OSMANLI DEVLETİ KÜLTÜR ve MEDENİYET

kavramlar Monarşi (Mutlakiyet): Egemenliğin tek kişide toplanmasıdır. Yönetim çoğunlukla babadan oğula geçer (Saltanat). Teokrasi: Devlet ve toplum düzeninin işleyişinde etkili olan kuralların dine göre belirlendiği bir yönetim biçimidir. Veraset Sistemi: Devletin başına geçecek şehzadenin, yani tahtın varisinin belirlenmesinin kurala bağlanmasıdır. (Örnek: Babadan oğula, Ekber-Erşet vs.)

HALK REAYA (YÖNETİLEN SINIF) (Çiftçi, Tüccar, Zanaatkar, Halk) ASKERİ (YÖNETEN) SINIF *İLMİYE *KALEMİYE *SEYFİYE

İLMİYE Adalet, Din ve Eğitim işlerine bakan sınıftır. Kazasker, Şeyhülislam, Kadı ve Müderrisler. ULEMA sınıfı da denir. Şeyhülislam’ın FETVA yetkisi vardır (Dinen uygunluk).

İLMİYE SINIFI

KALEMİYE Ehl-i kalem sınıfıdır. Devletin mali ve bürokratik işlerine bakarlar. Defterdar, Nişancı ve Reis-ül Küttab.

SEYFİYE Kılıç ehli olarak bilinir. Devleti koruyan, asayişi sağlayan, sınırları genişleten sınıftır. Yönetim ve Askerlik işlerine bakarlar. Vezir-i Azam, Vezirler, Yeniçeri Ağası, Kaptan-ı Derya, Beylerbeyi, Sancakbeyi.

DİVAN-I HUMAYUN Sadrazam Kazasker Vezirler Müftü Nişancı Defterdar (Vezir-i Azam) Kazasker (Kadı Asker) Vezirler Defterdar DİVAN-I HUMAYUN Yeniçeri Ağası Kaptan-ı Derya Müftü (Şeyhülislam) Reis-ül Küttap Nişancı

DİVAN-I HÜMAYUN

DİVAN ÜYELERİ ve DİĞER GÖREVLİLER Vezir-i Azam (Sadrazam) Başbakan Defterdar Maliye Bakanı Nişancı Tuğracı, Tapu Kadastro Şeyhülislam (Müftü) Ulemanın Başı, Fetvacı Kazasker (Kadı Asker) Adalet ve Eğitim Reis-ül Küttap Dış İşleri Bakanı Kaptan-ı Derya(Kaptan Paşa) Donanma Komutanı Yeniçeri Ağası İstanbul Emniyet Müdürü Rumeli Beylerbeyi Rumeli Eyalet Valisi Kadı Adalet işleri (Hakim) Subaşı Kazalarda Güvenlik Sorumlusu

KADI’ların görev yetkileri; Adalet, Noterlik ve Belediye işleri. Görev süreleri 18 ay ile 3 yıl arasında değişir. not: Kadıların görev yerlerinin kısa sürede değiştirilmesinin nedeni, halk ile yakın ilişkiler kurup tarafsızlıklarını kaybetmelerini önlemektir. (Rüşvet ve iltimas)

Tek kişinin yönetimine ne isim verilir? A. Meşrutiyet B. Teokrasi C. Monarşi D. Oligarşi E. Demokrasi Padişahın yanında meclis olursa hangi yönetim biçimi oluşur? A. Teokrasi B. Demokrasi C. Meşrutiyet D. Oligarşi E. Cumhuriyet Kadı, daha çok hangi işten sorumludur? A. Hukuk B. Ekonomi C. Asayiş D. Yönetim E. Siyaset

Osmanlı’da “fetva” yetkisi kime aittir? Osmanlıda maliyeden sorumlu kişi kimdir? A. Nişancı B. Defterdar C. Kadı D. Şeyhülislam E. Sadrazam Osmanlıda, Fatih devrinden sonra divana başkanlık eden görevli kimdir? A.Kadı B.Subaşı C.Müftü D.Sadrazam Osmanlı’da “fetva” yetkisi kime aittir? A.Kadı B.Şeyhülislam C.Subaşı D.Padişah E.Defterdar

İlmiye sınıfı hangisidir? Osmanlı’da, “yöneten sınıf” ın adı nedir? A.Yönetici B.Seçkinler C.Mebuslar D.Askeri E.Reaya İlmiye sınıfı hangisidir? A.Alimler B.Askerler C.Yabancılar D.Göçebeler E.Yöneticiler Osmanlı bürokrat sınıfının adı nedir? A.Kalemiye B.İlmiye C.Seyfiye D.Askeri E.Dini

MEHTER TAKIMI (MIZIKA-İ HUMAYUN)

ORDU Kapıkulu Askerleri Donanma Yardımcı Birlikler Eyalet Askerleri Akıncılar Gönüllüler Deliler Derbentçiler Sakalar Bağlı Beyliklerden Gelen Birlikler Eyalet Askerleri (Tımarlı Sipahiler) Donanma

Mustafa Kemal (Yeniçeri Kıyafeti ile SOFYA’da)

TIMARLI SİPAHİ

YENİÇERİ ASKERLERİ

YARDIMCI BİRLİKLERDEN AKINCI

KAPIKULU Ordusu *Merkez (İstanbul) ordusudur. *Devşirmedirler. *Sürekli Askerdirler. *Ulufe adı verilen maaş alırlar. *Cülus Bahşişi alırlar. *Yeniçeriler bu ordudadır.

DEVŞİRME SİSTEMİ İslamiyet’i öğretmek, Türkçe’yi öğretmek, Balkanlardan alınan Hıristiyan çocukların Türk ailelerin yanına verilmesinin sebebi; ONLARA; İslamiyet’i öğretmek, Türkçe’yi öğretmek, Türk adet ve geleneklerini öğretmek.

donanma: Karesioğulları, Osmanlıya katılan ilk beyliktir. Çanakkale, Balıkesir civarında kurulmuş olan bu beylik denizcilik ile uğraşmıştır ve donanmaları vardır. İlk donanma Karesioğulları’nın ele geçirilmesi ile elde edilmiştir (Orhan bey). Osmanlı’nın ilk tersanesi Yıldırım Bayezid döneninde yapılmıştır. Donanma Kanuni S.S. Devrinde zirveye ulaşmıştır.

Tarım ile uğraşan Osmanlı askeri sınıfının adı nedir? A.Tımarlı Sipahi B.Yeniçeri C.Kapıkulu Devşirme sisteminde çocuklar nerden alınırdı? A.Afrika B.Asya C.Balkanlar D.Anadolu E.Ortadoğu Kapıkulu askerlerinin aldığı maaşın adı nedir? A.Ulufe B.Yevmiye C.Yıllık D.Cülus E.Tazminat

EĞİTİM SIBYAN MEKTEBİ (İlk Okul) MEDRESELER LONCALAR (Çıraklık Eğ.) ENDERUN MEKTEBİ TEKKELER EĞİTİM YABANCI OKULLAR

MEDRESE ve ENDERUN *Öğrenciler Türk-Müslüman *Sivil Eğitim kurumlarıdır *Eğitim dili Arapça *Çoğunlukla Dinsel eğitim *Giderlerini Vakıflar karşılar *Mezunları: eğitim, hukuk ve din alanında görev yapar (ULEMA) *Öğrenciler Devşirme kökenlidir *Askeri Eğitim kurumlarıdır *Eğitim dili Türkçe *Askerlik, Yönetim vs. din dışı konularda eğitim verilmiştir

not: Osmanlı Devletinde farklı eğitim kurumlarının varlığını sürdürmesi, öğretim birliğinin olmadığının ve kültürel farklılığın kanıtıdır.

TOPLUMSAL YAPI (Dinsel Örgütlenme) Müslümanlar -Egemen sınıftır. -Türk, Arap, Fars (İran) -Silah taşıma ayrıcalığına sahiptirler (Askerlik) Gayrimüslimler -Müslüman olmayanlardır. -Hıristiyanlar ve Musevilerdir. -Askerlik yapmazlar, buna karşılık CİZYE verirler.

not: Osmanlı Devleti’nde toplumun ümmet esasına göre örgütlenmesi devletin “teokratik” yapısını kanıtlar.

HUKUK ÖRFİ HUKUK -Din dışı hukuk sistemidir. -Geleneklere ve akla dayalıdır. -Padişahların emir ve fermanlarıdır (Kanunnameler) ŞER’İ HUKUK -Kur’an ve hadislere dayanır ve fıkıh kitaplarında toplanırdı. (Din kaynaklıdır)

not-1: Osmanlıda, fethedilen ülkelerin yerel hukuk sistemleri de uygulanmıştır. Bu durum, imparatorluk olmanın bir sonucudur. Yani devlet içerisinde birden çok ulus (millet) olması ve bunların farklı dinlere mensup olması kendi hukuk sistemleri ile yönetilmelerinde etkili olmuştur. Bu durum Osmanlının HOŞGÖRÜLÜ olduğunu gösterir.

not-2: Osmanlı Devletinde; Azınlıklara Yabancılara (kapitülasyonlardan dolayı) Ayrı hukuk sistemleri uygulanmış ve kendi mahkemelerini kurma hakkı tanınmıştır. *** Bu durum Osmanlı Devletinin Hukuk Birliğini zedelemiştir.

OSMANLI TOPRAKLARI Mülk Arazi *Öşri *Haraci Miri Arazi *Devlet Arazisidir *Alınıp Satılamaz *Ekmeyenden çiftbozan alınır yada toprak geri alınır. Vakıf Toprağı *Hayır kurumlarınındır. *Sosyal dayanışma. *Alınıp Satılamaz. *Dini nitelik taşır. Mülk Arazi *Öşri *Haraci

Vergisi Tımarlı Sipahiye miri topraklar Mülkiyeti Devlete Aittir Vergisi Tımarlı Sipahiye Aittir Tasarrufu Köylüye Aittir

miri topraklar 1. DİRLİK: Memur veya komutanlara hizmetleri karşılığı bir bölgenin gelirinin verilmesidir. Aldığı vergilerin bir kısmı ile asker yetiştirir. Üç kısma ayrılır; HAS: Geliri 100.000 akçeden fazla olan topraklardır. ZEAMET: 100.000-20.000 akçe arası. TIMAR: 20.000 akçeden az.

2. YURTLUK: Geliri sınır boylarını bekleyen askerlere verilirdi. 3. OCAKLIK: Geliri, kale muhafızlarına ve tersane giderlerine ayrılır. 4. MUKATAA: Doğrudan hazineye aktarılır. 5. PAŞMAKLIK: Geliri padişahın ailesine aktarılır. 6. MALİKANE: Kahramanlık gösteren kişilere verilen topraklardır. 7. METRUK: Otlak, mera, çayır gibi tarıma kapalı, halkın ortaklaşa kullandığı topraklardır.

iltizam sistemi Bir bölgenin vergi gelirlerinin açık arttırma usulü peşin olarak satılmasıdır. Bu uygulamanın yapıldığı eyaletlerde tımar sistemi uygulanmaz, bu eyaletler saliyaneli (yıllıklı) eyaletlerdir. Bu uygulamada vergiyi toplayan komisyoncuya (tefeciye) “mültezim” denir.

MERKEZ TEŞKİLATI (İSTANBUL) Yeniçeri Ağası (Asayiş İşleri) Taht Kadısı (Adalet İşleri) Şehremini (Belediye Başkanı) Muhtesip Ağa (Maliye İşleri)

Devlete ait topraklara ne ad verilir? Hangisi belediye başkanıdır? A.Şehremini B.Kadı C.Subaşı D.Nişancı E.Sadrazam İstanbul’un adalet işlerinden sorumlu olan kimdir? A.Taht Kadısı B.Kazasker C.Kadı Devlete ait topraklara ne ad verilir? A.Miri B.Dirlik C.Vakıf D.Öşri E.Haraci

OSMANLI MADENİ PARALARI Akçe (Gümüş) Pul, Mangır (Bakır) Eşrefi (Altın-Fatih) Sikke

OSMANLI KAĞIT PARASI (KAİME)

Cülus Reaya Akçe Seyfiye Askeri Miri 1. Osmanlı’da yöneten sınıfın adı nedir? (Kul) 2. Osmanlı’da yönetilen (halk) lere ne ad verilir? 3. Padişah tahta oturduğunda asker ve memurlara dağıttığı para? 4. Osmanlı gümüş parası? 5. Osmanlı’da kılıç ehli (askerler) ? 6. Devlete ait topraklar? 7. Devşirme yüksek okulu? Enderun Cülus Reaya Medrese Akçe Seyfiye Askeri Miri

İSTANBUL İSİMLERİ KONSTANTİNOPOL KONSTANTİNİYYE KONSTANTİNOPOLİS İSLAMBOL DERSAADET ASİTANE, PA-İ TAHT İSTANBUL

HAT SANATI HÜSN-Ü HAT (GÜZEL YAZI) BU YAZIYI YAZANLARA HATTAT DENİR

PADİŞAH FERMANI (HATT-I HUMAYUN)

DOLMABAHÇE SARAYI

DOLMABAHÇE SARAYI TÖREN SALONU

DOLMABAHÇE SARAYI TÖREN SALONU

KUBBEALTI (DİVAN-I HUMAYUN) TOPKAPI SARAYI KUBBEALTI (DİVAN-I HUMAYUN)

HAREM ve HAMAM

M E V L İ D (PADİŞAHIN ERKEK ÇOCUĞUNUN DOĞUM KUTLAMASI)

AYASOFYA MÜZESİ

TOPKAPI SARAYI KUBBEALTI