GÜNEŞTEN KORUNMA DAVRANIŞ ÖLÇEĞİNİN TÜRK ADÖLESAN TOPLUMUNDA GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİĞİ Özcan Aygün1, Ayşe Ergün2 1 Sakarya İl Sağlık Müdürlüğü, Adapazarı-SAKARYA.

... konulu sunumlar: "GÜNEŞTEN KORUNMA DAVRANIŞ ÖLÇEĞİNİN TÜRK ADÖLESAN TOPLUMUNDA GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİĞİ Özcan Aygün1, Ayşe Ergün2 1 Sakarya İl Sağlık Müdürlüğü, Adapazarı-SAKARYA."— Sunum transkripti:

1 GÜNEŞTEN KORUNMA DAVRANIŞ ÖLÇEĞİNİN TÜRK ADÖLESAN TOPLUMUNDA GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİĞİ
Özcan Aygün1, Ayşe Ergün2 1 Sakarya İl Sağlık Müdürlüğü, Adapazarı-SAKARYA 2 Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, Kadıköy-İSTANBUL AMAÇ Güneşten maruziyeti riskli sağlık davranışların önlenmesi programlarında önemli bir yer tutarken, Türk toplumunda konuyla ilgili çalışmalar kısıtlıdır. Bu nedenle Güneşten Korunma Davranış Ölçeğinin (GKDÖ), kültürel uyarlanması ve psikometrik analizlerinin yapılmasına ihtiyaç vardır. YÖNTEM İlköğretim 6-8. sınıf toplam 900 öğrenciden, tekrar testi için 2 hafta sonra 91 öğrenciden veri toplandı. 9 maddelik ölçeğin dil geçerliliğinde grup çevirisi yöntemi kullanıldı ve uzman görüşü alındı. Yapı geçerliliği analizlerinde veri seti randomize olarak yarıya bölündü, 449 kişilik ilk örneklemde açıklayıcı faktör analizi ve 451 kişilik ikinci örneklemde doğrulayıcı faktör analizi uygulandı. BULGULAR GKDÖ’nin güvenirlilik analizleri incelendiğinde, ölçeğin güneşten kaçınma alt boyutu (α=.63) dışında; tüm ölçeğin, güneş koruyucu ve şapka kullanma alt boyutlarının Cronbach α katsayıları .70 üzerindeydi. Ölçek ve alt boyutlarının madde-toplam korelasyonları >.20 ve test-tekrar test korelasyon katsayıları >.50 olarak saptandı (Tablo 1). Tablo 1. GKDÖ’nin Güvenirlilik Analizi Sonuçları Açıklayıcı faktör analizinde GKDÖ’nin üç ve dört faktörlü yapısı incelendi. Üç faktörlü yapıda güneşten kaçınma, güneş koruyucu kullanma ve şapka kullanma faktörleri kuramsal yapıyla paraleldi. Ancak, dört boyutlu faktör analizinde güneşten kaçınma maddeleri iki boyutta temsil edilmekte ve “uzun kollu tişört giyer misin?” ifadesine ilişkin faktör yükü her iki analizde de 0.30’un altındaydı. GKDÖ’nin ilk maddesinin faktör yükü <.30 ve maddenin Cronbach α katsayısı <.40 olduğundan dolayı madde çıkarılarak, doğrulayıcı faktör analizinde 8 ve 9 maddelik 3 faktörlü yapısı incelendi (Tablo 2). Tablo 2. GKDÖ’nin Doğrulayıcı Faktör Analizi Sonuçları Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda revize edilen 8 maddeli GKDÖ’nin 3 faktörlü yapısının uyum katsayıları yüksekti ve 3 faktörlü 9 maddeli yapısıyla paraleldi (AGFI 0.96, GFI 0.98, CFI 0.98 ve RMSEA 0.049). Ölçeğin alt boyutlarının doğrulayıcı faktör yükleri güneşten kaçınma , güneş koruyucu kullanma ve şapka kullanma olarak saptandı (Şekil 1). Şekil 1. GKDÖ’nin Doğrulayıcı Faktör Analizi Sonuçları GKDÖ’nin ölçüt geçerliliği incelendiğinde; kızların, yaşı daha küçük olan öğrencilerin puanları daha yüksek bulunmuştur ve istatistiksel olarak anlamlıdır. Sadece güneş koruyucu kullanmanın ekonomik düzeyle istatistiksel olarak anlamlı ilişkisi olduğu saptanmıştır. Ancak cilt tipiyle güneşten korunma arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmamıştır (Şekil 2). Şekil 2. Öğrencilerin Cinsiyet, Yaş, Ekonomik Durum ve Cilt Tiplerine Göre GKDÖ ve Alt Boyutlarının T Skoru Sonuçları (ORT=50, SS=10) SONUÇ Güneşten korunma davranış ölçeğinin 8 maddelik 3 faktörlü yapısı ve psikometrik özellikleri, geçerli, güvenilir ve Türk kültürü ile uyumludur. Uyarlanan ölçeğin Türk toplumundaki ölçüt geçerliliği literatürle paraleldir. Ölçek girişimsel çalışmalarda güneşten korunma davranışlarını ölçmek için kullanılabilir.