AVRASYA POLİTİĞİNDE ÇİN Yrd. Doç. Dr. Reha YILMAZ

AVRASYA POLİTİĞİNDE ÇİN GENEL OLARAK AVRASYA jeopolitiğinde Çin-Rusya çekişmesi Rusya’nın kültürel ikilemi, Çinin Asya’ca bir kültürel kimliğe sahip olması Çinin ideolojik ikilemi: sosyalizm mi? Sosyal demokrasi mi? Yoksa liberalizm AVRASYA POLİTİĞİNDE ÇİN

ÇİNİN AVRASYAYA BAKIŞI ve STRATEJİLERİ Sovyetlerin yıkılışı Çinin yükselişi, Avrasya bölgesinin kapılarını Çine açışı Çinin asıl ilgi alanı Asya-Pasifik ve Uzak Doğu’dur. Avrasya’nın sınırlı, stratejik ve ekonomik bir bölgedir. Arka bahçe psikolojisi Çinin geleceğe yönelik 3 aşamalı planı Kısa dönem: ekonomisini geliştirmek ve Hong Hong ve Makao’yu anakaraya dahil etmek Orta dönem: Güney Doğu Asya’da çıkarlarını güçlendirmek ve Tayvan’ı ana karaya dahil etmek Uzun dönem: dünyanın süper gücü olmak Bu hedefe ulaşmak için arka bahçe güvenliğe alınmalıdır: Uygur Özerk bölgesi ve Rusya ilişkilerini DÜZELTME ZORUNLULUĞU Çin’in yen,/yükselen süper güç psikolojisi ÇİNİN AVRASYAYA BAKIŞI ve STRATEJİLERİ

ÇİNİN AVRASYA STRATEJİLERİNİN UYGULAMA SORUNU Çin’in Grand Stratejisi: Avrasya’yı ekonomik ağlarla örmek ve arka bahçesini güvenceye almak Engeller: Rusya’nın karşı atakları Amerika’nın Çinin arka bahçesindeki stratejik hamleleleri: Doğu Türkistan, Afganistan, Tibet politikaları Çinin Avrasya’yı tek yünlü bir yol olarak görmesi Bölge devletlerini kendime bağlama stratejileri ve yükselen değerler İran politikası: Şii eksenine yerleşme çabaları ÇİNİN AVRASYA STRATEJİLERİNİN UYGULAMA SORUNU

RUSYA ÇİN İLİŞKİLERİ VE AVRASYA’YA ETKİLERİ RUSYA-ÇİN İLİŞKİLERİ AVRASYA’DA DOĞRUDAN ETKİDE BULUNMUŞTUR. * Şangay İşbirliği Örgütünün kuruluşu: Nisan 1996 * Ortak strateji: güvenlik * Ortak Kontrol mekanizması: dışarda tutma stratejisi RUSYA ÇİN İLİŞKİLERİ VE AVRASYA’YA ETKİLERİ

Göreceli ortaklığın ana sebepleri: 1. ABD alerjisi 2. Avrasya oyunları: ABD ve AB girişimleri ve yükselen değerlerin hareketliliği 3. İki ülke arasındaki tarihi husumetleri çözme arzuları 4. ortak yetersizliklerin mecburiliği 5. karşılıklı Pazar olgusu 6. bölgedeki radikal akımların engellenmesi çabası 7. Avrasyalı müttefiklerin istikrar istemi Göreceli ortaklığın ana sebepleri:

ENDİŞELER: 1. ASKERİ ve siyasi ve ekonomik endişeler 2. Rus Uzakdoğu’su ve Çinin yayılmacı çalışmaları 3.Çinin Uzak Doğu Pazarını ele geçirme politikaları 4. Dış Mançurya sorunu ENDİŞELER:

ENDİŞELERİ GİDERME ÇALIŞMALARI * 1. Çinin “Russia First” politikası 2. Çinin Avrasya’da kısa ve orta dönemde hırslı politikalar izlemek istememesi 3. NATO’nun genişleme stratejisine karşı işbirliği zorunluluğu ENDİŞELERİ GİDERME ÇALIŞMALARI

ÇİN VE RUSYA ARASINDAKİ ORTA İRADE *1. renkli devrimlerin korkutan yüzü 2. İç çatışmalara dış müdahaleler 3. ABD ile tek başlarına başa çıkabilecek güçte olmamaları 4. ABD’nin çevreleme politikalarına karşı işbirliği ÇİN VE RUSYA ARASINDAKİ ORTA İRADE

ORTAK İRADENİN AVRASYA SONUÇLARI 1. Çin Rusya ile yakınlaşarak zengin petrol kaynaklarına yaklaşabilmektedir. 2. ŞİÖ aracılığıyla bölge pazarlarına giriş 3. Bölge güvenliğini kendi elleriyle sağlama girişimi 4. Çinin pazarlarının Batılıların eline geçmesi ve sonuçları 5. ABD’nin çevrelenmesine yönelik politikalar gerçekleştirilmesi ORTAK İRADENİN AVRASYA SONUÇLARI