ÖRGÜT VE ÇEVRESİ RAQİF QASIMOV

ÇEVRENİN TANIMLANMASI BİR ÖRGÜTÜN ÇEVRESİ, ÖRGÜTÜN PERFORMANSIN ETKİLEYEN İÇ VE DIŞ FAKTÖRLERİN TOPLAMINDAN OLUŞUR.

İşletmenin Dış Çevresi Genel/Makro çevre Politik çevre Yasal çevre Ekonomik çevre Teknolojik çevre Sosyokültürel çevre Demografik çevre Uluslararası çevre Sektör/İş çevresi Rakipler Tedarikçiler İkame ürünler Müşteriler Tüketiciler İşletmenin İç Çevresi Çalışanlar Kurum Kültürü Yönetim yapı ve sistemleri Davranış, ilişkiler ve dinamikler ©2004 S.K.Mirze

Genel Çevre Sektörel çevre İşletme İçi Çevre Politik Tüketiciler Rakipler Yasal Uluslararası Çalışanlar Kurum Kültürü Yönetim Yapısı Sistemler Davranış, İlişkiler, Dinamikler Demografik İşletme İçi Çevre Ekonomik Tedarikçiler Müşteriler Sektörel çevre Teknolojik Sosyokültürel Genel Çevre

Dış Çevre: Genel/Makro Çevre ve Endüstri/İş Çevresi Ekonomi Teknoloji Hukuk Tedarikçiler İkameler İşletme Rakipler Alıcılar Muhtemel Rakipler Sosyal Yapı Siyasi  Sektör/İş Çevresi

Çevresel Belirsizlik Değişen faktörlerin sayısı Faktörlerin değişme hızı Yüksek Belirsizlik Y Değişme Hızı Düşük Belirsizlik D D Faktör Sayısı Y

Genel Çevresel Unsurların Konumlandırılması Y Ekonomik Teknolojik Politik Uluslararası Değişim Hızı Yasal Sosyokültürel Demografik D D Faktör Sayısı Y

Genel Çevre Analizi Örgütün dış çevresinde yer alan faktörlerin incelenmesinde geliştirilen analiz yöntemlerinden bir tanesi PEST (Politik, Ekonomik, Sosyal, Teknolojik) analizidir. POLİTİK ÇEVRE YASAL ÇEVRE EKONOMİK ÇEVRE SOSYO KÜLTÜREL ÇEVRE DEMOGRAFİK ÇEVRE TEKNOLOJİK ÇEVRE ULUSLAR ARASI ÇEVRE

POLİTİK ÇEVRE “ İŞLETMENİN FAALİYETTE BULUNDUĞU ÜLKEDE, MERKEZİ VE YEREL RESMİ MAKAMLARIN VE BUNLARIN BAĞLI KURULUŞLARININ SİYASİ OTORİTESİNİ SAĞLADIĞI VE KULLANDIĞI ORTAM”

REJİMLER İKTİDAR-MUHALEFET İLİŞKİLERİ GÜÇ DENGELERİ POLİTİK İSTİKRAR POLİTİK SAYGINLIK İŞ HAYATINA MÜDAHALE ÖZELLİŞTİRME EĞİLİMLERİ …. vb.

YASAL ÇEVRE “POLİTİK ÇEVRE UNSURLARININ SOMUT KURALLAR HALİNE DÖNÜŞMÜŞ ŞEKLİ” KAMU HUKUKU CEZA HUKUKU İDARE HUKUK VB. ÖZEL HUKUK MEDENİ HUKUK TİCARET HUKUKU BORÇLAR HUKUKU VB.

EKONOMİK ÇEVRE MAL ve HİZMETLERİN sınırlı kaynaklarla üretildiği, tüketildiği Kaynakların, Mal ve hizmetlerin, Gelirin bölüşüldüğü ortam.

Ekonomik çevre unsurları: GSMH enflasyon verimlilik oranları işsizlik ödemeler dengesi faiz oranları vergi oranları müşterilerin gelir, borçlanma, harcama göstergeleri Ekonomik konjoktör devreleri Kriz dönemi Canlanma dönemi Refah dönemi Gerileme dönemi

SOSYO KÜLTÜREL ÇEVRE İnsanların değer yargılarını, Tutum ve davranışlarını, Kültürel alışkanlıklarını, Yaşam biçimlerini oluşturan ve etkileyen unsurların bulunduğu çevre.

DEMOGRAFİK ÇEVRE Nüfusun yapısı Özellikleri, Trendleri

TEKNOLOJİK ÇEVRE Yeni ürünler Süreçler Yeni yaşam biçimleri.. Bankacılık.. İletişim Gen teknolojisi..fırsat / tehdit ? İş hayatı.. rekabet avantajı Teknolojik gelişme.. Diğer çevresel unsurlarda değişim …

ULUSLAR ARASI ÇEVRE Ülke dışındaki fırsat ve tehditleri barındıran politik, yasal, ekonomik ve sektörel olaylar ve oyuncuları kapsar. Savaş olasılıkları Ülkeler arası birleşme / ayrılmalar Serbest ticaret bölgeleri Gümrük birliği antlaşmaları Ortak Pazar antlaşmaları Globalleşme eğilimleri Ambargolar ve kotalar

SEKTÖR/İŞ ÇEVRESİ ANALİZİ “işletmenin girdilerini temin ettiği, üretim faaliyetinde bulunarak ürettiği mal ve hizmetleri müşterilerine sattığı ve benzer mal üreten rakipleri ile mücadele ettiği çevredir”

Sektör/İş çevre analizi 1. Ana Pazar İncelemesi Pazarın yapısı; firma sayısı,rekabet durumu, pazara giriş zorluk derecesi Pazarın sınırları; ürün yapısının özelliği, coğrafi konum … misyonda yer alır. Pazarın gelişme hızı ve Pazar hayat evresi;

2. Rekabet Analizi (5 Güç Faktörü) Olası rakiplerin tehdidi İkame ürünlerin tehdidi Tedarikçilerin gücü Müşterilerin gücü Rakipler arası rekabetin şiddeti

3. Rakip Firma Analizi Esas rakip (rakipler).. Coca cola – Pepsi ,Kodak-Fuji ,Nike –Adidas,Ülker– Eti, İçim Süt – Pınar Süt … Misyonları, amaçları Vizyonları Stratejileri Yetenekleri

5 güç faktörüne göre cazip sektör Sektöre yeni firma girişlerinin zor olduğu İkame sektörlerin önemli alternatif olmadığı Tedarikçilerin ve Müşterilerin pazarlık gücünün düşük olduğu Rakipler arası rekabetin şiddetli olmadığı sektörlerdir.

Örnek: Freşa’nın Yakın Çevresi Rakipler Akmina Anatolia İkame Ürünler Alıcılar Kolalar Ayran Su Sodalar Meyve suları Bireyler Toptancılar Zincir mağazalar Bayiler Freşa Potansiyel Rakipler Tedarikçiler Sabancı Ülker Coca Cola Pepsi Sodacılar Meyve aroması Şişe cam Metal kapak Etiket Ambalaj İç Çevre Endüstri Çevresi

İŞLETME ……… DIŞ ÇEVRE REAKTİF / UYUMCUL YAKLAŞIM (İŞLETME ……… DIŞ ÇEVREYE UYUM) PROAKTİF / DÜZENLEYİCİ YAKLAŞIM GERÇEK DIŞ ÇEVRE ALGILANAN DIŞ ÇEVRE

İÇ ÇEVRE Örgütün iç çevresinin analizi ile üstünlüklerin ve zayıflıkların belirlenmesi mümkün olur. Etkin strateji oluşturmak için yönetici örgütü tanımak zorundadır. İç çevre faktörleri örgütün bünyesinde yer alan ve örgütün performansını yakından etkileyen güçlerdir. İç çevre analizinin yapılması ile örgütün hem güçlendirilmesi gereken yönleri, hem de öz yetkinlikleri (rakiplerine karşı üstün olduğu alanlar) belirlenir.

Örnek İç Çevre Faktörleri Örgütsel Faktörler İK Faktörleri Pazarlama Faktörleri Üretim Faktörleri Finansal Faktörler İletişim ağı Örgütsel yapı Hedefler Başarılar Politika, kurallar Yönetim yeteneği Çalışma ilişkileri İnsan Kaynakları temini Eğitim programları Teşvik sistemi İşgücü devri ve devamsızlık Pazar segmenti Üretim str. Fiyatlama str. Tutundurma str. Dağıtım str. Fabrika faaliyet şeması AR-GE Teknoloji Hammadde alımı Stok kontrolü Taşeron kullanımı Finansal durum Karlılık Faaliyetler Yatırım fırsatları

DIŞ ÇEVRE ANALİZİNDE YARARLANILAN TEKNİKLER Varsayım / tahmin Sayısal olmayan – kalitatif Sayısal Yaratıcı tahmin teknikleri Senaryo Planlaması FÜTZ (SWOT) ANALİZİ

SWOT ANALİZİ S : Strength W :Weakness O :Opportunity T :Threat Organizasyonun güçlü/üstün olduğu yönlerinin tespit edilmesi demektir. W :Weakness Organizasyonun güçsüz/zayıf olduğu yönlerinin tespit edilmesi demektir. O :Opportunity Organizasyonun sahip olduğu fırsatları ifade etmektedir. T :Threat Organizasyonun karşı karşıya bulunduğu tehdit ve tehlikeleri ifade etmektedir.

Rekabet Üstünlüğü Faaliyetlerin Terki… FIRSATLAR ÜSTÜNLÜKLER TEHDİTLER ZAYIFLIKLAR Faaliyetlerin Terki…

DIŞ ÇEVRE VE PAZAR STRATEJİK KARARLAR FIRSATLAR TEHDİTLER DIŞ ÇEVRE

DIŞ ÇEVRE STRATEJİK KARARLAR İŞLETMENİN KAYNAKLARI ÜSTÜNLÜKLER ZAYIFLIKLAR

YARARLI OLMASI DİLEĞİYLE…..