FUTBOLDA MOTOR ÖĞRENMENİN BİYOLOJİK TEMELLERİ TÜFAD İZMİR ŞUBESİ SERTİFİKASYON - 1 Prof. Dr. Çetin İşlegen Spor Hekimi - UEFA Pro Lisans 13 Ocak 2014

KAS İĞCİĞİ SİNİR HÜCRESİ

GOLGİ TENDON ORGANI DERİ RSEPTÖRLERİ

DERİ VE EKLEM RESEPTÖRLERİ

UYARANLAR

BEYİNCİK Motor uyaranı kaynağına bakmadan alır. Geribildirimden gelen uyarıları da alır. Bu uyarıları karşılaştırır. Motor alana gönderir. Motor alandan son uyarı çıkar. Sonra hareket gerçekleşir.

BEYİNCİK Salınım hareketlerinde azaltıcı etki yapar. Ekstremite pozisyonunu belirler. Birlikte ve ters çalışan kasları kontrol eder. Tüm vücutla ilgili uyaranları kullanır. Kol ve bacakların hızını hesaplar. Yer çekiminin etkisini hesaba katar. Bir objeye yaklaşma hızını saptamada rol oynar. Kulak yoluyla ve başın dönme hareketleriyle sağlanan dengeye yardımcı olur.

Premotor alan:Beynin spor becerileri alanı Beyincik

DUYUSAL ALGI VE MOTOR BECERİLER TEORİ:Yeteri kadar pratiği yapılan bir becerinin beynin duysal alnında depo edildiği ve kişinin o beceriyi yapmak istediğinde ,bu depo edilen bilgi sayesinde o motor hareketi yapabildiğidir(Su içme). Bu depo edilmiş motor hareketlere “ENGRAM” denmektedir(Geribildirim var). Çok hızlı hareketler için engramlar motor alanda depo edilir (MOTOR ENGRAMLAR). Duysal geribildirim olmadan etkili kullanılırlar.

HENRİNİN BELLEKTEN ÇAĞIRMA TEORİSİ Motor yetenek genel olmaktan çok özeldir. Hızlı kol hareketi yapma yeteneğindeki kişisel farklılıklar,belli bir hareketi yapabilmede % 70 özeldir. Hareketin kompleksliği reaksiyonu uzatır. Statik kuvvetle ve hareketin hızı arasında çok az veya ilişki yoktur.

HENRİNİN BELLEKTEN ÇAĞIRMA TEORİSİ Duysal uyumlu programlama motor uyumlu olandan daha hızlıdır(Start sinyali). Hızlı bir kol hareketi tamamlanmadan önce orjinal program durdurulmadıkça yönü değişmez. Beceriyi oluşturan parçalar önce ayrı ayrı öğrenilir giderek devamlı şekil alırlar. Motor beceriler arasındaki ilişkilerin genellikle çok düşük bulunmuştur.

2-5 YAŞ OYUN ÇOCUKLUĞU 2 yaşın sonunda beslenmedeki azalmayla gövdesel ve beyinsel gelişme yavaşlar Ağırlık her yıl 2 kg artar Boy her yıl ortalama 7 cm uzar Uyku ihtiyacı 11-13 saate geriler Görsel keskinlik artar, 4 yaşında yetişkin düzeyine çıkar

2-5 YAŞ MOTORSAL GELİŞME İyi düzeyde yürüme ve koşma Daha zor hareketleri yapabilmede (atlama, topa vurma, tırmanma, bisiklete binme, dans, tutma vs) farklılıklar vardır. Dikkat,konsantrasyon ve tempo gibi büyük motor hareketlerdeki stil (tavır, tarz) kalıtımsal olarak değişkenlik gösterir. El kullanımındaki seçim 3 yaşında belli olur.

2-5 YAŞ MOTORSAL GELİŞME Yüksek motor gelişmedeki çeşitlilik hem kişisel eğilimleri, hem de öğrenme için yaratılan farklı fırsatların etkilerini yansıtır. Bu yaşlarda kendilerine oyun oynama fırsatı tanınmayan çocuklarda motorsal ve koordinatif gelişme geç olacaktır.

6-12 YAŞ BÜYÜK ÇOCUKLUK Ağırlık artışı yıllık 3-3.5 kg, Boy uzaması yıllık 6 cm, Baş çevresi 2-3 cm büyür. Sinir liflerindeki sinir kılıfı (Miyelinizasyon) oluşumu 7. yaşta tamamlanır. Vücut tipinde fazla değişiklik olmaz

6-12 YAŞ MOTORSAL GELİŞME Kas kuvveti, koordinasyon ve dayanıklılık giderek artış göstererek daha karmaşık ve zor hareketleri yapabilme yeteneklerinde artma olur. Başarının derecesi kalıtımsal etki, ilgi ve elverişli bir ortam (iyi eğitici ve olanaklar) yaratılmasıyla yakından ilişkilidir.

KOORDİNATİF ÖZELLİKLER REAKSİYON ZAMANI RİTİM DENGE MEKAN ALGILAMASI KOMBİNASYON KİNESTETİK FARKLILAŞMA ÖNCELLEME

BECERİ KAZANMA Spor,sanat ve bilimde internasyonal seviyeye çıkabilmeniz için 10.000 saat çalışmanız gerekiyor. Futbolda:Profesyoneller 9332 (18 yaşta) Yarı pofesyoneller 7449 Amatörler 5079 Kendini adama ve Motivasyon şart. Profesyonel:İki misli takım çalışması ve daha fazla kişisel çalışma.(Daha az oyun ve maç)

MOTOR ÖĞRENMEDE MİTLER Hareketi göstermek daima etkilidir. Jimnastik dans gibi sporlarda geçerli. Futbol gibi değişken sporlarda az etkili. Öğrenci problem çözme,hareketlerini ve etkilerini değerlendirmeye yönlenmelidir. Öğrencinin hareketle ilgili problemlerine değişik çözümler bulması istenebilir.

MOTOR ÖĞRENMEDE MİTLER Tek bir özel becerinin blok halde çalışılması en ekili yoldur. Özel blok çalışmalar performans için daha iyiyken,değişken,rastgele çalışmalar beceri öğreniminde daha etkili bulundular. Rastgele ve değişken çalışmalar:Maç ve dar alanda oyunlar.

MOTOR ÖĞRENMEDE MİTLER Sporculara geri bildirim hemen hareketin yapılmasından sonra olmalı,sık sık ve ayrıntılı olmalı Öğrenmede geri bildirim önemlidir. Geleneksel olarak:Ne kadar çok yapılırsa o kadar etkilidir inancı vardır. Geri bildirimin etkili olması için çok farklı yollar ve metodlar kullanılmalıdır?????

GERİ BİLDİRİM İç geri bildirim: Oyuncu verdiği pasın sonucunu görebilir,hissedebilir bazen işitebilir. Sözel rapor veya video geri bildirimi ile sporcunun tekniği hakkında performans bilgisi elde edilebilir.