LENFORETİKÜLER SİSTEM HİSTOLOJİSİ

Amaç Lenfoid doku ve organların histolojik yapısını öğrenmek

Öğrenim Hedefleri Lenf damarlarının histolojik yapısını kavramak Diffüz lenfoid doku ve lenf nodüllerinin histolojik özelliklerini tanımlamak Lenf nodları, timus ve dalak histolojik yapısı ve fonksiyonlarını kavramak

Lenfatik Sistem Lenf Damarları Diffüz Lenfatik Doku Lenfatik nodüller Lenf nodları Dalak Kemik iliği Timus

İmmün sistem Lenfositlerin çoğalması, farklılaşması ve maturasyonu Timus, Kemik iliği, GALT (gut- associated lymphatic tissue); spesifik antijenlere karşı eğitim

Destekleyici hücreler; Retiküler bağ dokusu; retiküler lifler, retiküler hücreler ve serbest hücreler Lenfositler Destekleyici hücreler; Monosit, makrofaj, nötrofil, bazofil, eozinofil, retiküler hücreler, folliküler dendritik hücreler, langerhans hücreleri, epitelyoretiküler hücreler

Primer lenfoid organlar Kemik iliği Timus Sekonder lenfoid organlar Lenf düğümleri Tonsillalar Dalak Mukozaların diffüz ve folliküler lenfoid dokuları

Lenf Damarları Lenfatik damarlar gevşek bağ dokuda kör kapiller ağları şeklinde başlarlar Lenf

Lenfositler hem lenfatik damarlar ve hem de kan damarlarında sirküle olurlar

Diffüz Lenfatik Doku Sindirim kanalı, solunum sistemi ve genitoüriner sistem Kapsül Ø Lamina propriada Diffüz lenfatik doku veya mukoza- ilişkili lenfatik doku (MALT)

Antijenlere karşı immün cevap başlatmak Bölgesel lenf nodlarına yolculuk Effektör B ve T lenfositler Diffüz lenfatik dokuda plazma hücresi ve eozinofillerin sayısı fazladır

Lenfatik nodüller veya lenfatik folliküller Sindirim kanalı, solunum sistemi ve genitoüriner sistem Kapsül içermezler Primer nodül Sekonder nodül

Germinal merkez Korona zon veya örtü zonu

Tonsil, ileum ve appendiks Kümeler halinde

Tonsiller Orofarinks girişinde bulunurlar Faringeal (adenoid), palatin, lingual tonsiller Tonsiller afferent lenfatik damarlara sahip değildir

Tonsilla Palatina Glossopalatin ve faringopalatin arkuslar arasında Çok katlı yassı epitel Epitel altında ince bir kapsül

Kalın fibröz bağ dokusu kapsülü Nodüler ya da diffüz lenfoid doku Kripta (Tonsillar crypt) Kalın fibröz bağ dokusu kapsülü Nodüler ya da diffüz lenfoid doku

Peyer yamaları ileumda lokalizedir T ve B lenfosit içeren çok sayıda nodülden oluşurlar

Appendix çekumdan köken alır Lamina propria lenfositler ile yoğun bir şekilde infiltre edilmiştir Çok sayıda lenfatik nodül içerir

Diffüz lenfatik doku ve lenfatik nodüller bulundukları bölgeye göre isimlendirilirler Sindirim kanalında; GALT Bronşlarda; BALT (bronkus-ilişkili lenfatik doku) MALT (mukoza-ilişkili lenfatik doku)

LENF DÜĞÜMLERİ (LENF NODLARI)

Afferent lenfatik damarlar Efferent lenfatik damarlar

Destekleyici elemanlar: Kapsül Trabeküla

Retikulum hücreleri ve liflerinden oluşan retiküler ağ ve serbest hücreler

Retiküler ağın hücreleri: Lenf nodunun retiküler ağı immün cevaplarda farklı fonksiyonları yerine getiren birkaç hücre tipini içerir Retiküler hücreler Dendritik hücreler Makrofajlar Folliküler dendritik hücreler

Retiküler hücreler Fibroblastlara çok benzerler

Tip III kollajen (retiküler lifler) ve temel maddeyi sentezlerler

Dendritik hücreler Kemik iliğinden köken alan tek antijen sunan hücredir

MHC I ve MHC II içerirler MHC II ve kostimülatör molekülleri yüksek seviyede içerirler Genellikle lenf nodu içinde T lenfositten zengin alanlarda lokalizedir

Makrofajlar Hem fagositik ve hem de antijen sunan hücrelerdir MHC II ve kostimülatör moleküllerin seviyeleri dendritik hücrelerinkinden daha az orandadır

Folliküler dendritik hücreler Çok sayıda sitoplazmik uzantıya sahiptirler Germinal merkezlerde B lenfositler arasında uzanırlar

Antijen endositozla hücre içine alınmaz Antijen sunan hücre değildir MHC II molekülleri eksiktir

Lenf nodunun parankiması Korteks Dış Korteks İç Korteks (Parakorteks) Medulla

Korteksin dış kısmında lenfositler nodüller şeklinde organize olmuşlardır

Yüzeysel, süperfisyel veya nodüler korteks

Süperfisyel korteks ve medulla arasındaki korteks bölgesi nodüllerden uzaktır Derin korteks veya parakorteks

Parakorteks lenf nodundaki T hücrelerinin çoğunu içerir (Timus- bağımlı korteks)

Medulla; medullar kordonlar ve medullar sinuslardan oluşur

Medullar kordonlar; retiküler hücreler, lenfositler, makrofajlar, dendritik hücreler ve plazma hücrelerini içerirler

Subkapsüler sinüs veya kortikal sinüs Trabekülar sinüs Medullar sinüs

Özelleşmiş yüksek endotelli venüller (HEV) sıvı absorbsiyon bölgeleridir ve sirküle olan lenfositlerin lenf noduna giriş bölgeleridir (%90)

Postkapiller venüller küboidal veya kolumnar endotel ile döşelidirler (yüksek endotelli venül)

HEV hücreleri lenfin konsantre edilimi ve sirkülasyonunda önemli rol oynarlar

B ve T lenfositler HEV aracılığıyla kan akımından ayrılırlar (T hücreleri derin kortekste kalır, B hücreleri nodüler kortekse göç eder)

Lenf nodu immün cevabın başlatılması ve fagositoz için önemli bir bölgedir Lenf içinde taşınan antijenler sinüsler aracılığıyla süzülür ve immün cevap başlatmak için lenf nodülüne girer Lenf nodları antijene yanıt sırasında genişler

ÖRNEK SORU 1. Lenf nodları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?   a) Lenf nodlarının yapısında bulunan dendritik hücreler antijen sunan hücrelerdir. b) Lenfatik nodüller yüzeysel kortekste bulunurlar. c) Parakortekse “timus-bağımlı korteks” de denir. d) Medulla, medullar kordonlar ve sinuslardan oluşur e) Sirkülasyondaki lenfositler lenf noduna medulladaki yüksek endotelli venüllerden girerler.