AĞIZ ve DİŞ SAĞLIĞI

Ağzımızdaki mikroplar Ağız florasında streptokkus viridans, başka bazı streptokok türleri ve anaerop bakteriler bulunur. Ayrıca, hemen hemen bilinen tüm mikroorganizmalar ağızdan üretilebilmiştir

Ağzımızdaki mikroorganizmalar Ağız içi ortamı, mikropların yaşamlarını sürdürebilmeleri açısından son derece uygun bir besi yeri oluşturur. Ağız uygun şekilde temizlendiğinde, bu mikropların hastalık yapmaları söz konusu değildir.

Ağız mikrobiyolojisi Laboratuar şartlarında, ağzındaki bütün mikroplar yok edilmiş bir deney hayvanının dişlerinde hiçbir çürüğe rastlanmamıştır. Bu da gösteriyor ki çürük, mikroorganizmaların sebep olduğu bir hastalıktır.

Yatarken ağız temizliği Geceleri ağızda, mikroorganizmaların sayısı en üst seviyeye gelir.Dolayısı ile diş çürüklerini önlemek için geceleri yatarken ağız temizliği yapmak gerekir.

Yatarken ağız temizliği Sevgili Peygamberimiz(SAV) geceleri yatmadan önce dişlerini misvaklardı. Yatağının başucunda üç tane ağzı kapalı kap vardı. Bunlardan biri içmek için su kabı, biri gece ibadet için kalktığında abdest almak için su kabı ve diğeri de yine gece ibadet için kalktığında dişlerini temizlemek için misvak kabı.

Yatarken ağız temizliği Huzeyfe b. Yeman (r.a.) şöyle söylemiştir: “ Gece kalktığımızda dişlerimizi misvak ile temizlemekle emrolunduk

Sabah ağız temizliği Sabah kalktıktan sonra en yüksek sayıda olan mikroplar kahvaltı,diş temizliği, ağız çalkalama gibi etkenler ile tekrar en düşük seviyeye düşer.

Sabah ağız temizliği Ebu Davut “ Hz. Peygamber (s.a.v.) gece misvağı olmaksızın yatmazdı. Sabah kalkar kalkmaz ilk işi dişlerini temizlemekti” diye nakleder.

Diş taşı Diştaşının başlaması diş plağının oluşumuna bağlıdır. Çeşitli organik maddeler diştaşı oluşumunda çekirdek ödevi görebilirse de, bakterilerin doğal bir çekirdek ve kaynak olduğu kesindir.

Diş plakları Diş üzerinde oluşan diş plakları ağzın çalkalanması veya ağza su sıkılması ile dişin üzerinden temizlenemez. Dişlerin mutlaka ovalanarak ve sürterek temizlenmesi gerekir.Burada da dişlerin misvaklanması veya fırçalanması gerektiği açıkça anlaşılmaktadır. Nitekim Peygamberimiz(SAV) her fırsatta dişlerini misvak ile temizlerdi.

Temizlenmeyen plak diştaşına dönüşür Temizlenmeyen plak diştaşına dönüşür. Gözenekli bir yapıya sahip olan diştaşları daha fazla miktarda plağın dişler üzerinde daha sıkı bir şekilde tutunmasına ve daha kolaylıkla çoğalarak çevre dokuların daha fazla zarar görmesine neden olur.

Plak çoğaldıkça doku kaybı fazlalaşır, sonuçta dişin desteğini kaybedip önce sallanmasına, sonra yer değiştirmesine ve nihayet dişin kaybına neden olur.

Ağız hijyeni Ağız hijyeni sağlanmasında,dişlerin her yemekten sonra ve gece yatarken fırçalanması önerilmektedir.

Hadis-i şerif Yemekten sonra dişlerinizi temizleyip ağzınızı yıkayınız. Zira bu hareket dişler için sağlık vericidir. Ramuz s.249

Hadis-i şerif “Diş etlerinizi yemek kırıntılarından uzak tutunuz.Misvak kullanınız.Benim yanıma dişleri sararmış ve ağzı kokar halde girmeyiniz.”

Hadis-i şerif “Misvak kullanınız.Zira misvak ağzı ve dişleri temizler.Cebrail Aleyhisselam her gelişte bana misvak kullanmayı tavsiye etti. O kadar ki bana ve ümmetime farz kılınacak diye korktum.” İ.Mace taharet H.289; Müsned 1/10,285

Hadis-i şerif “Şüphesiz ki ağızlarınız Kuran’ın yollarıdır. Onu misvak ila temizleyip güzelleştiriniz.” İ. Mace taharet H.291

Hadis-i şerif “Ümmetimden abdest alırken ve yemekten sonra ağızlarını ve dişlerini temizleyenler ne güzel iş yapmış olurlar.” Müsned 5/416

Hadis-i şerif Bana ne oluyor ki dişlerinizi sararmış ve kirlenmiş olarak görüyorum. Misvak kullanınız. Eğer ümmetime güç geleceğinden korkmasaydım her namazda misvak kullanmalarını emrederdim.” Müsnedi Ebu Hanefi s.539-40

Hadis-i şerif “ Ümmetime zorluk çıkarma endişem olmasaydı; her namaz için misvaklanmalarını emrederdim.” S. Kübra 1/34 “Misvak bulunmadığı zaman parmaklar misvak görevi yapar.” S. Kübra 1/40-41

Peygamberimiz(SAV), dişlerini çok sık temizlerdi Ashab-ı Kiram “ Peygamber Efendimizin (s.a.v) günde kaç defa dişlerini misvakla temizlediklerini sayamadıklarını” belirtmişlerdir.

İslamda ağız temizliği Günde 5 vakit namaz farzdır ve abdest almaktan kaçış imkanı yoktur. Tembel ve çalışkan her müslüman abdest alır.Abdest alırken mutlaka ağzını üç defa yıkar. Ağızlarını yıkarken dişlerini misvaklamasını (fırçalamasını) Peygamberimiz kuvvetle tavsiye etmiştir.

Hadis-i şerif Misvak ile kılınan namaz misvaksız olarak kılınan namazdan yetmiş derece daha üstündür. Müsned 6/272

Hadis-i şerif “Misvak kullanınız.Zira misvak ağzı ve dişleri temizler.Cebrail Aleyhisselam her gelişte bana misvak kullanmayı tavsiye etti. O kadar ki bana ve ümmetime farz kılınacak diye korktum.” İ.Mace taharet H.289

Hadis-i şerif “Bana ne oluyor ki dişlerinizi sararmış ve kirlenmiş olarak görüyorum.Misvak kullanınız. Eğer ümmetime güç geleceğinden korkmasaydım her namazda misvak kullanmalarını emrederdim.” Müslim taharet H.42

Tarihte diş temizliği Romalılar, ağızlarını insan idrarı ile çalkalıyorlardı. Zengin Romalılar ise kaliteli olduğu gerekçesiyle Portekiz ithali idrar kullanıyorlardı. Ve bu alışkanlık Avrupa’da 18. yüzyıla kadar devam etti.

Hadis-i şerif Dört şey peygamberlerin müşterek sünnelerindendir. Utanma duygusu,güzel koku sürünmek,misvak kullanmak ve evlenmek Tirmizi nikah H. 1080

Misvak Arapçada sürtme ovalama aleti anlamına gelmektedir. Değişik ağaçların dallarından misvak yapılabilir. En yaygın olarak misvak yapılan ağaç arapça adı ile erak ağacı, bilimsel adı ile salvadora persica, toothbruhtree’dir.

Misvak Erak ağacından elde edilen misvak, en kullanışlı ve en uygunu olduğu için genelde yaygın olarak kullanılan misvak türüdür.

Ana Britanica (cilt 16 ) misvak şu şekilde geçmektedir: Misvak ağacı (salvadora persica ) salvodoraceae familyasından, kuzey Afrika, İran ve Hindistan’a özgü küçük bir ağaçtır. Karşılıklı dizilen tam kenarlıklı ve derimsi yaprakları, dört parçalı çiçekleri ve kiraz biçiminde küçük meyveleri vardır. Bitkinin bol lifli dalları yetiştiği yörelerde diş fırçası yerine kullanılır..

Ana Britanica (cilt 16 ) Misvak adı verilen bu dalların temizleyici etkisi liflerin sürtünmesinden olduğu kadar bileşiminde bulunan antiseptik ve temizleyici özellikteki maddelerden de kaynaklanır. Bitkinin yaprakları, kuvvet verici, ateş düşürücü ve yatıştırıcı meyvelerı ise gaz söktürücü ve idrar artırıcı olarak kullanılır

Peygamberimiz’de misvak sevgisi Hz. Aişe (r.a.) anlatıyor “Allah’ın bana bağışladığı nimetlerden biri de Allah Resul’ünün (s.a.v) benim odamda vefat etmiş olmasıdır. Abdurrahman(r.a.) elinde bir misvakla odaya girmişti. Ben de Resulullah’ı göğsüme yan dayamıştım. Misvağa dikkatle baktığını gördüm. Misvağı çok sevdiğini bildiğim için:”

Peygamberimiz’de misvak sevgisi Size misvağı alayım mı ? “ diye sordum. Başıyla “ evet al “ diye işaret etti. Hemen alıp sundum. Fakat sert gelmişti. “ Ya Resulullah biraz yumuşatayım mı? diye sordum. Başıyla “ evet” diye işaret etti. Ben de misvağı yumuşatıp verince, ağzında gezdirip dişlerini fırçaladı.”

Hadis-i Şerif “ Zeytin ağacından yapılan misvak ne mübarek ağaçtan yapılmıştır. Ağzı temizler, dişlerin sarılığını giderir, o benim ve benden önceki peygamberlerin misvağıdır.”

Günümüzdeki diş fırçaları İlk kıl fırçalar 1498’de Çin’de yapıldı. Avrupa’ya Çin’den getirildi.Naylon fırçalar 1938 de, yumuşak fırçalar da 1950 de üretilmeye başlanıldı.

Diş fırçası-Misvak Misvak, diş fırçasından beklenilen mekanik temizliğin bütün gereklerini yerine getirir. Ve Peygamberimiz(SAV) zamanında diş fırçası da yoktu. O devirde yaşayan çoğu insan yemekten sonra ağız temizlemenin bir gereklilik olduğunu bile idrak edemiyorlardı

İslamda ağız temizliği Peygamber Efendimiz ise kendisi günde beş vakit abdest alırken dişlerini misvakladığı (fırçaladığı) gibi, her yemekten sonra, gece namaz kılmak için kalktığında da dişlerini misvaklamayı ihmal etmiyordu. Ayrıca bütün takipcileri istisnasız günde beş kez ağızlarını yıkıyor ve dişlerini temizliyorlardı.

Türkiye’de ağız temizliği Şu anda Türkiye’de, dişlerini ara sıra fırçalayanların oranı %40, günde 2-3 kez fırçalayanların oranı ise sadece %26 dır

Zamanımızda ağız bakımı Türkiye’de diş çürükleri oranı çok yüksektir. 6 yaş grubunda %83, 12-13 yaş grubunda her 100 çocuktan 83’ünde, 30-34 yaş grubunda her yüz kişiden 97’sinde çürük vardır.

Sahabelerde ağız temizliği Hz. Peygamber (s.a.v.) ile savaşa katılan sahabeler, kılıç kınlarının yanında bir de misvak bulunduruyor, savaşta dahi ağız ve diş temizliğini ihmal etmiyorlardı.

“ Eğer cemaatten yanında namaz kılanlara dişlerinin fena kokusu ile eza verirse, namaz fasit olur ”

“Her kim soğan, sarımsak, pırasa yerse mescidimize gelmesin zira Ademoğullarının rahatsız olduğu şeyden meleklerde rahatsız olurlar. Kişi üzerindeki fena kokuyu gidermeden mescide gitmemelidir, hatta mescitte kimse olmasa bile “

Koruyucu diş hekimliği Ülkemizde ağız diş sağlığı hizmetleri bu gün için tedavi ağırlıklı bir görünüm arz etmektedir. Oysa sağlığı koruyucu, geliştirici ve yaşam biçimlerini olumlu yönde değiştirici eğitim faaliyetlerine gerek vardır.

Kırsal kesimde daha fazla olmakla birlikte ağız ve diş sağlığı sorunlarının her kesimde çok fazla olduğu görülmektedir.Eğitim ile ağız ve diş sağlığı arasında bir ilişki olduğu ortadadır. Din kültürümüz açısından mevcut durumumuzun dini gerçeklerimizle uyuşmadığı, İslam’ın temizliği savunmasına karşın, ağız ve diş sağlığına yeterince önem verilmediği, toplumdaki bu dinamiklerden yararlanılmadığı görülmektedir.

Öneri Halkın diş hekimine gitmesine, ağız temizliği önerilerini uygulamasına teşvik eden dini inançları, eğitimlerde göz önünde tutulmalı, diyanet işlerince hazırlanacak ortak hutbe ve konuya ilişkin vaazlar ile yetişkinlerin eğitiminde de dini dinamiklerden yararlanılmadır.

Koruyucu hekimlik -Çürük nedeni ile tedavi edilmesi gereken kişiler, toplumun %91,6’sıdır. Bu da ülkemizin acınacak halini gözler önüne sermektedir. Halbuki bizler günde 8-10 kez dişlerini temizleyen bir Peygamber’in(SAV) ümmetiyiz.

Öneri Toplumuza mutlaka hazreti Peygamber’in(SAV) hayatı anlatılmalı ve bu dinamikten yararlanmalıyız.Çünkü Peygamberimiz’in hayat tarzını gören o zamanın müslümanlarının tümü, dişlerini günde birkaç defa temizliyorlardı. Hatta savaş şartlarında bile temizlikten en küçük ödün vermiyorlardı.

Peygamberimizden önce tıp Peygamberimizin başardığı değişimin ne kadar büyük olduğunu anlayabilmek için kendinden önceki insanların tedavi ve hastalıklardan korunma ile ilgili düzeylerine bakmak uygun olur. İşte cahiliye devri tıp anlayışından bazı örneklerler:

Peygamberimizden önce tıp Göz şaşılığında hastayı dönen değirmen taşına baktırarak tedaviye çalışırlardı.Üstlerinde bir tavşanın topuk kemiğini bulundurmakla hastalığa karşı direnç kazanacaklarını sanırlar,yılan sokmuş kişiyi vücuduna zehir yayılmasın diye uyutmazlar, bir devenin burnundaki yaranın iyi olması için başka bir sağlam deveyi dağlarlar, bir şeyden korkan bir kadına yüreği soğumuş diye sıcak su içirirler, çocukların çürük dişlerini güneşe doğru atarak yeni dişlerin daha sağlam ve düzgün çıkacağını umarlardı

Acınacak halimiz Ağız ve diş hastalıklarının tedavisi için gereken toplam süre 395.360.033 saattir. Ülkemizde mevcut diş hekimleri 26 yıl aralıksız sürekli çalışırlarsa ve yeni hasta eklenmezse ancak mevcut hastaların tedavisi bitirilebilecektir.