27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Niyet Belirlemek Nereye gideceğine karar vermemiş bir kaptan için hiçbir rüzgar elverişli değildir.

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Önce birkaç kavramı ortaklayalım Misyon, öz-niyet, mission, core-purpose: süregiden temel varlık nedeni Amaç, gaye, erek, hedef, goal, objective, target: gerçekleştirilmek istenen yakın beklenti Ülkü, vizyon, vision, Big hairy and audacious goal- BHAG: gerçekleştirilmek istenen uzak beklenti

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Derinlerde ve güçlü etki Derindeki güçlü niyet, çeşitli zaman uzaklıklarındaki tüm karar, eylem, tutum ve davranışları etkileyebiliyorsa buna öz-niyet denilmeli.

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Tam bir pusula Öz-niyet, her sorun, her seçenekli durum karşısında ne yapılması gerektiğinin yönünü gösterir.

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Genelde herkesin özelde ise gençlerin en önemli gereksinimleri, çeşitli durumlarda yön gösterebilecek bir şeye sahip olmanın ne denli yaşamsal olduğunu farketmektir. Aksi halde bir ömür niyetsiz, amaçsız, ülküsüz olarak sürebilir ve de sonunda bitebilir.

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Derinlerde bir öz-niyet edinen bir kişi için yaşam birdenbire bir anlam kazanır. Tüm çabaları, aynı bir hedefe yönelmiş oklar gibi birbirini destekler, aynı noktanın delinmesine katkıda bulunur. Bu niyete katkıda bulunmayacak olanlardan ise ya vazgeçer ya da isteksizleşir.

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Bir kişi, vücudunu fiziksel olarak geliştirmeyi bir öz- niyet olarak benimsemiş olsun. (Böyle bir öz-niyet size pek de anlamlı gelmeyebilir, ama örnek örnektir) Basit bir örnek

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Yürümeyi, çok hareket etmeyi tercih eder, Boş zamanlarında daima egzersiz salonlarındadır, Arkadaşlarını benzer ilgi alanından seçer, Okuduğu, izlediği bu amaca yöneliktir, Öğrenmek istediği konuların başında bedeni gelir ve her şey tek yöne doğru! Sonuç baştan belli değil mi? Tüm oklar aynı hedefe

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Siz böylesine güçlü bir öz-niyet sahibi olmak istemez misiniz? Belki “benim zaten var!” diyorsunuz. Ya da niyetinizin gücünden pek emin değilsiniz. İşte bunun için bir asit-testi.. Peki ya siz!

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, “Karar ve eylemlerime yön veren dürtü....dir” şeklinde bir açıklamayla başlayınız.. «Bu niçin önemlidir?» sorusunu cevaplayıp, cevabı için de «bu niçin önemlidir?» sorusunu yineleyin. Bunu 5 kereye kadar tekrarlayın..! Nihai yanıtınız, öz-niyetiniz için iyi bir aday olabilir. Ama 5nci niçin’in sonunda halâ net ve anlamlı bir noktaya varamadınız ise öz-niyetinizi gözden geçirmelisiniz. Asit testinin 5 “niçin”i

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, “Karar ve eylemlerime yön veren niyet, mesleğinde başarılı bir insan olmaktır”.. 1. “Çünkü bu, başarının mutluluk da getireceğine inandığım için önemlidir.” Peki bu niçin önemlidir? 2. “Çünkü mutlu olursam sorunlarla karşılaşmam!” Peki bu niçin önemlidir? Örnek “karar ve eylemlerime yön veren niyet, dir” yanıtı ve 5 “niçin önemlidir”!

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, “Çünkü sorunlar enerji emer, diğer anlamlı işleri engeller.” Bu niçin önemli? 4. “İnsan kendisi ve çevresi için yararlı işler yaparsa bu anlamlı sayılır; bunun için de gerekli enerji heba edilmemelidir” Bu son ifade bir öz-niyet olabilecek kadar nettir ve -bunu benimseyen kişi için- anlamlı olabilir. Devam..

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Bir diğer örnek: “Tüm karar ve eylemlerime yön veren niyet, anlamadığım hiçbir şeyi yapmamaktır ” yanıtı ve 5 “niçin önemlidir”! 1. “Çünkü böylece tüm karar ve eylemlerimi bilerek, kendi kontrolum altında verir ve yaparım.” Bu niçin önemli?

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, “Çünkü böylece, bunların gerçekleşebilmesi için tüm enerji ve inancımı o karar ve eylemlerin arkasına koyarım; bu durumda gerçekleşme ihtimalleri artar.”

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, O halde, “anlamadığım şeyleri yapmayarak tasarruf ettiğim enerji ve inancımı, anlayarak yaptığım eylemlerimin arkasına koyarak onların gerçekleşme ihtimalleri artırmak” ifadesi iyi bir öz-niyet olabilir. Böylece 2 soruda sağlam, net ve anlamlı gerekçelere vardık.

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Her öz-niyet ona sahip olan için anlamlıdır Öz-niyetler birer tutkudur ve tutkular onlara sahip olanlar için önemli ve değerlidir ve de eleştirilemez. Bir öz-niyet sadece, tüm eylem ve kararlara yön verip vermemesi -etki alanı- açısından eleştirilebilir.

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Peki ya siz de kuşkuluysanız! Asit testi, yön-gösterici bir öz-niyetiniz olduğu konusunda olumsuz sonuç vermiş olabilir ya da en azından kuşkulusunuz. Ama bundan hemen emin olmayın. Belki vardır fakat iyi ifade edemediniz.

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Lütfen şu 2 soruyu tekrar düşünün! 1. Neyi -derinden derine- hep arzuluyorsunuz? 2. Bir şeyler yaparken zihninizin bir köşesinde “ona da yarasın” diye düşündüğünüz bir şey var mı? Bunlara olumlu cevap verebiliyorsanız sormaya devam; aksi halde yön- gösterici bir öz-niyetiniz yok demektir.

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Peki bu durumda nasıl hareket etmeliyiz? Şu 6 adımlı yöntemle var olan fakat ortaya çıkaramadığınız ya da pek yön-gösterici nitelikte olmayan öz- niyetinizi belirleyebilirsiniz: Adım 1- Ters bir üçgen biçimindeki “niyetler üçgeni”nizi çizin. çok somut niyetler çok soyut öz-niyet biraz somut biraz soyut

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Adım 2 “Gündelik yaşamı oluşturan çeşitli kesitlerde somut olarak neleri gözetiyorum?” sorusunu kendinize sorup cevaplamaya çalışın. Örneğin... “bir kenarda para bulundurmak” sağlık “sorunlarını ertelememek” “dinlenmeye önem vermek” Yabancı dili ana dil gibi bilmek Ağ sistemler oluşturmak

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Adım 3 Bu noktalar arasında ortaklıklar arayınız. Ortak olmayanları zorlamanın yollarını bulunuz. “bir kenarda para bulundurmak” sağlık “sorunlarını ertelememek” “dinlenmeye önem vermek” sağlığım her yönüyle önemli Sağlık kendim ve toplum için çok önemlidir Yabancı dili ana dil gibi bilmek Ağ sistemler oluşturmak Sağlık konusunda ağlar kurmak Yabancılarla sağlık ağları kurmak Yabancılarla sağlık ağları kurarak katma değer yaratmak Toplum için katma değer üretmek Daha derindeki bir niyet (bkz. slide 24)

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Adım 4 Niyet üçgeninizin tabanındaki somut niyetlerden başlayarak, niyetleriniz arasında ortaklıklar araya araya en alta yani öz-niyet noktasına doğru ilerleyin.

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Adım 5 Ortak noktalar altında buluşan niyetlerinizle birleşemeyen niyetleri kısmen veya bütünüyle değiştirin. Örneğin: “Bir dili bir yabancı kadar iyi bilmek” niyetinizi şöyle değiştirebilirsiniz: “yabancı dili şu düzeyde bilmek: 1)makul hızda konuşulanların, anlaşılmayan kısımlarının anlamlarını tamamlayabilecek, 2)sözel olarak, ifade etmek istediklerinizin, size tekrar sorulmadan anlaşılabileceği, 3)yazılı olarak, kendini daha yüksek hız ve yeterlikte ifade edebilecek ”

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Birleşik 3 niyetle 4. niyeti birleştiren daha soyut bir niyet! “Sağlık ağları yoluyla toplumsal katma değer yaratmak” (bundan kendim de yararlanırım!)

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Adım 6 İlk 5 adımdaki çabalara karşın boşta kalabilecek niyetleri tekrar gözden geçirerek, ya bütünleştirmek ya da onlara para, zaman, enerji gibi kaynaklarımızı harcamaktan vazgeçmek

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Adım 6 (devam) Örneğin: bir kenarda para bulundurma konusunu bir takıntı (cimrilik) haline getirmem, yabancı dil konusunda nelere önem verip nelerin üzerinde durmamam gerektiğini anlarım, ağ konusunu çok iyi öğrenmem gerektiğini anlar ona göre davranırım.

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Her niyet anlamlı olabilir, birisi hariç: öz- niyetini netleştirmeme niyeti!

27-Mar-05© Copyright M.Tınaz Titiz, Teşekkür ederiz