Ebeveynlerin Sağlıkla İlgili Görüşleri ve Hemşirelerden Beklentileri Uzm. Mine H.Bahçeci I.Derece Öğretmen Hemşire KKTC Sağlık Bakanlığı Kentsel Sağlık Merkezi, Lefkoşa

GİRİŞ VE AMAÇ Çocuk hemşiresi, her çocuğun ve ailesinin gereksinimlerini ve beklentilerini dikkate alarak onlara en üst düzeydeki bakımı sağlamaktan sorumludur (Altıok, Şengün, Üstün 2011; Hockenberry 2009; Çavuşoğlu 2008). Hemşirelerin, ebeveynlerin beklenti ve ihtiyaçlarına duyarlı olmaları, verilen hemşirelik bakımının kalitesini etkilemesi açısından önemlidir (Arıkan, Tüfekçi, Taştekin 2007; James and Ashwill 2007). Bu araştırma, ebeveynlerin sağlık ile ilgili görüşlerini ve hemşireden beklentilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır.

YÖNTEM Çalışma, Ekim 2011’de Lefkoşa’daki kamu ve özel sağlık kurumlarından hizmet alan 40 gönüllü anne, babadan oluşmuş örneklem grubuyla tanımlayıcı olarak planlanmıştır. Yüz yüze görüşme ile soru formu ile elde edilen veriler yüzde olarak ifade edilmiştir

BULGULAR Çalışmaya katılan ailelerin % 50’si iki, % 37.5’i tek çocukludur. Çocukların % 62’si erkek, % 38’i kızdır. Ailelerin % 45’i sağlık hizmetini özel kurumlardan, diğerleri devlet hastanesi ya da her iki kurumdan almaktadır. Ailelerin %70’i çocuklarının sağlığını ‘’İyi’’ olarak ifade etmektedir.

TABLO 1: Ebeveynlerin Demografik Özellikleri Dağılımı Kod No Kişisel Bilgiler (N=40) % Eğitim Durumu- 1 2 3 Okur-yazar değil Okur-yazar/ilkokul Ortaokul/Lise Üniversite/ + % 72.5 İşi 0 4 İşsiz/ ev hanımı Düz İşçi Özel iş çalışanı Kamu görevlisi Yönetici / Subay % 87.5 Yaş 1 20-35 36-45 46-55 % 50 Uyruğu 1 KKTC Çift Uyruk (KKTC-Tc, KKTC-UK vb.) TC % 65

Tablo.II Ebeveynlerin Sağlık Tanımlarının Dağılımı Ebeveynler sağlığı Tablo. II’de görüldüğü gibi tanımlamaktadırlar. Tablo.II Ebeveynlerin Sağlık Tanımlarının Dağılımı

TABLO III. Sağlığı Olumlu ve Olumsuz En Çok Etkileyen 5 TABLO III. Sağlığı Olumlu ve Olumsuz En Çok Etkileyen 5 Faktöre Yönelik Ebeveyn Görüşlerinin Dağılımı Aileler: % 17.79 oranında beslenmenin, % 11.04 hijyenin, ve % 10.43 oranında huzurlu ortam, sevginin sağlığı olumlu etkilediği Ancak % 20.75 oranında çevresel kirliliğin, %13.84 oranında ise dengesiz beslenme ve stresin sağlığı olumsuz etkilediğini ifade etmişlerdir. Ebeveynlerin sağlığı olumlu tanımladığı tablo dışındaki faktörler: Işık/ güneş fiziki ortam, sağlıklı iletişim, temizlik malzem. doğru kullanım, normal kiloda tutma, hava koşullarına göre giyime özen, bakım, düzenli çalışma üretim, cinsiyet, aşı, ilaçlara erişim, ısınma imkanı, uyku, dinlenme/ eğlenme dengesi, zararlı alışkanlıklardan kaçınma, dr kontrolü, ekonomik, ev konforu, sağlık bilgisi, sağlığa ilgili olma, genel temizlik ve hijyen Olumsuz tanımladıkları tablo dışındaki faktörler: Zararlı alışkanlıklar, basın teknoloji, cinsiyet, ekonomik yetersiz, aşırı kilo, iştahsızlık, bakımsızlık, düzensiz çalışma, kolesterol, aşı eksikliği, hareketsizlik, aşırı hareket, ihmal ve şiddet, işsizlik, uyku düzensizliği, düzensiz çalışma, sağlıksız gıda tüketimi.

Temizliğe hijyene özen (% 9,82) Beslenmesine Özen (% 27,68) Çalışmadaki Ailelerin, çocuklarını hastalıktan korumaya ilişkin muhakkak uyguladıkları en sık yöntemler Hava koşuluna göre çocuğun giyimini düzenleme (% 16,96) Temizliğe hijyene özen (% 9,82) Tablo dışı; Ebeveynlerin çocuklarını hastalıktan korumak için muhakkak yaptıkları yöntemler (Toplam 17 yanıt): Uykusuna özen, terletmeme, iyi bakım, aşılarını yaptırtma, dr’a gitme, sağlık bilgisi verme, spor yaptırtma, oyuna özen gösterme, hiçbirşey uygulamama, birlikte zaman geçirme, yaşam koşullarını iyileştirme, her konuda uyarı ikaz verme, hastalardan uzak durma, Aşılanmasını yaptırma (% 8,93)

% Sağlıklı gıda seçimi, yet. ,düzenli besleme 14,43 Çalışmadaki Ailelerin Çocuklarının Sağlığını Geliştirmek için En sık Kullandıkları Yöntemler; % Sağlıklı gıda seçimi, yet. ,düzenli besleme 14,43 Spor yaptırma 10,43 Konforlu, huzurlu yaşam ortamı sağlama 9, 28 Slayt dışı ebeveynlerin sağlığı geliştirme yöntemleri (Toplam 23 yanıt); Temiz hava, hiçbirşey yapmama, temizlik, bağışıklığını doğal güçlendirme, tehlikelerden koruma, ısınma/soğuma dengesi kurma, alternatif tıp kullanma, sağlık kontrolü, düzenli hayat, sağlık bilgisiyle özbakımı güçlendirme, aşı yaptırtma, uyku/dinlenme düzeni, sağlıklı iletişim, oyun oynamasına izin, sorunda dr’a götürme, gerilimle başetme/ yaşama ayak uydurma, sağlığını ailenin araştırma ve takibi, vitamin verme, sağlık kontrolü

Ebeveynlerin Hemşireden Sık Bekledikleri Tablo. IV’de görülmektedir Ebeveynlerin Hemşireden Sık Bekledikleri Tablo. IV’de görülmektedir. TABLO:IV Ebeveynlerin Hemşireden En Sık Bekledikleri Tablo IV dışı beklentiler (Toplam 20 beklenti) : Beslenme bilgisi versin, yardım etsin, hijyenik baksın/titiz olsun, aileye ve çocuğa her işlemle ilgili bilgi versin, çocuk psikolojisini anlasın, tavsiyede ve öneride bulunsun, ilk yardım bilgisi versin, hastalık sırasında ailenin çocuğa nasıl davranacağını söylesin, çocuğun korkusunu anlasın, çocuğun sağlığını bozacak aile davranışlarını araştırsın, işini evinden ayırsın, sorumluluğunu bilsin, sağlığı takip etsin, çocuğa duyarlı olsun.

SONUÇ ve ÖNERİLER Ebeveynler sağlığı; Bedensel, emosyonel, çevresel sağlık olarak tanımlamıştır. Ebeveynler çocuğa hizmet veren hemşirelerden; ilgi şefkat yanında, güncel bilgili ve doğru yönlendirici olumalarını beklemektedirler . Bakımda, ebeveynlerin görüş, bilgi ve beklentilerini tanıyarak çocuk hemşiresinin hizmetlerini güncellemesi önerilmektedir.

KAYNAKLAR Altıok, H., Şengün, F., Üstün, B.(2011). Bakım: Kavram Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Elektronik Dergisi, 4(3), 137-140. Arıkan, D., Tüfekçi, F., Taştekin, A. (2007). Çocuk Kliniklerindeki Refakatçilerin Hastanede Yaşadıkları Sorunlar, Beklentileri Ve Problem Çözme Düzeyleri İle İlişkisi, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(2), Erzurum, 49-57. Çavuşoğlu, H. (2008). Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği(9.Bs). Cilt:1, Ankara: Sistem Ofset Basımevi. Hockenberry, M., David, W. (2009 ). Essentials of Pediatric Nursing (8.Edt.). USA: St. Louis Mosby Elsevier. James, S., Ashwill, J. (2007). Nursing Care of Children Principles and Practice. Third Ed., Philadelphia: Saunders Elsevier Inc.

İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM Uzm. Mine H. Bahçeci hizel64@hotmail.com mb.bahceci@hotmail.com