Din ve İnanç Prof. Dr. Sönmez KUTLU ANKARA ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ ÖĞRETİM ÜYESİ

DİN NEDİR? Cürcanî: "Akıl sahiplerini, kendi iradeleriyle doğruya ulaştıran ve onlara dünyada mutluluğu, ahirette de ebedi saadeti temin eden ilahi bir kurumdur." Maturidi: " din, insanların ister hak ister batıl olsun, inandığı şey için kullanılan bir kavramdır." a) Akıl sahiplerine gönderilmesi, b) Doğruluğu kesin olan şeyleri ihtiva etmesi, c) Hür ve özgür iradeyle seçilmesi, d) Zor ve şiddet altında değil de gönülden benimsenmesi, e) İnsanları dünyada barış ve mutluğa ulaştırması, f)Ahirette ebedi saadete kavuşturması, g)İlahi kaynaklı olması.

DİN TEMEL KONULARI Din, temel iman esaslarını ve ibadetleri belirlemiştir. Din evrensel ilkelerini getirmiştir. Vahiy kapısı kapanmıştır. İnanç esası koyma Kur’an’a aittir. Kur’an düşünen ve sorgulayan insan tipini ister Kur’an inanç birliğine dayalı bir toplum kurmuştur. İnanç: Tevhid-Nübüvvet-Ahiret İbadat: Muamelat: Toplumsal ve hukuki ilişkiler Ahlak: Bireysel ve toplumsal ahlak

İSLAMIN EVRENSEL ÖZELLİKLERİ İslam, bütün insanlığa gönderilen ilk ve son dindir. İslam, Akıl ve ilim dinidir. İslam, dünya ve ahiret mutluluğunu hedefler. İslam, kolaylık dinidir. İslam’da güç yetirebilirlik esastır. İslam barış ve sevgi dinidir.

İSLAM ŞERİATININ 5 AMACI (Mekasıdu’ş-Şeria) Canı Muhafaza Aklı Muhafaza Malı Muhafaza Nesli muhafaza Dini muhafaza

İNANÇ ESASI KOYMAK ALLAH’A AİTTİR İslam’da akide esası koyabilecek ne bir şahıs ne, bir mezhep, ne de bir kurum vardır. İslâm'da akîde esası koyacak tek otorite Allah'tır. Bu esaslar, Kur'an’da belirlenmiştir. İnanç esasının delalete ve sübutu kati bir nasla belirtilmesi. Her hangi bir mezhebin ortaya attığı görüşleri ve yorumları, akide veya iman esası değil mezhebî esaslar olabilir.

İnanç nedir ve nasıl oluşur? Akıl sahibi Büluğa ermiş olma Gönülden benimseme: Kalple tasdik Zor ve baskı yok İnanmak veya inanmamak bir özgürlüktür. İnanç bir ahlaklılıktır. En büyük iyilik ve taat Allah’a inanmaktır. İman, amellerin sebebidir.

Doğru ve Hakiki inancın özellikleri Tek Tanrıya inanma Doğru ve kesin bilgiye dayalı tasdik Araştırmaya dayalı Savunulabilir ve delillendirilebilir bir inanç Makul olana iman Taklid imanda geçersizdir. Vahyin yol göstericiliği doğrultusunda “Ataların dini zihniyeti” Bilerek inanma (Bakara 170; Maide 104; Lokman 21; Enbiya 53)

Gazzalinin Kelama Övgüsü “Dinî ilimler içinde küllî olan kelamdır. Fıkıh, usul-i fıkıh, hadis ve tefsir gibi diğer ilimler ise cüzî ilimlerdir. … Kelamcının inceleme ve araştırması, öncelikle en genel şeyden yani mevcut- tan başlayıp detaya doğru iner. Bu detay içerisinde diğer dinî ilimlerin, Kitap, Sünnet ve Peygamberin ispatı gibi ilkelerini ortaya koyar. Bu noktadan sonra müfessir, kelamcının inceleme ala- nına giren şeyler arasından özel birini yani Kitab’ı alır ve onun tefsiriyle uğraşır. Muhaddis, kelamcının inceleme alanına giren şeyler arasından özel birini yani Sünnet’i alır ve bunun sübût yollarını araştırır. Fakih bunlar ara- sından özel birini, yani mükellefin fiilini alır ve hüküm- lerini belirtir. … Öyleyse kelam ilmi bütün dinî ilimlerin ilkelerini ispat görevini yüklenmiş olmaktadır.” (Gazalî, el-Mustasfa, C 1, s. 5-7.)