SOSYAL BİLGİLER DERSİ PROJE ÖDEVİ SEYİRLİK HALK OYUNU

EMLAK BANKASI GAZİKENT İLKOKULU Emir BÜYÜKÖCAL 4 – D 2086

OSMANİYE Proje ödevimde, Osmaniye ilinde oynanan bir oyunu canlandırmaya çalışacağım. Oyun öncesi Osmaniye ili hakkında biraz bilgi vermek istiyorum.

Osmaniye, Türkiye Cumhuriyeti’nin 80. ilidir Osmaniye, Türkiye Cumhuriyeti’nin 80. ilidir. Akdeniz Bölgesi’nde Çukurova’nın en doğusunda yer alır. 3,767 kilometrekarelik yüzölçümüne sahip Osmaniye topraklarının %42’si ormanlık alan, %39’si ekili dikili tarım alanı, %17’si tarıma elverişsiz arazi ve %2’si diğer arazilerden oluşmaktadır. 2010 yılı verilerine göre nüfusu 479,221’dir.

Osmaniye, Akdeniz Bölgesinin doğusunda yer alır. Batıdan kuzeye doğru Orta Toroslar, doğu ve güneydoğu kesiminde Amanos (Gavur) dağları yükselir. Doğuda Gaziantep, güneyde Hatay, batıda Adana, kuzeyde ise Kahramanmaraş ile çevrilidir.

Osmaniye; Ceyhan Nehri, Hamıs, Karaçay, Kesiksuyu ve Sabun Çayları nedeniyle sulak, hem de Çukurova’yı doğuya bağlayan yolların kavşağında olması nedeniyle işlek bir bölgededir.

Osmanlı’nın son döneminde Gavur dağlarında yasayan Türkmenlerin (Kınık boyları) ovaya indirilmesi ile oluşan şehir Türkmen beylerinden Ali Osman beyin ismine yakın Osmaniye olarak alsa da eski Osmaniye olan Cebel (Tam ismi ile Yeşil Cebeli Bereket Osmaniye) sancak beyliğidir. Adı buradan gelmektedir.

Osmaniye geçirdiği bütün dönemlerde değişik kavimlerin işgal ve istilasına uğramıştır. En son 1. dünya savaşında önce İngiliz sonrada Fransızların işgaline uğramış, çetelerimiz direnmiş Ankara antlaşmasından sonra Fransızlar 7 Ocak 1922 ‘de Osmaniye’den çekilmişlerdir.  

Cumhuriyetin ilanı ile vilayet olmuş, 1933 yılında tekrar ilçe olarak idari yapısını sürdürmüştür. 24.10.1996 gün ve 4200 sayılı kanunla il statüsüne yeniden kavuşmuştur.

Osmaniye’de günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Karatepe Hitit Yerleşimi, Hierapolis Castobela kenti kalıntıları, Hemite Köyü’nde Hemite Kalesi, Çardak Kalesi, Kastabala Kalesi, Savranda Kalesi (Kaypak Kalesi), Toprakkale, Karakışla Kalesi, Kırıklı Kalesi, Aslantaş Hitit Kalesi, Aslantaş Açıkhava Müzesi, Saat Kulesi, Ala Cami bulunmaktadır. Kadirli Almacık, Sumbas Bağdaş, Ürün, Zorkun, Dokurcan, Çığraş, Beyoğlu Savrungözü, Hasanbeyli Almanpınarı ve Maksutoluğu Yaylaları ilin doğal güzellikleri ve mesireleridir.

ALA CAMİİ

ALİPAŞA YAYLASI

Tarım ürünleri arasında dünya üretiminde önemli bir yer edinmiş olan Osmaniye, yer fıstığı ile dünyaya açılmıştır. Yer fıstığı ve turp üretiminde Türkiye’nin %75 civarında merkez noktasıdır.

YER FISTIĞI

İLÇELER Osmaniye ilinin ilçeleri; Bahçe Düziçi Hasanbeyli Kadirli Sumbas Toprakkale’dir.

İKLİMİ     İlimizde iklim, dağlık ve ovalık alanlarda farklılık göstermekle birlikte, Akdeniz iklimi karakteristiğini taşımaktadır. Genel olarak yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçmektedir. Ortalama sıcaklık 18,2 C  olup, ortalama en yüksek  sıcaklık  42,8 C ‘dir.

BİTKİ ÖRTÜSÜ Akdeniz ikliminin yaşandığı Osmaniye’de Akdeniz bitkilerinin tamamı yetişmektedir. Özellikle Krakos, Çukurova orkidesi, Çukurova menekşesi sadece bu yörede yetişen bitkilerdir. Orman ve fundalıklar da; kızılçam, Halep çamı, karaçam, meşe, servi, sakız ağacı, göknar, sedir, ardıç, kayın, karaağaç, kızılağaç gibi ağaçlar bulunmaktadır.

AKARSULAR 1- Ceyhan Nehri: Nurhak Dağlarından doğar, Akdeniz’e dökülür. Üzerinde Aslantaş ve Berke Barajları inşa edilmiştir. 2- Kalecik Deresi: Kocakuz ve Ardıçlıkaya tepelerinden doğar, tamamı il sınırları içerisindedir. Üzerinde Kalecik Barajı inşa edilmiştir. Hamis Çayına katılır. 3- Horu (Hamis) Çayı: İki kol olarak Yerli Tepe ve İncirlikaya mevkilerinden doğar, Başlangıçtaki ismi Horu Çayı olmakla beraber, sonra Hanis Çayı adını alır. Cevdetiye mevkiinde Ceyhan Nehri’ne katılır. 4- Karaçay Deresi: Hamo ve Hanife mezarı tepelerinden doğar. Ceyhan Nehri’ne katılır. 5- Savrun Çayı: Mozgaç Dağı Akgedik mevkiinden doğar, Kadirli ilçesinden geçerek Ceyhan Nehri’ne katılır. 6- Kesiksuyu Deresi: Ümbelo ve Bozkoyak tepelerinden doğar, üzerinde Mehmetli Barajı inşa edilmiştir. Ceyhan Nehri’ne dökülür. 7- Sabunsuyu Çayı: Çakıroğlu mevkiinden doğar, Ceyhan Nehri’ne dökülür. 8- Yarpuz Çayı: Topbarnaz tepelerinden doğar, Hanis Çayı’na katılır.

ASLANTAŞ BARAJI

GEZİLECEK YERLER Karatepe – Aslantaş Açık Hava Müzesi Bodrumkale-Kastabala Şehri  Karatepe – Aslantaş Geç Hitit Kalesi Toprakkale Kalesi Kaypak (Savranda) Kalesi Osmaniye – Aslandağ Tarihi Milli Parkı Karapınar mevkiinde bulunan Çançan Mezar Mağaraları’nın Roma dönemine ait olduğu sanılmaktadır.

DÜZİÇİ KAPLICALARI

NE YENİR Yöre mutfağının en önemli malzemesi bulgurdur. Bu bakımdan yöresel yemeklerin çoğu bulgur ile yapılır; içli köfte, mercimek köftesi, çiğ köfte, kısır, sarmaiçi, bulgur pilavı, batırık gibi… Diğer belli başlı yemekler ise; tirşik (pancar), toğga, çiçcice (domatesli pilav), kuru fasulye, nohut yemekleri, lahana sarması, patlıcan dolması, yüksük çorbası, malota çorbası, tarhana çorbası, mevsim itibariyle çeşitli sebze yemekleri ve etli kömbedir. Ayrıca Ramazan Bayramında kuru kömbe ve pekmezli yapılır.

NE ALINIR Kök boya ile boyanan yünlerden yapılan Karatepe kilimleri, dünyaca ünlü olup yurt dışına ihraç edilmektedir. Karatepe ve civarı köylerde, ailelerin el işçiliği ile tahtadan yapmış oldukları kaşık, çatal ve çeşitli süs eşyaları, el sanatlarının güzel örneklerindendir.

HALK OYUNLARI Osmaniye ili, pek çok değişik halk oyununa sahiptir. Bu oyunlar şunlardır: Horoz, Avşar-Avşar Gabası, Seher, Rumgala, Dağlı, Gızlar Halayı, Menevşe Oyunu, Ala Gözlü Benli Dilber, Kız Evi Ağırlaması, Ekşide Kavunun Dilimi, Kartal Oyunu, Topal Kız Oyunu, Oturak, Güreş, Gaburdağı Gabası, Kına Yakma, Kırıkhan, Köroğlu, Pekmez, Sarhoş, Serçe, Sinsin, Solak, Temra(Temurağa), Yağlı Kwenar, Acem(Gelin Alma), Depki, Çaylı, Demirci veya Eminem(Kürdün Kızı), Göksun Kırması, Sallama…

NELERİ İLE ÜNLÜ Toprakkale Kalesi Hemite Kalesi Karatepe-Aslantaş Açık Hava Müzesi Karaçay ve Şarlak Şelaleleri Zorkun Yaylası Haruniye Kaplıcası Yerfıstığı Üretimi

Akdeniz bölgesinde yer alan Osmaniye şehri doğumlu sanat, spor ve siyaset alanında öne çıkan ünlüler şöyledir:

Yaşar KEMAL Romancı, senaryo ve öykü yazarı

Ümit BESEN Müzisyen

Samet AYBABA Teknik Direktör

Devlet BAHÇELİ Ekonomist ve siyasetçi

YAPMADAN DÖNME Zorkun yaylasına çıkmadan, Karatepe Açık Hava Müzesi’ni gezmeden, Kök boya ile dokunmuş ve Karatepe Kilim Kooperatifinde satılan kilimden almadan, Osmaniye’nin yer fıstığından tatmadan, dönmeyin.

Osmaniye ilinde oynanan bu oyun, bir kişinin doğumundan ölümüne kadar geçirdiği yaşam evreleri üzerine kurulmuştur. Oyunun belirli bir takvimi yoktur ve erkekler kendi aralarında oynarlar. Eğlenmek amacıyla oynanan bu oyunda, hayat gerçeği esprilerle anlatılır.

YAŞ OYUNU’NUN METİN YAPISI VE KURULUŞU Oyuncu uygun ritmik hareketlerle topluluğa girer. Elindeki baston ve gözlüğü bir kenara yerleştirir.   Oyuncu yere yatar, ellerini ayaklarını karnına çekip bir bebek gibi ağlama taklidi yapar. Ara sıra ellerine bakar, ağzından tükürükler saçar, yemek yediriliyormuş gibi yapar, kuşağında sakladığı mendili boynuna, önlük gibi takar.  Yemek yedirilme taklidi bittikten sonra oyuncu mendilini tekrar kuşağına sıkıştırır. Emeklemeye başlar. Daha sonra da ayakta durmaya çalışır. Gülle ve top oynama hareketleri yapar. Oyuncu daha hızlı hareketler yapmaya başlar. Bu hareketler gençlerin yaptıkları elbiselerini düzeltmek, saç taramak, traş olmak gibi hareketlerin taklididir.    Oyuncu daha sonra büyümüş, para kazanmaya başlamıştır. Çapa yapma, tarla sürme hareketleri yapan oyuncu hareketlerini yavaşlatır. Oyuncunun ayaklarının hareketi yavaşlamıştır. Kamburunu çıkarmaya başlayan oyuncu titremeye başlar. Bu oyun sırasında oyuncu eline baston alıp, gözüne de gözlük takmıştır. Oyuncu hareketlerini giderek yavaşlatıp belini iyice büker. Yavaş yavaş titreyerek yere uzanır. Bir süre yerde yatan oyuncu artık bir ölüyü canlandırmaktadır.

OYUN: Bu oyun bir kişinin (oyuncu) insan yaşamının çocukluk, gençlik, yaşlılık vb. dönemlerini bazı hareketlerle taklit etmesinden ibaret bir oyundur.

TEŞEKKÜR EDERİM SAYGILARIMLA