Doç. Dr. Oya YAZICI ÇAKIN Kocaeli Üniversitesi AFETLERE HAZIRLIK Doç. Dr. Oya YAZICI ÇAKIN Kocaeli Üniversitesi 12 Mart 2008 TODAİE-YALOVA AYM

AFET YÖNETİM SİSTEMİ MİSYONU TEMEL İLKELERİ Kaynak: Principles of Emergency Management, 11 Eylül 2007

Misyonu Doğal, insan kaynaklı ve teknolojik afetler ve tehditler karşısında Zarar azaltma Hazırlanma Müdahale etme Yeniden yapılanma kapasitelerini

oluşturmak sürdürmek geliştirmek için gerekli tüm faaliyetleri birleştirmek koordine etmek yoluyla toplulukları korumaktır.

Temel İlkeleri Kapsamlı (Comprehensive) Gelişen (Progressive) Risk-tabanlı (Risk-driven) Bütünleşik (Integrated) İşbirliği yapan (Collaborative) Eşgüdüm sağlayan (Coordinated) Esnek (Flexible) Profesyonel (Professional)

1. Kapsamlı (Comprehensive) tüm tehlikeler tüm aşamalar zarar azaltma hazırlık müdahale yeniden yapılanma tüm paydaşlar merkezi ve yerel yönetimler özel sektör halk tüm etkiler insanlar binalar altyapı ekonomi

2. Gelişen (Progressive) gelecekteki afetlere hazırlıklı afete dirençli ve dayanıklı toplumlar için gerekli hazırlıkları yapmış önlemleri tamamlamış

3. Risk-tabanlı (Risk-driven) Öncelikleri ve kaynakları belirlemede tehlike belirleme risk analizi etki analizi uyarı ve tahmin gibi risk yönetimi ilkelerini kullanan

4. Bütünleşik (Integrated) yönetim kademelerinin tümü merkezi yönetim yerel yönetim toplumsal birimlerin tümünü özel sektör STK’lar bireyler biraraya getiren

5. İşbirliği yapan (Collaborative) Bireyler ve kurumlar arasında; güveni özendirerek bir takım atmosferini savunarak görüş birliği sağlayarak iletişimi kolaylaştırarak güçlü ve samimi bir ilişki kuran ve sürdüren

6. Eşgüdüm sağlayan (Coordinated) Ortak bir amacı başarmak için bir araya gelen tüm paydaşların faaliyetlerini senkronize eden

7. Esnek (Flexible) Afet sorunlarının çözümünde yaklaşımlara açık olan yaratıcı yenilikçi yaklaşımlara açık olan

8. Profesyonel (Professional) Bilimsel ve bilgiye dayalı yaklaşımlara değer veren

AFET YÖNETİM SİSTEMİ EVRELERİ

Zarar Azaltma & Hazırlık

HAZIRLIK

HAZIRLIK Geçmişteki afet denetimlerinden alınan dersler ışığında, Gelecekte meydana gelebilecek herhangi bir afet öncesinde, Afetin yaratacağı etkileri en aza indirgeyecek hazırlıkların yapılması evresidir.

HAZIRLIK Toplum için tehdit oluşturan olayları engellemek, müdahale etmek ve iyileştirmek için gerekli olan tüm operasyonel kapasiteyi kurmak, geliştirmek ve sürdürmek amacıyla yapılan kritik görev ve etkinlikler olarak tanımlanabilir.

PLAN VE DÜZENLEMELERDİR Bu nedenle HAZIRLIK; yaşam kurtarmak müdahale ve yeniden yapılanma operasyonlarını kolaylaştırmak için gerekli olan tüm PLAN VE DÜZENLEMELERDİR

tehditleri zarar görebilirliği kaynak gereksinimlerini belirlemek için tüm yönetim kademeleri özel sektör sivil toplum kuruluşları ve vatandaşların çaba ve katkılarını içeren ve sürekli olan bir süreçtir.

Bireyler, Aileler, Komşular Paydaşlar Bireyler, Aileler, Komşular Özel Sektör, STK’lar Merkezi- Yerel Yönetimler

FAALİYETLER Acil Durum Eylem Planlarının(ADEP) Geliştirilmesi Personel istihdamı, ataması ve eğitimi Kaynak ve donanımın tanımlanması Hizmetlerin belirlenmesi

1. Acil Durum Eylem Planlarının(ADEP) Geliştirilmesi tehlike ve risklerin tanımlandığı ve müdahale önlemlerini içeren

Acil Durum Eylem Planı Birim ve bireylerin görev ve sorumluluklarını tayin eder Eylemlerin eşgüdümünü sağlayacak olan organizasyon şemasını ve hiyerarşiyi tanımlar İnsanlar ve mülkün acil durum ve afetlerde nasıl korunacağını belirtir Müdahale ve sonrasında, personel, ekipman, araç, malzeme ve diğer kaynakların kullanıma hazır hale getirilmesinde yetkileri tanımlar Müdahale ve iyileştirme dönemlerinde zarar azaltma önlemleri için gerekli adımları tanımlar.

Merkezi ve Yerel Yönetimler Merkezi ve yerel yönetimler halkın acil ihtiyaçlarını karşılamakla yükümlüdürler. Erken Uyarı ve İletişim Bilgilendirme Toplanma Alanları Sağlık ve Tıbbi Yardım Tahliye

Erken Uyarı ve İletişim Erken Uyarı Sistemleri herhangi bir acil durumu önceden haber verebilecek uyarı sistemleri var mı? Acil Durum Haberleşme Sistemleri olay sırası ve sonrasında haberleşme ve bilgilendirme nasıl sağlanacak?

Bilgilendirme Kritik durumlar ve gelişmelerden halk nasıl haberdar edilecek?

Toplanma Alanları Barınma ve beslenme gibi gereksinimler, nerelerde, nasıl ve ne kadar süre için karşılanacak? Mevcut olanaklar neler? Ne tür malzemeler stoklanacak? Malzemelerin dağıtımı nasıl yapılacak?

Sağlık ve Tıbbi Yardım Yaralılar nasıl, nerede ve kimler tarafından tedavi edilecek? Tehlikeli, kimyasal ve nükleer maddeler konusunda özel önlemler neler?

Tahliye Tahliye gerektiğinde hangi güzergahlar kullanılacak?

2. Personel İstihdamı, Ataması ve Eğitimi Müdahale operasyonlarında kilit alanlarda görev yapacak olan personelin belirlenmesi, eğitimi ve tatbikatlar. Profesyonel Gönüllü Arama Kurtarma İtfaiye İlk Yardım Güvenlik

Tatbikat- AMAÇ-HEDEF Afetlere müdahalede görevli personelin eğitilmesi, Afetlere ilişkin hazırlanmış planların denenmesi, eksikliklerinin tespiti, geliştirilmesi, Kriz yönetimi esasları ve uygulamalarının denenmesi, İl Kriz Merkezi, İlçeler Kriz Merkezi, Resmi ve Askeri Kriz Merkezleri ile görev bölgeleri arasında koordinasyon, emir, komuta işbirliği sağlanması, denenmesi, noksanlıklarının tespit edilmesi ve geliştirilmesi, Bilgi desteğinin sağlanması, Mesajlaşma usul ve esaslarının denenmesi, Kamuoyunun bilgilendirilmesi pratiğinin denenmesi, Muhabere sisteminin etkinliğinin denenmesi,

Tatbikat- AMAÇ-HEDEF(devam) Yüksek yoğunluklu bir kriz ortamında sivil, asker işbirliği eğitiminin yapılması, NBC konusundaki tedbirlere ilişkin ilimizin imkan ve kabiliyetinin denenmesi, Denizde meydana gelebilecek bir kazada müdahale birimlerinin imkan ve kabiliyetinin denenmesi, İl dışından gelecek Arama ve Kurtarma Birliklerinin hazırlanan planlarda belirlenmiş görev bölgelerine intikali ve afet şartlarında il içindeki birimler ile görev koordinasyonun denenmesi, idame ettirilmesi ve geliştirilmesidir. Böylece görevli kurum ve kuruluşların afete müdahale ve kriz yönetimi kabiliyetleri test edilecek, eksiklik ve ihtiyaçlar tespit edilmiş ve personelin bilgileri arttırılmış olacaktır. Kaynak: İstanbul İl Sivil Savunma Müdürlüğü www.issm.gov.tr

3. Kaynak ve Donanımın Tanımlanması Acil durumda ihtiyaç duyulacak kaynak, donanım ve malzemelerin belirlenmesi, hazırlık aşamasının en yaşamsal konularındandır. Her birimdeki personel ve ekipman envanterinin çıkarılarak eksiklerin giderilmesi gerekir.

Bu süreçte uygulanabilecek yöntemler; Karşılıklı yardım anlaşmaları komşu şehirlerle kaynak paylaşımı Standby sözleşmeleri kritik ekipman ve malzeme tedarikçileriyle Kaynak kayıtları dış kaynakların dokümantasyonu

4. Hizmetlerin Belirlenmesi Acil durumda kullanılacak hizmetlerin belirlenmesi etkin ve verimli bir müdahale sürecini garanti altına alacaktır. Bunlar: Afet Koordinasyon Merkezi Geçici Barınma Dağıtım Depolama Diğer…

Afet Koordinasyon Merkezi Tüm faaliyetlerin koordine edileceği, Atamış ve seçilmiş en yetkili mülki amirlerin yer aldığı, Operasyon, planlama, lojistik, finans ve yönetim alanında kritik personeli bünyesine alan

Geçici Barınma Afetzedeler ve müdahale ekipleri için barınma alanları, afetten önce belirlenmeli ve halk gerek evleri gerek işyerleri civarındaki geçici barınma alanları ve buralara nasıl ulaşacakları konusunda bilgilendirilmelidir. Kızılay

Dağıtım Merkezleri Bu merkezlerin konumları ve ne tür yiyecek ve malzeme dağıtımı yapacakları belirlenmelidir. Kızılay ve yerel gönüllü kuruluşlar

Depolama Alanları Planlama sürecinde ekipman tedarikinin yapılacağı depolar ve diğer hizmet alanları belirlenmelidir

Text Telephone (TTY) Alert: Lee County Division of Public Safety, Fort Myers, Florida Florida’da işitme engelli ve ağır işiten kişileri için kurulmuş bir mesaj sistemi

Local Emergency Management/Industry Partnership: St Local Emergency Management/Industry Partnership: St. Charles Parish, Louisiana yönetim-sanayi işbirliği örneği bir telefon yardım hattı Kaynak:Partnerships in Preparedness: A Compendium of Exemplary Practices in Emergency Management, FEMA

LONDRA BOMBALAMALARI

İngiltere Konsolosluğu, İSTANBUL 20 Kasım 2003 Bombalı Saldırı İngiltere Konsolosluğu, İSTANBUL

Londra Metrosu, İNGİLTERE 7 Temmuz 2005 Bombalı Saldırı Londra Metrosu, İNGİLTERE

Olay sonrası ilk görüntüler

King’s Cross İstasyonunun Çevresi Güvenlik Kordonu Otobüsün Çevresi King’s Cross İstasyonunun Çevresi

Müdahale Acil Durum Hizmet Birimi personelinin Aldgate İstasyonu’ndaki çalışmaları

King’s Cross İstasyonu Müdahale Triaj Alanı King’s Cross İstasyonu Kaynak: İlkışık ve Özeyranlı, İBB, AKOM

SİVİL RİSKLER SEKRETERLİĞİ (CİVİL CONTINGENCIES SECRETARIAT) Birleşik Krallık’taki sivil savunma sistemini 21. yüzyılın meydan okumalarıyla başedebilecek tek bir çatı altında toplayacaktır. LONDRA ACİL DURUM SERVİSLERİ İRTİBAT HEYETİ (LONDON EMERGENCY SERVICES LIAISON PANEL - LESLP) bir geniş çaplı olayda prosedür için koordinasyon ve işbirliğini hedefler. DİRENÇLİ LONDRA İÇİN STRATEJİK ACİL DURUM PLANI (LONDON RESILIENCE STRATEGIC EMERGENCY PLAN)

TOPLUMSAL HAZIRLIK

Toplumsal Hazırlık Bireyler de basit önlemlerle afetlere hazırlanmalıdır ve hazırlanabilirler Sadece kendimizi ve ailemizi korumaya değil, müdahale sürecinde YÜK olmak yerine KATKI sağlamak anlamına da gelir.

Bireysel riskleri belirlemek Kişisel Afet Çantası hazırlamak Aile Afete Hazırlık Planı yapmak Tatbikat yapmak

İLK MÜDAHALE MALZEMELERİ VE KİŞİSEL AFET ÇANTASI KİŞİSEL DEPREM ÇANTASI Aile üyelerinin gerek duyacağı temel malzemeleri hazırlamanız çok önemlidir. Binayı tahliye etmeniz gerekmese de, kendinizi tekrar güvende hissedene kadar dışarıda kalmayı tercih edebilirsiniz. Bu yüzden söz konusu malzemelerin yanınızda olması çok önemlidir. Ayrıca benzer malzemelerin içinde bulunduğu daha büyük bir çantayı da, evinizde olmamanız durumunda, arabanız ve işyerinde bulundurmanız faydalı olacaktır. Su Yüksek kalorili ve dayanıklı yiyecekler Pilli radyo Fener Yedek piller İlk yardım çantası Bir hafta yetecek kişisel ilaçlar (tansiyon, kalp, şeker ve hormonal ilaçlar vb.) Bir kat giysi Bir miktar para Çok amaçlı çakı Düdük Kalem, kağıt İçinde önemli telefon numaralarının ve evrakların bulunduğu su geçirmez bir dosya Çocuklar, yaşlılar, engelliler ve ev hayvanları için özel malzemeler Her altı ayda bir deprem çantanızdaki pilleri, reçeteli ilaçları, su ve yiyeceği değiştirin. Bu işlemi yaz-kış saati uygulamasında, saatlerin yeniden düzenlendiği hafta sonu yapabilirsiniz. her 6 ayda kontrol

Afet Zararlarının Azaltılmasında Dört Engel

Time Kaynak: EMI Urban Risk Risk Mitigation Deficit Urbanization and other factors keep pushing the risk curve up, while our ability to mitigate the risk has a meager slope Today, in the developing world, cities are developed and buildings and infrastructure are constructed with little consideration to earthquake resistance In addition, millions of people live in unsafe buildings that endanger their life and their well-being Kaynak: EMI

1.Kamu politikalarındaki eylemsizlik Nedenler: Paydaşlar arasındaki iletişim eksikliği eylemsizliğe neden oluyor. Kamu politikalarıyla paydaşlar arasında ortak amaç ve gündem belirlenmesi gerekir. Afet Yönetimi soyso-politik bir konudur ve geniş katılımlı olmalıdır (sadece teknik değil) Bilgi, politikalar içine entegre olabilecek hale gelmemiştir.

2. Afet yönetimi alanının karmaşıklığı Nedenler: Afet Yönetimi yeni gelişen, karmaşık ve çok-disiplinli bir alandır, evrensel standartları ve uygulamaları yoktur Kentsel yönetimlerdeki hiçbir standart uygulamaya ait değildir En iyi uygulamalar konusunda bir model yoktur Konuyla ilgili uzman sayısı çok azdır Bunların sonucunda yerel yönetimler müdahale yeteneklerini geliştirmeye yönelmekteler

3.Kaynakların yetersizliği Nedenler: Gelişmekte olan ülkelerin çoğunda insan ve malzeme kapasitesi yetersizdir Günlük gereksinimlerin baskısı ve etkin programların yetersizliği nedeniyle politikacıların ilgisini çekmemektedir Kurumsal yapılanmalar değişik disiplinleri bir araya getiren projeleri üretmek ve yönetmekte yetersiz kalmaktadır

4.Uzun dönemli sürdürülebilirlik Nedenler: Uzun dönemli vaatleri karşılayamayan zayıf kurumlar Finansal kaynakların yetersizliği Yönetici ve personelin hızlı değişimi Dış destek gruplarından gelen desteğin yetersizliği

TEŞEKKÜRLER cakin@kocaeli.edu.tr