MADDE TANIMI Kütlesi, hacmi ve eylemsizliği olan bütün varlıklar maddedir. Çevremizde gördüğümüz hava, su, toprak, masa her şey maddedir. MADDENİN SINIFLANDIRILMASI a) Element b) Bileşik c) Karışım ELEMENTLER Aynı cins atomlardan meydana gelen basit maddelere element denir. 

Elementlerin özellikleri **Elementler fiziksel ve kimyasal yollarla kendisinden daha basit maddelere ayrıştırılmazlar. **Elementlerin en küçük yapı taşları atomdur. **Elementler sembollerle gösterilir. **Elementler saf maddelerdir. **Elementleri öz kütleleri ve erime, kaynama noktaları sabittir. **Elementler tabiatta hem katı, hem sıvı hem de gaz halinde bulunurlar.

Elementlerin sınıflandırılması Elementler kimyasal özellikleri bakımından üçe ayrılır. 1.Metaller 2.Ametaller 3.Soy gazlar BİLEŞİKLER Birden fazla elementin belirli oranlarda kimyasal reaksiyon sonucu bir araya gelmesiyle oluşan yeni maddeye bileşik denir.

Bileşiklerin özellikleri. Bileşiğin en küçük parçasına molekül denir Bileşiklerin özellikleri *Bileşiğin en küçük parçasına molekül denir. *Bileşikler formüllerle gösterilir. *Bileşiklerin erime noktası, kaynama noktası ve yoğunlukları sabittir. *Bileşikler kimyasal yollarla ayrıştırılırlar. *Bileşikler saf maddelerdir. *Bileşikler sabit kütle oranlarında birleşirler.

KARIŞIMLAR Karışım, birden fazla maddenin yalnız fiziksel özellikleri değişecek şekilde bir araya getirilmesiyle oluşturulan madde topluluğudur. Karışımın Özellikleri *Karışımı oluşturan maddelerin özelliklerini taşırlar. *Saf değildirler. *Fiziksel yollarla ayrıştırılırlar. *Erime ve kaynama noktaları sabit değildir. *Sabit bir yoğunlukları yoktur.İstenilen oranda karışımlar hazırlanabilir.

Karışımların sınıflandırılması Heterojen Karışım Homojen karışım Bileşik ve karışım arasındaki farklar *Bileşikler aynı cins molekülden karışımlar ise farklı cins atom veya moleküllerden meydana gelir. *Bileşikler kimyasal yollarla, karışımlar fiziksel yollarla ayrıştırılırlar. *Bileşiğin yapısındaki elementler belirli kütle oranlarında *birleşirken karışımlarda belirli oran yoktur. *Bileşiklerin yoğunluğu karakteristiktir. Karışımların yoğunluğu ise karışımdaki maddelerin karışım miktarına bağlı olarak değişir.

Heterojen Karışım :   Her tarafında aynı özelliği göstermeyen ve tek bir madde gibi gözükmeyen karışımlardır. Toprak, Yaprak, Kahve, Su-petrol, Süt heterojen karışımlardır .

Homojen karışım: Her tarafında aynı özelliği gösteren karışımlardır Homojen karışım:  Her tarafında aynı özelliği gösteren karışımlardır. Tek bir madde gibi gözükürler. Şekerli su, tuzlu su homojen karışımlara örnek olarak verilebilir. Homojen karışımlara genel olarak çözeltiler denir.  Maddenin katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç hâli vardır. Genel olarak madde ya katı ya sıvı ya da gaz hâlinde bulunur. İstenildiğinde ortam şartları elverişli hâle getirilerek bir hâlden diğerine dönüştürülebilir.

Maddenin katı hâli, belirli bir şekle ve hacme sahiptir Maddenin katı hâli, belirli bir şekle ve hacme sahiptir. Katı maddeyi oluşturan atom ve moleküller birbirine çok yakındır. Aralarındaki boşluklar çok azdır. Atom ve moleküller arasında bir düzenlilik vardır. Maddenin sıvı hâli, belirli bir şekle sahip değildir. Sıvılar akışkan olduklarından bulundukları kabın şeklini alır. Sıvı hâlde atom veya moleküller katılardan daha düzensiz olup tanecikler arası boşluklar katılardan daha fazladır.

Maddenin gaz hâli, atom veya molekülleri arasında boşlukların çok olduğu durumdur. Gaz tanecikleri düzensiz olarak hareket ederler. Bu hareketleri sırasında gaz molekülleri birbiri ile homojen olarak karışabilirler. Bunların yayılmaları hissedilebilir veya gözle takip edilebilir. Bir odaya damlatılan bir kolonyanın kokusu kısa sürede hissedilirken, bir sigara dumanının yayılması da gözle takip edilebilir. Gazların belirli bir şekil ve hacimleri yoktur. Konuldukları kabı dolduracak şekilde genleşerek kabın şeklini ve hacmini alırlar. Bir madde farklı sıcaklık ve basınç şartlarında üç hâlde de bulunabilir. Örneğin, saf su, H2O ile formüle edilir. Katı hâlde buz, sıvı hâlde su ve gaz hâlinde su buharı şeklinde bulunur.

FİZİKSEL DEĞİŞME Maddenin dış görünüşü ile ilgili olan özelliklerdir. Yoğunluk, sertlik, renk, koku, tad ... gibi. Maddenin dış görünüşündeki değişiklikler fiziksel olaydır. Şekerin suda erimesi, kağıdın yırtılması, buzun erimesi ... gibi.

KİMYASAL DEĞİŞME Maddenin iç yapısı ile ilgili olan özellikler kimyasal özelliklerdir. Yanıcı olup olmaması, asidik yada bazik özellik ... gibi. Maddelerin atom ve moleküllerinde meydana gelen değişikler kimyasal değişmedir. Kağıdın yanması, hidrojen ve oksijenin birleşerek su oluşturması, demirin paslanması ... gibi.

ATOM NEDİR? Atom, maddenin en küçük yapıtaşıdır. Mikroskopla görülemeyecek kadar küçüktürler; ama bir araya geldiklerinde müthiş hasar yaratabilecek kadar büyük bir enerjiye sahiptirler. Bu boyutu daha da belirgin hâle getirmek için şöyle bir örnek verelim: Avucunuza biraz tuz dökün ve tek bir tuz tanesine bakın. Bu tanenin içindeki atomları tuz taneciği boyutuna getirirsek tuz tanesi yaklaşık 10 km olurdu.

Atom proton, nötron ve elektron denilen parçacıklardan oluşur Atom proton, nötron ve elektron denilen parçacıklardan oluşur. Bu parçacıkların ikisi çekirdekte, biri de çekirdek etrafındadır. Elektronlar kütleleri bakımından protonların yalnızca 1/1840’I kadar olmalarına rağmen taşıdıkları elektrik yükü miktarı aynıdır. ALİ KILIÇ FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ ÖĞRETMENİ

ALİ KILIÇ FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENİ 80.YIL CUMHURİYET İLKÖĞRETİM OKULU / KAYSERİ