olduğu iddia edilen bir medresedir. Koç, domuz, aslan, yılan, ejder başlarının tanındığı bu kompozisyonda burç işaretlerinin kast edildiği iddia edilmektedir. Türklerin on iki hayvanlı takvimlerinde de bu hayvanların bir kısmı mevcuttur.

Çifte Minareli Medrese : 1271 yılında Vezir Sahip Şemsettin Mehmed Cüveyni tarafından yaptırılmıştır. Sivas Gök Medrese Erzurum Çifte Minareli Medrese ile benzerlik gösteren yapının iki katlı olduğu öğrenilmektedir. Çifte Minareli Medrese : 1271 yılında Vezir Sahip Şemsettin Mehmed Cüveyni tarafından yaptırılmıştır. Sivas Gök Medrese Erzurum Çifte Minareli Medrese ile benzerlik gösteren yapının iki katlı olduğu öğrenilmektedir.

Buruciye Medresesi : 1271 M. yılında Anadolu Selçuklu Sultanlarından III. Gıyasettin Keyhüsrev zamanında Hibetullah Burucerdioğlu Muzaffer Bey tarafından yaptırılmıştır. Buruciye Medresesi : 1271 M. yılında Anadolu Selçuklu Sultanlarından III. Gıyasettin Keyhüsrev zamanında Hibetullah Burucerdioğlu Muzaffer Bey tarafından yaptırılmıştır. Sarımtırak renkli taşların oyma olarak yapılan giriş kapısı ve avlu karşısındaki iç cephe, devrin Selçuklu taş oymacılığının en güzel örneklerindendir. Sarımtırak renkli taşların oyma olarak yapılan giriş kapısı ve avlu karşısındaki iç cephe, devrin Selçuklu taş oymacılığının en güzel örneklerindendir.

ERZURUM MEDRESELERİ YAKUTİYE MEDRESESi YAKUTİYE MEDRESESi Cumhuriyet caddesi üzerinde bulunan ve ilhanlılar döneminde n kalan Yakutiye Medresesi 1310 yılında Sultan Gazan ve Horasanlı Bulga Hatun'un yardımlarıy la Hoca Cemaleddi n Yakut tarafından yaptırılmış tır. Cumhuriyet caddesi üzerinde bulunan ve ilhanlılar döneminde n kalan Yakutiye Medresesi 1310 yılında Sultan Gazan ve Horasanlı Bulga Hatun'un yardımlarıy la Hoca Cemaleddi n Yakut tarafından yaptırılmış tır.

ÇİFTE MİNARELİ MEDRESE Tebrizkapı semti'ndeki bu şaheserin ismi, çeşitli kaynaklarda Hand Hatun, Hande Hatun, Eski Medrese olarakta geçmektedir.Çifte Minareli Medrese'nin İlhanlı Hükümdarı Keyhato'nun karısı Hand Hatun tarafından 13.yüzyılın son çeyreği ile 14.yüzyılın ilk on yılları arasında, Yakutiye Medresesinden önce yaptırıldığı tahmin edilmektedir.Minarelerindeki muhteşem çinileri ve duvarlarındaki çeşitli taş kabartmalarıyla günümüze kadar ulaşan tarihi medrese, şimdilerde Yakutiye Belediyesi'ne devredilmiştir.

KIRŞEHİR – CACABEY MEDRESESİ Kırşehir il merkezinde yer alan medrese halk arasında minaresindeki yeşil çinilerden dolayı "Cıncıklı Camii" olarak bilinmektedir. Selçuklul ar döneminde Kırşehir Emiri Nurettin Cibrilbin Cacabey tarafından yıllarında yapılmıştır. Dö neminde astronomi yüksek okulu olarak hizmet vermiştir. Taç kapısının hemen solunda Cacabey'in yattığı türbe yer almaktadır. Kırşehir il merkezinde yer alan medrese halk arasında minaresindeki yeşil çinilerden dolayı "Cıncıklı Camii" olarak bilinmektedir. Selçuklul ar döneminde Kırşehir Emiri Nurettin Cibrilbin Cacabey tarafından yıllarında yapılmıştır. Dö neminde astronomi yüksek okulu olarak hizmet vermiştir. Taç kapısının hemen solunda Cacabey'in yattığı türbe yer almaktadır.

Büyük kubbenin hemen altında, Yıldızların incelendiği bir havuz bulunmaktadır. Mukarnas kavsaralı iki renkli taş işçiliğinin Taç kapısı mimari bir şaheserdir. Minaresi yapıdan ayrı olup, Gözlem kulesi niteliğini taşır. Ana eyvanda yer alan karşılıklı iki sütun, koni ve küre biçimlerinin üst üste bindirilmesiyle oluşmuştur Bu sütun düzenlemesinin Anadolu Türk Sanatında başka bir örneği bulunmamaktadır. Medrese yakın zamanda restore edilmiştir. Yerli ve yabancı turislerin ilgisini çeken Camii, Kırşehir'in En büyük tarihi Camisidir. Büyük kubbenin hemen altında, Yıldızların incelendiği bir havuz bulunmaktadır. Mukarnas kavsaralı iki renkli taş işçiliğinin Taç kapısı mimari bir şaheserdir. Minaresi yapıdan ayrı olup, Gözlem kulesi niteliğini taşır. Ana eyvanda yer alan karşılıklı iki sütun, koni ve küre biçimlerinin üst üste bindirilmesiyle oluşmuştur Bu sütun düzenlemesinin Anadolu Türk Sanatında başka bir örneği bulunmamaktadır. Medrese yakın zamanda restore edilmiştir. Yerli ve yabancı turislerin ilgisini çeken Camii, Kırşehir'in En büyük tarihi Camisidir. Cacabey Camii içi Cacabey Camii içi

SİNOP – PERVANE MEDRESESİ 1261 Yılında Selçuklu Veziri Süleyman Pervane tarafından yaptırılmıştır. İki eyvanlı, 10 derslikli, 7 odalı, müştemilatlı, orta kısmında üstü açık avlu, avlu ortasında şadırvanı bulunan bir yapıdır Yılında Selçuklu Veziri Süleyman Pervane tarafından yaptırılmıştır. İki eyvanlı, 10 derslikli, 7 odalı, müştemilatlı, orta kısmında üstü açık avlu, avlu ortasında şadırvanı bulunan bir yapıdır.

ANTALYA MEDRESELERİ Gıyasettin Keyhüsrev Medresesi Kitabeye göre medrese, Atabey Armağan tarafından yaptırılmıştır. Ancak, Selçuklu Medreseleri yaptıranın değil Sultan Hanın adıyla anıldığından Gıyaseddin Keyhüsrev Medresesi diye adlandırılmıştır tarihinde yapılan Medresenin Taç Kapı portalinden başka sağlam kalmış yeri yoktur. Gıyasettin Keyhüsrev Medresesi Kitabeye göre medrese, Atabey Armağan tarafından yaptırılmıştır. Ancak, Selçuklu Medreseleri yaptıranın değil Sultan Hanın adıyla anıldığından Gıyaseddin Keyhüsrev Medresesi diye adlandırılmıştır tarihinde yapılan Medresenin Taç Kapı portalinden başka sağlam kalmış yeri yoktur.

KAYNAKLAR. AKYÜZ, Yahya Türk Eğitim Tarihi, Pegem Yayınları, Ankara, ERGÜN, Mustafa Örgün Eğitimin Kurulmasında Medresenin Rolü. ERGÜN, Mustafa Medreseden Mektebe Osmanlı Eğitim Sistemindeki Değişme. TURAN, O. Selçuklular Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti, İstanbul. KUTLUTAŞ, Hasan Selçuklu- Türk Toplumunda Eğitim- Öğretim Kurumları, Ankara,1978. KÖYMEN, M. A. Selçuklu Devri Türk Tarihi, Ankara, KURAN, A. Anadolu Medreseleri, I, Ankara, BİLGE, Mustafa İlk Osmanlı Medreseleri, İstanbul, BAYKARA, T. Türkiye Selçukluları Devrinde Konya, Ankara1985. AKGÜNDÜZ, H. Medreseler ve Üniversiteler, Diyarbakır, 1998

ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ Büyük Selçuklu Devleti Hükümdarı Melikşah Dönemi’nde,Selçuklu Ailesi’nden olan Süleyman Şah,Melikşah’tan aldığı izinle İznik ve Çevresi’ni Bizanslılar’ın elinden alır.

SELÇUKLU DEVLETİ SÜLEYMAN ŞAH DÖNEMİ Büyük Selçuklu Devleti Hükümdarı Melikşah zamanında Selçuklu Ailesi’nden Süleyman Şah,Melikşah’tan aldığı izinle 1075 yılında,Bizanslılar’dan İznik alındıktan sonra,Büyük Selçuklu Devleti’ne bağlı,Anadolu Selçuklu Devleti’ni kurar. Bu devlet iç işlerinde serbest-bağımsız;dış işlerde ise,Büyük Selçuklu Devleti’ne bağlıydı.Yani Özerk bir yapısı vardı. Devletin başkenti,İznik idi. Süleyman Şah güneye doğru inerek,Tarsus,Adana ve Antakya’yı fethetti.1092 yılında devletin başına,I.Kılıçaslan geçer.

SELÇUKLU DEVLETİ I.KILIÇASLAN DÖNEMİ I.Kılıçaslan,Büyük Selçuklu Devleti Hükümdarı Melikşah’ın ölümünden sonra,kendi devletinin Büyük Selçuklu Devleti ile olan ilişkisini keser.Ve tam bağımsızlığını ilan eder. Bu sırada, 1096 yılında,Anadolu’ya yönelik ilk HAÇLI SEFERLERİ başlar.Bu Haçlı Seferleri’nde,I.Kılıçaslan,İznik’i Haçlılar’a karşı savunamayacağını anlayınca,İznik’ten Konya istikametinde geri çekilmiş ve devletin başkentini buraya taşımıştır yılında I.Kılıçaslan’ın ölümünden sonra,devletin başına I.Mesut geçer.

SELÇUKLU DEVLETİ I.MESUT DÖNEMİ Bu dönemde,II.HAÇLI SEFERLERİ başlamıştır.Haçlılar,bu sefer amaçlarına ulaşamazlar ve geri çekilirler.Bu seferlerden sonra Haçlılar,bir daha Anadolu üzerinden sefer düzenleme- mişlerdir.Diğer seferler,genelde denizler üzerinden yapılmış- tır. I.Mesut’un ölümünden sonra devletin başına II.Kılıçaslan geçer.

SELÇUKLU DEVLETİ II.KILIÇASLAN DÖNEMİ II.Kılıçaslan,Selçuklular’ın en büyük düşmanı olan Danişmentliler’i orta- dan kaldırarak,Selçuklu Tarihi’nde,Anadolu’da Türk Birliği’ni ilk kez sağlamıştır. Haçlılar’ın yardımı ile ayakta durabilen Bizanslılar,Türkler’i Anadoludan atmak için yoğun bir hazırlık içine girer.Ve Eskişehir yakınlarındaki Miryakefelon Ovası’nda 1176 yılında Bizanslılar ile Selçuklular karşı kar- şıya gelir.Savaşı,Selçuklular kazanır. Bu MİRYAKEFELON SAVAŞI ile, Türkler,Anadolu’ya kesin olarak yer- leşmişlerdir.Ve bu savaş ile Bizanslılar,Türkleri Anadolu’dan atamayacak- larını artık anlamışlardır. II.Kılıçaslan’ın 1215 yılında ölümünden sonra devletin başına, I.Gıyaseddin Keyhüsrev geçer.

SELÇUKLU DEVLETİ I.GIYASEDDİN KEYHÜSREV DÖNEMİ Bu dönemde,Antalya Limanı fethedilerek,ilk defa donanma oluşturulmuştur.Selçuklular’ın,artık denizciliğe el atması,o dönemde Venedikliler’in işine gelmemişti.Bu yüzden, Venedik liler’le sürekli deniz savaşları yapılmıştır. I.Gıyaseddin Keyhüsrev’in ölümünden sonra devletin başına,İzzettin Keykavus geçer.

SELÇUKLU DEVLETİ İZZETTİN KEYKAVUS DÖNEMİ Bu dönemde Sinop Limanı’nın alınmasıyla,hem kuzeyden, hem de güneyden denizlerimiz kontrol altına alınmıştır yılında İzzettin Keykavus’un ölümüyle devletin başına I.Alaeddin Keykübat geçer.

SELÇUKLU DEVLETİ I.ALAEDDİN KEYKUBAT DÖNEMİ Bu dönem,Anadolu Selçuklu Devleti’nin en parlak dönemidir. Bu dönemde,Alanya fethedilerek,burası liman yapılmıştır.Ayrıca, Akdeniz’in tüm kıyıları alınmıştır. I.Alaeddin Keykübat,Orta Asya’da yer alan tüm Türk Boyları’nı,Anadolu’ya getirttirerek,Anadolu’nun değişik yörelerine yerleştirilmesine yardımcı olmuştur yılında,Yassı-Çemen’de Harzemşahlar Devleti ile yapılan savaşı, Selçuklular kazanır.Bu YASSI-ÇEMEN SAVAŞI’ndan sonra, a)Harzemşahlar Devleti,yıkılma sürecine girmiştir, b)Bu savaştan sonra,Anadolu Selçuklu Devleti,en parlak devrine girer. I.Alaeddin Keykübat’ın ölümünden sonra,devletin başına II.Gıyaseddin Keyhüsrev geçer.

SELÇUKLU DEVLETİ II.GIYASEDDİN KEYHÜSREV DÖNEMİ Bu dönem,Anadolu Selçuklu Devleti’nin en felaketli yıllarıdır. Bu dönemde,devlet yönetimin halkı ezmesi üzerine,devlet temelinden sarsılır.Bu koşulların yaşandığı böylesi bir dönemde,1243 yılında Moğollar’la yapılan KÖSEDAĞ SAVAŞI’ndan sonra, a)Anadolu’da Fetret Dönemi başlar.Bu Fetret Dönemi’nde, sırasıyla, II.İzzettin Keykavus, III.Kılıçaslan, IV.Kılıçaslan ve II.Alaeddin Keykübat, devlet yönetiminde bulunmuşlardır. Ancak,bunlardan hiçbiri,devletin yıkılmasını önleyememişlerdir. b)Anadolu Selçuklu Devleti,yıkılma sürecine girer. c)Anadolu,Moğollar’ın egemenliği altına girer, d)Anadolu Selçuklu Devleti’nin parçalanmasıyla,Anadolu’da yer Türk Beylikleri kurulur,

TÜRKİYE SELÇUKLULARI BEYLİKLERİ DÖNEMİ

121 OSMANOĞULLARI BEYLİĞİ( )

Osmanlılar Oğuzların Kayı boyundadır Malazgirt Savaşı’ndan sonra Oğuz topluluklarıyla birlikte Anadolu’ya geldiler. Kayıların başında Ertuğrul Bey bulunuyordu. Ertuğrul Bey Söğüt ve Domaniç’i ele geçirdi ve buraya yerleşti.

Ertuğrul Bey’in 1281 yılında vefat etti. Yerine oğlu Osman Bey geçti. Osman Bey sürekli Bizans tekfurlarıyla savaştı. 1299’da bağımsızlığını ilan etti. Beyliğin ilk merkezi Söğüt oldu.

KARAMANOĞULLARI BEYLİĞİ ( )

Oğuzların Avşar boyundan olan Karaman aşireti Moğollardan kaçarak Anadolu’ya geldi. Mut ve Ermenek dolaylarına yerleştiler. Başlarında Nur Sufi vardı. Karamanoğlu Mehmet Bey topladığı divanda ”Bundan sonra divanda,dergahda,mecliste ve meydanda Türkçe’den başka dil kullanılmayacaktır.”diyerek Türkçeyi resmi dil ilan etmiştir.

Yıldırım Bayezit Karamanoğulları Beyliğine son verdi Ankara savaşından sonra yeniden kuruldular. II.bayezit 1487’de Karamanoğulları Beyliğine kesin olarak son verdi.

GERMİYANOĞULLARI BEYLİĞİ( )

Celaleddin Harzemşah ile Germiyan aşireti Anadolu’ya geldi. Beyliğin kurucusu I.Yakup Bey’dir. Beyliğin merkezi Kütahya’dır. Germiyanoğulları çeyiz olarak Kütahya,Emet,Simav ve Tavşanlı’yı Osmanlıya verdi. Yıldırım Bayezit Beyliğe son verdi. Ankara savaşı’ndan sonra yeniden kuruldular.

Erkek çocuğu olmayan II.Yakup Bey vefatından sonra beyliğinin Osmanlı’ya verilmesini vasiyet etti. 1429’da vefatından sonra Germiyanoğulları Beyliği Osmanlı’ya katıldı.

KARESİOĞULLARI BEYLİĞİ( )

Balıkesir ve Çanakkale çevresinde kuruldu. Uç beyi olarak Bizans sınırında bulundular. Balıkesir’i Bizans’tan alarak kendilerine merkez yaptılar. Denizcilikte ileri düzeyde olan Karesioğulları Bizans’a karşı güçlü bir donanma oluşturmuşlardı.

Orhan Bey’in bir seferi sonucu Balıkesir ve çevresi alındı. I.Murat’ın 1360’da Çanakkale’yi alması ile Karesioğulları Beyliği sona erdi.

HAMİTOĞULLARI BEYLİĞİ(

Isparta,Eğirdir ve Yalvaç’ta Hamit Bey’in torunu Dündar Bey tarafından kuruldu. Hamitoğulları I.Murat’ın isteği üzerine topraklarının bir bölümünü Osmanlılara sattı. Yıldırım Bayezit 1390 yılında beyliğe son verdi.

Ankara Savaşı’ndan sonra yeniden kuruldular. II.Murat 1423’te bu beyliği Osmanlı topraklarına kattı.

MENTEŞEOĞULLARI( )

Menteşe Bey tarafından Muğla ve Milas yöresinde kuruldu. Güçlü bir donanmaya sahiptiler. Yıldırım Bayezit 1390’da bu beyliğe son verdi. Ankara Savaşı’ndan sonra tekrar kuruldular. II.Murat Menteşeoğulları Beyliğine 1424 yılında son verdi.

AYDINOĞULLARI BEYLİĞİ( )

Aydınoğlu Mehmet Bey tarafından Birgi,Selçuk ve Tire’de kuruldu. Denizciliğe önem verilerek Selçuk ve İzmir’de büyük donanma inşa edildi. Yıldırım Bayezit tarafından 1390’da yıkıldı. Ankara Savaşı’ndan sonra tekrar kuruldular. II.Murat 1426’da beyliğe son verdi.

CANDAROĞULLARI(İSFEN DİYAROĞULLARI) BEYLİĞİ

Kastamonu ve Sinop yöresinde Şemseddin Yaman Candar tarafından kuruldu. Kastamonu Süleyman Paşa zamanında beyliğin merkezi oldu. Yıldırım Bayezit 1392’de Kastamonu’yu aldı. Ankara Savaşı’ndan sonra İsfendiyaroğulları adı ile varlığını sürdürdü. II.Mehmet 1461’de beyliğe son verdi.

SARUHANOĞULLARI BEYLİĞİ( )

Manisa ve yöresinde Saruhan Bey tarafından kurulmuştur. Yıldırım Bayezit 1390 yılında Manisa’yı alarak Bu beyliğe son verdi. Ankara Savaşı’ndan sonra Saruhanoğulları Beyliği tekrar kuruldu. 1410’da Çelebi Mehmet tarafından ortadan kaldırıldı.

DULKADİROĞULLARI BEYLİĞİ( )

Maraş ve Elbistan çevresinde kurulmuştur. Oğuzların Bozok Kolundandır. Başkent önce Elbistan sonra Maraş olmuştur. Bu beylik zaman zaman Osmanlı ile Memlüklerin arasını açmıştır. Osmanlılar tarafından Turnadağ Savaşı’nda yenilgiye uğrayan beylik sona erdi.

RAMAZANOĞULLARI BEYLİĞİ( )

Adana ve Tarsus dolaylarında kuruldu. Oğuzların Yüredir Boyu beylerinden Ramazan Bey tarafından kuruldu. 1608’de Osmanlı’ya bağlı hale geldi.

Bir göçün ve aynı amaçlara yönelik göçler dizisinin sebepleri arasında siyasi, sosyal, ekonomik ve dini etkenler yer alır. Aşağıdakilerden hangisi Orta Asya göçlerinin siyasi sebebi olarak gösterilebilir? A) Kuraklık ve nüfus artışının olması B) Salgın hayvan hastalıklarının baş göstermesi C) Orduda onluk sisteme geçilmesi D) Boylar arasında hakimiyet mücadelelerinin olması E) Yeni kültürler edinmek istenmesi

I. Mete, Çin topraklarına girmektense, Çin’i baskı altında tutmayı tercih etmiştir. II. Uygurlar, çeşitli dinlere girdikleri halde dini terimlerin bile Türkçe karşılıklarını kullanmışlardır. III. Karahanlılar islamı kabul etmelerinden sonra bile Türk dilini kullanmaya devam etmişlerdir. Yukarıda anlatılan bu davranışlardan, aşağıdakilerden hangisinin korunmaya çalışıldığı anlaşılmaktadır? A) Yönetim biçiminin B) Toprak bütünlüğünün C) İnanç sisteminin D) Milli benliklerinin E) Adalet ve hoşgörünün

I. Ulusal kültürün korunması Il. Göçebe bir yaşam tarzı sürdürülmesi III. Sosyal sınıflaşmanın çok belirsiz olması IV. Hakanlar ile diğer yöneticilerin de halk gibi töreye bağımlı tutulması V. Ülke sorunlarının Kurultay’da görüşülüp karara bağlanması geleneklerinden hangileri, İslamiyet öncesi Türk toplumlarında demokratik veya hukuk üstünlüğü niteliğine özgü bir anlayışın varlığını ortaya koymaktadır? A) Yalnız V B) I,III ve VC) I ve IV D) Il, III ve IVE) III, IV ve V

İslamiyet Öncesi Orta Asya Türk Devletleri’nde; - Mimari gelişmemiştir. - Uzun süreli hapis cezaları yoktur. - Bilimsel faaliyetler ve yazı kullanımı azdır. Bu durumun oluşmasında; I. Hukuk sistemi II.Etnik yapı III.Egemenlik anlayışı IV.Yaşam tarzı gibi etkenlerden hangilerinin etkili olduğu savunulabilir? A) Yalnız IIB) Yalnız IIIC) Yalnız IV D) I ve IIIE) III ve IV

Orta Asya Türklerinde, tam yerleşik düzene geçilinceye kadar toplumsal sınıflaşmanın belirgin olmayışı ve kurulan devletlerde merkezi yönetimin görülmeyişi, I. Özel mülkiyet anlayışının olmaması II. Göçebe yaşam tarzının sürdürülmesi III. Ulusal nitelikli kültürlerinin korunmuş olması IV. Savaşçı bir toplum yapısının bulunması gibi nedenlerden hangilerine bağlanabilir? A) I ve IIB) I ve IVC) II ve IV D) III ve IVE) II, III ve IV

İslamiyet öncesi Türk devletlerinin geleneklerinden bazıları şunlardır. I. Askeri ve ekonomik kararların mecliste alınması II. Hükümdar soyundan gelenlerin devletin yönetiminde hak sahibi olması III. Boy beylerinin seçimle belirlenmesi IV. Hükümdar eşlerinin devlet meclisine katılması Bu geleneklerden hangileri, İslamiyet öncesi Türk devletlerinin kısa zamanda parçalanıp yıkılmalarında etkili olmuştur? A)Yalnız IB) Yalnız IIC) I ve III D) I ve IVE) II, III ve IV

A) Laik devlet anlayışının B) Oligarşik devlet işleyişinin C) Teokratik devlet yapısının D) Demokratik uygulamanın E) Mandater Sistemin ‘Orta Asya’da kurulmuş Türk devletlerinde yönetim; hakan, hatun ve Kurultay adı verilen meclis tarafından yürütülmüştür. Siyasi, askeri ve ekonomik konuların görüşüldüğü “Kurultay danışma meclisi niteliğindedir.’ Kurultay’ın varlığı aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?

Orhun Kitabeleri’nde, aç milletin doyurulması, çıplak milletin giydirilmesi ve halkın refahının artırılması gibi ifadeler yer almaktadır. Buna göre; I. Ordu – millet anlayışının olduğuna II. Sosyal devlet anlayışının olduğuna III. Halkın hürriyetinin sınırlandırıldığına yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) Yalnız IB) Yalnız IIC) Yalnız III D) I ve IIE) I ve III

Türkçe’de; - Buğday, arpa, darı gibi tahıl adları -Altın, gümüş, bakır, tunç gibi maden adlarının bulunması Türkler’in geçmiş yaşantılarıyla ilgili olarak; I. Yerleşik hayata geçtikleri II. İleri bir uygarlığa erişmiş oldukları III. Geçim kaynaklarının sadece tarım olduğu IV. Diğer milletlere maden işlemeyi öğrettikleri gibi yargılarından hangilerine kesin olarak ulaşmamızı sağlar? A)Yalnız IB) I ve IIC) I ve III D) II ve IVE) III ve IV

A)Savaşçı toplum yapısı B)Göktanrı inanışı C)Yoğun Çin saldırıları D)Göçebe yaşam tarzı E)İpek Yolu ticareti Eski Türklerin sanat eserleri genelde, taşınabilir malzemeden, çoğunlukla ahşap, deri, metal ve taş işçiliğine dayalı eserlerden oluşmuştur. Bu durumun temel nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

ARKADAŞLAR DERS

BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER ABDULLAH ŞAHİN ABDULLAH ŞAHİN TARİH ÖĞRETMENİ TARİH ÖĞRETMENİ