GÜMRÜKLER 2023 VİZYONU 1. ARAMA KONFERANSI/ 2011-2013 Stratejisi BASİTLEŞTİRİLMİŞ İŞLEMLER Abdulkadir ÖZGEN- Gümrük Uzmanı aozgen@gumruk.gov.tr

İÇERİK KAVRAM TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASI İLE İLİŞKİSİ MEVZUAT DÜZENLEMELERİ UYGULAMA ÜLKEMİZDE TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASINA KATKISI

KAVRAM Eşyanın gümrükte bekleme süresinin asgariye indirilmesi suretiyle ticarette gümrük işlemlerinden kaynaklanan maliyetin düşürülmesi ve özelikle sanayi için girdi niteliğindeki eşyanın süratle ekonomiye kazandırılması hedefiyle gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi ve hızlandırılmasıdır.

TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASI İLE İLİŞKİSİ Uluslararası Dayanağı Kyoto Sözleşmesi Olan Basitleştirilmiş Usullerin Amacı; Gümrük uygulamalarının basitleştirilmesi ve ahenkleştirilmesi, uluslararası ticaretin önündeki engellerin kaldırılması, gümrük kontrollerinde uygun standartlar sağlanmasıdır.

MEVZUAT DÜZENLEMELERİ GATT Anlaşmasının 8. maddesinin 1/c paragrafı, Revize Kyoto Protokolü, Topluluk Gümrük Kodunu oluşturan 2913/92 sayılı Konsey Tüzüğü madde 76, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 10 ve 71 inci maddeleri, Gümrük yönetmeliğinin 4 ila 26 ve 140 ila 168 inci maddeleri, 2 seri no.lu Gümrük Genel Tebliği Basitleştirilmiş Usuller.

UYGULAMA Bürokratik işlemlerden dolayı bekleme ve zaman kayıplarının önüne geçilmesi, teminat maliyetlerinin asgariye indirilmesi, işlem ve formalitelerin basitleştirilmesi yönünde gerek dış ticaret mevzuatı gerekse gümrük mevzuatında basitleştirilmiş usul uygulamaları düzenlenmiştir.

UYGULAMA Gümrük Yönetmeliği ile dış ticaret ve gümrük mevzuatında var olan ya da daha da geliştirilecek basitleştirilmiş usul uygulamalarından yararlanma hakkı kazanacak firmalardan aranacak dış ticaret performansı ile güvenilirlik kriterleri belirlenmiştir.

UYGULAMA Basitleştirilmiş usullerden yararlanmak üzere Gümrük Yönetmeliğinin 23 ve 24 üncü maddelerinde yer alan koşulları taşıyanlara onaylanmış kişi statüsü verilmektedir ve güvenirlik kriterleri ve dış ticaret performanslarına bağlı olarak “Onaylanmış Kişi” statüsü verilecek firmalar A, B ve C olmak üzere üç kategoriye ayrılmıştır.

UYGULAMA Basitleştirilmiş usul türleri: (Gümrük Kanunu Madde 71, Gümrük Yönetmeliği Madde 140) a) Eksik belge ve bilgiyle beyan, , b) Beyanname yerine ticari ve idari belgeyle beyan, c) Kayıt yoluyla rejim beyanı,

UYGULAMA Onaylanmış Kişi Statüsüne Sahip Kişilerin Yararlanacağı Basitleştirilmiş Usul Uygulamaları: - Kayıt yoluyla rejim beyanı - Eksik belge ve bilgiyle beyan - Ertelenmiş kontrol yöntemi, - Onaylanmış ihracatçı yetkisi, - Tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usulden eşyanın özelliğine bakılmaksızın yararlanma, - Götürü teminat sistemi, - Kısmi teminat sistemi.

UYGULAMA A sınıfı onaylanmış kişi statü belgesine sahip olanlar tüm bu uygulamalardan yararlanabilirken, B sınıfı onaylanmış kişi statüsüne sahip olanlar “kayıt yolu ile rejim beyanı” hariç diğer uygulamalardan, C sınıfı onaylanmış kişi statüsüne sahip olanlar “kayıt yolu ile rejim beyanı”, “ertelenmiş kontrol yöntemi” ve “götürü teminat sistemi” hariç diğer uygulamalardan yararlanabilmektedirler.

UYGULAMA Onaylanmış Kişi Statü Belgesi başvurusu, talepte bulunan kişilerce ticaret siciline kayıtlı bulunulan yere en yakın gümrük müdürlüğünün bağlı olduğu yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğüne 2 Seri No’lu Gümrük Genel Tebliği (Basitleştirilmiş Usul)’ün 5 ila 9 uncu maddeleri uyarınca aranan tüm belgelerle birlikte yapılır.

UYGULAMA Onaylanmış Kişi Statü Belgesi almak için yapılacak başvuru, aranacak belgeler ve Onaylanmış Kişi Statü Belgesinin düzenlenme şekli, iptali ve geri alınması ile Belge kapsamı yetkilerin geri alınması ve askıya alınmasına ilişkin usul ve esaslar 2 Seri No’lu Gümrük Genel Tebliği (Basitleştirilmiş Usul) ile belirlenmiştir.

UYGULAMA Onaylanmış Kişi Statü Belgesinin geçerlilik süresi, belge düzenlenme tarihi itibariyle 2 yıldır. Belgenin yenilenebilmesi için, aranacak tüm belgelerle birlikte, belge geçerlilik süresinin bitim tarihinden 4 ay öncesine kadar yeniden başvurulması gerekir.

UYGULAMA 1- Eksik Beyan Usulü: Bu uygulamada, gümrük mevzuatı gereğince normal koşullarda beyannameye eklemesi gereken belirli belgeler olmaksızın beyanda bulunabilme hakkı tanınmaktadır. Bu belgeler, orijinal fatura, ATR ve EUR Belgeleri, menşe şahadetnamesi, işlenmiş tarım ürünleri analiz sonuç raporu, navlun ve sigorta poliçeleridir.

UYGULAMA 2- Ertelenmiş Kontrol Uygulaması: Ertelenmiş kontrol, belge kontrolü ve gerekli görülmesi durumunda fiziki muayenenin eşyanın tesliminden sonra yapılmasını ifade eder. BİLGE sistemi tarafından risk kriterlerine göre yapılacak değerlendirme sonucunda, ertelenmiş kontrole tabi tutulması öngörülen beyannamelerde muayene türü mavi hat olarak belirlenir.

UYGULAMA 3- Onaylanmış İhracatçı Yetkisi: Türkiye ile Avrupa Topluluğu Arasında Oluşturulan Gümrük Birliğinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Karar’ın genel hükümlerine bir istisna olarak, A.TR dolaşım belgesinin Müsteşarlıkça yetki verilen kişi ve kuruluş tarafından onaylanma ve vize işlemi için gümrük idarelerine ibraz edilme zorunluluğu olmadan düzenlenebilmesini ifade eder.

UYGULAMA 4- Kısmi Teminat Uygulaması: Gümrük antrepo, gümrük kontrolü altında işleme ve geçici ithalat rejimlerine tabi tutulan eşya için teminat alınması öngörülen durumlarda, statü belgesi sahibi kişilerden, talep etmeleri halinde, ithalat vergilerinin yüzde onu oranında teminat alınır.

UYGULAMA 5- Götürü Teminat Uygulaması: Eşyanın gümrük vergileri ve sair vergilerinin teminata bağlanmasını gerektiren bir gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanıma tabi tutulduğu durumlarda, bu uygulamadan yararlanacak kişi için belirlenmiş tutardaki teminatın, her işlem için ayrı ayrı teminat verilmeksizin, teminata bağlanması gereken tutardan bağımsız olarak ve herhangi bir düşüm yapılmaksızın bir yıl süreyle kullanılabilmesini ifade eder.

UYGULAMA 6- Tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usulden eşyanın özelliğine bakılmaksızın yararlanma: Onaylanmış Kişi Statü Belgesine sahip olan kişilerin talepleri halinde, eşyanın 16 Seri No’lu Gümrük genel Tebliği (Gümrük İşleri)’nin 3 üncü maddesinde belirtilen özeliklere sahip olup olmadığına bakılmaksızın tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usul uygulamasından yararlanmaları mümkündür.

ÜLKEMİZDE TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASINA KATKISI 2010 yılı sonu itibariyle yaklaşık 750 firma onaylanmış kişi statüsüne sahip bulunmaktadır. Bu firmaların yaklaşık 600 adedi mavi hat uygulamasından yararlanmaktadır. Toplam ithalatın %48 i ve toplam ihracatın %43 ü onaylanmış kişiler tarafından yapılmaktadır.

ÜLKEMİZDE TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASINA KATKISI Ticaret erbabı için basitleştirme - Kesinlik ve tahmin edilebilirlik - Daha hızlı gümrük işlemleri - Şeffaflık - Yüksek riskli ithalatçıların hedeflenmesi - Daha az masraflı ticaret işlemleri Katkıları sağlamaktadır.