Mesleki Rehberlik

Meslekler İnsan gücü bir ülkenin kalkınmasında en önemli faktörlerden biridir. İnsan gücünün etkili verimli kullanılabilmesi insanların doğru meslek alanlarına yerleştirilmeleriyle mümkündür.

Meslek Seçimi Her ne kadar bireyler bu kararın ne kadar önemli olduğunun farkında olmasa da meslek seçimi meslek seçimi kişinin yaşamında verdiği en önemli kararlardan biridir.

Mesleki Rehberlik Mesleki rehberlik bireylerin türlü meslekleri tanımaları ve kendi kişisel özelliklerini tanımaları sürecidir.

Mesleki rehberlikle ilgili anılarınız nedir?

Mesleki Psikolojik Danışma Mesleki psikolojik danışma ise mesleki rehberlik amacıyla yapılan danışma hizmetidir. Mesleki psikolojik danışma bireysel ya da grupla yapılabilir.

Meslek Seçimi Meslek seçimi yalnızca bir kerelik bir edim değil, bir süreçtir.

Mesleki Gelişim Mesleki gelişim süreci meslek seçimi ile ilgili bilgi ve becerilerin elde edilmesi, iş arama, işe girme ve uyum süreçlerini içeren süreçtir.

Mesleki Gelişim Mesleki gelişim süreci 5 aşamada yaşanmaktadır: Uyanış ve farkında olma (5 -12 yaş) Meslekleri keşfetme (12-15 yaş) Karar verme (15-18 yaş) Hazırlık (18-23 yaş) İşe yerleşme

Mesleki Gelişimle ilgili Kuramlar Özellik Faktör Kuramı Super'in benlik kuramı Holland'ın tipoloji kuramı Psikanalitik kuramlar Ginzberg'in gelişim kuramı Rehberlik Yrd. Doç. Dr. Ismail Marulcu

Özellik Faktör Kuramı Bu kurama göre her bireyin kendine özgü özellikleri vardır. Her meslek ise belirli özelliklere sahip insanlar tarafından yapılabilir. Kişinin özellikleri ile seçtiği mesleğin özellikleri ne kadar örtüşüyorsa kişinin başarılı olma şansı o kadar yüksektir.

Super’in Benlik Kuramı Super'a göre bir kimse meslek seçmekle, o ana kadar geliştirmiş oldugu öz kavramını yani kendini algılayış biçimini uygulamaya koymuş olmaktadır.

Super’in Benlik Kuramı Meslek gelişimi şu basamaklara ayrılmaktadır. Büyüme Dönemi (14 yaşına kadar): Yetişkinlerin rollerini izleme ve onlara benzeme arzusu ile birtakım mesleklere özenme. Araştırma Dönemi (14-18 yaş): Araştırma ve inceleme. Yerleşme Dönemi (25 ile 44 yaş): Yerleşme, bir düzen kurma ve bunu devam ettirme. Sürdürme Dönemi (45-65 yaş): Mesleği sürdürme. Çöküntü Dönemi (65+): Mesleki etkinliğin azalması, beden gücünden çok tecrübelerden yararlanma.

Holland’ın Tipoloji Kuramı Holland’ın kuramı, kişilik özellikleri ile mesleklerin yürütüldügü çevre veya mesleklerin gerektirdigi faaliyetler arasındaki ilişkiye dayanır. Holland, İnsanların kişilik özellikleri bakımından altı grupta toplanabilecegini ve yaşadıkları çevrelerin de aynı şekilde gruplanabilecegini kabul eder.

Holland’ın Tipoloji Kuramı Gerçekçi Tip Bu insanlar el ile yapılan işleri tercih eder; nesneleri, alet ve makineleri, hayvanları üretim amacı ile kullanmaya önem verirler. Alet ve makineleri çalıştırmaktan, bitki ve hayvan üretmekten zevk alırken, sosyal ve zihinsel faaliyetlerden hoşlanmazlar. Atletik yapılı, mekanik yeteneği ve ilgisi gelişmiş, açık havada çalışmaktan zevk alan kişilerdir.

Holland’ın Tipoloji Kuramı Araştırıcı Tip Bu gruptaki insanlar dogal ve sosyal olayların nedenlerini anlamaktan, onları sistematik bir şekilde gözlemekten, soyut kavramlarla ugraşmaktan hoşlanırlar. İçe dönük bir kişilik yapısına sahip olan araştırıcı tiplerin soyut düşünme yetenekleri çok gelişmiş olup, ilgi alanları bilimsel çalışmalardır.

Holland’ın Tipoloji Kuramı Sosyal Tip Bu gruptaki bireyler başkalarını bilgilendirmeye, eğitmeye, geliştirmeye, ikna etmeye ve aydınlatmaya önem veririler. Sosyal ilgileri güçlü olan bu kişiler psikolog, din adamlığı, öğretmen gibi meslekleri tercih ederler.

Holland’ın Tipoloji Kuramı Gelenekçi Tip Verilerle ilgilenmekten ve bunları sistematik bir şekilde işlemekten, örnegin kayıt tutma, yazıları dosyalarına yerleştirmekten hoşlanırlar. Büro işleri ve hesaplama başlıca ilgi alanlarını oluşturur. Belli başlı yetenekleri ayrıntıyı algılama ve hesaplamadır.

Holland’ın Tipoloji Kuramı Girişimci Tip Ekonomik çıkar elde etmek ya da bir hedefe erişmek için insanları etkilemekten hoşlanırlar. Liderlik , kişiler arası iletişim ve ikna etme özelliklerini sahip olan bu kişiler pazarlama, hukuk gibi alanlarda çalışabilirler.

Holland’ın Tipoloji Kuramı Sanatçı Tip Hep aynı şekilde yapılan, biteviye işlerden hoşlanmazlar. Net, sistemli ve belirli olmayan şeylere yönelirler. Bağımsız, kendini ifade eden, yaratıcılık özellikleri gelişmiştir.

Psikanalitik Kuram Psikanalistlere göre meslek bilinç dışı ihtiyaçları doyurma yoludur. Meslek seçimi, zevk ve gerçeklik ilkelerine göre yapılan bir davranıştır. Psikanalitik kuramcılara göre özdeşim (ana- baba ile) önemli bir analitik kavram olup meslek seçiminde büyük rol oynar. Psikanalitik yazarlara göre, çocuklukta geçirilen yaşantılar bir kimsenin ihtiyaç örüntüsünü, ihtiyaç örüntüsü de onun genel yönelişini belirler.

Ginzberg’in Mesleki Gelişim Kuramı Ginzberg’e göre mesleki gelişim bir süreçtir. Bu sürecin üç temel aşaması vardır: Fantezi Dönemi (5–11) Geçici seçim dönemi (11–17) İlgi Kapasite Değer Geçiş Gerçekçi dönem (17-23) Keşfetme Billurlaşma Belirleme

Ginzberg’in Mesleki Gelişim Kuramı Deger aşaması: Kendi degerlerini ve ilgi duydugu meslegin degerlerini karşılaştırır. Geçiş aşaması: Bir meslege karar verip meslegin egitimini alırken meslegin inceliklerini keşfeder. Gerçekçi dönem (17–23): Keşfetme: birey meslegin egitimini alırken keşfetme gerçekleşir. Billurlaşma: birey Kendi ilgilerini ve meslegin gerekliliklerini algılar. Belirleme: Her şey net bir şekilde ortaya çıkar.

Aşağıdaki mesleki gelişim kuramlarını kısaca özetletiniz: Özellik Faktör Kuramı Super'in benlik kuramı Holland'ın tipoloji kuramı Psikanalitik kuramlar Ginzberg'in gelişim kuramı

Öğrencilerin meslekleri tanımaları amacıyla eğitim kurumları çeşitli etkinlikler yürütmelidir.

KIDZANIA, çocukların meslekleri yaparak yaşayarak tanımaları için oluşturulmuş öğrenme ortamlarından biridir.

KIDZANIA

KIDZANIA

KIDZANIA

KIDZANIA

KIDZANIA

KIDZANIA

KIDZANIA

KIDZANIA

“My Money” Etkinlikleri http://www. youtube. com/watch

Sizce mesleki rehberlik kapsamında eğitim kurumlarında ne tür çalışmalar yapılabilir?

Mesleki Gelişim Etkinlikleri Uygulama I Öğrencilere evde ve okulda en çok yapmayı sevdikleri ve sevmedikleri işler sorulur. Sevdikleri ve sevmedikleri işlerden hangilerinde başarılı olduklarını bulmaları istenir Başarılı olarak yaptıkları işlerin hangi mesleklerde kullanabileceklerini bulmaları istenir. Uygulama II Öğrenciler gelecekte kendi yaşantısının nasıl olacağını (maddi durum, yaşanan mekân, çalışma saatleri, boş zaman, çevre vs.) hayal ederler. Başka bir mesleğe sahip olmaları durumunda yaşamlarının nasıl olacağını hayal ederler.