KURUMLAR VERGİSİ MATRAHI İLE STOPAJ GELİR VERGİSİ MATRAHLARININ TESPİTİ İLE KAR DAĞITIMINA İLİŞKİN ÖRNEK BİR ÇALIŞMA SAKARYA SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI 25 Aralık 2009 Dr. Ahmet Kavak, Yeminli Mali Müşavir PwC

KURUMLAR VERGİSİ MATRAHI İLE STOPAJ GELİR VERGİSİ MATRAHLARININ TESPİTİ İLE KAR DAĞITIMINA İLİŞKİN ÖRNEK BİR ÇALIŞMA Bir Anonim Şirketin sermayesi 160.000.00 TL. olup, 1 Ocak 2009 - 31 Aralık 2009 hesap dönemi faaliyet sonuçları ile ilgili veriler aşağıdaki gibidir. - Kurumun faaliyet sonucu ticari bilânço karı 232.200.00 TL' - Kurum kazancına dahil olan gelir unsurları şunlardır; 1- Kurumun kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan ve 08.06.2009 tarihinde %25 hissesine sahip olduğu finansal kiralama faaliyetinde bulunan bir kurumdan elde edilen iştirak kazancının brüt tutarı 4.000.00 TL’ dir.

2- Kanuni merkezi İzmir’de bulunan bir limited şirketten sağlanan iştirak kazancı 26.400.00 TL’ dir. 3- Şirket çalışanlarına yıl içinde verilen borç paralar karşılığında elde edilen faiz geliri 3.300.00 TL’ dir. 4- Şirket ortağına 2008 yılında verilen borç nedeniyle 2009 yılı sonunda bu borca karşılık 5.235.00 TL. faiz tahsil etmiştir. 5 -Yıl içinde Akbank Taksim Şubesinde yapılan repo karşılığı elde edilen repo gelirlerinin brüt toplamı 1.100.00 TL’ dir. 6- Kurumun 2006 yılında Diyarbakır’da faaliyete geçirilen okul işletmeciliği nedeniyle elde edilen geliri 22.400.00 TL’ dir.

7- Sermaye artırımı nedeniyle kurumca çıkartılan hisse senetlerinin itibari değerleri üzerinde satışından sağlanan emisyon primi 4.400.00 TL’dir. 8- 18.04.2005 tarihinde iktisap edilen gayrimenkul 12.07.2009 tarihinde satılmış ve bu satıştan elde edilen 18.000.00 TL karın %75’i olan 13.500.00 TL sermayeye eklenmek üzere fon hesabına atılması kararlaştırılmıştır. 9- 22.12.2002 tarihinde ve 14.05.2004 tarihinde borçlanma yolu ile iktisap edilen iştirak hisselerinin 28.09.2009 de elden çıkarılması karşılığında 9.200.00 TL kar sağlanmış ve sağlanan bu kazancın %75’i olan .6.900.00 TL kurumlar vergisi istisnasından yararlanmak amacıyla pasifte bir fon hesabına alınması kararlaştırılmıştır..

10- 2009 yılında Toplu Konut İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden elde edilen gelir (brüt) toplamı 1.700.00 TL’ dir. 11- Kurum 2009 yılı içinde sahip olduğu turizm işletme belgesi kapsamında elde ettiği hâsılatın toplamı, 24.000.00 TL’ dir. (Kambiyo mevzuatına göre bu hasılat TL çevrildiği tevsik edilmiştir.) 12- Kurumun Garanti Bankası Taksim Şubesindeki vadeli mevduat hesabı nedeniyle elde etmiş olduğu brüt faiz tutarı 4.800.00 TL. dir.

- Kurumun 15.03.2001 tarihinde almış olduğu yatırım teşvik belgesine istinaden gerçekleştirdiği yatırımları nedeniyle yararlanamadığı ve 2009 yılına devreden yatırım indirim tutarı 10.000.00 TL dir. Ayrıca teşvik belgesine bağlı olmaksızın yapımına 2005 yılında başlayan fabrika binası için 2008 yılında gerçekleştirdiği 37.000.00 TL yatırım harcamasının %40 olan 14.800.00 TL.yatırım indirimi tutarı 2008 yılı karının yetersizliği nedeniyle 2009 yılına devretmiştir. - Kurumun 19.02.2010 tarihinde yapılan genel kurulda personele 20.000.00 TL tutarında temettü ikramiyesi verilmesi ve bu ödemenin de en geç 20.04.2010 tarihine kadar yapılması ve karın 18.299.00 TL’sinin olağanüstü yedek akçe olarak ayrılması kararlaştırılmıştır.

- 2009 vergilendirme dönemine ilişkin bir kısım giderlerin faturası 2010 yılının şubat ve mart ayları içinde kendilerine ulaşmış ve 2009 yılı kanuni defterlerin kapatılmış olması nedeniyle bu faturaların katma değer vergisi dahil toplam tutarı 5.000.00 TL. 2010 yılı kanuni defterlerine geçmiş yıl gideri olarak kaydedilmiştir. - Mevduat faizi ve repo gelirleri ile Toplu Konut İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler nedeniyle 2009 yılında tevkif yolu ile ödenen gelir vergisinin toplamı 1.140,00 TL. - Yurt dışından elde edilen 4.000.00 TL iştirak kazancı nedeniyle ilgili ülkede ödenen ve ödendiği mevzuata uygun biçimde belgelendirilen verginin TL tutarı 1.325.00 TL. dır.

- Vergi ve para cezaları,pişmanlık zammı,gecikme zammı ile özel iletişim vergisinden oluşan kanunen kabul edilmeyen giderlerin toplamı 2.820.00 TL‘ dır. - Kurum tam mükellef gerçek kişi ortağından 2008 yılı içinde almış olduğu 300.000.00 TL borç para karşılığında 2009 yılı içinde toplam 30.000.00 TL faiz ödemiş ve ödenen bu faizlerin tamamı finansman giderleri olarak kayıtlara intikal ettirilmiştir. - Kurum üçüncü kişilere beş yıl garantili ve üç ay vadeli olarak 102.000,00 TL sattığı torna tezgahını ortağının kardeşine aynı koşullarda 100.000,00 TL satmıştır. - Kurum dönem içinde vergiden muaf bir vakfa yaptığı 4.500.00 TL bağış ile kamu yararına çalışan derneğe yaptığı toplam 300.00 TL tutarındaki bağışı gider olarak kayıtlarına intikal ettirmiştir.

- 2009 yılı içinde tahakkuk ettirilen 5 - 2009 yılı içinde tahakkuk ettirilen 5.472,00 TL geçici vergi tutarının 4.472.00 TL’ sı ödenmiştir. - Kurumun dönem başı öz sermayesi 75.000.00 TL’ dir. Yukarıda detayları belirtilen veriler dikkate alınarak bahsi geçen Anonim Şirketinin kurumlar vergisi ve stopaj gelir vergisi beyanı ile kar dağıtımı aşağıdaki gibi olacaktır.

KURUMLAR VERGİSİ MATRAHININ HESAPLANMASI - Kurumun Ticari Kazancı 232.200.00 TL - İlaveler 17.120.00 TL -K.K. Edilmeyen Giderler 17.120.00 TL (KKEG + Ört.Ser.Faiz +Tr.F.Ört.K.+ Bağışlar*) - Kurum Kazancı 249.320.00 TL - İstisna ve İndirimler (128.200.00)TL - İştirak Kazançları 26.400.00 TL - Okul İşletme Geliri 22.400.00 TL - Emisyon Primi 4.400.00 TL

- Gayrimenkul Satış Kazancı 13.500.00 TL (18.000.00 x %75) - İştirak Satış Kazancı 6.900.00 TL (9.200.00 x %75) - Personele Temettü İkramiyesi 20.000.00 TL - Yatırım İndirimi (T.Belgeli-Eski) 10.000.00 TL - Yatırım İndirimi (Belgesiz Yatırım) 14.800.00 TL - 2009 Yılı Gider Faturası 5.000.00 TL - Bağışlar ** 4.800.00 TL -Kurumlar Vergisi Matrahı 121.120.00 TL Kurumlar Vergisi (121.120.00 x %30) =36.336.00 TL

MAHSUPLAR VE ÖDENECEK KURUMLAR VERGİSİ - Hesaplanan Kurumlar Vergisi 36.336.00 TL - 2009 Yılı İçinde Ödenen Geçici Vergi (4.472.00)TL - 2009 Yılı İçinde Tevkif Edilen Gelir Vergisi (1.140.00)TL - 2009 Yılı İçinde Yurtdışında Ödenen Vergi 1.325.00 TL nin ancak (4.000.00 x%30)= 1.200.00 TL’si mahsup edilebilecektir. (1.200.00)TL - Ödenecek Kurumlar Vergi 29.524.00 TL

VERGİSİ KESİNTİNE AİT MATRAH VE VERGİ HESAPLAMASI 1.YATIRIM İNDİRİMİ ÜZERİNDEN KESİLEN VERGİ HESABI Eski hükümlere tabi yatırım indirimi istisnası üzerinde yapılacak gelir vergisi kesintisi G. V. K.’nun Geçici 61 nci maddesi kapsamında %19.8 oranında (10.000.00 x % 19.8) =1. 980.00 TL olacaktır. Kesilen bu vergi kurumlar vergisi beyannamesini verildiği ayı takip eden ayın 23 üncü günü akşamına kadar beyan edilip 26 ıncı günü akşamına kadar da ödemesi gerekir. Diğer taraftan kurumlar vergisi ile yukarıda belirtilen gelir vergisi kesintisi tutarı toplamı olan (36.336.00 + 1.980.00) = 38.316.00 TL dönemin vergi karşılığı olarak, 31.12.2009 tarihi itibariyle düzenlenen bilanço ve gelir tablosunda yer verilecektir

2.ÖRTÜLÜ SERMAYE İLİŞKİN FAİZİN VE VERGİ KESİNTİSİNİN HESABI Kurumun gerçek kişi ortağından almış olduğu 300.000.00 TL borç tutarı kurumun dönem başında 75.000.00 TL olan öz sermayesinin 3 katını (75.000.00 X 3)= 225.000.00 TL.aşmış ve aşan kısım (300.000.00 – 225.000.00)= 75.000.00 TL örtülü sermaye sayılacaktır. Ortağa yıl sonu itibariyle ödenen ve finansman gideri olarak kayıtlara intikal ettirilen 30.000.00 TL faizin 75.000.00 TL örtülü sermayeye isabet eden (75.000.00 x 30.000.00) / 300.000.00 = 7.500.00 TL faiz gideri bir yandan kanunen kabul edilmeyen gider olacak ve ayrıca yıl sonu itibariyle kar dağıtımı sayılarak %15 oranında vergi kesintisi yapılacaktır.

2. ÖRTÜLÜ SERMAYE İLİŞKİN FAİZİN VE VERGİ KESİNTİSİNİN HESABI Buna göre kurumun örtülü sermaye nedeniyle gerçek kişi ortağına ödemiş olduğu faizin 7.500.00 TL’ si net kar payı olarak dikkate alınıp %15 kesinti oranına göre brütleştirilerek tespit edilen kesinti matrahı; (7.500.00 x 100) / 85=8.823.53 TL olup bu tutar üzerinden %15 oranında hesaplanan (8.823.53 x %15)=1.323.53 TL gelir vergisi kesinti tutarı 23 Ocak 2010 günü akşamına kadar beyan edilerek 26 ncı günü akşamına kadar da vergi dairesine ödenecektir. Kurumca örtülü sermayeye isabet eden ve KKEG olarak dikkate alınan ve kar payı sayılan faiz tutarına göre ödenen 1.323.53 TL gelir vergisi de KKEG yazılacaktır.

3. TRANSFER FİYATLANDIRMASI YOLUYLA DAĞITILAN KAZANÇIN BELİRLENMESİ VE BU KAZANÇ ÜZERİNDEN YAPILACAK VERGİ KESİNTİSİNİN HESABI Kurum, üçüncü kişilere beş yıl garantili ve üç ay vadeli olarak 102.000.00 TL sattığı torna tezgahını, şirket ortaklarının birinin kardeşine aynı koşullarda 100.000.00 TL satmak suretiyle 2.000.00 TL transfer fiyatlaması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı gerçekleştirmiştir. Bu tutar başlangıçta KKEG olmanın yanında aynı zamanda dağıtılmış net kar payı sayılmak suretiyle %15 oranında gelir vergisi kesintisi yapılması gerekmektedir.

3.TRANSFER FİYATLANDIRMASI YOLUYLA DAĞITILAN KAZANÇIN BELİRLENMESİ VE BU KAZANÇ ÜZERİNDEN YAPILACAK VERGİ KESİNTİSİNİN HESABI Buna göre; (2.000.00 x 100) / 85=2.352.94 TL brüt tutarı olup bu tutar üzerinden %15 oranında hesaplanan (2.352.94 x %15) = 352.94 TL gelir vergisi kesinti tutarı 23 Ocak 2010 günü akşamına kadar beyan edilerek 26 ncı günü akşamına kadar da vergi dairesine ödenecektir. Kurumca transfer fiyatlandırması yoluyla dağıtılan kazanç üzerinden hesaplanıp ödenen 352.94 TL gelir vergisi de KKEG yazılacaktır.

KAR DAĞITIMI-YEDEK AKÇELERİN VE VERGİ KESİNTİSİNİN HESABI Kurumun ortakları hakkında bilgi aşağıdaki gibidir; - Kurumun %20 hissesine sahip ortağı tam mükellef bir A.Ş. - Kurumun %15 hissesine sahip ortağı tam mükellef bir Ltd. - Kurumun %15 hissesine sahip ortağı dar mükellef bir gerçek kişidir. - Kurumun %10 hissesine sahip ortağı Türkiye’de iş yeri olan ve bu iş yeri aracılığı ile kar payı alan dar mükellefiyete tabi bir A.Ş. - Kurumun %10 hissesine sahip ortağı Türkiye’de faaliyet gösteren kamuya yararlı bir dernektir.

KAR DAĞITIMI-YEDEK AKÇELERİN VE VERGİ KESİNTİSİNİN HESABI - Kurumun %10 hissesine sahip ortağı vergi muafiyeti almış bir vakıftır. - Kurumun %10 hissesine sahip ortağı Türkiye’de iş yeri ve daimi temsilcisi olmayan dar mükellefiyete tabi bir şirkettir. - Kurumun %10 hissesine sahip ortağı ise tam mükellef bir gerçek kişidir.

KAR DAĞITIMI-YEDEK AKÇELERİN VE VERGİ KESİNTİSİNİN HESABI - Ticari Bilanço Karı 232.200.00 TL - Ödenecek vergi ve fonlar (38.316.00) TL - Kurumlar vergisi 36.336.00 TL - Stopaj gelir vergisi 1.980.00 TL - Vergi Sonrası Kar 193.884.00 TL - I.Tertip Yedek Akçe (*) (11.500.00) TL (7.100.00 + 4.400.00) - I.Temettü (8.000.00) TL (160.000.00 x %5) - Kalan 174.384.00 TL

KAR DAĞITIMI-YEDEK AKÇELERİN VE VERGİ KESİNTİSİNİN HESABI - Sermayeye Ek. G.M. ve İştirak Satış Karı (20.400.00) TL - Personel Dağıtılacak Temettü İkramiyesi(**) (20.000.00) TL - Olağanüstü Yedek Akçe (18.299.00) TL - Dağıtılacak Kar 115.685.00 TL - II. Tertip Yedek Akçe 10.517.00 TL (115.685.00 : 11) - II. Temettü 105.168.00 TL Kurumca ortaklara dağıtılacak toplam brüt kar payı ise (I inci Temettü + II inci Temettü) (8.000.00 + 105.168.00) = 113.168.00 TL olacaktır.

KAR DAĞITIMI-YEDEK AKÇELERİN VE VERGİ KESİNTİSİNİN HESABI - Kar dağıtımında yapılacak vergi kesintisine ilişkin stopaj matrahının hesaplamasına geçmeden önce, dağıtılan toplam karın içinde yer alan ve G.V.K. nun Geçici 61 nci maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi tutulan yatırım indirimi istisna tutarını bulunması ve bu tutarın düşüldükten sonra kalan tutardan hareket etmemiz gerekmektedir. - Toplam dağıtılacak kar tutarı 113.168.00 TL olmasına rağmen kar dağıtımına bağlı olarak Gelir Vergisi Kanununun 94/6-b maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 15/2 ve 30/3’ ncü maddeleri kapsamında yapılacak vergi kesinti matrahı aşağıdaki şekilde tespit edilecektir

KAR DAĞITIMI-YEDEK AKÇELERİN VE VERGİ KESİNTİSİNİN HESABI - Toplam Dağıtılacak Kar (1 ) 113.168.00 TL - G.V.K. nun Geçici 61 nci Md. Göre Kesintiye Tabi Tutulan Yatırım İndiriminin Net Tutarı (2 ) (10.000.00 – 1.980.00 )(*) 8.020.00 TL -Vergilemeye Konu Dağıtılacak Kar(3 )=(1-2) 105.148.00 TL -Tam Mükellef Kurumlar ile İşyeri Türkiye’de Bulunan Dar Mükellef Kurumlara Dağıtılan Kar Payı(**)(4) (47.316.60) TL

KAR DAĞITIMI-YEDEK AKÇELERİN VE VERGİ KESİNTİSİNİN HESABI - Diğer Ortaklara Dağıtılan Kar(5 )=(3-4)Kesinti Matrahı 57.831.40 TL GVK.94/6-b’nin Matrahı : 105.148.00 x %25=26.287.00 KVK.15/2’nin Matrahı : 105.148.00 x %20=21.029.60 KVK.30/3’ün Matrahı : 105.148.00 x %10=10.514.80 - % 15 Kesilen Gelir /Kurumlar Vergisi (6 )= (5 x %15 ) 8.674.71 TL - Ortaklara Net Dağıtılan Kar Payı(***) (7 )= (1- 6) 104.493.29 TL Not:Eğitim notlarının sonunda yer verilen tabloya baktığımızda ortaklar itibariyle dağıtılan kar payı tutarları detaylı olarak görülebilecektir.

KAR DAĞITIMI SONUCU KAR PAYI ALAN ORTAKLARIN VERGİLENDİRİLMESİ Tam mükellefiyete tabi A.Ş. aldığı kar payını iştirak kazançları kapsamında beyan edecek ve kurumlar vergisine tabi tutmayacaktır. Tam mükellefiyete tabi Ltd.Ş. aldığı kar payını iştirak kazançları kapsamında beyan edecek ve kurumlar vergisine tabi tutmayacaktır. Vergi muafiyeti almış olan vakıf aldığı kar payını vakıf gelirleri içine kaydetmenin dışında herhangi bir şey yapmayacaktır.

KAR DAĞITIMI SONUCU KAR PAYI ALAN ORTAKLARIN VERGİLENDİRİLMESİ Kamu yararına faaliyet gösteren dernek aldığı kar payını dernek gelirleri içine kaydetmenin dışında herhangi bir şey yapmayacaktır. 5. Türkiye’de işyeri olan dar mükellef A.Ş. aldığı kar payını iştirak kazançları kapsamında beyan edecek ve kurumlar vergisine tabi tutmayacaktır. 6. Türkiye’de işyeri ve daimi temsilcisi olmayan dar mükellef kurum aldığı kar payı nedeniyle herhangi bir şey yapmayacaktır.

KAR DAĞITIMI SONUCU KAR PAYI ALAN ORTAKLARIN VERGİLENDİRİLMESİ 7. Dar mükellefiyete tabi gerçek kişi aldığı kar payı nedeniyle herhangi bir şey yapmayacaktır. Tam mükellefiyet tabi gerçek kişi; a. Üzerinden %19.8 gelir vergisi kesintisi yapılmış yatırım indirimi istisnasına ilişkin kazançtan aldığı kar payına bu kar payının 1/9 unu ekleyecek ve ½’sini vergilemede dikkate alacak ve beyan etmesi halinde hesaplanan vergiden beyan ettiği kar payının 1/5’ini mahsup edecektir.

KAR DAĞITIMI SONUCU KAR PAYI ALAN ORTAKLARIN VERGİLENDİRİLMESİ b. Yatırım indirimi istisnası dışındaki kazançtan aldığı kar payının (Kar payının kendisine ödenmesi sırasında %15 vergi kesintisi yapıldığı dikkate alınarak) brüt tutarının yarısı vergilemede dikkate alacak ve beyan edilmesi halinde beyan üzerinden hesaplanan gelir vergisinden kar payının tamamından kesilen vergi mahsup edilecektir. NOT: Alınan her iki kar payının vergilemede dikkate alınacak tutarlarının toplamı GVK.nun 103 üncü maddesinin ikinci diliminde yazılı tutarı aşması halinde kar payı yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilerek beyan edilecektir.

KAR DAĞITIMI SONUCU KAR PAYI ALAN ORTAKLARIN VERGİLENDİRİLMESİ Örneğimizdeki gerçek kişinin kar paylarının vergilemede dikkate alınacak tutarlarının toplamı GVK.nun 86 ıncı maddesindeki beyan sınırı altında kaldığından yıllık beyanname vermeyecek ve yapılan vergi kesintisi nihai vergileme olacaktır. Ancak yatırım indirimine ilişkin kazançtan 45.000.- diğer kazançlardan da alınan kar payı 85.000.- TL olsaydı. Beyan edilecek kar payı şu şekilde hesaplanacaktı. 45.000.- +(45.000 x1/9)/ 2 = 25.000.-TL (85.000.-x 100/85)/2 = 50.000.-TL Beyan edilecek kar payı : 75.000.-TL . Bu tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisinden 25.000.-TL 1/5 olan 5.000.-TL ile diğer kar payının tamamından kesilen 15.000.-TL toplamı 20.000.-TL mahsup edilecektir.

.