Semptom Alt Boyutu Puanı Yaşam Kalitesi Puan Ortalaması Türkiye Kronik Hava Yolu Hastalıklarını Önleme Kontrol Programı (GARD) Niğde İli Kapsamında; Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireylerin Yaşam Kalitelerinin İncelenmesi Hanife Özçelik1, Züleyha Kılıç2, Selçuk Özmen3, Serpil Çaymaz4, Ertan Değirmencioğlu4, Selime Samıt4, Bilgehan Öztürk4 1Niğde Üniversitesi, Zübeyde Hanım Sağlık Yüksekokulu, Hemşirelik Bölümü, Niğde 2Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Kayseri 3T.C. Sağlık Bakanlığı, Niğde İli Halk Sağlığı Müdürlüğü, 5. Nolu Aile Sağlığı Merkezi, Niğde 4T.C. Sağlık Bakanlığı, Niğde İli Halk Sağlığı Müdürlüğü, Niğde Giriş: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH); tam olarak geri dönüşümlü olmayan, ilerleyici hava akımı kısıtlanması ile karakterize, önemli mortalite ve modbitide nedeni olan ve bireylerin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen bir hastalıktır. Bu araştırmanın amacı, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireylerin Yaşam Kalitelerinin İncelenmesidir. Materyal Yöntem: KOAH olan bireylerin yaşam kalitelerini belirlemek amacıyla yapılan bu araştırma, Niğde İli Halk Sağlığı müdürlüğü kapsamında yer alan Aile sağlığı merkezlerine başvuran KOAH tanısı olan toplam 176 bireyle yürütülmüş olup tanımlayıcı niteliktedir.  Çalışmanın verileri literatür taranarak hazırlanan Hasta tanıtım formu ve Saint George’s Solunum Anketi kullanılarak elde edilmiştir. Bu anket KOAH ve astımda kullanılan yaşam kalitesi ölçeği olup, Türkçe geçerlilik ve güvenirliği Özkan ve arkadaşları tarafından yapılmıştır. Ölçek semptomlar(sıklık ve ciddiyet), aktiviteler (nefes darlığına sebep aktiviteler) ve etkiler (sosyal fonksiyon yetersizlikleri ve psikolojik rahatsızlıklar) olmak üzere üç alt gruptan oluşmaktadır. Ölçekten 0- 100 arasında puan alınmakta ve puan artıkça yaşam kalitesi düzeyi kötüleşmektedir. Araştırma için İl Halk sağlığı Sağlık Müdürlüğü’nden kurum izni ve çalışmaya katılan bireylerden bilgilendirilmiş onam formu alınmıştır. Araştırma verileri SPSS 15. 00 girilmiş ve anlizde Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis ve korelasyon testi kullanılmıştır. Çalışmada p<0.05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.   Tablo 2. Hastaların Hastalık Özelliklerine İlişkin Bilgiler Özellikler n  % Tanı Süresi 5 yı l ve altı 6-10 11-15 16 yılveüstü   78 51 24 23 44,3 29,0 13,6 13,1 KOAH Evresi Hafif Orta Ağır Çok ağır 33 41 32 5 29,7 37.0 28.8 4.5 Yıllık Atak Sayısı 1-2 3-5 11 ve üstü 56 43 21 14 41,8 32,1 15,7 10,4 Sigara Kullanımı Kullanmayan Bırakmış Kullanan 70 73 39,8 41,5 18,8 Pasif İçicilik Var Yok 74 102 42,0 58,0 Tablo 3. Hastaların Sosyo-Demografik Özelliklerine Göre Yaşam Kalitesi Puan Ortalamalarının Dağılımı Tablo. 1 Hastaların Sosyo-demografik ve Çalışma Durumları ile İlgili Özellikleri Sosyo-Demografik Özellikler Semptom Alt Boyutu Puanı Aktivite Alt BoyutuPuanı Etki Yaşam Kalitesi Puan Ortalaması ± SS Yaş 49 ve altı 50-59 60-69 70 ve üstü   52,23 ±17,96 62,14 ± 19,86 65,24 ± 21,90 61,44± 20,89 46,13 ± 33,04 63,15 ± 27,08 74,21 ± 24,13 78,48± 19,92 37,77 ± 27,75 50,24 ±26,87 57,99± 28,74 57,56 ± 23,93 42,71 ±25,45 56,13 ± 23,00 64,11 ±24,48 64,54 ±19,97 P= 0,058 0,000 0,007 0,001 Cinsiyet Kadın Erkek 56,73 ±20,45 64,75 ±20,63 68,48 ±27,18 69,32 ± 27,53 51,20 ±27,65 54,57 ±27,45 57,36 ±24,19 60,73 ±24,07 Eğitim Durumu Okur-yazar değil Okur-yazar İlkokul Ortaokul-Lise Yüksekokul- fakülte 62,32± 21,25 58,78 ±22,21 64,35 ±19,93 54,99 ±20,19 55,37± 23,69 75,39 ±25,60 69,57 ±25,65 71,36 ± 27,11 53,01 ±28,31 58,40 ±27,02 57,78 ± 27,51 53,30 ± 25,95 55,46 ± 27,56 43,01±26,08 39,03 ± 29,86 63,87 ± 23,70 59,14 ±22,91 61,75 ±23,84 48,03 ±23,36 47,61± 26,30 0,399 0,028 0,135 0,074 Medeni Durum Evli Bekar 61,35 ± 21,56 61,81 ± 16,93 69,36 ±27,98 66,86 ± 23,66 53,92 ±28,28 49,04 ±22,79 59,83 ±24,78 56,57 ±20,14 0,956 0,380 0,434 YerleşimYeri Köy Kasaba Kent 66,80±19,28 61,08 ± 21,77 59,58 ± 20,59 72,81 ± 27,81 75,08 ±24,50 62,21 ±28,19 60,61 ± 25,72 58,51 ± 26,01 45,63 ± 27,88 65,34 ± 22,04 63,96 ±22,74 52,97 ± 24,78 0,240 0.009 0.005 0.011 Tanı Süresi 5 yı l ve altı 6-10 11-15 16 yıl ve üstü 56,08± 20,97 67,49 ± 20,25 61,13± 20,94 66,40 ±17,99 59,68 ±31,01 76,13 ±20,63 71,71 ± 25,53 81,80 ±17,73 43,15 ± 26,88 62,80 ± 25,43 58,98 ± 25,78 59,73± 25,92 50,3± 1 24,80 67,62± 20,94 63,20 ± 22,83 67,53 ± 19,84 0.17 0.00 KOAH Evresi Hafif Orta Ağır Çok ağır 49,18±19,22 57,12 ±17,86 75,71 ±15,90 74,53 ±11,14 56,43 ±29,27 70,01 ±26,80 76,98± 21,86 85,31± 19,36 39,68± 27,97 55,05 ±27,75 64,68± 21,10 67,99 ±25,74 46,33± 25,18 59,93± 23,40 70,24 ±18,77 74,33± 20,50 0 ,000 0 ,015 0,002 Yıllık Atak Sayısı 1-2 3-5 11 ve üstü 51,42± 17,32 65,79 ±20,25 79,67 ±14,05 77,54± 16,05 61,97± 25,17 76,63± 24,35 86,64± 13,11 78,96 ±27,08 45,26± 28,07 61,97± 26,04 68,14 ±17,15 68,08± 24,86 51,35± 23,11 67,05 ±22,18 75,66± 11,75 73,27 ±22,64 0.001 Özellikler n  % Yaş 49 ve altı 50-59 60-69 70 ve üstü   27 36 58 55 15,3 20,5 33,0 31,2 Cinsiyet Kadın Erkek 73 103 41,5 58,5 EğitimDurumu Okur-yazar değil Okur-yazar İlkokul Ortaokul-lise Yüksekokul - fakülte 28 81 21 10 15,9 46,0 11,9 5,7 Medeni Durum Evli Bekâr 149 84,7 Yerleşim Yeri Köy Kasaba Kent 31 67 78 17,6 38,1 44,3 Gelir düzeyi Çok kötü Kötü Orta İyi 12 30 113 6,8 17,0 64,3 11.9 İş (n=176) Ev hanımı Emekli Çiftçi İşçi Memur Diğer 62 54 11 9 13 35.3 30.7 15.3 6.2 5.1 7.4 Bulgular: KOAH’lı bireylerin yaş ortalaması 62.26 ±12. 80, %58,5 i erkek, %46’sı ilkokul mezunu, %84,7’si evil olduğu belirlenmiştir. Katlımcıların hastalık tanı yılı ortalaması 8.6±6.5 yıl, yıllık ortalama atak sayısı 4.9±5.7 şeklinde olup ve sigara kullanma süreleri 29.86±13. 33 yıl saptanmıştır. Katılımcıların yaşam kalitesi toplam puanı 59.33±24.11, semptom alt boyut puanı 61.42±20.87, aktivite alt boyutu 68.98±27.31 ve etki alt boyutu puanı 53.17±27.51 olarak belirlenmiştir. Araştırmada nefes darlığına sebep olan aktivitelerin yer aldığı aktivite alt boyutu puanının en yüksek olduğu saptanmıştır.Katlımcıların yaşam kalitesinin cinsiyet, yaş, hastalık tanı süresi, hastalık evresi, atak sayısı, sigara kullanma süresinden etkilendiği tespit edilmiştir (p<0.005). Sonuç: Araştırmaya katılan bireylerin genel olarak yaşam kalitesi düzeylerinin düşük olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların yaşam kaliteleri yaş, cinsiyet, hastalık tanı süresi ve evresi, atak sayısından etkilendiği bulunmuştur.