Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Mehmet ÖZCAN Bilişim Uzmanı

Gündem BTK Kimdir? Sektörel Düzenlemeler Uygulama örnekleri MMS ve PGL Sektörel Veriler Uluslararası İlişkiler

BTK kimdir? 2000 yılında kuruldu İdari ve mali özerklik Yönetim Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu 2000 yılında kuruldu İdari ve mali özerklik Yönetim İnsan kaynağı BTK 2000 yılında elektronik haberleşme sektörünü düzenlemek ve denetlemek amacıyla kurulmuştur. 2813’ e göre idari ve mali özerklik Yönetimi: Kurum, Kurumun karar organı olan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu ile Başkanlık teşkilatından oluşur. Kurulun başkanı kurumun da başkanıdır. Kurul’un yapısı (1 Başkan, 1 Başkan Yardımcısı, 5 Üye toplam 7 kişi) Telsiz hizmetleri, telekomünikasyon sektörü ve tüketici temsilcilerinden oluşur. Kurul üyelerinin seçiminde, Bakanlık, Sektör, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, TOBB etkin İnsan Kaynağı: Toplam personel: 764 Meslek personeli :378 Meslek personeli: Bilişim Uzm. Teknik Uzm. İdari Uzm. Yardımcılar

Organizasyon Şeması BTK; Kurul ve başkanlık teşkilatından oluşur. Başkanlık teşkilatı ise, Başkan yardımcılığı ve bunlara bağlı daire başkanlıklarından oluşur. Ayrıca Başkanı, Kurul üyesi statüsünde olan Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı bulunmaktadır. Daireler yaptıkları işin niteliğine göre Ana Hizmet Birimleri, Yardımcı hizmet birimleri ve Danışma birimleri olarak sınıflandırılmaktadır. Ana Hizmet Birimleri, Düzenleyici faaliyetler Yardımcı hizmet birimleri : mali ve idari ve teknik konular Danışma birimleri : danışma hizmetleri

Sektördeki Kurumlar ve Sorumlulukları Ulusal Strateji ve Politika Belirleme Evrensel Hizmet Yetkilendirme Spektrum Yönetimi Tarife Rejimi ve Arabağlantı İnternet Alan Adları Numaralandırma Tüketici Hakları Bakanlık  - BTK Türkiye’de elektronik haberleşme sektörünün düzenlenmesi ve denetlenmesinden sorumlu kurumlar Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, BTK ve belli bir dereceye kadar Rekabet Kurumudur. Bakanlık, temel olarak sektöre yönelik ulusal strateji ve politikaların belirlenmesi ile evrensel hizmet düzenlemelerinden sorumludur. BTK ise yetkilendirme…… sorumludur. BTK ve Rekabet Kurumu ilişkisi EHK: Sektörel Düzenleyici Kurum ve RK’nın sektöre yönelik görevlerinin sınırlarını ortaya koymaktadır. Cooperation Protocol between these two authorities was signed on 02.11.2011. The protocol has provisions on the following issues: Provision of Information Taking Views, Coordination and Cooperation Final Notification Exchange of Views Law on Electronic Communications demarcates the responsibilities of National Regulatory Authority and the Competition Authority. Besides ICTA signed a Cooperation Protocol with the Competition Authority on November 2, 2011 which aims at taking decisions by virtue of the cooperation of these parties in order to ensure effective competition in the sector.

Sektörel Düzenlemeler Temel Kanunlar Elektronik Haberleşme Kanunu (5809/05.11.2008) Evrensel Hizmet Kanunu (5369/16.06.2005) Elektronik İmza Kanunu (5070/15.01.2004) Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun Kuruluşuna İlişkin Kanun (2813/05.04.1983) İkincil Düzenlemeler Yönetmelikler Tebliğler Kurul Kararları Elektronik haberleşme sektörüne yönelik düzenlemeler, kanunlar ve ikincil düzenlemelerden oluşur. Bu düzenlemeler, sektörde rekabetin geliştirilmesi ve tüketici haklarının korunması gibi temel ilkeler çerçevesinde ve Avrupa Birliğine üyelik sürecinin gerektirdiği Avrupa Birliğinin elektronik haberleşme sektörüne ilişkin mevzuatına uyumun sağlanması gözetilerek yapılmaktadır. Sektöre yönelik temel kanunlar şunlardır:…….. Bunların yanı sıra Kanunlarda yer verilen hükümlerin detayları ikincil düzenlemelerle şekillendirilir. İkincil düzenlemeler ise . Yönetmelikler, tebliğler ve spesifik durumlar için çıkarılan kurul kararlarından oluşur. Bahsettiğimiz kanunlara dayanılarak çıkarılan yönetmelik ve tebliğlerin sayısı 50 civarındadır. Kurul kararları sayısı çok daha fazladır. Bu düzenlemelerin detaylarına zaman kısıtı sebebiyle girmeyeceğiz. Ancak yapılan düzenlemelerin uygulamalarına ilişkin birkaç örnek istiyorum.

Uygulama Örnekleri (I) 3. Nesil Hizmetler Turkcell (358 Milyon Avro) Vodafone (250 Milyon Avro) Avea (214 Milyon Avro) 3. Nesil hizmetler, daha hızlı bağlantı, internet erişimi, görüntülü konuşma vb. gelişmiş özellikleri destekleyen bir mobil telefon hizmetidir. BTK; 3. Nesil (IMT-2000) Hizmet ve Altyapılarına İlişkin İhaleyi 2008 yılında yaptı İhale bedeli toplamda vergi dahil 970 milyon Avro olarak gerçekleşti. Buna göre: turkcel vodafone, avea. 2008 yılından bu yana 3N Mobile telefon abonelerinin sayısı toplam abone sayısının yarısını geçmiştir. Ayrıca, 3G ihalesiyle lisans alacak işletmecilere 500 AR-GE mühendisi çalıştırma yükümlülüğü getirildi, özellikle genç ve eğitimli işgücü açısından yeni istihdam alanlarının açıldı.

Uygulama Örnekleri (II) Numara Taşınabilirliği Mobil Numara taşınabilirliği Sabit Numara Taşınabilirliği Numara taşınabilirliği Kurumumuzun en başarılı olduğu uygulamalar arasındadır. Numara taşınabilirliği: Abonelerin numarasını değiştirmeden, hizmet aldığı işletmeciyi veya adresini veya aldığı hizmetin türünü değiştirebilmesidir. Numara taşınabilirliği: mobil numara taşınabilirliği sabit numara taşınabilirliğini kapsamaktadır. Uygulama 2008 yılında başladı. Bu uygulama ile hem sektörde rekabetin hem de tüketici faydasının artırılması gözetilmiştir. Öyle ki tüketici numarasını değiştirme zahmeti ve masrafına katlanmadan hizmet aldığı işletmeciyi değiştirebilmekte; İşletmeci ise hem yeni müşteriler kazanmak hem de mevcut müşterilerini elinde tutmak için daha kaliteli ve ucuz hizmet sunmak zorunda kalmaktadır. Bu uygulamanın ne kadar başarılı olduğunu rakamlar da kanıtlamaktadır. 2008 yılından bu yana toplamda: 44 milyondan fazla numara taşınmıştır.

Uygulama Örnekleri (III) Mobil Cihaz Kayıt Sistemi Beyaz Liste Siyah Liste MCKS, kayıp, kaçak veya çalıntı cihazlarla, Kurumda bulunan sistemde yer alan elektronik kimlik bilgileri değiştirilmiş cihazlara elektronik haberleşme hizmeti verilmemesi için kurulmuştur. Böylece, kayıt dışı cep telefonlarının kullanımının ve neden olduğu vergi kaybının önüne geçilmesi, bir çok cep telefonu kullanıcısının hırsızlık olaylarına maruz kalmasının önlenmesi ve ithalatla ilgili süreçlerin otomasyonu sağlanmıştır. Bu sayede ülkemize yasal ve yasal olmayan yollarla giren cihazların ayrımı yapılabilmektedir. Sistem temel olarak Mobil cihazların IMEI numaralarının beyaz liste ve siyah liste şeklinde sınıflandırılmasına dayanmaktadır. Dünyada benzer sistemler bulunmakla birlikte ilk ve tek olarak, kayıt dışı ve kaçak cep telefonlarını bloke etme özelliğine sahip bir sistem kurulabilmiştir. Böylelikle sadece çalıntı değil aynı zamanda vergi kaybına uğratan ve sektörde haksız rekabete neden olan kaçak cep telefonu pazarının da engellenmesi hedeflenmektedir. Yapılan çalışmanın hızlı ve verimli olabilmesi için paralel çalışan pek çok sistem biraraya getirilerek işlem gücü yüksek büyük bir sistem oluşturulmuştur. Özel amaçlı oluşturulan bu sistem ile milyonlarca veri doğru ve hızlı bir biçimde değerlendirilebilmektedir.

Uygulama Örnekleri (IV) Çevrimiçi Tüketici Şikayeti Tüketici Hakları Yönetmeliği (Madde 13/6) Tüketici Haklarının Çözümüne İlişkin Usul ve Esaslar ( Madde 5/7/8) Uygulama örnekleri konusunda son olarak tüketici şikayetleri ile ilgili yeni bir uygulamamızdan bahsetmek istiyorum. Yani çevrimiçi (online) tüketici şikayeti. tüketiciler aldıkları hizmet ile ilgili şikayetlerini tüketici.btk.gov.tr adresi üzerinden şikayetlerini doldurdukları bir form ile Kuruma iletir. Kurumda bu şikayeti işletmeciye gönderir. 

Milli Monitör Sistemi Telsiz haberleşme trafiğinin düzenlenmesi, denetlenmesi ve telsiz kullanım ihlallerin tespit edilmesi amacıyla gerekli teknik cihaz ve sistem altyapısından oluşan ve 7 Bölge Müdürlüğünde kurulan Milli Monitör Sistemi (MMS) ile; Yayın kaplama alanları, frekans kullanım yoğunluğu ve teknik parametrelerin ölçülmesi, radyo ve TV yayınlarının teknik kalite kontrollerinin yapılması, enterferans olaylarının tespit edilmesi ve çözümlenmesi, Yasal olmayan telsiz istasyonlarının yerlerinin bulunması, Frekans yönetimi maksadıyla istatistiki verilerin toplanması faaliyetleri yürütülmek suretiyle Ülke düzeyinde telsiz kullanımı hususunda Devlet otorite ve kontrolünün temin edilmesi sağlanmaktadır. Bu sistem ile 10 KHz-2.5 GHz bandındaki her türlü elektromanyetik yayın izlenebilmektedir.

Piyasa Gözetimi Laboratuarı (I) 2007 yılında tamamlandı. 2009 yılında TÜRKAK tarafından akredite edildi Amaçları Piyasa denetimi sırasında numune olarak alınan telsiz ve telekomünikasyon terminal ekipmanlarına uygulanacak test işlemleri vasıtasıyla bunların standartlara uygunluğunu gözlemlemek Üçüncü kişilerden gelecek deney taleplerini karşılamak Talep doğrultusunda Kurum laboratuvar altyapısını kullandırmak Ar-Ge amaçlı çalışmalarda sadece masraflar karşılığında Kurum Laboratuar imkânlarından yararlandırmak Talep doğrultusunda eğitim ve danışmanlık hizmeti vermek Piyasa Gözetimi Laboratuarı 2007 yılında toplam yaklaşık maliyeti 5 milyon Avro maliyet ile Avrupa Birliği Mali İşbirliği kapsamında yapılmıştır. Maliyetinin % 75’ini AB geriye kalanını BTK karşılamıştır. PGL 2009 yılında Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilmiştir. PGL dünyada bu alandaki sayılı laboratuarlardan biridir. PGLnin amaçları ise şunlardır.

Piyasa Gözetimi Laboratuarı (I) Laboratuarda Yapılan Testler EMC (Electromagnetic Compatibility) Elektromanyetik Uyumluluk Testleri RF (Radio Frequency) Radyo Frekans Testleri LVD (Low Voltage Directive) Alçak Gerilim Direktifi (Elektriksel Güvenlik) Testleri SAR (Specific Absorption Rate) GSM Telefon Cihazlarının Özgül Soğurma Oranı Testleri TBR (Technical Basis for Regulation) PSTN Şebekesine Bağlanma Kriterlerini Kapsayan Testler

Piyasa Gözetimi Laboratuarı (III) SAR Testi EMC Test

Piyasa Gözetimi Laboratuarı (IV)

Sektörel Büyüklükler (I) Pazarın Genel Görünümü Genel Göstergeler Sabit Telefon Abone Sayısı (2012/1. Çeyrek) 14,83 Milyon Mobil Telefon Abone Sayısı (2012/1. Çeyrek) 65.7 Milyon 3 Nesil Abone Sayısı (2012/1. Çeyrek) 34.9 Milyon Genişbant İnternet Abone Sayısı(2012/1. Çeyrek) 14.12 Milyon Yetkilendirme Sayısı (Haziran, 2012) 582 İşletmeci Sayısı (Haziran 2012) 351 Toplam Net Satışlar (2011) 27.63 Milyar Sabit Şebeke Yatırımı (2011) 1.37 Milyar Mobile Şebeke Yatırımı (2011) 2.5 Milyar İstihdam 36,980

Sektörel Büyüklükler (II) Gelirler Pazara gelirler açısından bakıldığında artan bir seyir izlediği görülmektedir. 2012 yılı itibariyle bilgi teknolojileri ve iletişim teknolojilerindeki toplam gelir 34 milyara ulaşmıştır.

Sektörel Büyüklükler(III) Yetkilendirme Sayısı Sektördeki yetkilendirmeler özellikle 2008 yılında EHK’nın yayımlanması ile birlikte daha hızlı bir şekilde artmaya başlamıştır.

Sektörel Büyüklükler(IV) Sabit Abone Sayısı ve Penetrasyon Sabit telefon abone sayısında dünyada olduğu gibi Türkiye’de de bir düşüş var. Bunun temel sebebi ise tüketicilerin mobil telefon hizmetini daha çok tercih etmesidir. Türkiye de sabit penetrasyon oranı 2012 yılı itibariyle %20’nin altına düşmüştür.

Sektörel Büyüklükler (V) Mobil Abone Sayısı ve Penetrasyon Mobil telefon aboneliğinde ise penetrasyon oranı % 90 civarındadır. Ve bunun yarıdan fazlasını 3 Nesil aboneler oluşturmaktadır.

Sektörel Büyüklükler (VI) Sabit Arabağlantı Ücretleri Arabağlantı, tüketicilerin aynı veya farklı işletmeciden hizmet alan diğer tüketicilerle iletişime geçebilmesi veya hizmete erişebilmesi için gerekli elektronik haberleşme şebekelerinin birbiriyle bağlantısı demektedir. Bu bağlantının sağlanabilmesi için işletmecilerin talep ettiği ücret ise arabağlantı ücretidir. Arabağlantı ücretlerinin düşmesi tüketicinin daha ucuza hizmet almasına yardımcı olmaktadır. 1 Turkish Kurus = 0.47 €-Cent

Sektörel Büyüklükler (VII) Mobil Çağrı Sonlandırma Ücretleri Benzer bir şekilde çağrı sonlandırma ücretleri giderek düşmektedir. Avrupada uygulanan en düşük ücretlerden biri de Türkiyededir. 1 Turkish Kurus = 0.47 €-Cent

Sektörel Büyüklükler (VIII) Mobil Numara Taşınabilirliği Türkiye de ayda yaklaşık o 1 milyon mobil numara taşınmaktadır. Toplamda ise bu rakam daha önce de belirttiğim gibi 44 milyonu geçmiştir.

Uluslararası İlişkiler (I) Uluslararası kuruluşların çalışmalarını takip etmek İkili ya da çok taraflı işbirliği faaliyetleri gerçekleştirmek Avrupa Birliği ile ilişkileri yürütmek Son bölümde Kurumun Uluslar arası ilişkiler boyutunu anlatmak istiyorum.

Uluslararası İlişkiler (II) Uluslararası Kuruluşlar Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) İktisadi İşbirliği ve Gelişme Örgütü (OECD) Posta ve Telekomünikasyon İdareleri Avrupa Konferansı (CEPT) Avrupa Haberleşme Ofisi (ECO) Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü (ETSI) Uluslararası Telekomünikasyon Topluluğu (ITSO)

Uluslararası İlişkiler (III) İkili ve çok taraflı işbirliği faaliyetleri Mutabakat Zabıtları ve İkili İşbirliği Faaliyetleri Mısır, Arnavutluk, İran, Bulgaristan, Fas, Sudan, Bosna-Hersek, Kosova, Ukrayna, Senegal, Lübnan, Makedonya, Karadağ, Suriye, Nijer Uluslararası Elektronik Haberleşme Düzenleyicileri Konferansı Eğitim Seminerleri Telekomünikasyon Düzenlemeleri Spektrum Düzenlemeleri Bilgi Teknolojileri Düzenlemeleri

Uluslararası İlişkiler (IV) Avrupa Birliği ile İlişkiler Mevzuat Uyumu Çalışmaları Fasıl 10: Bilgi Toplumu ve Medya Fasıl 3 : Malların Serbest Dolaşımı Avrupa Komisyonu ve Komiteler ile Temaslar Katılım Öncesi Mali ve Teknik Yardımlar IPA / TAIEX

Teşekkürler Mehmet Özcan Bilişim Uzmanı (mozcan@btk.gov.tr)