TÜRKİYE’DE KIR YERLEŞMELERİ

KIR YERLEŞMESİ NEDİR? Kır yerleşmeleri; tarım ve hayvancılık işlevlerinin birlikte yapıldığı ya da birinin diğerine göre ön plana çıktığı yerleşmelerdir.

Kırsal yerleşmeler;kasabalarla köy ve köy idari yapısına bağlı yerleşmeler olarak iki başlık başlık altında incelenir.

KASABA YERLEŞMELERİ Belde,nüfusları 2000’in üzerinde, 10.000’in altında olan,köy ve küçük kent arasında büyüklükteki yerleşmelerdir. Bir belediye başkanı vardır. Haftanın bir günü Pazar kurulur ve halkın ihtiyaçları karşılanır.

KÖY YERLEŞMELERİ Cami,okul,otlak,yaylak,baltalık orman gibi ortak malları bulunan, toplu yada dağınık oturan insanların bağ,bahçe ve tarlalarıyla oluşturdukları yerleşmelerdir. Kırsal yerleşmelerin bazılarında yerleşik yaşam tarzı,bazılarında ise konar-göçerlik yada yaylacılık gibi yarı yerleşik tarz görülür.

A) TOPLU YERLEŞME Evlerin birbirine yakın olduğu yerleşme biçimidir. Suyun az olduğu yerlerde ve ovalık arazilerde toplu yerleşme görülür. Türkiye’de Orta Anadolu ile Güney Doğu Anadolu’da su kaynakları az olduğu için toplu yerleşmeler görülür.

B) DAĞINIK YERLEŞME Suyun bol olduğu yerlerde,eğimli bölgelerde,evlerin birbirinden uzak olduğu bahçeler içerisinde insanlar dağınık olarak yerleşmişlerdir. Türkiye’de Doğu Karadeniz dağınık yerleşmenin en yaygın olduğu yerdir.

KÖY İDARİ YAPISINA BAĞLI YERLEŞMELER Köy idari yapısına bağlı yerleşmeler,idari bakımdan köye bağlı,köyden daha küçük yerleşim birimleridir. Bu yerleşmelerin sayısı 50.000’den fazladır.

YAYLA Yaz aylarında hayvan otlatmak ya da tarımsal faaliyette bulunmak amacıyla gidilen geçici yerleşmelerdir. Yaylalar dinlenmek için gidilen yazlık sayfiye yerleri de olabilir.

MEZRA Tarım alanlarının az olması,kan davaları gibi nedenlerle bazı ailelerin oluşturdukları yerleşmelerdir. Burada tarımsal faaliyetler hayvancılığa göre ön plandadır. Birkaç ev ile eklentiden oluşan mezralar zamanla sürekli yerleşmeler haline gelebilir.

OBA Daha çok göçebe hayvancılık yapan toplulukların geçici olarak yerleşip çadırlarda yaşadıkları yerleşmelerdir.

AĞIL Hayvanların barındığı,çevresi taş ya da ahşapla kaplı yerlere ağıl adı verilir. Ağıllar nüfusun artmasına bağlı olarak sürekli yerleşim durumuna gelebilir. Sürü sahipleri tarafından kurulan ağıllar,kış mevsiminde hayvanların korunması amacıyla yapılır.

DAM İnsanların geçici bir süre için yararlandıkları yerleşme biçimidir. Köy yerleşmelerinde bir kısım aileler,birkaç aylık süre için köylerinden ayrılarak kendi bahçe,tarla ve otlaklarındaki damlarda oturduktan sonra tekrar köylerine dönerler.

KOM Ekonomik faaliyetin büyük ölçüde hayvancılığa dayalı olduğu aileler ya da kişiler tarafından oluşturulan geçici yerleşmelerdir.

KAYNAKÇA COĞRAFYA DERS KİTABI WWW.GEOGRAPY.BLOGCU.COM WWW.COGRAFYA.GEN.TR GÖRSELLER

KONU:TÜRKİYE’DE KIR YERLEŞMELERİ HAZIRLAYAN:AYTEN SERTKAYA. SINIF:10/B TEŞEKKÜRLER