YAMAN ENERJİ TÜRKİYE ULUSAL ENERJİ FORUMU 2005 Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları Yaman AKAR Ekim 2005 İstanbul

YAMAN ENERJİ Elektrik Enerjisi Sektörümüzün yapılandırılması için 1984 yılından bu yana muhtelif tadilatlar ile sürdürülen hukuki altyapı değişikliklerinden, 2001 yılında yasallaşan 4628 sayılı kanun ile sektörde hedefler: Verimliliği artırmak ve maliyetleri azaltmak için rekabeti sağlamak,  Sektörün mali açıdan sürdürülebilirliğinin temin edilmesi için maliyeti yansıtan fiyatların oluşturulması,  Özel sektör katılımının temin edilmesi, ve  Arz güvenliğinin sağlanması. olarak ifade edilmiştir. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları

YAMAN ENERJİ Bu amaçları sağlayacak formüldeki en önemli değişken yatırımlardır. Zira, verimlilik, özel sektör katılımı, arz güvenliğinin sağlanması, yatırımlar ile doğrudan ilişkilidir. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları

YAMAN ENERJİ Yatırımlar Nasıl Sağlanacak ?  İnsan Faktörü  Hukuki alt yapının oluşturulması  Politik ve makro ekonomik istikrarı sağlamak  Bürokraside sadelik ve açıklık  AB faktörü  Özelleştirme boyutu  Verimlilik  YATIRIMCIYI CEZBETMEK  SERMAYEYİ CESARETLENDİRMEK Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları

YAMAN ENERJİ  Hukuki alt yapının (bu defa sağlam) oluşturulması 4628 sayılı kanun tüm sektör paydaşlarının arzu ettiği ana felsefeyi içermektedir. Bu yönü umut vermekle beraber, felsefeye operasyonel işlem kazandıracak ikincil mevzuatın hazırlanması endişe yaratmakta idi. Mevzuatı, geçmişten ders alarak, uluslararası tecrübelerden yararlanarak ve bunlara ülkemizin yerel şartlarını yansıtarak belirlemeliyiz. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları

YAMAN ENERJİ  Politik ve makro ekonomik istikrarı sağlamak Ülkede serbest piyasa kurallarının uygulandığı güveni yatırımcıya verilmelidir (liberalleşme, devletin yeni yatırımlara girmemesi, fiyatlara müdahale etmemesi, aktörler arasında ayırım yapmaması gibi) Uzun vadeli istikrarlı politikaların oluşturulması ve bunların uygulanması Sektörün etkileşim içerisinde olduğu hukuk, çevre, kamulaştırma, yabancı yatırım teşviki gibi birçok alanda tutarlılık Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları

YAMAN ENERJİ  Bürokraside sadelik ve açıklık Yatırımcının sadece bir kurumla, (“EPDK”) ile muhatap olduğu ve işlemlerini kısa sürede ve basit yapıda tamamlayabildiği bürokratik altyapıyı oluşturmalıyız. EPDK’nın sürdürdüğü açık iletişim ve katılım, tüm kurumlarca uygulanmalıdır. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları

YAMAN ENERJİ  Özelleştirme boyutu Özelleştirmenin gecikmesi, sektöre olumsuz yansımaktadır. Liberalleşme hedefi sağlanamamaktadır. (piyasanın %17’si rekabete açık) Özelleştirme beklentisi nedeni ile son 10 YILDA iletim ve dağıtımda yeterli yatırımlar ve bakımlar yapılmamıştır. Üretimde ise özel sektör kendi çözümünü üretmektedir. Geciken yatırımlar nedeni ile sektörün en büyük problemi, eksik planlamadan (bazı yerlerde boşta çalışan trafolar), gecikmiş bakım nedeni ile verimsizlikten, aşırı yüklenmiş şebekeden ve eski teçhizattan (gevşek bağlantılar) kaynaklanan, 2 milyar $’a mal olduğu hesaplanan Kayıp/Kaçak miktarlarıdır. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları

YAMAN ENERJİ  AB Faktörü AB kurallarının sektöre entegrasyonu, durumu daha karmaşık hale getirmemelidir. Yıllardır mevzuat ile uğraşıya yeni bir derinlik kazandırmamalıdır. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları

YAMAN ENERJİ  İNSAN FAKTÖRÜ Her sunumda dile getirdiğimiz gibi, her işin önünde ve arkasında İNSAN FAKTÖRÜ olduğu unutulmamalıdır. Yapılanlar veya yapılmayanlar buradan kaynaklanır. İnsan Faktörünü, eğitim ile sisteme faydalı hale getirebiliriz. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları

YAMAN ENERJİ Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları