VİTAMİN İLERİ

Vitamin Nereden Gelir? GERİ İLERİ 1400’lü yılların sonunda, gemiler okyanusa açılmaya başlayana dek, denizciler açısından her şey yolunda gidiyordu. Ancak denizciler aylarca karaya ayak basamıyorlardı. Ne olduysa bundan sonra olmaya başladı. Nedeni belli olmayan bir hastalık, kara yüzü görmeden aylarca denizlerde yol almak zorunda kalan denizcilerin korkulu rüyası haline geldi. GERİ İLERİ

Bu hastalığa yakalanan denizcilerin diş etleri şişerek kanamaya başlıyor, dişleri dökülüyor, bacaklarında morluklar ve şişlikler oluşuyor, soluk almaları zorlaşıyor, yaraları geç iyileşiyordu. Hasta iyice güçten düşüyor ve ölüyordu. GERİ İLERİ

Her yıl uzak denizlere yelken açan binlerce denizci, sonradan iskorbüt adı verilecek olan bu hastalığın pençesine düştükleri için çıktıkları uzun yolculuklardan geri dönemediler. İskorbüt nedeniyle gemicilerin ölmeleri,18. Yüzyılın ortalarına kadar sürdü; ta ki Doktor James Lind adlı İskoçyalı bir araştırmacı bu hastalığın nedenini bulmaya karar verene kadar. GERİ İLERİ NOT: İskorbüt hastalığını merak ediyorsanız üzerine tıklayınız.

Dr.Lind, hastalığın beslenmeye bağlı bozukluk olabileceğini düşünüyordu. Bu düşüncesinin esin kaynağının şu öykü olduğu söylenir: Uzun bir deniz yolculuğu sırasında geminin kaptanı , adamlarından birinin iskorbütten ölmek üzere olduğunu fark eder. Diğer adamlarını koruyabilmek için denizciyi ıssız bir adada yalnız başına bırakır. Denizci, bırakıldığı yerde çaresizlik içinde yeşil otlardan yemeye başlar ve kısa zamanda iyileşip ayağa kalkar. İyileşen denizci, oradan geçen bir başka gemiye atlayarak ülkesine döner ve herkesi şaşırtır. GERİ İLERİ

Dr. Lind 1747 yılında yaptığı deneyi gerçekleştirmek için önce iskorbüt hastalığına yakalanmış 12 denizciyi ikişerli gruplara ayırır. Daha sonra her grubun yemeğine farklı besinler ekleyerek, bunların hastalar üzerinde iyileştirici etkisi olup olmadığını kontrol etmeye başladı. Bu amaçla ilk gruba elma suyu ,ikinci gruba tatlandırılmış sülfürik asit, üçüncü gruba sirke ,dördüncü gruba ot ve baharatlardan oluşan bir karışım, beşinci gruba deniz suyu ve son gruba da limon ve portakal içeren bir diyet uyguladı. GERİ İLERİ

Sonuçta limon ve portakal yiyen gruptaki denizciler, yalnızca altı günde iyileştiler. Elma suyu grubundaki hafif bir iyileşmenin dışında, diğer gruplarda herhangi bir değişiklik gözlenmedi. Dr.Lind bu deneyden, turunçgillerde bulunan bir maddenin iskorbüt hastalığını önlediği sonucunu çıkardı. Dr. Lind’in bu deneyi, bazı besinlerde sağlıklı yaşam ve büyüme için gerekli olan bazı maddeler bulunduğunun kanıtı niteliğindeydi. GERİ İLERİ

Nihayet 1906 yılında Frederick Nopkins adlı İngiliz biyokimyacı, besinlerin yapısında yağ, protein, karbonhidrat, mineral ve su dışında diğer bazı maddelerin de olduğunu kanıtlamayı başardı. 1911 yılında, bu maddeleri besinlerinden ayrıştırmayı başaran araştırmacıysa, Polonyalı kimyager Casimir Funk oldu. Funk, beriberi hastalığını önleyen maddeyi pirinç kabuğundan ayrıştırmayı başardığında bunun farklı bir madde olduğunu fark etti. GERİ İLERİ

Bu nedenle bulduğu bu maddeye “yaşam için gerekli ” anlamına gelen “vitamine ” adını verdi. Ancak, sonradan ismin sonundaki “e” harfi düşürüldü ve bu maddelerin genel adı, vitamin olarak kaldı. C vitaminiyse ilk kez 1928 yılında Nobel ödüllü biyokimyacı Dr. Albert Szent-Gyorgyi tarafından tanımlandı. Denizcilerin ölümüne neden olan iskorbüt hastalığının nedeni, işte bu C vitaminin eksikliğiydi. GERİ İLERİ

Vitaminler, vücudumuz için gerekli altı temel besin içeriğinden biridir ve düzenleyici besin maddeleridir. Bu maddeler vücudumuzun düzenli çalışmasını sağlar. Ayrıca protein, karbonhidrat ve yağların görevlerini yapmasına da yardımcı olurlar. Vücudumuzun direncini arttırarak bizi hastalıklardan korur. Böylece sağlıklı şekilde büyümemize ve gelişmemize yardımcı olurlar. GERİ İLERİ

Vitaminler GERİ İLERİ B1 Vitamini B2 Vitamini B3 Vitamini B5 Vitamini A Vitamini C Vitamini D Vitamini K Vitamini GERİ İLERİ NOT: Vitaminler hakkında daha geniş kapsamlı bilgiye sahip olmak istiyorsanız resme tıklayınız.

A Vitamini GERİ İLERİ Büyüme ve gelişmeye yardımcı olur. Deri ve göz sağlığımız için gereklidir. Enfeksiyonlara karşı vücudun direnci arttırır ve bağışıklık sisteminin güçlendirir. Cildin tırnakların ve saçların sağlıklı kalmasını sağlar. Diş ve dişetleri için büyük önem taşır .  En çok Kayısı, kuşkonmaz, maydanoz, ıspanak, havuç, kereviz, marul, portakal, erik, domateste bulunur. GERİ İLERİ NOT:A vitamini ile ilgili Videoya başlığa tıklayarak ulaşabilirsiniz.

B1 vitamini  Kas ve sinir sistemi  için gereklidir. B1 vitaminin yetersizliğinde iştahsızlık, huzursuzluk, bellek zayıflığı ve dikkat azalması görülür. 1 En çok Buğday, kepek, bira mayası, taze sebze meyve, koyun eti, sığır eti, balık eti, yumurta ve sütte bulunur. GERİ İLERİ NOT:B1 vitamini ile ilgili Videoya başlığa tıklayarak ulaşabilirsiniz.

B2 vitamini  Eksikliğinde dilde kızarma, yanma hissi, ağız çevresi ve dudaklarda kızarma, tahriş, çatlaklar, gözlerde kaşıntı, yanma hissi, katarakt oluşumu, saçların dökülmesi, çocuklarda büyü- 2 me yavaşlaması, kilo kaybı, sindirim sorunları oluşur . En çok karaciğer, böbrek, buğday unu, patates, et, süt, yumurta, peynir, kepek, yeşil sebzeler, havuç, fındık, yer fıstığı, ve mercimekte bulunur. GERİ İLERİ NOT:B2 vitamini ile ilgili Videoya başlığa tıklayarak ulaşabilirsiniz.

B3 vitamini  Hücrelerin oksijeni kullanabilmeleri için gereklidir. Midede sindirimin temel taşları olan asitlerin üretimini sağlar.  3 En çok kepek, yer fıstığı, sakatat, kırmızı et, balık, buğday, baklagiller, un, yumurta, süt, limon, kabak, incir, portakal, ve hurmada bulunur. GERİ İLERİ NOT:B3 vitamini ile ilgili Videoya başlığa tıklayarak ulaşabilirsiniz.

B5 vitamini  Doğada bol olduğu için eksikliğine rastlanmaz. Ayrıca bir miktar bağırsaklarda da yapılmaktadır. 5 Eksikliği kan şekerinde düşme, ellerde titreme, kalp çarpıntıya neden olur . En çok karaciğer, kırmızı et, tavuk, yumurta, ekmek, ve sebzelerde bulunur. GERİ İLERİ

B6 vitamini  Sinir sistemi ve hormonların çalışmasını sağlar. Eksikliğinde kansızlık, ciltte kuruluk, görme problemleri, uyuşukluk, adele zayıflığı ve krampları oluşur . 6 En çok  karaciğer, böbrek, kırmızı et, balık, yumurta, ekmek ve sebzelerde bulunur. GERİ İLERİ NOT:B6 vitamini ile ilgili Videoya başlığa tıklayarak ulaşabilirsiniz.

B11 vitamini  Kırmızı kan hücreleri ve sinir doku-arının oluşumunda aktif rol oynar. Hücre bölünmesi için gereklidir. Bu etkisi ile büyümeyi de sağlar. Anne karnındaki bebeğin sinir siste- 11 minin gelişimi için de gereklidir. Eksikliğinde iştahsızlık, kilo kaybı, bulantı, kusma, ishal, baş ağrısı, unutkanlık, çarpıntı gibi bazı kalp sorunları oluşabilir. En çok karaciğer, böbrek, kırmızı et, ıspanak, marul, yumurta, ekmek, portakal, ve muzda bulunur. GERİ İLERİ

B12 vitamini  Besinlerle veya sigara gibi alışkanlıklarla vücuda giren siyanürü etkisiz hale getirir. Eksikliğinde dilde hassasiyet, şişme, kızarma, hayal görme, depresyon, 12 adalelerde kasılmalar, sinir iltihaplarına bağlı olarak el ve ayaklar- da uyuşma, karıncalanma, yanma şikayetleri oluşur. En çok karaciğer, yürek, böbrek, kırmızı et, tavuk, balık, süt, peynir ve yumurtada bulunur. GERİ İLERİ NOT:B12 vitamini ile ilgili Videoya başlığa tıklayarak ulaşabilirsiniz.

C Vitamini Vücudun direncini arttırır ve mikroplarla savaşmasını kolaylaştırır. Diş ve diş etinin sağlıklı olmasını sağlar. Kemikleri güçlendirir. İskorbüt hastalığını önler. Kılcal kan damarlarının olmasını sağlar. Kan kolesterol düzeyinin düzenlemesinde yararlıdır. Kanser riskini azaltır. En çok yeşil sebzeler, turunçgiller, çilek, domates, kuşburnu, maydanoz ve kivide bulunur. GERİ İLERİ NOT:C vitamini ile ilgili Videoya başlığa tıklayarak ulaşabilirsiniz.

D Vitamini Kemiklerin ,dişlerin sağlam ve sağlıklı olmasını sağlar. Raşitizmi (bir tür kemik hastalığı) önler.  Vücuda alınan kalsiyumdan yararlanarak kemiklerin iyi gelişmesine yardımcı olur. Bu nedenle eksikliğinde raşitizm hatalığı görülür. Meyve ve sebzeler D vitamini yönünden zengin değildir. En çok balık yağı, balık, yumurta, tereyağı, karaciğer, et, sebzeler ve güneşte bulunur. GERİ İLERİ NOT: Raşitizm hastalığını merak ediyorsanız üzerine tıklayınız. NOT: D vitamini ile ilgili Videoya başlığa tıklayarak ulaşabilirsiniz. .

E Vitamini GERİ İLERİ Sinir Sistemini kuvvetlendirir. Üreme ,büyüme ve gelişmede etkilidir. Deri sağlığını korur. Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşla-tıyor. Yaşlı kişilerde bağışıklık sistemini güçlendirir. Hücrelerin daha uzun yaşamasını ve yenilenmesini sağlar . En çok buğday, tohumlu besinler, soya fasulyesi yağı, arı sütü, ceviz, marul, tere, kereviz, maydanoz, ıspanak, lahana, mısır yağı, mısır ve yulafta bulunur. GERİ İLERİ NOT: Alzheimer hastalığını merak ediyorsanız üzerine tıklayınız. NOT: E vitamini ile ilgili Videoya başlığa tıklayarak ulaşabilirsiniz.

K vitamini  Karaciğere gelen K vitamini burada üretilen bazı pıhtılaşma faktörlerinin yapımında rol alır. K vitamini takviyesi yalnızca kanamalı hastalarda verilir.  En çok ıspanak, kabak, marul, yeşil domates, yeşil biber, inek sütü, peynir, tereyağı, yumurta, kırmızı et, pirinç, karaciğer, mısır, muz, şeftali ve çilekte bulunur. GERİ İLERİ NOT:K vitamini ile ilgili Videoya başlığa tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Hazırlayanlar: Gülsüm SATAN Nagehan ÜNAL